Tổng kết Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, Sản Pleiku

Sáng ngày 18/9/2024, các trung tâm tiêm chủng VNVC thuộc tỉnh Gia Lai đã tổ chức Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, Sản tại Hội trường UBND xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Păh. Chương trình đã thu hút hàng trăm khách hàng tại xã Nghĩa Hòa (Peliku, Gia Lai) và các khu vực lân cận đã đến lắng nghe các chuyên gia, bác sĩ chia sẻ về các chủ đề: "Làm thế nào để có một thai kỳ khỏe mạnh" & "Các bệnh hô hấp nguy hiểm ở phụ nữ mang thai và vắc xin phòng ngừa".

Làm thế nào để có một thai kỳ khỏe mạnh?

BS.CKI Lưu Đình Quân, Bác sĩ trung tâm tiêm chủng VNVC An Khê cho biết, trong thời kỳ mang thai việc tuân thủ lịch khám thai định kỳ, giữ chế độ dinh dưỡng phù hợp, tập luyện thể dục thường xuyên và tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch là những yếu tố quan trọng để mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh.

Dựa theo khuyến cáo của Viện chăm sóc sức khỏe quốc gia và lâm sàng Anh (NICE), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nước ta đã phát triển lịch khám thai định kỳ cho mẹ. Đây là lịch khám thai áp dụng cho những trường hợp thai kỳ đơn thai và không có yếu tố nguy cơ. Lịch khám thai sẽ có sự thay đổi tùy điều kiện sản phụ và khi có dấu hiệu bất thường.

Lịch khám thai định kỳ được chia thành từng giai đoạn tam cá nguyệt sau:

Tam cá nguyệt I (3 tháng đầu thai kỳ)

• Lần 1: Sau trễ kinh 2 - 3 tuần
• Lần 2: Thai 11 - 13 tuần 6 ngày

Mục tiêu:

• Hỏi bệnh
• Khám tổng quát
• Khám sản phụ khoa
• Tầm soát một số bệnh lý

Tam cá nguyệt II (3 tháng giữa thai kỳ)

• Tuần 18 - 20: Khám 1 lần
• Tuần 20 - 28: 4 tuần khám 1 lần

Mục tiêu:

• Theo dõi sự phát triển thai
• Phát hiện bất thường thai
• Khám, hội chẩn tiền sản khi sàng lọc nguy cơ cao hoặc bất thường
• Phát hiện bất thường ở mẹ
• Hướng dẫn dinh dưỡng, sinh hoạt, tái khám
• Hướng dẫn tham gia lớp chăm sóc sức khỏe cho mẹ

Tam cá nguyệt III (3 tháng cuối thai kỳ)

• Tuần 29 - 32: Khám 1 lần
• Tuần 33 - 35: 2 tuần khám 1 lần
• Tuần 36 - 40: 1 tuần khám 1 lần

Mục tiêu:

• Tương tự tam cá nguyệt II
• Xác định: ngôi thai, cân thai, khung chậu, sinh thường hay khó
• Hướng dẫn đếm cử động thai
• Theo dõi triệu chứng bất thường
• Tư vấn phù hợp tình trạng thai
• Phân loại thai kỳ nguy cơ cao

Về vấn đề dinh dưỡng trong thai kỳ, BS.CKI Lưu Đình Quân cho biết, việc tăng ít cân có thể không an toàn cho mẹ và thai nhi, vì vậy mẹ không nên cố gắng ăn kiêng trong giai đoạn này vì điều đó có thể làm mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng cho thai nhi.

Mẹ nên ăn những thực phẩm lành mạnh như các loại trái cây và rau củ có màu sắc khác nhau mỗi ngày. Nên ăn tinh bột, chất đạm và chất béo từ các nguồn thực phẩm tốt và lành mạnh.

Ngoài ra, Chế độ ăn cũng cần chứa các chất dinh dưỡng vi lượng, đây là thành phần chính cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi, bao gồm các loại thực phẩm có chứa sắt (như: rau lá xanh, thịt đỏ, các loại hạt và đậu dù bác sĩ có thể chỉ định thực phẩm bổ sung sắt); canxi (như sản phẩm làm từ sữa, cá có thể ăn xương và bánh mì), Vitamin D (cá béo và phơi nắng 10 - 15 phút/ngày) và folate (ví dụ đậu xanh, cam, rau bina, đậu lăng, măng tây, đậu gà và bông cải xanh).

Song song với chế độ dinh dưỡng khoa học, thai phụ nên duy trì lối sống lành mạnh với các bài tập thể dục nhẹ nhàng cho bà bầu để tăng cường sức bền, cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng. Tập thể dục còn giúp thai phụ giảm nguy cơ tăng cân quá mức, giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả hơn, cải thiện sức mạnh cơ bắp và sự linh hoạt, hỗ trợ cho quá trình sinh.

Một số bài tập thể dục nhẹ nhàng và phù hợp với thai phụ có thể kể đến như: đi bộ, bơi, yoga… Mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào và nên biết cách lắng nghe cơ thể. Dừng ngay việc tập luyến nếu cảm thấy đau hoặc không thoải mái. Bên cạnh đó, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần cũng rất quan trọng cho thai phụ giúp thư giãn, giảm lo âu, cải thiện tâm trạng.

Bên cạnh việc tuân thủ theo lịch khám thai định kỳ do bác sĩ chỉ định, có chế độ ăn lành mạnh và duy trì lối sống lành mạnh với các bài thể dục nhẹ nhàng, BS.CKI Lưu Đình Quân khuyên mẹ nên tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch để hạn chế nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm, biến chứng đe dọa sức khỏe mẹ và thai nhi. Trong đó, các loại vắc xin phòng bệnh hô hấp đặc biệt cần thiết cho mẹ bầu.

Các bệnh hô hấp nguy hiểm ở phụ nữ mang thai và vắc xin phòng ngừa

ThS.BS Trần Thị Ngọc Vân, Bác sĩ trưởng trung tâm tiêm chủng VNVC Pleiku khuyến cáo, các bệnh hô hấp có thể đe dọa sức khỏe người mẹ, gây dị tật thai nhi và những biến chứng trầm trọng làm tăng tỷ lệ sảy thai, thai chết lưu…

Điển hình như bệnh cúm, theo ước tính của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), tỷ lệ nhập viện do cúm ở phụ nữ mang thai cao gấp 2,4 lần so với người khỏe mạnh. Không dừng ở đó, virus cúm còn làm tăng nguy cơ dị tật thai nhi như hở hàm ếch, tim bẩm sinh… đặc biệt là đối với mẹ mắc cúm trong 13 tuần đầu của thai kỳ. Triệu chứng sốt cao kèm độc tính của virus cúm có thể khiến mẹ kích thích co bóp tử cung làm sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non...

Vắc xin cúm đã được chứng minh hiệu quả và an toàn cho nhóm đối tượng phụ nữ mang thai và cho con bú, được khuyến cáo bởi các tổ chức y tế thế giới như WHO, CDC Hoa Kỳ. Mẹ bầu tiêm vắc xin cúm giúp giảm 50% nguy cơ nhiễm trùng hô hấp cấp tính, 40% nguy cơ nhập viện ở mẹ. Mặt khác, mẹ tiêm cúm còn giúp bảo vệ thai nhi, khi cung cấp nguồn miễn dịch thụ động qua nhau thai, bảo vệ con trong những tháng đầu đời khi con chưa đến tuổi chủng ngừa cúm. Phụ nữ mang thai tốt nhất nên tiêm vắc xin cúm từ 3 tháng giữa thai kỳ.

Không chỉ cúm, mẹ bầu còn bị đe dọa bởi nhiều bệnh hô hấp nguy hiểm trong thai kỳ như bạch hầu, ho gà. Đâu đều là những bệnh hô hấp nguy hiểm, dễ bỏ sót và chẩn đoán nhầm với các bệnh lý có triệu chứng tương tự khác. Mắc bạch hầu với người khỏe mạnh đã là một mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe và tính mạng, với mẹ bầu bạch hầu càng là một “thảm họa” khi có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp, viêm phổi, viêm cơ tim... đe dọa sức khỏe thai nhi.

Ho gà ở mẹ bầu có khả năng biến chứng viêm phổi, xuất huyết kết mạc... Có khoảng 50% trẻ mắc bệnh ho gà nặng do lây nhiễm từ mẹ và nhiễm bệnh trong giai đoạn khoảng trống miễn dịch 3 tháng đầu đời.

Vắc xin bạch hầu, ho gà, uốn ván đã được CDC Hoa Kỳ đưa vào khuyến cáo chủng ngừa cho mẹ bầu trong thời gian 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ, nhằm mục đích phòng bệnh cho mẹ và ho gà ở trẻ sơ sinh.

Ngoài những bệnh hô hấp kể trên, ThS.BS Trần Thị Ngọc Vân còn cho biết, phụ nữ mang thai dễ mắc viêm phổi do phế cầu do tình trạng ức chế miễn dịch tự nhiên trong thai kỳ và việc giảm dung tích phổi để hỗ trợ quá trình phát triển của thai nhi. Viêm phổi do phế cầu khuẩn được ch là nguyên nhân tử vong sản khoa thường gặp thứ 3 tại Mỹ (theo nghiên cứu được đăng trên website ScienceDirect - Website do nhà xuất bản Elsevier điều hành đăng ký tại Anh-Hà Lan, tiếp cận gần 2.500 tạp chí khoa học và hơn 26.000 sách điện tử.

Viêm phổi do phế cầu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm có thể khiến thai phụ sinh non, thai lưu, trẻ sinh ra bị suy dinh dưỡng. Vắc xin ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn trong đó có viêm phổi được khuyến cáo tiêm ngừa trước khi mang thai tốt nhất 1 tháng.

Ngoài ra, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng sởi - quai bị - rubella, viêm gan B, HPV... Trong đó, vắc xin thủy đậu có lịch tiêm cho người lớn gồm 2 mũi cách nhau ít nhất 1 tháng. Phụ nữ phải hoãn mang thai ít nhất 1 tháng (tốt nhất là 3 tháng) sau khi hoàn tất liệu trình tiêm.

Hiện tất cả các loại vắc xin cần thiết cho phụ nữ trước và trong mang thai đều có sẵn tại hàng trăm Trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc, bảo quản trong kho lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế và hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) đảm bảo chất lượng và tính an toàn của vắc xin cho người sử dụng. Trước khi tiêm phòng bất kỳ loại vắc xin nào tại VNVC, mẹ sẽ được bác sĩ khám sàng lọc thăm khám và tư vấn trước tiêm miễn phí, từ đó chỉ định lịch tiêm chủng phù hợp.

Nhằm hỗ trợ tài chính cho nhiều gia đình được tiếp cận dễ dàng hơn với vắc xin, VNVC còn triển khai chương trình “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau” với toàn bộ lãi suất được VNVC chi trả thay cho Khách hàng, kỳ hạn thanh toán linh hoạt 6 hoặc 12 tháng; hoặc hỗ trợ chia nhỏ chi phí mua Gói vắc xin thành nhiều lần thanh toán để mẹ yên tâm phòng bệnh.

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tiktok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY