Tổng kết lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 32

Sáng ngày 24/08/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tổ chức Lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 32 tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Long Bình Tân, chương trình có sự đồng hành của Công ty Sanofi Việt Nam, Thương hiệu mỹ phẩm hữu cơ Eau Thermale Jonzac (Pháp).

Lớp tư vấn đã thu hút sự tham gia đông đảo của hàng trăm Bố Mẹ trên toàn quốc để lắng nghe các chuyên gia tư vấn về “Những thời điểm khám thai quan trọng mẹ bầu nên biết và Các loại vắc xin quan trọng cho trẻ trong những năm đầu đời”.

Những thời điểm khám thai quan trọng mẹ bầu nên biết

Thống kê của Ngành y tế cho thấy, mỗi năm Việt Nam có khoảng gần 1,5 triệu trẻ được sinh ra. Trong đó, tỷ lệ trẻ mắc các dị tật bẩm sinh luôn ở mức cao đáng lo ngại, dao động khoảng 1.400 - 1.800 trẻ bị mắc bệnh Down, khoảng 250 trẻ mắc hội chứng Edwards, có 1.000 - 1.500 trẻ bị dị tật ống thần kinh, 300 - 400 trẻ bị suy giáp bẩm sinh, đặc biệt có khoảng 15.000 - 30.000 trẻ bị thiếu men G6PD (tình trạng rối loạn di truyền lặn trên nhiễm sắc thể giới tính X) và khoảng 2.200 trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh…

Đáng lưu ý, số trẻ sơ sinh tử vong do dị tật bẩm sinh khoảng hơn 1.700 trẻ (chiếm tỷ lệ 11%), số trẻ mắc dị tật bẩm sinh còn sống sau giai đoạn sơ sinh là khoảng 40.039 trẻ.

Chuyên gia cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến thai nhi sinh ra mắc các dị tật bẩm sinh như yếu tố di truyền: rối loạn gen, rối loạn chuyển hóa, bất thường nhiễm sắc thể của bố mẹ truyền sang con, gây ra các dị tật bẩm sinh như hội chứng Down, tật nứt đốt sống hay tim bẩm sinh. Thứ hai, trong quá trình mang thai mẹ bầu mắc một số bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, giang mai, nhiễm trùng tiểu, nhiễm trùng sinh dục và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như cúm, sởi, rubella, thủy đậu…

Thứ ba, các yếu tố môi trường như mẹ bầu thường xuyên tiếp xúc với môi trường độc hại (không khí, đất, nước, hóa chất…) hoặc sử dụng thuốc không an toàn trong thai kỳ cũng có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi.

Cuối cùng, lối sống của mẹ bầu như chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, sử dụng rượu, thuốc lá hoặc các chất kích thích khác cũng góp phần gia tăng nguy cơ gây dị tật thai nhi. Những đứa trẻ sinh ra không may bị dị tật bẩm sinh hoặc thiểu năng trí tuệ không chỉ là sự thiệt thòi, nỗi đau cho trẻ mà còn là gánh nặng cho gia đình và toàn xã hội.

Do đó, cần phát hiện sớm, kiểm soát cũng như ngăn ngừa những bất thường thai kỳ này nhằm ngăn chặn nguy cơ biến chứng thai kỳ, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh nở, giúp trẻ sinh ra khỏe mạnh, được sống bình thường, phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. ThS.BSNT Nguyễn Thị Ngọc Phương - Trưởng trại Sản bệnh lý, Khoa Phụ sản Bệnh viện Đa Khoa Đồng Nai đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc khám thai định kỳ, giúp:

• Mẹ bầu nắm rõ tình trạng phát triển và sức khỏe của thai nhi.
• Mẹ được tư vấn và hướng dẫn chế độ dinh dưỡng khoa học, phù hợp, cân bằng các nhóm chất trong suốt quá trình mang thai để có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
• Các xét nghiệm thai kỳ chỉ có kết quả chính xác trong một khoảng thời gian nhất định, do đó mẹ cần tuân thủ các mốc khám thai đều đặn theo chỉ định của bác sĩ để được thực hiện đầy đủ các xét nghiệm quan trọng.
• Nghiên cứu cho thấy, những mẹ bầu tuân thủ khám thai định kỳ giúp giảm nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh xuống 5 lần so với những mẹ bầu không khám thai định kỳ. Ngoài ra, khám bầu thường xuyên cũng giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh và đạt trọng lượng tốt hơn.

Dưới đây là các mốc khám thai quan trọng mà bất kỳ thai phụ nào cũng cần “nằm lòng” và tuân thủ theo trong suốt thai kỳ:

• 3 tháng đầu thai kỳ (tam cá nguyệt thứ nhất): mẹ bầu cần ghi nhớ mốc khám thai lúc 11 – 13 tuần 6 ngày. Đây là thời điểm tốt nhất để tiến hành các phương pháp giúp tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi bẩm sinh như vô sọ, hở thành bụng, thoát vị rốn, bất sản xương mũi, bất thường tim, bất thường não… Ngoài ra, mẹ bầu cần làm thêm xét nghiệm máu tầm soát các bất thường số lượng nhiễm sắc thể cũng như đo huyết áp và làm xét nghiệm tầm soát nguy cơ tiền sản giật, từ đó có biện pháp dự phòng sớm, bảo vệ an toàn cho cả mẹ và bé.
• 3 tháng giữa thai kỳ (tam cá nguyệt thứ hai): mẹ bầu cần nhớ mốc khám thai lúc 16 – 28 tuần để thực hiện siêu âm hình thái học (3D, 4D) giúp kiểm tra sự phát triển của thai cũng như phát hiện sớm những bất thường hình thái ở thai nhi; tầm soát dấu hiệu dọa sinh non bằng việc đo chiều dài kênh cổ tử cung được thực hiện từ lúc thai 16 – 18 tuần tuổi. Ngoài ra, một xét nghiệm quan trọng trong giai đoạn này là nghiệm pháp dung nạp đường để tầm soát nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
• 3 tháng cuối thai kỳ (tam cá nguyệt thứ ba): mẹ bầu cần làm nghiệm pháp dung nạp đường lúc 24 – 28 tuần để phát hiện và dự phòng sớm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ. Ở thời điểm thai 30 – 32 tuần tuổi, cần đi khám thai để được bác sĩ chuyên môn chỉ định thực hiện siêu âm hình thái quý III nhằm phát hiện kịp thời những bất thường xuất hiện muộn ở thai kỳ. Ở tuổi thai 36 – 39 tuần, bà bầu cần khám và siêu âm để đánh giá tăng trưởng của thai nhi, đồng thời xác định ngôi thai giúp bác sĩ tiên lượng cho quá trình sinh nở sắp tới.

Các loại vắc xin quan trọng cho trẻ trong những năm đầu đời

Sau 9 tháng 10 ngày, trẻ rời khỏi sự bảo bọc trong tử cung người mẹ và cất tiếng khóc chào đời, lúc này hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, phụ thuộc hoàn toàn vào lượng kháng thể thụ động mẹ truyền qua nhau thai cùng với lượng kháng thể IgA từ sữa mẹ để chiến đấu với các tác nhân gây hại đến từ môi trường như vi khuẩn, virus, vi sinh vật, nấm, ký sinh trùng…

Tuy nhiên, lượng kháng thể này không bền vững mà bắt đầu giảm dần từ 3 - 6 tháng sau sinh. Nếu không có các biện pháp phòng ngừa chủ động như tiêm vắc xin, trẻ có nguy cơ cao đối mặt với hàng loạt bệnh truyền nhiễm nguy hiểm dẫn tới biến chứng, di chứng và thậm chí tử vong.

Theo báo cáo mới nhất của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), tỷ lệ trẻ em sơ sinh tử vong trên toàn thế giới vẫn ở mức đáng báo động. Có khoảng 2,4 triệu trẻ sơ sinh tử vong vào năm 2020, trong số đó có gần 50% số trẻ tử vong dưới 5 tuổi là trẻ sơ sinh.

Riêng tại Việt Nam, năm 2021, cứ 1.000 trẻ sinh ra ở Việt Nam thì có gần 10 trẻ tử vong. Không chỉ tử vong sơ sinh ở mức cao, mà chỉ số tử vong trẻ em dưới 5 tuổi ở Việt Nam ở mức 18,9/1.000, dưới 1 tuổi là 12,1/1.000 (nghĩa là cứ 1.000 trẻ dưới 5 tuổi và 1 tuổi thì lần lượt có khoảng 19 và 12 trẻ tử vong).

Lý giải cho những con số nguy cơ này, BS Mông Ngọc Lanh - Bác sĩ trưởng Trung tâm tiêm chủng VNVC Long Bình Tân, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh tử vong như sinh non, các biến chứng trong quá trình (như sinh ngạt hoặc ngừng thở khi sinh), các bệnh lý bẩm sinh (như bệnh Rubella bẩm sinh, thủy đậu bẩm sinh, bướu gai hô hấp, hở hàm ếch, tim bẩm sinh) và đặc biệt là mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như lao, viêm gan B, uốn ván, ho gà, cúm mùa, viêm phổi, thủy đậu, sởi, rubella…

Tuy nhiên, đây hầu hết là các bệnh có thể phòng ngừa, kiểm soát, thậm chí loại trừ và thanh toán bằng việc chủ động tiêm đầy đủ vắc xin cho trẻ theo khuyến cáo từ những năm tháng đầu đời cho đến khi lớn lên, trưởng thành và về già. Điều này giúp tăng cường hệ miễn dịch ở trẻ, từ đó giúp giảm số lượng ca tử vong cũng như các biến chứng nặng nề do bệnh truyền nhiễm gây ra.

Đặc biệt, đối với trẻ sinh non, nhẹ cân, có bệnh lý bẩm sinh, càng cần phải tiêm chủng đầy đủ, không nên trì hoãn lịch tiêm để có miễn dịch bảo vệ càng sớm càng tốt.

Theo đó, trẻ sơ sinh cần được tiêm vắc xin lao và viêm gan B sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau khi chào đời, đây được coi là thời gian vàng để phòng 2 bệnh lý nguy hiểm và phổ biến hàng đầu ở trẻ sơ sinh.

Ở 2, 3, 4 tháng tuổi, trẻ cần tiêm vắc xin 6 trong 1 phòng ngừa các bệnh Ho gà, Bạch hầu, Uốn ván, Bại liệt, Viêm gan B, các bệnh do Hib; vắc xin phế cầu, vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B. Đặc biệt, trẻ cần được uống vắc xin Rotavirus ở 2 và 3 tháng tuổi.

Trẻ từ 6 tháng tuổi cần được tiêm vắc xin Cúm, vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B, C. Từ 9 tháng tuổi, trẻ cần tiêm vắc xin phòng thủy đậu, sởi, quai bị, rubella, viêm não Nhật Bản, các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm A, C, Y, W-135, phế cầu... Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên cần bổ sung các vắc xin như thuỷ đậu, viêm não Nhật Bản, sởi, quai bị, rubella, viêm gan A, viêm gan B, thương hàn, tả, dại…

→ Tham khảo danh sách chi tiết các loại vắc xin trẻ từ 0-12 tháng tuổi cần tiêm TẠI ĐÂY

CHÙM ẢNH LỚP TƯ VẤN SỨC KHỎE THAI, SẢN SỐ THỨ 32 TẠI VNVC LONG BÌNH TÂN (BIÊN HÒA, ĐỒNG NAI)