Cách xông hơi giải cảm cúm tại nhà hiệu quả, đúng cách và nhanh khỏi

Cách xông hơi giải cảm cúm là phương pháp dân gian từ ngàn xưa có tác dụng thải độc, giảm triệu chứng bệnh và tăng cường hệ miễn dịch. Vậy có phải bất kỳ đối tượng nào mắc cảm, cúm cũng có thể áp dụng biện pháp xông hơi hay không? Xông hơi thế nào cho đúng cách và đạt được hiệu quả tốt nhất? Mời bạn xem những thông tin về xông hơi giải cảm, cúm trong bài viết sau.

Xông hơi giải cảm cúm là gì?

Xông hơi giải cảm, cúm là phương pháp đưa dược liệu và nhiệt vào cơ thể dưới dạng hơi nước ấm, thông qua đường hô hấp và qua da. Phương pháp này dựa trên nguyên lý sử dụng hơi nóng để làm giãn nở mạch máu, kích thích tuần hoàn máu và tăng tiết mồ hôi.

Khi cơ thể tiết mồ hôi, các chất cặn bã và độc tố trong cơ thể được đào thải qua da, giúp giảm nhẹ các triệu chứng sốt, đau nhức cơ thể và khó chịu do cảm cúm gây ra. Hơi nóng còn giúp làm sạch đường hô hấp, làm dịu tình trạng nghẹt mũi, đau họng và ho thường gặp ở người bị cúm.

Các dược liệu được dùng trong cách xông hơi giải cảm cúm thường có tính cay, ấm, có tinh dầu và mùi thơm, là các loại lá hoặc cây có hiệu quả kháng khuẩn, kháng viêm và làm sạch đường hô hấp như lá bạc hà, lá sả, lá bưởi, lá tía tô hay lá hương nhu...  Một số người sử dụng tinh dầu (như tinh dầu tràm, bạc hà, hoặc khuynh diệp) để tăng hiệu quả của quá trình xông hơi, do tinh dầu có khả năng bốc hơi và tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc hô hấp.

Phương pháp này đã tồn tại lâu đời trong văn hóa y học cổ truyền của nhiều quốc gia, đặc biệt là ở châu Á, trong đó có Việt Nam. Xông hơi giải cảm không chỉ giúp giảm các triệu chứng khó chịu của cảm, cúm mà còn hỗ trợ nâng cao sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.

Xông hơi cũng được xem là một phương pháp kích thích hệ miễn dịch. Khi nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ nhờ hơi xông, hệ miễn dịch được thúc đẩy hoạt động mạnh hơn để chống lại các virus và vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là xông hơi có thể tiêu diệt hoàn toàn virus cúm mà chỉ giúp cơ thể đối phó tốt hơn nhờ giảm nhẹ triệu chứng và tăng cảm giác dễ chịu. (2)

Xem thêm: Bị cúm có nên xông hơi không? Có tốt hay không?

Các nguyên liệu cần chuẩn bị khi xông hơi trị cảm cúm tại nhà

Các nguyên liệu cần sử dụng thường là những loại thảo dược quen thuộc, có chứa tinh dầu thiên nhiên với đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm, giúp làm thông thoáng đường hô hấp, giảm nghẹt mũi và tăng cường tuần hoàn máu. Dưới đây là các nhóm nguyên liệu phổ biến cần chuẩn bị khi xông hơi trị cảm cúm tại nhà như:

• Lá sả: Sả chứa hàm lượng cao tinh dầu citronellal và geraniol, có tác dụng kháng khuẩn mạnh mẽ và giúp làm sạch đường hô hấp. Tinh dầu sả còn mang mùi hương dễ chịu, giúp thư giãn tinh thần.
• Lá tía tô: Có đặc tính kháng viêm, hỗ trợ thải độc qua da nhờ kích thích tiết mồ hôi. Tía tô còn giúp giảm các triệu chứng như sốt nhẹ, cảm giác mệt mỏi và đau nhức do cúm.
• Lá bạc hà: Chứa tinh dầu menthol, có tác dụng làm thông mũi, giảm nghẹt thở và giảm kích ứng ở niêm mạc đường hô hấp.
• Lá bưởi và lá cam chanh: Tinh dầu từ lá bưởi hoặc cam chanh không chỉ giúp mở rộng đường hô hấp mà còn làm dịu cơn ho, đồng thời mang lại mùi thơm dễ chịu.
• Lá hương nhu: Tinh dầu eugenol có khả năng sát khuẩn, khử mùi và giúp giảm triệu chứng cảm cúm như đau đầu, nghẹt mũi.

Để tăng cường hiệu quả khi xông hơi, bạn có thể thêm một số nguyên liệu giúp nâng cao khả năng kháng viêm và giảm triệu chứng:

• Gừng: Gừng có tính ấm, chứa hợp chất gingerol giúp kháng viêm, kích thích tuần hoàn máu và làm ấm cơ thể, giảm cảm giác lạnh thường gặp ở người bị cúm.
• Hành hoặc tỏi: Hành và tỏi chứa allicin, một hợp chất tự nhiên có khả năng kháng khuẩn, kháng virus mạnh mẽ, hỗ trợ miễn dịch.
• Quế: Quế không chỉ mang mùi thơm đặc trưng mà còn có đặc tính làm ấm, kháng viêm và tăng cường tuần hoàn máu, rất hiệu quả trong việc hỗ trợ giải cảm.

Nếu không có các loại lá tươi, có thể sử dụng tinh dầu thiên nhiên thay thế. Các loại tinh dầu như tinh dầu tràm, tinh dầu khuynh diệp (eucalyptus oil), tinh dầu bạc hà hoặc tinh dầu chanh thường được ưu tiên nhờ khả năng sát khuẩn, giúp thông mũi và dễ dàng thẩm thấu qua hơi nước vào đường hô hấp.

Bên cạnh các nguyên liệu thảo dược, nước nóng là yếu tố quan trọng trong quá trình xông hơi. Sử dụng nước sạch, đun sôi và giữ nhiệt độ từ 60 - 80°C để hơi nước có thể bốc lên mạnh mẽ, mang theo các tinh dầu và dưỡng chất từ lá hoặc thảo dược. Chuẩn bị thêm một chiếc nồi lớn hoặc tô/bát để chứa nước xông, cùng một chiếc khăn lớn để trùm kín đầu và giữ hơi nước xung quanh người bệnh.

Hướng dẫn cách xông hơi giải cảm cúm tại nhà an toàn và hiệu quả

Xông hơi giải cảm, cúm tại nhà với thảo dược là phương pháp đơn giản, hiệu quả giảm triệu chứng bệnh và hỗ trợ quá trình hồi phục. Việc xông hơi đúng cách, an toàn không chỉ mang lại cảm giác thoải mái mà còn góp phần nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Trước khi áp dụng, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ điều trị để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

1. Cách xông hơi toàn thân với thảo dược giải cảm cúm

Cách xông hơi giải cảm cúm toàn thân rất đơn giản, dễ thực hiện. Đây là phương pháp sử dụng hơi nước nóng kết hợp thảo dược làm giãn mạch, tăng cường lưu thông máu, giúp cơ thể đào thải độc tố hiệu quả. Hơi nước ấm còn có công dụng sát trùng trị cảm, cúm, điều hòa thân nhiệt và làm ấm cơ thể.

Các nguyên liệu bạn cần chuẩn bị để xông hơi giải cảm, cúm toàn thân bao gồm:

• Lá chanh: Giàu vitamin C, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch.
• Gừng: Chứa gingerol, giúp giảm viêm và hỗ trợ tiêu hóa.
• Sả: Giúp làm ấm cơ thể, kháng viêm, chống khuẩn.
• Hương nhu, tía tô, hay bạc hà: Có tác dụng long đờm, mát, giúp giảm triệu chứng nghẹt mũi.

Mỗi loại nguyên liệu rửa sạch và sử dụng 5 - 10 lá mỗi loại, cắt thành đoạn ngắn. Sau đó cho vào nồi 3 - 5 lít nước, đậy kín đun sôi từ 5 - 7 phút. Nhấc nồi lên chiếu, trùm kín mền để xông hơi. Khi xông hơi, nên tìm một không gian kín gió, ngồi thoải mái, trùm chăn kín người và đặt nồi nước xông trước mặt. Đừng quên nghiêng đầu sang một bên để tránh hơi nước phả trực tiếp vào mặt. Xông từ 10 - 20 phút, đến khi toàn thân ra mồ hôi đều, ấm, nhẹ người, lấy khăn lau khô mồ hôi là được.

Chủ yếu xông nửa người trên và hít hơi nước ấm tinh dầu qua hơi thở làm cho thông mũi họng đường hô hấp trên.

2. Cách xông mặt giúp giảm nghẹt mũi, hỗ trợ trị cảm cúm

Xông mặt là phương pháp đơn giản, hiệu quả giảm nhanh triệu chứng nghẹt mũi, thông đường thở và giúp bạn thở dễ dàng hơn khi bị cảm, cúm.

Các nguyên liệu cần chuẩn bị để xông mặt như sau:

• Muối biển: Có tác dụng kháng khuẩn và giúp thông mũi hiệu quả.
• Bạc hà hoặc hương nhu: Tác động làm thông thoáng đường hô hấp nhờ tinh chất có trong lá.

Tương tự như phương pháp xông toàn thân, đầu tiên bạn cần đun sôi khoảng 1 - 2 lít nước, sau đó thêm 1 - 2 thìa muối biển cùng 5 - 7 lá bạc hà hay hương nhu. Sau đó chờ nước nguội tầm 50 - 60 độ rồi đặt nồi nước lên bàn, ngồi gần nồi và cúi đầu xuống, phủ khăn lên đầu để giữ hơi nước.

Thời gian xông mặt từ 5 - 10 phút, cố gắng hít thở đều để hơi nước tác động sâu vào mũi và xoang. Sau khi xông rửa sạch mặt bằng nước ấm rồi lau khô.

3. Phương pháp giảm cảm cúm bằng xông chân

Trong các cách xông hơi giải cảm cúm tại nhà không thể thiếu được phương pháp ngâm chân trong nước ấm cùng với thảo dược. Trong Đông y, đôi bàn chân còn được gọi là "trái tim thứ hai" của cơ thể vì tập trung rất nhiều huyệt đạo quan trọng. Ngâm chân đúng cách và thường xuyên không chỉ mang lại sự khỏe khoắn cho đôi chân mà còn nhiều lợi ích về sức khỏe cho toàn bộ cơ thể.

Để ngâm chân bằng nước ấm thêm hiệu quả, bạn cần chuẩn bị thêm một số nguyên liệu sau:

• Gừng tươi: Giúp làm ấm, thông mạch, tăng cường tuần hoàn máu.
• Muối biển: Có tác dụng kháng khuẩn, giúp thanh lọc cơ thể.
• Nước lá chanh hoặc sả: Tăng cường hiệu quả của nước ngâm.

Sau khi rửa sạch nguyên liệt, bạn đun sôi khoảng 2 lít nước và thêm vài lát gừng tươi, 1 - 2 thìa muối biển và cho thêm lá chanh hoặc sả. Đợi nước nóng nguội bớt rồi đổ vào chậu ngâm chân. Ngâm chân từ 15 - 20 phút. Trong quá trình đó có thể mát xa nhẹ nhàng đôi chân để kích thích máu tuần hoàn.

Sau khi ngâm chân, lau khô rồi nghỉ ngơi nơi ấm áp. Lưu ý ngâm chân không nên thực hiện ngay sau khi ăn no hoặc khi cảm thấy mệt mỏi quá mức. Thai phụ hay những người có bệnh lý nền nghiêm trọng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.

Xem thêm: Cách trị cúm bằng phương pháp dân gian an toàn và hiệu quả.

Lợi ích khi xông hơi giải cảm cúm?

Tác dụng của xông hơi giải cảm cúm như thế nào? Xông hơi là phương pháp hỗ trợ giải cảm, cúm hiệu quả bởi tác động tích cực lên hệ hô hấp và khả năng tăng tuần hoàn máu. Hơi ấm từ việc xông hơi giúp làm ẩm niêm mạc mũi, giảm nghẹt mũi, loãng chất nhầy từ đó là thông thoáng đường hô hấp.

Khi đường thở thông thoáng, bệnh nhân sẽ dễ dàng hít thở ơn, giảm đau nhức, khó chịu vùng mũi, họng, xoang. Ngoài ra, việc xông hơi còn thúc đẩy tuần hoàn máu nhờ nhiệt độ cao làm giãn nở mạch máu từ đó hỗ trợ lưu thông oxy và dưỡng chất đến tế bào, tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch.

Những thành phần thảo dược thường dùng trong xông hơi như tía tô, kinh giới, sả, bạc hà, ngải cứu, hương nhu... đều có tác dụng diệt vi khuẩn, virus đường hô hấp, làm dịu cơn ho và giảm tình trạng viêm nhiễm nhẹ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng xông hơi là giải pháp hỗ trợ giải cảm, cúm không phải là phương pháp điều trị thay thế. Do đó, để đảm bảo hiệu quả, người bệnh vẫn nên tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện các phương pháp xông hơi.

Xem thêm: Cách chữa cảm cúm tại nhà an toàn và hiệu quả.

Khi nào không nên xông hơi để trị cúm?

Vậy khi nào không nên sử dụng cách xông hơi giải cảm cúm? Không nên xông hơi trong các trường hợp sốt cao, ra nhiều mồ hôi, cơ địa suy nhược, mệt mỏi hoặc có các bệnh lý nền nghiêm trọng như tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hay vừa sinh con.

Ở người sốt cao, nhiệt độ từ hơi nước không mang lại tác dụng hỗ trợ giải cảm, cúm mà còn có thể làm tăng thân nhiệt, dẫn đến tình trạng mất nước khiến người bệnh mệt mỏi hơn. Người có bệnh lý nền như tim mạch, cao huyết áp, suy hô hấp hay tiểu đường nên tránh xông hơi vì hơi nóng có thể tạo áp lực lên mạch máu, khiến bệnh nhân dễ chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí là ngất xỉu trong một số trường hợp.

Ngoài ra, bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch và huyết áp không ổn định cũng không nên áp dụng biện pháp xông hơi giải cảm cúm, vì hơi nóng khiến nhịp tim tăng lên và ảnh hưởng đến huyết áp.

Ở trẻ nhỏ có nguy cơ mất nước cao, do đó cũng không nên xông hơi khi bị cảm, cúm. Phụ nữ mang thai nên tránh xông hơi bởi nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi. Nguy hiểm cho sức khỏe của cả mẹ lẫn con. Người có hệ miễn dịch yếu, mệt mỏi nghiêm trọng cũng không nên xông hơi vì chỉ làm người bệnh mệt mỏi hơn. Thay vào đó, nên tập trung nghỉ ngơi, ăn uống, bù điện giải và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ để nhanh hồi phục.

Ngoài những đối tượng trên, một số người cũng không nên xông hơi như:

• Người bị sốt siêu vi;
• Người bị nhiễm trùng, phản ứng viêm như sưng, nóng đỏ;
• Người có vết thương hở;
• Người bị tiêu chảy;
• Người bị sốt xuất huyết;
• Người đang sau rượu;
• Người có bệnh ngoài da;
• Trẻ em dưới 12 tuổi.

Lưu ý khi xông hơi giải cảm cúm

Một số lưu ý khi áp dụng cách xông hơi giải cảm cúm bao gồm:

• Thời gian xông dài hay ngắn tùy vào mỗi người. Tuy nhiên không nên xông quá 30 phút.
• Nhiệt độ hơi nước có thể gây bỏng, do đó không nên xông hơi ngay sau khi đun nước xông sôi mà cần để hạ bớt nhiệt. Tốt nhất nhiệt độ xông hơi không cao hơn nhiệt độ cơ thể từ 7 - 8 độ C.
• Do xông hơi sẽ khiến cơ thể ra mồ hôi, mất nước nên cần bù lượng nước đã mất bằng cách uống nước ấm sau khi xông. Lưu ý không nên uống nước lạnh vì có thể làm mất cân bằng nhiệt độ của cơ thể.
• Không tắm sau khi xông vì khi ấy lỗ chân lông trên cơ thể đang mở, nếu gặp lạnh sẽ dễ cảm lạnh khiến bệnh nặng hơn.
• Không xông nhiều lần, xông liên tục vì có thể khiến cơ thể mất nước trầm trọng và bệnh thêm nặng, đe dọa sức khỏe người bệnh.

Các thắc mắc liên quan đến xông hơi giải cúm

1. Xông hơi có thực sự giải cảm cúm được không?

Xông hơi mang lại nhiều lợi ích hỗ trợ giải cảm, cúm, nhưng không thay thế hoàn toàn phương pháp điều trị y tế thông thường. Vì khi xông hơi, nhiệt độ từ hơi nước sẽ tác động lên cơ thể, làm giãn mạch, tăng cường lưu thông máu, từ đó giúp các tế bào miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Cụ thể, xông hơi giúp thả lỏng cơ thể và giảm căng thẳng, long đờm và thông thoáng đường thở và thúc đẩy quá trình giải độc.

Với các trường hợp cúm nghiêm trọng hay có các triệu chứng nặng, bệnh nhân vẫn cần tham khảo thêm ý kiến bác sĩ để được chỉ định thêm thuốc điều trị hoặc hỗ trợ y tế.

2. Xông cảm cúm trong bao nhiêu phút?

Thời gian xông hơi là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của phương pháp này. Để thu được tác dụng tích cực nhất khi xông hơi, thời gian cần được kiểm soát hợp lý. Tốt nhất thời gian xông hơi nên dao động từ 10 - 20 phút và không nên vượt quá 30 phút. Đây là thời gian đủ để cơ thể hấp thu các tinh chất từ thảo dược và hơi nước mà không khiến người bệnh mệt mỏi hay mất nước quá mức. Xông hơi càng lâu, tác dụng tích cực càng giảm do cơ thể cảm thấy mệt mỏi và quá nhiệt.

Tóm lại, để có cách xông hơi giải cảm cúm tại nhà hiệu quả và an toàn, người bệnh trước hết cần hỏi thăm ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện. Tùy vào tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra tư vấn chính xác. Lưu ý, xông hơi là phương pháp hỗ trợ giải cảm, cúm không thay thế cho điều trị y tế do đó bệnh nhân vẫn cần tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc và các phương pháp điều trị từ bác sĩ.