Sốt xuất huyết có sổ mũi không? Làm sao điều trị hoàn toàn?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, điển hình bởi các triệu chứng sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, đau nhức cơ khớp và phát ban. Tuy nhiên, một số người bệnh hoặc người chăm sóc thường thắc mắc liệu sốt xuất huyết có sổ mũi không – một dấu hiệu khá phổ biến trong các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp thông thường hay không. Để hiểu rõ điều này, các chuyên gia sẽ phân tích chi tiết về bản chất bệnh học của sốt xuất huyết, cơ chế dẫn đến sổ mũi và những nguy cơ nhầm lẫn trong chẩn đoán bệnh.

Sốt xuất huyết có sổ mũi không?

Sốt xuất huyết thường không gây sổ mũi, vì virus Dengue tấn công vào hệ tuần hoàn, máu, hệ miễn dịch và các nội mạch trên cơ thể. Do đó, sổ mũi không phải là triệu chứng điển hình của sốt xuất huyết.

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh không gây tổn thương hay ảnh hưởng đến hệ hô hấp trên – nơi thường xảy ra sổ mũi trong các bệnh lý như cảm cúm, viêm xoang, viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, trong một vài tình huống đặc biệt, người mắc sốt xuất huyết vẫn có thể xuất hiện triệu chứng sổ mũi. Nguyên nhân có thể bao gồm:

• Miễn dịch suy yếu do sốt xuất huyết: Khi mắc sốt xuất huyết, hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, tạo điều kiện dễ dàng cho các bệnh lý nhiễm trùng khác, bao gồm viêm hô hấp, xảy ra đồng thời. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như ho, sổ mũi hoặc đau họng.
• Nhiễm đồng thời các virus khác: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể nhiễm đồng thời virus Dengue và một loại virus đường hô hấp như virus cúm hoặc rhinovirus – nguyên nhân chủ yếu gây sổ mũi. Đây gọi là tình trạng "nhiễm trùng kép", xảy ra khá phổ biến nếu người bệnh sống trong môi trường đông đúc hoặc mùa dịch.
• Dị ứng hoặc yếu tố môi trường: Người mắc sốt xuất huyết nếu đã có tiền sử viêm mũi dị ứng hoặc dễ bị kích ứng bởi các yếu tố môi trường như bụi, phấn hoa, có thể xuất hiện triệu chứng sổ mũi song song khi bệnh đang diễn ra.
• Dị ứng thuốc: Một số người bệnh có thể bị dị ứng nhẹ với các loại thuốc giảm đau, hạ sốt hoặc kháng sinh kê thêm để điều trị biến chứng trong sốt xuất huyết. Dị ứng này đôi khi biểu hiện qua sổ mũi hoặc nghẹt mũi.

Nếu có sổ mũi kèm theo sốt xuất huyết, có thể là dấu hiệu của một bệnh lý khác đồng thời với sốt xuất huyết và người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định chính xác tình trạng sức khỏe.

Vì sao sốt xuất huyết thường không gây sổ mũi?

Sốt xuất huyết có sổ mũi không? Sốt xuất huyết thường không gây sổ mũi vì virus Dengue, tác nhân gây bệnh, chủ yếu tấn công vào hệ thống tuần hoàn máu và các tế bào miễn dịch trong cơ thể, thay vì tấn công trực tiếp vào hệ hô hấp.

Virus Dengue là một loại virus thuộc họ Flaviviridae, có ưu thế tấn công vào hệ mạch máu và gây tổn thương mao mạch hơn là hệ thống hô hấp. Sau khi muỗi vằn mang virus Dengue đốt người, virus xâm nhập vào máu, tấn công tế bào miễn dịch như đại thực bào và tế bào đuôi gai (dendritic cells), sau đó lan truyền khắp cơ thể qua đường máu. Điều này giải thích vì sao triệu chứng chính của sốt xuất huyết là sốt cao, xuất huyết và rối loạn tuần hoàn, thay vì các vấn đề về họng, mũi hay xoang.

Sổ mũi là phản ứng của niêm mạc mũi khi bị kích thích bởi virus hoặc các yếu tố dị ứng, dẫn đến tăng tiết dịch nhầy. Virus Dengue hoạt động chủ yếu trong hệ tuần hoàn, không gây kích thích trực tiếp hoặc tổn thương niêm mạc đường hô hấp trên (mũi, họng). Trong khi đó, các virus như rhinovirus, coronavirus hay influenza virus – nguyên nhân của cảm lạnh, cúm… thường tấn công niêm mạc đường hô hấp trên, gây viêm nhiễm và triệu chứng sổ mũi.

Sốt xuất huyết được đặc trưng bởi tình trạng thoát huyết tương qua thành mạch, giảm tiểu cầu, tổn thương gan và rối loạn đông máu. Đây là những cơ chế đằng sau các triệu chứng như xuất huyết dưới da, chảy máu cam, nôn ra máu, chứ không phải là tình trạng viêm hoặc tăng tiết dịch tại đường hô hấp, vốn dẫn đến sổ mũi như ở các bệnh do virus hô hấp gây ra.

Sổ mũi là triệu chứng thường gặp khi cơ thể mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như cảm lạnh hay cúm, nơi virus tác động trực tiếp vào niêm mạc mũi và họng. Do đó, khi mắc sốt xuất huyết, bệnh nhân ít khi gặp phải triệu chứng sổ mũi.

Khi nào người bệnh sốt xuất huyết bị sổ mũi?

Sổ mũi không phải là triệu chứng phổ biến của sốt xuất huyết, tuy nhiên trong một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải triệu chứng này. Điều này có thể xảy ra do một số yếu tố khác như bội nhiễm hoặc dị ứng.

1. Bội nhiễm

Bội nhiễm là tình trạng xảy ra khi bệnh nhân sốt xuất huyết, do hệ thống miễn dịch suy yếu, bị tấn công đồng thời bởi các mầm bệnh khác, đặc biệt là các virus hoặc vi khuẩn gây bệnh ở đường hô hấp. Đây là nguyên nhân chính giải thích sự xuất hiện của triệu chứng sổ mũi trong một số trường hợp sốt xuất huyết.

Trong quá trình mắc sốt xuất huyết, hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu do virus Dengue tấn công các tế bào miễn dịch, làm tổn thương các tế bào miễn dịch như bạch cầu và đại thực bào, từ đó làm giảm khả năng bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh khác.

Khi sức đề kháng yếu đi, cơ thể dễ bị tấn công bởi vi khuẩn hoặc virus khác, đặc biệt là các tác nhân gây bệnh đường hô hấp, đặc biệt là virus gây cảm lạnh (rhinovirus), virus cúm (influenza), hoặc các vi khuẩn hô hấp như Streptococcus hay Haemophilus influenzae. Hậu quả là người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng sổ mũi, ho hoặc đau họng trong khi đang điều trị sốt xuất huyết.

Với những bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị nội trú, đặc biệt trong môi trường bệnh viện đông đúc, nguy cơ lây nhiễm chéo hoặc nhiễm trùng thứ phát từ người bệnh khác là đáng kể. Đây là một trong những lý do khiến người bệnh sốt xuất huyết có thể bị sổ mũi hoặc nhiễm bệnh lý đường hô hấp.

Khi cơ thể bị bội nhiễm, tức là khi người bệnh sốt xuất huyết bị nhiễm thêm một loại virus hoặc vi khuẩn khác, gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như sổ mũi, ho, đau họng hoặc viêm xoang, làm tăng mức độ phức tạp của tình trạng bệnh. Điều này không chỉ khiến việc điều trị sốt xuất huyết trở nên khó khăn hơn mà còn đe dọa đến sức khỏe tổng thể của người bệnh, cần được can thiệp và theo dõi kịp thời để tránh những biến chứng nghiêm trọng.

2. Dị ứng hoặc do yếu tố môi trường

Ngoài bội nhiễm, một số bệnh nhân sốt xuất huyết có thể bị sổ mũi do các yếu tố kích thích không liên quan trực tiếp đến bản chất của bệnh. Trong các trường hợp này, triệu chứng thường xuất phát từ cơ địa dị ứng hoặc ảnh hưởng của môi trường, chứ không phải do virus Dengue.

Khi hệ miễn dịch đang đối phó với virus Dengue, cơ thể có thể trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa hoặc sự thay đổi đột ngột của thời tiết. Các yếu tố này kích thích niêm mạc mũi, gây viêm và dẫn đến tình trạng sổ mũi.

Mặc dù virus Dengue không tấn công trực tiếp vào hệ hô hấp, nhưng trong bối cảnh cơ thể đang phải chống chọi với một bệnh lý nặng, khả năng phản ứng với các tác nhân bên ngoài trở nên mạnh mẽ hơn. Vì vậy, người mắc sốt xuất huyết có thể trải qua tình trạng sổ mũi do dị ứng, làm tăng mức độ khó chịu và phức tạp trong quá trình điều trị.

Bên cạnh đó, một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị triệu chứng sốt xuất huyết, ví dụ như thuốc giảm đau, hạ sốt hoặc thuốc kháng sinh phòng ngừa, có thể gây ra phản ứng phụ ở một số bệnh nhân, dẫn đến tình trạng sổ mũi, ngứa mũi hoặc nghẹt mũi.

Ngoài ra, sốt xuất huyết thường xuất hiện vào mùa mưa – thời điểm môi trường trở nên ẩm thấp, bụi rậm phát triển, không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của muỗi vằn mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển của nấm mốc và các chất kích thích đường hô hấp. Người bệnh sống trong môi trường kém thông thoáng có nguy cơ cao bị kích thích đường hô hấp, dẫn đến các biểu hiện sổ mũi hoặc nghẹt mũi dù nguyên nhân gốc không liên quan đến sốt xuất huyết.

Phân biệt sốt xuất huyết với các bệnh gây sổ mũi

Bên cạnh thắc mắc “Sốt xuất huyết có bị sổ mũi không?”, nhiều người cũng quan tâm đến việc phân biệt sốt xuất huyết với các bệnh sổ mũi khác như cúm, sốt siêu vi. Việc phân biệt giữa sốt xuất huyết và các bệnh gây sổ mũi sẽ giúp người bệnh nhận biết rõ tình trạng sức khỏe của mình, từ đó có phương án điều trị phù hợp. Dưới đây là một số điểm giúp phân biệt sốt xuất huyết và các bệnh gây sổ mũi:

Cách điều trị sốt xuất huyết kèm sổ mũi

Việc điều trị sốt xuất huyết kèm sổ mũi không chỉ tập trung vào kiểm soát triệu chứng mà còn đòi hỏi tăng cường đề kháng và theo dõi chặt chẽ, nhằm ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là phân tích chi tiết các bước cần thực hiện để điều trị hiệu quả cho người mắc sốt xuất huyết kèm sổ mũi:

1. Điều trị triệu chứng sổ mũi

Khi bị sốt xuất huyết kèm sổ mũi, người bệnh có thể điều trị bằng các cách sau:

• Sử dụng thuốc xịt mũi hoặc thuốc nhỏ mũi: Các loại thuốc này có thể giúp làm giảm tắc nghẽn mũi và cải thiện tình trạng thở khó khăn. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng các thuốc này dưới sự chỉ định của bác sĩ, vì một số thuốc có thể không phù hợp với bệnh nhân sốt xuất huyết.
• Dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi: Đây là cách an toàn và hiệu quả để giúp loại bỏ dịch nhầy và làm sạch khoang mũi, đặc biệt trong trường hợp sổ mũi do bội nhiễm hoặc dị ứng. Bệnh nhân nên rửa mũi 2 – 3 lần/ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%.
• Xông mũi: Một phương pháp tự nhiên và an toàn là xông hơi mũi với nước muối sinh lý hoặc các thảo dược như tinh dầu bạc hà để giúp giảm nghẹt mũi.
• Giữ ấm cho cơ thể: Để giảm bớt cảm giác khó chịu khi bị sổ mũi, hãy giữ cơ thể luôn ấm áp và tránh gió lạnh, điều này sẽ giúp các triệu chứng hô hấp giảm dần.
• Bổ sung đủ nước: Việc uống đủ nước không chỉ giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể mà còn giúp làm loãng chất nhầy trong mũi. Khi chất nhầy loãng ra, việc xì mũi trở nên dễ dàng hơn, từ đó làm giảm tình trạng tắc nghẽn mũi và sổ mũi. Uống nước cũng giúp bù lại lượng nước đã mất do sốt, từ đó hỗ trợ phục hồi cơ thể nhanh chóng.
• Uống trà nóng: Trà nóng không chỉ giúp làm dịu cơn khô họng mà hơi nước từ trà còn có tác dụng làm giảm sự viêm nhiễm niêm mạc mũi, giúp cho mũi thông thoáng hơn. Ngoài ra, trà nóng còn hỗ trợ làm dịu cơn đau họng, một triệu chứng thường đi kèm với tình trạng sổ mũi.
• Sử dụng thuốc điều trị sổ mũi: Nếu triệu chứng sổ mũi trở nên nặng nề, người bệnh có thể cân nhắc việc sử dụng thuốc giảm nghẹt mũi như thuốc kháng histamin (loratadin, cetirizin) – nếu nguyên nhân sổ mũi là do yếu tố dị ứng hoặc thuốc co mạch dạng xịt mũi (naphazolin hoặc oxymetazolin) – trong trường hợp nghẹt mũi nặng, chỉ dùng trong thời gian ngắn (không quá 5 ngày) để tránh tác dụng phụ. Tuy nhiên, việc tự mua thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ có thể gây ra tương tác với các loại thuốc khác, đặc biệt là khi đang điều trị sốt xuất huyết. Do đó, cần thận trọng và chỉ sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ.

2. Tăng cường đề kháng

Sốt xuất huyết là bệnh lý do virus gây ra, do đó, việc tăng cường sức đề kháng cho cơ thể là điều cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị. Khi cơ thể có sức đề kháng mạnh mẽ, việc chống lại bệnh sẽ hiệu quả hơn.

• Uống nhiều nước: Điều quan trọng nhất trong điều trị sốt xuất huyết là duy trì độ ẩm cho cơ thể, giúp làm loãng máu và giảm tình trạng mất nước do sốt. Uống đủ nước, nước điện giải hoặc nước hoa quả giúp cung cấp vitamin C để tăng cường hệ miễn dịch.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu vitamin C (như cam, quýt, dâu tây) và thực phẩm dễ tiêu hóa giúp tăng cường sức đề kháng. Chế độ ăn uống giàu protein và các vitamin A, D cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi cơ thể.
• Thực phẩm bổ trợ: Mặc dù cần cẩn trọng với các loại thuốc bổ sung, nhưng bác sĩ có thể khuyến khích sử dụng thêm các thực phẩm chức năng chứa kẽm, vitamin C hoặc các chất tăng cường miễn dịch để hỗ trợ phục hồi nhanh hơn.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe sau khi bị sốt xuất huyết. Hãy đảm bảo rằng bệnh nhân được nghỉ ngơi đầy đủ và tránh các hoạt động căng thẳng trong quá trình điều trị.
• Thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ: Dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ để giảm các triệu chứng của sốt xuất huyết.

3. Theo dõi các triệu chứng khác

Sốt xuất huyết là bệnh diễn tiến phức tạp, và việc kiểm soát các triệu chứng như sổ mũi không nên làm người bệnh lơ là với những dấu hiệu khác nguy hiểm hơn. Trong trường hợp sốt xuất huyết kèm sổ mũi, bệnh nhân cần được theo dõi sát sao để phát hiện và xử lý kịp thời bất kỳ triệu chứng nguy hiểm nào. Việc theo dõi này cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ, đặc biệt đối với các dấu hiệu của sốt xuất huyết nặng.

• Theo dõi nhiệt độ cơ thể: Khi bị sốt xuất huyết người bệnh cần được đo nhiệt độ thường xuyên để kiểm soát tình trạng sốt. Nếu sốt cao kéo dài, cần phải đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
• Chú ý đến các dấu hiệu suy giảm huyết áp: Các triệu chứng như chóng mặt, mạch nhanh, chân tay lạnh, li bì, buồn nôn, mệt mỏi quá mức hay thậm chí mất ý thức có thể là dấu hiệu của tình trạng sốt xuất huyết nặng, cần phải được xử lý ngay lập tức.
• Giám sát tình trạng chảy máu: Nếu có dấu hiệu chảy máu (chảy máu mũi, lợi, hoặc dễ bầm tím), bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ và đưa đến cơ sở y tế ngay. Chảy máu mũi thường gặp ở sốt xuất huyết nặng do giảm tiểu cầu và rối loạn đông máu. Nếu tình trạng sổ mũi chuyển thành chảy máu cam thường xuyên, hoặc bệnh nhân có thêm dấu hiệu xuất huyết khác (nôn ra máu, đi ngoài phân đen), cần can thiệp y tế ngay.
• Bội nhiễm phổi hoặc xoang: Nếu sổ mũi kèm triệu chứng ho nhiều, đau họng, đau đầu nhiều hơn (đặc biệt đau vùng trán hoặc hốc mắt) và sốt không giảm, cần kiểm tra để loại trừ viêm xoang cấp hoặc nhiễm trùng phổi.
• Giảm tiểu cầu và mất nước nặng: Người bệnh nên được xét nghiệm thường xuyên để kiểm tra chỉ số tiểu cầu và tình trạng huyết tương. Nếu tiểu cầu giảm mạnh hoặc người bệnh có biểu hiện lừ đừ, khó thở, cần nhập viện để theo dõi.
• Xử lý triệu chứng khó thở: Nếu tình trạng sổ mũi kèm theo khó thở hoặc các triệu chứng hô hấp nghiêm trọng, cần đưa bệnh nhân đi khám để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

Trong quá trình điều trị sốt xuất huyết kèm sổ mũi, người nhà cần tuân thủ các nguyên tắc sau để hỗ trợ bệnh nhân phục hồi nhanh chóng:

• Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa hoặc hóa chất mạnh.
• Đảm bảo bệnh nhân nghỉ ngơi đầy đủ, nhưng tránh nằm nguyên một chỗ quá lâu. Có thể cho người bệnh vận động nhẹ nhàng khi đã giảm sốt để tuần hoàn máu tốt hơn.
• Theo dõi sát sao thân nhiệt, huyết áp và các triệu chứng bất thường khác.

Đưa người bệnh đến cơ sở y tế khám định kỳ để kiểm tra tình trạng tiến triển của bệnh và được bác sĩ hướng dẫn điều trị cụ thể.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết bị chướng bụng phải làm sao? Cách chăm sóc tại nhà

Bài viết trên đã trả lời thắc mắc “Sốt xuất huyết có sổ mũi không?” một cách đầy đủ nhất. Sốt xuất huyết thường không gây sổ mũi và nếu triệu chứng này xuất hiện, có thể do những nguyên nhân như bội nhiễm hoặc dị ứng. Kiểm soát triệu chứng sổ mũi, tăng cường sức đề kháng và theo dõi sát sao các triệu chứng nguy hiểm khác rất quan trọng để giúp bệnh nhân thoải mái hơn, giảm nguy cơ biến chứng nặng. Đặc biệt, để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng, tiêm vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết là biện pháp hiệu quả và cần thiết nhất.