5 loại vắc xin người lớn cần tiêm phòng

Đăng bởiMai Mộc Thảo
06:14 03/09/2020

Tư vấn chuyên môn bài viếtThS.BS Ngô Thị Kim Phượng
Quản lý Y khoa KV Miền Trung Tây Nguyên
Hệ thống tiêm chủng VNVC

Đại dịch Covid-19 đã tạo cột mốc mới trong lịch sử, hơn 27 triệu người nhiễm, gần 900.000 người chết (*), trong đó 80% ca tử vong gây ra cho người lớn, người mắc bệnh mãn tính, người có hệ miễn dịch suy yếu. Trong khi cả Thế giới vẫn đang ráo riết chạy đua sản xuất vắc xin phòng Covid-19, thì nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác vẫn đã và đang là nguyên nhân gây ra cái chết cho hàng triệu người.

Người lớn đang đối mặt với hàng loạt dịch bệnh

Hơn 8 tháng kể từ thời điểm bệnh nhân mắc Covid-19 đầu tiên của thế giới được ghi nhận tại Trung Quốc, đến nay dịch bệnh đã lây lan ra 213 nước với quy mô và tốc độ chưa từng thấy. Tính đến ngày 8/9/2020(*), Việt Nam đang có 1049 ca mắc Covid-19. Sau hơn 190 ngày không có người tử vong, virus SARS-CoV-2 “tái xuất” cướp thêm sinh mạng của 15 người, tăng số ca tử vong lên 34 người.

Đáng chú ý, ở “làn sóng Covid-19” thứ 2, hầu hết các trường hợp tử vong từng ghi nhận đều là người cao tuổi, người mắc các bệnh lý nền như suy tim, ung thư máu, tiểu đường, tăng huyết áp, viêm phổi… Nhiều hơn cả trong số đó là những người bị suy thận mạn giai đoạn cuối, lọc máu chu kỳ.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC nhấn mạnh, khi mắc Covid-19, nhóm đối tượng có nguy cơ cao diễn biến tăng nặng sẽ tập trung ở người trưởng thành, người cao tuổi, đặc biệt là người có bệnh nền mãn tính hoặc thể trạng béo phì. Khi nhiễm phải virus này, sức đề kháng của người bệnh suy giảm khiến virus phát triển nhanh hơn, tổn thương cơ quan cũng nhanh hơn so với những người khác. Mặt khác, virus kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể và cả các cơ quan nội tạng, gây suy các cơ quan, giảm chức năng dẫn tới bệnh nặng hơn.

Cùng với Covid-19, người lớn đang phải đối mặt với hàng loạt bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể cướp đi mạng sống bất cứ lúc nào. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ ra, mỗi năm trên thế giới có hơn 1,5 triệu người tử vong vì những bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa bằng vắc xin, trong đó: hơn 2 tỷ người nhiễm virus viêm gan B; 2,56 triệu người tử vong do viêm phổi; 2 triệu người tử vong do các xơ gan, ung thư gan; hơn 300.000 người tử vong vì ho gà; 650.000 người tử vong vì bệnh cúm mỗi năm; cứ mỗi 2 phút lại có 1 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung.

Mỗi năm, có khoảng 600.000 người trưởng thành tử vong vì các căn bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc xin. Hàng triệu người khác đang sống chung với di chứng cả đời do bệnh gây nên, điều trị vô cùng khó khăn và tốn kém. Khi mắc bệnh, họ không thể chăm sóc bản thân, gia đình, người thân, không thể làm việc. Dịch bạch hầu xuất hiện ở Tây Nguyên mới đây cũng là minh chứng cho thấy sự ảnh hưởng rõ nét của dịch bệnh đến đời sống đồng bào Tây Nguyên, đặc biệt là các gia đình có lao động trụ cột nhiễm bạch hầu phải đi cách ly. Theo thống kê, tỷ lệ ca nhiễm bạch hầu tại các tỉnh Tây Nguyên tập trung chủ yếu ở nhóm đối tượng chưa được tiêm đủ mũi vắc xin phòng bệnh bạch hầu.

Tiêm vắc xin để bảo vệ khỏi dịch bệnh, phòng ngừa biến chứng của Covid-19

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, tình trạng ô nhiễm môi trường gia tăng nặng nề ở Việt Nam, cùng nhiều dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác vẫn liên tục đe dọa, các chuyên gia đặc biệt khuyến cáo người trưởng thành, người cao tuổi, người mắc nền mãn tính, người có sức khỏe kém, suy giảm miễn dịch (mắc bệnh ung thư, HIV), người có bệnh lý nền (tim mạch, tiểu đường, huyết áp, bệnh phổi mạn tính, COPD – tắc nghẽn phổi mạn tính, hen suyễn, lao…), người thường xuyên tiếp xúc với môi trường khói bụi ô nhiễm, các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm như nhân viên y tế, nhân viên thú y… cần tiêm vắc xin phòng bệnh đúng lịch, đủ mũi nhằm phòng tránh các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đồng thời phòng biến chứng gây ra do Covid-19.

Vắc xin không những bảo vệ bản thân không mắc các bệnh truyền nhiễm, mà còn bảo vệ những người xung quanh, tạo ra miễn dịch cộng đồng. Khi mọi người trong cộng đồng được chủng ngừa, cơ hội bộc phát dịch bệnh sẽ giảm đi đáng kể. Điều này bảo vệ những người dễ bị bệnh như trẻ còn quá nhỏ chưa thể chủng ngừa, những người đang được hóa trị liệu, người già và người không thể chủng ngừa vì điều kiện sức khỏe.

Theo các chuyên gia, trong thời điểm này, người lớn cần tiêm 5 loại vắc xin quan trọng dưới đây để phòng bệnh cho bản thân, bảo vệ trẻ em, gia đình và cộng đồng.

1. Vắc xin cúm

Theo ước tính mới của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (US-CDC), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác y tế toàn cầu, mỗi năm, có từ 290.000 đến 650.000 ca tử vong có liên quan đến cúm mùa. Không riêng trẻ em, người lớn đặc biệt là phụ nữ mang thai rất cần tiêm vắc xin cúm. Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ em và người lớn cần tiêm vắc xin cúm và mỗi năm nên tiêm nhắc lại một lần do miễn dịch của vắc xin chỉ kéo dài trung bình 1 năm, đồng thời đảm bảo tính tương đồng giữa chủng virus cúm hằng năm.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tiêm vắc xin cúm không chỉ bảo vệ cơ thể khỏi loại virus gây bệnh nguy hiểm mà còn có thể kích hoạt hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể trước dịch viêm đường hô hấp cấp do Covid-19.

Lịch tiêm vắc xin cúm cho người lớn như sau:

2. Vắc xin phòng viêm phổi và các bệnh hô hấp do phế cầu khuẩn

Viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết và các bệnh hô hấp do vi khuẩn phế cầu gây ra là những căn bệnh nguy hiểm với tỷ lệ tử vong từ 10-20%, đặc biệt ở nhóm đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người già, tỷ lệ tử vong lên đến 50%.

Viêm phổi và các bệnh lý hô hấp gây ra do phế cầu khuẩn không chỉ nguy hiểm với trẻ nhỏ mà còn là nguyên nhân gây tử vong nhanh ở người trưởng thành, người cao tuổi, người có bệnh mãn tính, người có sức đề kháng giảm… Bệnh có thể tiến triển nhanh và gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và chữa trị kịp thời. Nếu may mắn khỏi bệnh, người bệnh cũng có thể mắc di chứng mù, điếc, liệt, phù não thậm chí tử vong.

Vắc xin Prevenar 13 được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học – Pfizer (Mỹ). Sản xuất tại Bỉ. Nếu được tiêm phòng vắc xin phế cầu, người lớn, người cao tuổi, người mắc bệnh mạn tính… sẽ phòng được các bệnh như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa cấp tính, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu) và các bệnh hô hấp… do phế cầu khuẩn đồng thời giảm nguy cơ phải nhập viện điều trị do cơn COPD kịch phát, giảm chi phí điều trị và gánh nặng bệnh tật.

Lịch tiêm vắc xin phòng viêm phổi và các bệnh hô hấp do phế cầu khuẩn cho người lớn:

3. Vắc xin phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà

Bạch hầu, uốn ván, ho gà là 3 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm từng bùng phát và cướp đi mạng sống của nhiều người trên thế giới. Bạch hầu, uốn ván, ho gà có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nặng nề như suy hô hấp, viêm phổi, viêm não (đối với bệnh Ho Gà); viêm cơ tim và viêm thần kinh (đối với bệnh Bạch Hầu); co thắt thanh quản, thuyên tắc phổi, gãy xương (đối với bệnh Uốn Ván)… Mặc dù thể hiện mức độ nguy hiểm nghiêm trọng nhưng tỷ lệ người lớn tiêm hoặc tiêm nhắc lại vắc xin phòng các bệnh này rất thấp, đây là điều kiện khiến dịch bệnh dễ quay trở lại và bùng phát, điển hình là dịch bệnh bạch hầu vừa xảy ra ở Tây Nguyên.

Nếu miễn dịch cộng đồng giảm, những bệnh tưởng chừng như không còn nữa sẽ quay trở lại. Do các vắc xin thường chỉ tạo hiệu quả bảo vệ trong một giai đoạn nhất định, theo thời gian, sự miễn dịch phòng bệnh đối với Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà sẽ suy giảm, nếu không được tiêm nhắc lại, sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh. Do vậy, người lớn đặc biệt không nên lơ là trước 3 căn bệnh vẫn luôn tiềm tàng nguy cơ này.

Lịch tiêm vắc xin phòng vắc xin phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà cho người lớn:

4. Vắc xin phòng Sởi – Quai bị – Rubella

Sởi – Quai bị – Rubella không chỉ là những căn bệnh nguy hiểm cho trẻ em mà còn gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho người lớn, đặc biệt là phụ nữ mang thai. Khác với trẻ nhỏ, bệnh sởi ở người lớn sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não, liệt, động kinh, ngớ ngẩn. Tỷ lệ tử vong ở các bệnh nhân bị biến chứng là khá cao, lên tới 15%. Quai bị có thể gây viêm tinh hoàn ở bé trai, viêm buồng trứng ở bé gái và có thể dẫn đến vô sinh ở tuổi trưởng thành. Trong khi đó, Rubella ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển của thai nhi khi không may mắc phải ở phụ nữ mang thai.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Cambridge đưa ra giả thuyết: Vắc xin phòng Sởi – Quai bị – Rubella có thể chống lại Covid-19, do virus rubella và Covid-19 có định dạng chuỗi axit amin tương đồng đến 29%. Viện Pasteur của Pháp cũng tiến hành nghiên cứu cải tiến vắc xin sởi sẵn có để “đánh lừa” cơ thể sản sinh miễn dịch chống lại Covid-19. Do đó, tiêm vắc xin phòng Sởi – Quai bị – Rubella trong lúc này vừa để bảo vệ bản thân khỏi dịch bệnh, vừa phòng được nhiều biến chứng do Covid-19 gây ra.

Lịch tiêm phòng vắc xin Sởi – Quai bị – Rubella cho người lớn:

5. Vắc xin phòng thủy đậu

Triệu chứng thủy đậu ở người lớn cũng giống với trẻ em, nhưng chúng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi biến chứng. Thủy đậu có thể để lại những biến chứng nặng như viêm phổi, viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan…, và di chứng về mặt thẩm mỹ (do mụn nước) cho người mắc bệnh. Ở Việt Nam, bệnh tiến triển mạnh khi vào mùa xuân và rất dễ lây truyền.

Lịch tiêm phòng vắc xin thủy đậu cho người lớn:

Hệ thống tiêm chủng VNVC có đầy đủ các loại vắc xin cho người lớn, đặc biệt là những loại vắc xin quan trọng có khả năng phòng ngừa biến chứng nặng nề gây ra do Covid-19. Với gần 40 trung tâm trên cả nước, VNVC trở thành hệ thống tiêm chủng lớn nhất Việt Nam, phục vụ và đồng hành cùng hàng triệu gia đình Việt trong sứ mệnh tiêm chủng phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng.

VNVC là hệ thống tiêm chủng duy nhất tại Việt Nam có hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP, giúp đảm bảo lưu giữ vắc xin trong nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2-8 độ C theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Tất cả các phòng tiêm được trang bị tủ giữ vắc xin chuyên dụng, vắc xin được vận chuyển với các xe lạnh và thiết bị vận chuyển chuyên dụng, từ đó luôn đảm bảo chất lượng tốt nhất cho người sử dụng. Tất cả điều dưỡng, bác sĩ đều có chứng chỉ tiêm chủng an toàn, được đào tạo đầy đủ kiến thức và thực hành an toàn tiêm chủng, kiến thức xử trí phản ứng sau tiêm, nhằm đảm bảo an toàn cho khách hàng.

Bên cạnh đó, VNVC luôn có chương trình ưu đãi giá vắc xin, nhiều tiện ích kèm theo cho khách hàng như miễn phí wifi, bãi giữ xe, miễn phí nước uống sạch, khăn giấy khô, khăn giấy ướt, sạc điện thoại, miễn phí bỉm tã các kích cỡ, cam kết bình ổn giá vắc xin trong cả thời điểm khan hiếm, mang lại cơ hội tiêm chủng phòng bệnh cho tất cả người dân.

(*) Theo số liệu thống kê của Ban Chỉ đạo Quốc gia Phòng chống dịch COVID-19, tính đến 7h30 ngày 08/09/2020.

Cập nhật lần cuối: 17:18 07/08/2023

Chia sẻ:

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Bệnh thủy đậu: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng bệnh

Bệnh thủy đậu (tiếng anh là chickenpox) hay còn được gọi là trái rạ, phỏng dạ, thường xảy ra ở người lớn và cả trẻ em. Nếu...

Xem Thêm

Bệnh thủy đậu nên kiêng gì, bôi thuốc gì không bị ngứa, không để lại sẹo

Thủy đậu là một loại bệnh phổ biến và rất dễ mắc phải ở cả trẻ nhỏ lẫn người lớn, biến chứng bệnh rất nặng, có thể...

Xem Thêm

Đau mắt hột: nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa

Đau mắt hột là bệnh nhiễm trùng mắt có khả năng để lại sẹo, mờ hay thậm chí là mù mắt. Nhận biết và điều trị sớm...

Xem Thêm

Vắc xin cần thiết cho độ tuổi trên 50

Hệ miễn dịch suy yếu, cộng thêm mắc các bệnh lý mạn tính kèm theo khiến người lớn, đặc biệt ở nhóm độ tuổi trên 50 dễ...

Xem Thêm

Lợi ích của việc tiêm chủng vắc xin cho người lớn

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm chủng là một hoạt động đầu tư tài chính khôn ngoan - với mỗi 1 đô la đầu...

Xem Thêm

Vắc xin GC FLU (Hàn Quốc) phòng bệnh cúm

Vacxin cúm Gc Flu cung cấp sự bảo vệ tốt nhất cho cơ thể chống lại các chủng cúm mùa, đồng thời còn kích hoạt hệ miễn...

Xem Thêm