Bệnh Chikungunya do đâu? Triệu chứng nhận biết là gì?

13:08 09/08/2025

Quản lý Y khoa vùng 3 - Hồ Chí Minh
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Sốt Chikungunya được phát hiện ở hơn 110 quốc gia ở Châu Phi, Châu Á, Châu Âu, Châu Mỹ, các đảo ở Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương và đã có tại Việt Nam. Trước bối cảnh này, WHO đưa ra lời kêu gọi hành động nhằm ngăn chặn sự tái diễn của đại dịch đã hoành hành trên toàn cầu hai thập kỷ trước. Vậy Bệnh Chikungunya do đâu? Dấu hiệu nhận biết là gì? Chuyên gia sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây!
Bác sĩ Bùi Thanh Phong - Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Đa phần người mắc bệnh Chikungunya có thể tự hồi phục, tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy khoảng 40% bệnh nhân nhiễm virus tiếp tục bị đau khớp nghiêm trọng kéo dài trên 3 tháng sau giai đoạn cấp tính. Tình trạng này được gọi là bệnh Chikungunya mạn tính, có thể gây suy giảm chức năng vận động và ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống” (1). |
Bệnh Chikungunya là gì?
Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus cùng tên (CHIKV) gây ra, là một loại virus RNA thuộc chi Alphavirus, họ Togaviridae lây sang người chủ yếu qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus bị nhiễm, thường gọi là sốt Chikungunya. Bệnh được đặt tên theo từ “chikungunya” trong tiếng Kimakonde ở miền Nam Tanzania, có nghĩa là “thứ uốn cong”, mô tả hình ảnh người bệnh co quắp, vặn mình do đau khớp dữ dội.
Với đặc tính lây truyền nhanh và khả năng gây dịch ở nhiều châu lục, bệnh trở thành mối quan tâm đáng kể của y tế toàn cầu. Từ giữa thế kỷ 20, CHIKV đã gây ra nhiều đợt bùng phát lớn tại châu Phi và châu Á, lan sang châu Mỹ trong thế kỷ 21 và thỉnh thoảng xuất hiện tại châu Âu, cho thấy khả năng xâm nhập cả vào những khu vực ôn đới khi điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh. (2)
Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các biện pháp chủ yếu vẫn là chăm sóc triệu chứng, kiểm soát muỗi và giám sát dịch tễ, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa, biến đổi khí hậu và di chuyển quốc tế đang gia tăng nguy cơ bùng phát bệnh.

Dấu hiệu của bệnh Chikungunya
Khoảng 15 - 35% số người bị nhiễm sẽ không có triệu chứng (3). Ở những người có triệu chứng, bệnh thường khởi phát sau thời gian ủ bệnh 4 - 8 ngày (có thể dao động từ 2 - 12 ngày) kể từ khi bị muỗi mang virus đốt.
Dấu hiệu đặc trưng | Dấu hiệu thường gặp khác |
Cơn sốt cao đột ngột kèm đau khớp dữ dội, thường khiến người bệnh suy nhược và hạn chế vận động.
Cơn đau có thể kéo dài vài ngày, hàng tuần, thậm chí hàng tháng hoặc hàng năm. |
|
Do biểu hiện lâm sàng tương tự sốt xuất huyết và Zika, Chikungunya dễ bị chẩn đoán nhầm, đặc biệt trong các vùng lưu hành nhiều bệnh do muỗi truyền. Ở những trường hợp không có đau khớp đáng kể, bệnh thường nhẹ và có thể không được phát hiện.
Phần lớn bệnh nhân hồi phục hoàn toàn, nhưng một số ít có thể gặp biến chứng nghiêm trọng về mắt, tim hoặc hệ thần kinh. Nguy cơ bệnh nặng cao hơn ở trẻ sơ sinh bị lây trong quá trình sinh hoặc trong những tuần đầu sau sinh, cũng như ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền. Những trường hợp nặng cần được nhập viện để tránh tổn thương nội tạng và nguy cơ tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh Chikungunya
Nguyên nhân gây bệnh xuất phát từ virus Chikungunya, lây truyền chủ yếu qua vết đốt của muỗi cái bị nhiễm bệnh, đặc biệt là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Đây cũng là những loài trung gian truyền virus sốt xuất huyết Dengue và Zika, sinh sản chủ yếu trong các dụng cụ chứa nước đọng như lu, xô, vại, chai lọ bỏ không, lốp xe cũ, máng nước… và hoạt động mạnh vào ban ngày, trong đó:
- Aedes aegypti có khả năng đốt cả trong nhà lẫn ngoài trời;
- Aedes albopictus thường đốt ngoài trời.
Quá trình lây truyền bắt đầu khi:
- Muỗi chưa nhiễm bệnh hút máu từ người đang có virus CHIKV lưu hành trong máu.
- Virus nhanh chóng xâm nhập và nhân lên trong cơ thể muỗi.
- Virus di chuyển đến tuyến nước bọt sau vài ngày.
- Khi muỗi tiếp tục đốt một người khỏe mạnh, virus sẽ truyền sang người này, bắt đầu nhân lên và đạt nồng độ cao trong máu, tạo điều kiện cho những con muỗi khác bị nhiễm và tiếp tục duy trì chu kỳ lây truyền.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm: sinh sống hoặc di chuyển đến khu vực đang có dịch; môi trường nhiều muỗi và nước đọng; thiếu các biện pháp phòng chống muỗi; cũng như tiếp xúc gần với người bệnh trong giai đoạn có virus lưu hành cao trong máu.
Diễn tiến bệnh Chikungunya
Bệnh CHIKV thường tiến triển qua các giai đoạn lâm sàng rõ rệt, phản ánh sự thay đổi trong cơ chế bệnh sinh và biểu hiện triệu chứng.
1. Giai đoạn ủ bệnh
Thời gian ủ bệnh Chikungunya thường kéo dài từ 3 - 7 ngày, nhưng trong một số trường hợp có thể lên tới 12 ngày. Đây là giai đoạn “im lặng” khi virus đã xâm nhập và nhân lên trong cơ thể nhưng người nhiễm hoàn toàn chưa xuất hiện triệu chứng, khiến việc phát hiện và kiểm soát nguồn lây trở nên khó khăn hơn.
2. Giai đoạn triệu chứng cấp tính
Ở giai đoạn cấp tính, bệnh chia thành hai pha, kéo dài từ từ 3 tuần đến 3 tháng:
Pha nhiễm virus trong máu (5 - 10 ngày) | Pha hậu nhiễm virus trong máu (6 - 21 ngày) |
Sốt cao đột ngột trên 39°C, kèm theo đau đa khớp dữ dội gây hạn chế vận động, đôi khi viêm đa khớp, đau cơ, đau đầu và phát ban. | Tiếp tục duy trì tình trạng đau khớp, viêm khớp, đôi khi kèm sốt nhẹ, ngứa, phù mô mềm, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết và chán ăn. |
Trong đó, viêm khớp thường đặc trưng bởi sự “đối xứng và cộng gộp”, ảnh hưởng cả khớp lớn lẫn nhỏ, đặc biệt ở cổ tay, đốt ngón tay, vai và khuỷu tay; ở chi dưới, mắt cá chân bị ảnh hưởng nhiều nhất, tiếp theo là gối, bàn chân và hông. Một số trường hợp xuất hiện viêm khớp cột sống, khớp thái dương hàm hoặc khớp ức đòn.
Ở giai đoạn triệu chứng cấp tính, siêu âm khớp thường cho thấy cứng khớp và sưng khớp. Đây có thể là dấu hiệu của viêm màng hoạt dịch, rõ rệt ở mắt cá, cổ tay, đốt ngón tay và ngón chân, trong khi các khớp lớn hiếm khi bị ảnh hưởng.
Bệnh Chikungunya cũng có thể kèm viêm bao gân và viêm túi hoạt dịch, làm gia tăng tính chất thấp khớp của tình trạng cấp tính.
3. Giai đoạn mạn tính hậu nhiễm
Mặc dù phần lớn bệnh nhân hồi phục sau giai đoạn cấp tính nếu được chăm sóc đúng cách và điều trị thích hợp, khoảng 40% trường hợp tiến triển sang giai đoạn mạn tính. Lúc này, các triệu chứng viêm khớp kéo dài trên 3 tháng, thậm chí nhiều năm và trong trường hợp hiếm có thể kéo dài đến suốt đời.
Giai đoạn mạn tính của bệnh thường đặc trưng bởi tình trạng:
- Đau cơ xương khớp mạn tính;
- Viêm đa khớp tái diễn;
- Cứng khớp;
- Đau thần kinh;
- Các triệu chứng toàn thân khác như rụng tóc, suy giảm trí nhớ, mất tập trung, lo âu, trầm cảm…
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã ghi nhận tỷ lệ đáng kể bệnh nhân Chikungunya mạn tính gặp tình trạng viêm khớp dạng thấp như:
- Tại Mauritius, 78,6% bệnh nhân còn triệu chứng sau 27,5 tháng, 5% trong số đó đạt bị viêm khớp dạng thấp;
- Tại Ấn Độ, số bệnh nhân mạn tính bị viêm khớp dạng thấp là 36%;
- Tại Colombia, số bệnh nhân CHIKV mạn tính bị viêm khớp dạng thấp lên tới 89,7%.
Những dữ liệu này cho thấy tình trạng mạn tính không chỉ là một biến chứng kéo dài, mà còn có thể khởi phát bệnh lý thấp khớp mạn tính, tác động nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng sống người bệnh.
Biến chứng và đối tượng có nguy cơ cao
Bệnh sốt Chikungunya không chỉ gây ra các triệu chứng cấp tính như sốt và đau khớp mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.
1. Biến chứng của bệnh
Biến chứng của bệnh có thể bao gồm:
- Hệ cơ khớp, bệnh có thể gây biến chứng đau khớp dai dẳng và cứng khớp, có thể kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng sau giai đoạn cấp tính, làm hạn chế vận động và giảm chất lượng cuộc sống.
- Hệ thần kinh cũng có thể bị tổn thương nghiêm trọng với các biến chứng như viêm não, viêm tủy, hội chứng Guillain-Barré, gây co giật, tê liệt hoặc suy giảm nhận thức; trẻ sơ sinh đặc biệt dễ bị co giật và viêm não. (4)
- Hệ tim mạch, bệnh có thể dẫn đến viêm cơ tim, suy tim và các rối loạn tim khác, nhất là ở người có bệnh tim nền.
- Hệ tiêu hóa, gan cũng không nằm ngoài nguy cơ, với khả năng xuất hiện viêm gan và vàng da. Đây là dấu hiệu của việc gan bị tổn thương.
- Về mắt, người bệnh có thể gặp viêm màng bồ đào, viêm võng mạc hoặc viêm kết mạc, ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực.
- Về da, một số trường hợp ghi nhận tổn thương da nghiêm trọng, thậm chí hình thành mụn nước.
Ngoài ra, bệnh còn có thể gây biến chứng về thận, suy hô hấp, rối loạn đông máu và lưu thông máu, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh. Những biến chứng này cho thấy Chikungunya không chỉ là bệnh truyền nhiễm thông thường mà còn là mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

2. Người có nguy cơ cao mắc biến chứng
Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh và dễ gặp biến chứng nặng gồm có:
- Người cao tuổi: Do hệ miễn dịch suy yếu và khả năng hồi phục kém;
- Người mắc bệnh mạn tính: Như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, vốn dễ bị tổn thương khi nhiễm virus;
- Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh: Do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện;
- Phụ nữ mang thai: Không chỉ đối mặt nguy cơ biến chứng cho bản thân mà còn có khả năng truyền virus sang thai nhi trong quá trình mang thai hoặc khi sinh.
Việc nhận diện đúng các nhóm nguy cơ này giúp ưu tiên bảo vệ, phòng ngừa và can thiệp y tế kịp thời, giảm thiểu tỷ lệ biến chứng và tử vong.
Cần làm gì khi nghi ngờ mắc bệnh?
Hiện nay, chưa có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh sốt Chikungunya. Theo đó, việc chăm sóc và điều trị bệnh chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và hỗ trợ phục hồi, bao gồm:
- Nghỉ ngơi đầy đủ.
- Uống nhiều nước để tránh mất nước.
- Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt không kê đơn như Acetaminophen hoặc Paracetamol. Tuyệt đối tránh dùng Aspirin hoặc các thuốc kháng viêm không Steroid (NSAID) như Ibuprofen trước khi loại trừ khả năng mắc sốt xuất huyết, nhằm giảm nguy cơ chảy máu.
- Trong tuần đầu tiên của bệnh, khi virus vẫn tồn tại trong máu, người bệnh cần tránh bị muỗi đốt để ngăn muỗi mang virus lây lan sang người khác. Một con muỗi bị nhiễm bệnh có thể tiếp tục truyền virus cho nhiều người, khiến dịch bùng phát nhanh chóng.
Việc tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn chăm sóc đối với người bệnh này không chỉ giúp người bệnh hồi phục an toàn mà còn góp phần chặn đứng chuỗi lây truyền trong cộng đồng.
Cách chẩn đoán bệnh do virus Chikungunya
Ngay trong tuần đầu tiên sau khi bệnh khởi phát, virus Chikungunya có thể được phát hiện trực tiếp trong máu của người bệnh nhờ kỹ thuật xét nghiệm hiện đại như phản ứng chuỗi phiên mã ngược Polymerase (RT-PCR): Đây là kỹ thuật xét nghiệm giúp phóng đại dấu vết RNA cực nhỏ thành lượng đủ lớn để phát hiện, từ đó chẩn đoán nhanh và chính xác, để dễ dàng phân tích nhằm phát hiện virus RNA (như HIV, viêm gan C, Chikungunya…), từ đó đưa ra hướng điều trị và kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.
Sau giai đoạn này (tuần đầu tiên sau khi bệnh khởi phát), chẩn đoán thường dựa trên các xét nghiệm huyết thanh học nhằm phát hiện kháng thể đặc hiệu chống lại virus. Kháng thể thường bắt đầu xuất hiện và có thể được phát hiện từ tuần đầu tiên, duy trì trong máu tới khoảng hai tháng. Việc kết hợp xét nghiệm sinh học phân tử và huyết thanh học giúp nâng cao độ chính xác chẩn đoán, hỗ trợ bác sĩ xác định giai đoạn nhiễm bệnh, từ đó đưa ra hướng điều trị và kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.

Điều trị bệnh Chikungunya
Điều trị bệnh CHIKV hiện nay chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và hỗ trợ hồi phục, do chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu tiêu diệt virus Chikungunya.
Trong giai đoạn cấp tính, bệnh nhân thường được chỉ định:
- Uống thuốc hạ sốt và giảm đau nhằm kiểm soát sốt và viêm khớp. Các chuyên gia y tế khuyến cáo Paracetamol (Acetaminophen) là lựa chọn an toàn hàng đầu để hạ sốt và giảm đau, đặc biệt trước khi loại trừ khả năng nhiễm sốt xuất huyết Dengue. Song, thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) như Ibuprofen hoặc Aspirin có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, gây nguy hiểm ở những trường hợp mắc đồng thời sốt xuất huyết.
- Kết hợp uống đủ nước và nghỉ ngơi, thư giãn, thả lỏng để cơ thể có thời gian phục hồi.
- Đối với những bệnh nhân đau khớp kéo dài sau khi mắc sốt Chikungunya, các biện pháp điều trị có thể bao gồm thuốc chống viêm không Steroid, Corticosteroid (dạng uống hoặc dạng bôi tại chỗ) nhằm giảm viêm và cải thiện khả năng vận động. Bên cạnh đó, vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ linh hoạt của khớp, giảm cứng khớp và phục hồi chức năng vận động. Việc kết hợp giữa điều trị nội khoa và phục hồi chức năng giúp bệnh nhân cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ tiến triển thành viêm khớp mạn tính.
Việc tuân thủ phác đồ điều trị và hướng dẫn của bác sĩ không chỉ giúp giảm nhẹ triệu chứng mà còn hạn chế biến chứng, rút ngắn thời gian bệnh kéo dài.
Cách phòng ngừa bệnh do virus Chikungunya
Để phòng ngừa CHIKV, người dân, đặc biệt là các du khách di chuyển đến vùng lưu hành dịch tễ CHIKV hoặc sốt xuất huyết và zika, cần tìm đến các cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và chuẩn bị kỹ lưỡng trước chuyến đi. Các phương pháp phòng bệnh bao gồm:
1. Tránh muỗi đốt
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trọng tâm của chiến lược kiểm soát và phòng ngừa dịch sốt CHIKV là “giảm thiểu quần thể muỗi và loại bỏ nơi sinh sản của chúng”. Theo đó, người dân cần tích cực thực hiện các hoạt động:
- Đổ, cọ rửa thùng chứa nước hàng tuần;
- Xử lý chất thải đúng cách;
- Phối hợp với các chương trình kiểm soát muỗi tại địa phương. Trong giai đoạn bùng phát dịch, cơ quan y tế có thể triển khai phun thuốc diệt côn trùng để tiêu diệt muỗi trưởng thành, xử lý bề mặt xung quanh nơi chứa nước và dùng hóa chất diệt ấu trùng trong dụng cụ chứa nước. Đây là các biện pháp khẩn cấp nhằm nhanh chóng hạ mật độ muỗi.
Đối với những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh nặng như người có bệnh lý nền mạn tính hoặc phụ nữ mang thai giai đoạn cuối nên cân nhắc hoãn chuyến đi đến vùng lưu hành dịch; nếu buộc phải di chuyển, cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp bảo vệ theo cơ quan y tế khuyến cáo.
Trong quá trình di chuyển, nên sử dụng thuốc chống côn trùng đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) phê duyệt, mặc quần áo dài và rộng rãi, xử lý quần áo bằng dung dịch chứa 0,5% permethrin, lựa chọn nơi ở có điều hòa hoặc lưới chống muỗi, và dùng màn khi ngủ ngoài trời. Sau khi trở về, nếu nghi ngờ hoặc được xác nhận nhiễm bệnh, cần tránh bị muỗi đốt trong tuần đầu tiên để hạn chế lây lan virus.
Đối với người mắc bệnh Chikungunya hoặc người nghi ngờ bị nhiễm cần đặc biệt tránh muỗi đốt trong tuần đầu tiên kể từ khi khởi phát triệu chứng nhằm ngăn ngừa nguy cơ virus truyền sang muỗi và tiếp tục lây lan cho người khác.
2. Tiêm vắc xin
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, có 2 loại vắc xin phòng ngừa sốt CHIKV đang được cấp phép lưu hành tại Mỹ, bao gồm:
Vắc xin sống giảm độc lực IXCHIQ | Vắc xin VIMKUNYA |
Chỉ định tiêm cho người trưởng thành từ 18 - 65 tuổi. | Chỉ định tiêm cho người từ 12 tuổi trở lên. |
Theo CDC Hoa Kỳ, việc tiêm chủng vắc xin ngừa bệnh CHIKV nên được xem xét thực hiện cho những du khách di chuyển đến vùng lưu hành dịch tễ có nguy cơ phơi nhiễm cao và nhân viên làm việc trong các phòng thí nghiệm có tiếp xúc trực tiếp với virus này. Tại Mỹ, vắc xin này cũng được khuyến nghị cho những người có kế hoạch lưu trú dài hạn, từ 6 tháng trở lên, tại khu vực có nguy cơ cao.
Ngoài ra, phòng ngừa Chikungunya hiệu quả đòi hỏi một chiến lược tích hợp giữa chế độ ăn uống - sinh hoạt cá nhân và vệ sinh môi trường, cộng đồng để vừa nâng cao sức đề kháng vừa cắt đứt chuỗi lây truyền vector.
3. Chế độ ăn uống và sinh hoạt
Người dân nên duy trì chế độ ăn cân bằng giàu protein, rau quả tươi và trái cây chứa vitamin, khoáng chất thiết yếu; uống đủ nước, ngủ đủ giấc và duy trì hoạt động thể chất điều độ. Những yếu tố này hỗ trợ hệ miễn dịch và rút ngắn thời gian phục hồi khi nhiễm bệnh.
Lưu ý: Việc dùng bổ sung vitamin hay khoáng chất (ví dụ vitamin D, C, kẽm) chỉ nên thực hiện theo khuyến cáo y tế từ các bác sĩ chuyên khoa.
4. Vệ sinh cá nhân, môi trường và cộng đồng
Các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân sử dụng thuốc xua muỗi, mặc quần áo dài tay, xử lý quần áo bằng permethrin khi cần, lắp lưới chắn cửa và dùng màn tẩm thuốc cho người ngủ ban ngày (trẻ nhỏ, người ốm); đồng thời người nghi ngờ hoặc xác nhận nhiễm cần tránh bị muỗi đốt trong tuần đầu để ngăn chuỗi lây.
Trên bình diện môi trường, việc loại bỏ nơi sinh sản muỗi bằng cách đổ, cọ rửa và đậy kín các dụng cụ chứa nước hàng tuần, thu gom rác thải, xử lý lốp, khay và các vật dụng giữ nước. Đây là biện pháp cơ bản, cần được triển khai liên tục để giảm mật độ muỗi.
Ở cấp cộng đồng và chính quyền địa phương, chiến dịch vệ sinh môi trường, kiểm soát vector (diệt lăng quăng, xử lý ấu trùng, phun hóa chất khi bùng phát) và nâng cao năng lực giám sát dịch tễ có vai trò quyết định trong việc ngăn chặn bùng dịch.
Đối với nhóm nguy cơ cao gồm người già, người có bệnh mạn tính, phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh, cần được ưu tiên tư vấn, bảo vệ cá nhân chặt chẽ và cân nhắc lộ trình tiêm chủng khi có khuyến cáo.

Tình hình dịch bệnh Chikungunya hiện nay
Hiện nay, bệnh vẫn đang là vấn đề nhức nhối, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến y tế cộng đồng toàn đầu. Trong 7 tháng đầu năm 2025, thế giới ghi nhận khoảng 240.000 ca mắc và 90 ca tử vong do virus Chikungunya tại 16 quốc gia, vùng lãnh thổ thuộc châu Mỹ, châu Phi, châu Á và châu Âu. Châu Mỹ hiện là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với Brazil dẫn đầu (185.553 ca), tiếp đến là Bolivia (4.721), Argentina (2.836) và Peru (55).
Tại châu Âu, ngoài các vùng lãnh thổ hải ngoại, đã xuất hiện 31 ca bệnh bản địa, gồm 30 tại Pháp và 1 tại Ý. Riêng đảo Réunion của Pháp báo cáo hơn 54.000 ca, buộc hệ thống cảnh báo "Arbovirus" ORSEC duy trì ở mức 2, tương ứng mức dịch bệnh lưu hành trung bình. Mayotte ghi nhận 1.098 ca bản địa và vẫn trong tình trạng dịch cấp độ 3, phản ánh sự lây lan mạnh trên toàn đảo.
Châu Á ghi nhận hơn 34.000 ca tại Ấn Độ, Sri Lanka, Mauritius, Pakistan và Trung Quốc. Ở châu Phi, Senegal và Kenya báo cáo nhiều ca mắc, trong khi các nước EU/EEA ghi nhận thêm ca nhập khẩu từ Madagascar và Seychelles, cho thấy nguy cơ lưu hành rộng rãi ở khu vực Ấn Độ Dương.
Đợt bùng phát 2025 với phạm vi lan rộng và số ca tăng nhanh đang đặt ra thách thức lớn cho hệ thống giám sát, yêu cầu các quốc gia tăng cường kiểm soát muỗi truyền bệnh, giám sát dịch tễ và phối hợp ứng phó quốc tế.
Tại khu vực châu Á, từ tháng 07/2025, Trung Quốc đang triển khai loạt biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt để đối phó đợt bùng phát virus Chikungunya, với hơn 8.000 ca ghi nhận trong vòng 4 tuần. Các chuyên gia đánh giá, đây là mức ứng phó khẩn cấp chưa từng thấy kể từ đại dịch Covid-19. Tỉnh Quảng Đông là tâm dịch, đặc biệt thành phố Phật Sơn, nơi ca nhiễm đầu tiên được xác nhận ngày 3/8.
Tại Việt Nam, muỗi Aedes albopictus - trung gian truyền bệnh khá phổ biến. Tuy nhiên, thực tế bệnh này hiếm gặp ở nước ta; các nghiên cứu huyết thanh học từng ghi nhận ca dương tính nhưng số trường hợp được xác nhận rất ít. Cục Phòng chống bệnh, Bộ Y tế, đang theo dõi sát tình hình dịch, chuẩn bị khuyến cáo và triển khai giám sát phù hợp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Chikungunya là bệnh do virus cùng tên gây ra, truyền sang người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh, có khả năng bùng phát nhanh nếu không được kiểm soát hiệu quả.
Các chuyên gia nhấn mạnh, bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm lưu hành tại nhiều khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bệnh thường gây nhầm lẫn với sốt xuất huyết và sốt zika với triệu chứng sốt cao đột ngột, đau khớp, sưng khớp, đau cơ dữ dội và kéo dài, khó khăn trong chẩn đoán và điều trị. Hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào kiểm soát muỗi truyền bệnh và phòng tránh bị muỗi đốt.



- Ng, W. H., Amaral, K., E Javelle, & Mahalingam, S. (2024). Chronic chikungunya disease (CCD): clinical insights, immunopathogenesis and therapeutic perspectives. QJM, 117(7), 489–494. https://doi.org/10.1093/qjmed/hcae028
- Wallace, A. (2020). Recent immigrant children A profile of new arrivals to U.S. schools. Open GLAM, 2. https://doi.org/10.21428/74d826b1.b1ae638e
- CDC. (2025, June 13). Chikungunya. Yellow Book. https://www.cdc.gov/yellow-book/hcp/travel-associated-infections-diseases/chikungunya.html
- Newman, T. (2017, May 23). Chikungunya: What you need to know. Medicalnewstoday.com; Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/306828