Vì sao bé bị viêm phế quản mãi không khỏi?
08:46 16/12/2025
Quản lý Y khoa
Hệ thống Tiêm chủng VNVC
Bé bị viêm phế quản mãi không khỏi là tình trạng khiến nhiều bố mẹ lo lắng, đặc biệt khi trẻ ho kéo dài, khò khè, tái phát nhiều lần dù đã điều trị. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh chưa được kiểm soát triệt để hoặc đang tiến triển sang thể mạn tính.
| BS Hoa Tuấn Ngọc - Quản lý Y khoa, Chuyên gia của Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “Viêm phế quản mạn tính là nguyên nhân hàng đầu gây ho có đờm ở trẻ dưới 5 tuổi, chiếm gần 40% các ca nhập viện tại khoa hô hấp nhi. Bệnh phổ biến nhất ở trẻ trai dưới 2 tuổi, với độ tuổi trung bình từ 1,8 - 4,8 tuổi, nhưng cũng có thể xuất hiện ở thanh thiếu niên trên 12 tuổi”. (1) |
Các lý do khiến bé bị viêm phế quản mãi không khỏi
Các lý do khiến trẻ bị viêm phế quản mãi không khỏi thường liên quan đến nhiều yếu tố kết hợp. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
1. Lạm dụng kháng sinh
Hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp tính do nhiễm virus, vì vậy thuốc kháng sinh không có hiệu quả. Chỉ trong những trường hợp bác sĩ nghi ngờ nhiễm vi khuẩn mới kê đơn kháng sinh. Sử dụng kháng sinh không đúng chỉ định hoặc quá liều có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường hô hấp, giảm hiệu quả điều trị và khiến viêm phế quản kéo dài. Việc này đồng thời tăng nguy cơ kháng thuốc, khiến các đợt nhiễm trùng tiếp theo khó kiểm soát hơn.
2. Sức đề kháng của trẻ suy giảm
Trẻ có hệ miễn dịch yếu, do bệnh nền hoặc do thiếu hụt dinh dưỡng, thường khó chống lại các tác nhân gây bệnh. Sức đề kháng suy giảm làm quá trình hồi phục chậm, dễ dẫn đến tái nhiễm và biến chứng nặng như viêm phổi hoặc cơn hen phế quản. (2)
3. Yếu tố từ môi trường sống
Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi, hóa chất hoặc điều kiện nhà cửa ẩm thấp, chật hẹp tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển. Trẻ sống trong môi trường này dễ mắc các đợt viêm phế quản liên tiếp, làm bệnh khó khỏi hoàn toàn.
4. Bệnh nền tiềm ẩn chưa được phát hiện
Một số bệnh lý mạn tính về hô hấp, tim mạch hoặc rối loạn miễn dịch có thể làm viêm phế quản kéo dài và khó hồi phục. Việc chẩn đoán sớm các bệnh nền này là rất quan trọng để xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả, đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe cho người bệnh.
5. Chế độ dinh dưỡng và chăm sóc chưa khoa học
Thiếu hụt dinh dưỡng, chế độ ăn không cân đối hoặc chăm sóc không đúng cách ảnh hưởng đến sức đề kháng của trẻ, làm giảm khả năng hồi phục đường hô hấp và kéo dài thời gian mắc bệnh.
6. Tái nhiễm chéo
Trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc môi trường chứa mầm bệnh nhiều lần có nguy cơ tái nhiễm. Các ổ nhiễm lặp lại khiến viêm phế quản không được kiểm soát triệt để, dẫn đến tình trạng mãn tính.
7. Dị vật đường thở bị bỏ sót
Trong một số trường hợp, dị vật nhỏ trong đường thở chưa được phát hiện có thể gây kích ứng mạn tính, viêm và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Mặc dù đây là nguyên nhân ít gặp, nhưng cần được cân nhắc và đánh giá kỹ lưỡng ở những bệnh nhân có triệu chứng kéo dài mà nguyên nhân chưa rõ ràng.
Có thể bạn muốn biết: Bị viêm phế quản bao lâu thì hết bệnh? Có tái lại không?
Hướng dẫn chăm sóc bé để nhanh khỏi viêm phế quản
Việc chăm sóc đúng cách khi bé mắc viêm phế quản đóng vai trò quan trọng giúp rút ngắn thời gian hồi phục và hạn chế nguy cơ biến chứng. Dưới đây là các biện pháp chăm sóc cần thực hiện một cách khoa học và nhất quán:
1. Giữ sạch và thông thoáng đường thở
Đảm bảo đường thở của trẻ luôn sạch sẽ giúp giảm gánh nặng dịch tiết trong phế quản. Việc hút đờm đúng kỹ thuật, vệ sinh mũi họng và duy trì độ ẩm không khí phù hợp hỗ trợ cải thiện triệu chứng ho và khó thở, đồng thời ngăn ngừa tiến triển thành viêm phổi.
2. Dinh dưỡng tăng cường đề kháng
Chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu hỗ trợ hệ miễn dịch của trẻ chống lại nhiễm trùng. Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng trong giai đoạn viêm phế quản giúp trẻ hồi phục nhanh hơn và giảm nguy cơ biến chứng.
3. Tạo môi trường sống lý tưởng
Môi trường sống sạch sẽ, thoáng khí và không khói bụi hạn chế kích ứng đường hô hấp, giúp trẻ giảm tần suất ho và khó thở. Điều chỉnh nhiệt độ phòng phù hợp và duy trì độ ẩm vừa phải hỗ trợ niêm mạc phế quản hoạt động hiệu quả.
4. Tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ
Thực hiện đúng các hướng dẫn điều trị, bao gồm dùng thuốc theo đơn, tái khám định kỳ và theo dõi triệu chứng, giúp kiểm soát viêm phế quản hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng nặng. (3)
Biện pháp phòng ngừa viêm phế quản tái phát hiệu quả
Phòng ngừa viêm phế quản tái phát là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp và hạn chế nguy cơ biến chứng nặng. Việc thực hiện các biện pháp dự phòng một cách khoa học, nhất quán mang lại hiệu quả lâu dài và ổn định cho hệ hô hấp của trẻ và người lớn.
1. Xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh từ bên trong
Hệ miễn dịch vững chắc giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp, từ đó giảm nguy cơ viêm phế quản tái phát. Chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ protein, vitamin và các khoáng chất thiết yếu là nền tảng của khả năng miễn dịch. Ngoài ra, ngủ đủ giấc, duy trì hoạt động thể chất phù hợp và kiểm soát căng thẳng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.
2. Vệ sinh cá nhân và thói quen sinh hoạt
Vệ sinh cá nhân đúng cách và thói quen sinh hoạt lành mạnh giúp hạn chế tiếp xúc với vi khuẩn, virus và các tác nhân kích ứng đường hô hấp. Rửa tay thường xuyên, vệ sinh mũi họng, giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng khí và tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Tạo môi trường phòng ngủ ấm áp, duy trì độ ẩm phù hợp cũng hỗ trợ niêm mạc phế quản hoạt động hiệu quả, giảm khả năng tái phát bệnh.
3. Tiêm chủng vắc xin
Tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh hô hấp là biện pháp dự phòng chủ động, giúp giảm nguy cơ viêm phế quản tái phát và các biến chứng nặng. Vắc xin kích thích cơ thể tạo kháng thể đặc hiệu, bảo vệ đường hô hấp trước các tác nhân gây bệnh phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy giảm. (4)
Danh mục các loại vắc xin và sinh phẩm phòng bệnh hô hấp cho trẻ em
Bé bị viêm phế quản mãi không khỏi không chỉ ảnh hưởng sức khỏe và sinh hoạt của trẻ mà còn có thể dẫn đến biến chứng nặng hơn nếu không được xử lý đúng cách. Nhận biết sớm các dấu hiệu, xác định nguyên nhân và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là chìa khóa giúp trẻ hồi phục nhanh, giảm nguy cơ tái phát và bảo vệ đường hô hấp một cách hiệu quả.
- Bronchitis – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (2025). Mayoclinic.org; https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bronchitis/diagnosis-treatment/drc-20355572#:~:text=Cough%20medicine
- F. De Baets, Kint, J., Pauwels, R., & Leroy, J. (1992). IgG subclass deficiency in children with recurrent bronchitis. European Journal of Pediatrics, 151(4), 274–278. https://doi.org/10.1007/bf02072228
- Singh, A., Akshay Avula, & Zahn, E. (2024, March 9). Acute Bronchitis. Nih.gov; StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448067/
- How, P. (2017, May 15). Bronchitis: Causes, Symptoms, Diagnosis & Treatment. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/3993-bronchitis