Hỏi:
Thưa bác sĩ, nguyên nhân nào khiến các bệnh truyền nhiễm nói chung và bạch hầu nói riêng có thể bùng phát? (Lê Hoàng, 33 tuổi, TP.HCM).
Trả lời:
Chào bạn,
Việc kiểm soát và khống chế những dịch bệnh phòng được bằng vắc xin có liên quan đến độ bao phủ của vắc xin trong cộng đồng. Vì vậy, nếu miễn dịch cộng đồng giảm thì những bệnh tưởng chừng như không còn nữa sẽ có nguy cơ quay trở lại. Bạch hầu bùng phát phần nhiều do vấn đề tiêm chủng hiện nay:
- Một số địa phương có độ bao phủ vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) thấp (thường vùng núi, khu vực người dân tộc,…). Theo thông tin từ Bộ Y tế, tại vùng dịch, tỷ lệ tiêm vắc xin bạch hầu đầy đủ chỉ khoảng 6%.
- Những người thuộc nhóm anti-vắc xin, đưa thông tin sai khiến cộng đồng mất niềm tin vào tiêm chủng nên không tiêm vắc xin.
- Những trẻ lớn hơn 5 tuổi và người lớn (không thuộc nhóm được tiêm vắc xin miễn phí theo TCMR), không tiêm vắc xin phòng bệnh đầy đủ.
- Đã tiêm đủ các mũi vắc xin cơ bản nhưng không tiêm những mũi tiêm nhắc lại, khiến hiệu lực của vắc xin giảm, không đủ kháng thể phòng bệnh.
- Người lớn trong gia đình không tiêm vắc xin nên không bảo vệ được trẻ em (khi trẻ chưa đến độ tuổi tiêm vắc xin).
- Mẹ không tiêm vắc xin trước mang thai/trong giai đoạn mang thai nên không truyền được miễn dịch thụ động sang con.
Từ những nguyên nhân trên có thể thấy, bệnh bạch hầu quay trở lại đã phản ánh mầm bệnh vẫn còn trong cộng đồng, tỷ lệ tiêm vắc xin thấp, chỉ chờ cơ hội là bùng phát.
Clip: Các loại vắc xin phòng bệnh bạch hầu
Trẻ em và người lớn cần tiêm đầy đủ các mũi tiêm cơ bản và tuân thủ lịch tiêm nhắc lại vắc xin bạch hầu, nhằm tránh các yếu tố tác động đến quá trình sinh miễn dịch của cơ thể, trong đó bao gồm chất lượng vắc xin, quá trình bảo quản vắc xin và kỹ thuật tiêm vắc xin… Việc tiêm nhắc lại cần được thực hiện đúng lịch, đúng phác đồ, đảm bảo tiêm đúng vắc xin chất lượng, đúng kỹ thuật.
