Bị chồn cắn có sao không? Cảnh báo nguy hiểm và cách xử lý

Bị chồn cắn có sao không là câu hỏi được nhiều người thắc mắc khi không may bị loài vật tưởng chừng vô hại này tấn công. Tuy nhiên, ít ai biết rằng vết cắn của chồn có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là nguy cơ nhiễm bệnh dại – căn bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong với tỷ lệ 100% nếu không được xử lý kịp thời. Vậy bị chồn cắn có sao không? Chuyên gia từ Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp chi tiết, đầy đủ nhất.

Bị chồn cắn có sao không?

Bị chồn cắn có thể gây ra những nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng với nhiều rủi ro đối với sức khỏe và thậm chí là tính mạng của người bị cắn. Các nguy cơ bao gồm mắc bệnh dại, nhiễm khuẩn Salmonella hoặc Campylobacter. Đặc biệt, nếu mắc bệnh dại do bị chồn cắn, tỷ lệ tử vong gần như 100%.

1. Nguy cơ mắc bệnh dại

Bệnh dại là một trong những hậu quả nguy hiểm nhất khi bị động vật có vú, bao gồm chồn cắn. Tác nhân gây bệnh là virus dại thuộc họ Rhabdovirus, có khả năng lây nhiễm cho hầu hết các loài động vật máu nóng. Virus này tồn tại trong nước bọt của động vật nhiễm bệnh và có thể được bài tiết từ 3 – 7 ngày (tối đa 10 ngày) trước khi các triệu chứng rõ ràng xuất hiện, khiến nguy cơ lây truyền tiềm ẩn ngay cả khi con vật trông có vẻ khỏe mạnh.

Việc lây nhiễm thường xảy ra khi nước bọt của động vật nhiễm bệnh tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc, vết thương hở hoặc qua vết cắn. Đặc biệt, những con vật có dấu hiệu thần kinh bất thường như đi loạng choạng, hung dữ, sợ nước... cần được coi là có khả năng mang virus dại, kể cả khi chưa có chẩn đoán chính thức.

Sau khi phơi nhiễm, bệnh dại có thời gian ủ bệnh dao động từ 2 – 8 tuần, thậm chí có thể lâu hơn tùy cơ địa. Ban đầu, người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc ngứa tại vị trí bị cắn, sau đó xuất hiện các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, lo lắng. Khi virus xâm nhập đến hệ thần kinh trung ương, bệnh diễn tiến nhanh với các biểu hiện như co giật, ảo giác, co thắt cơ, liệt, rối loạn hô hấp, co thắt thanh quản và sợ nước. Bệnh dại gần như gây tử vong gần 100% nếu các triệu chứng đã khởi phát và người bệnh chưa được tiêm phòng.

2. Nhiễm khuẩn Salmonella

Nhiễm khuẩn Salmonella là một trong những bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người phổ biến nhất hiện nay. Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Salmonella, thường được tìm thấy trong hệ tiêu hóa của các loài động vật như chim, bò sát (đặc biệt là kỳ nhông, rùa nước) và một số loài gặm nhấm hoang dã như chồn. Mặc dù hầu hết các ca nhiễm xảy ra qua đường tiêu hóa, khi con người ăn phải thực phẩm hoặc uống nước bị ô nhiễm nhưng nguy cơ lây nhiễm qua vết cắn của động vật mang mầm bệnh cũng không thể xem nhẹ.

Các triệu chứng điển hình bao gồm tiêu chảy (có thể kèm máu), sốt, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng và ớn lạnh. Trong những trường hợp nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già hoặc những người có hệ miễn dịch yếu, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu và lan đến hệ thần kinh trung ương, gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não hoặc viêm não.

3. Nhiễm khuẩn Campylobacter

Bị chồn cắn có sao không? Một trong những rủi ro tiềm ẩn khi bị chồn cắn là nguy cơ nhiễm khuẩn Campylobacter. Đây là loại vi khuẩn gram âm phổ biến trên toàn cầu, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đường ruột. Mặc dù phần lớn các trường hợp nhiễm Campylobacter ở người không xác định được nguồn lây rõ ràng, nhưng vi khuẩn này thường truyền qua đường phân – miệng, thông qua thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm, hoặc tiếp xúc trực tiếp với phân hoặc nước bọt của động vật mang mầm bệnh, trong đó có các loài gặm nhấm hoang dã như chồn.

Đặc biệt, Campylobacter có thể tồn tại và được đào thải qua phân trong thời gian dài, ít nhất là 6 tuần sau khi nhiễm bệnh làm tăng nguy cơ phát tán vi khuẩn ra môi trường xung quanh. Về mặt lâm sàng, nhiễm Campylobacter thường biểu hiện dưới dạng viêm dạ dày – ruột cấp tính, với các triệu chứng như tiêu chảy (có thể kèm máu), sốt, đau bụng, buồn nôn. Trong một số trường hợp hiếm gặp, vi khuẩn này có thể gây biến chứng nặng như nhiễm trùng huyết, viêm khớp hoặc viêm ruột thừa giả, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý cấp cứu khác. (1)

Ngoài vết cắn, vẫn có thể mắc bệnh dại từ vết cào của chồn

Nhiều người cho rằng chỉ vết cắn của động vật mới có thể gây lây nhiễm bệnh dại, tuy nhiên thực tế là vết cào cũng có thể truyền virus dại, đặc biệt khi có nước bọt của con vật dính trên móng vuốt. Nếu chồn mang virus dại và vừa liếm móng, hoặc để nước bọt dính lên móng trước khi cào người, thì nguy cơ phơi nhiễm vẫn rất cao.

Ngoài ra, nước bọt dính vào vùng da trầy xước, niêm mạc mắt, mũi, miệng cũng có thể là con đường virus xâm nhập vào cơ thể. Vì vậy, không nên chủ quan khi bị chồn (hoặc bất kỳ động vật nghi dại nào) cào xước, liếm lên da trầy, hoặc cào qua quần áo mỏng gây rách da.

Trong mọi trường hợp tiếp xúc nghi ngờ, kể cả chỉ bị cào nhẹ, người bị thương vẫn cần rửa vết thương ngay lập tức bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 15 phút. Sau đó, sát khuẩn bằng cồn hoặc dung dịch iod và đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được đánh giá nguy cơ và tiêm phòng dại nếu cần.

Cách xử lý khi bị chồn cắn

Bị chồn cắn có sao không? Bị chồn cắn rất nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Do đó, khi bị chồn cắn, cần xử lý vết thương như sau:

1. Sơ cứu vết thương

Hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Một khi các triệu chứng khởi phát, tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối. Vì vậy, việc sơ cứu đúng cách và kịp thời ngay sau khi bị động vật nghi nhiễm dại cắn hoặc cào là yếu tố sống còn để giảm nguy cơ lây nhiễm virus.

Ngay khi bị thương, cần thực hiện các bước sau:

• Rửa kỹ vết thương dưới vòi nước chảy liên tục bằng xà phòng diệt khuẩn trong ít nhất 15 phút. Đây là bước quan trọng giúp loại bỏ phần lớn virus có thể bám trên bề mặt da và mô mềm.
• Sau khi rửa sạch, sát trùng bằng dung dịch cồn 45 – 70%, cồn iod hoặc povidone-iodine (nếu có). Việc sát khuẩn giúp tiêu diệt virus còn sót lại và ngăn ngừa bội nhiễm.
• Không chà xát mạnh hoặc làm trầy xước thêm vùng da tổn thương, tránh làm mô bị dập nát, điều này có thể tạo điều kiện để virus xâm nhập sâu hơn.
• Hạn chế khâu kín vết thương, đặc biệt là trong trường hợp nghi ngờ có nguy cơ nhiễm virus dại, vì môi trường kín có thể khiến virus phát triển âm thầm mà không được phát hiện kịp thời.
• Nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ đánh giá, tư vấn và tiêm vắc xin phòng dại càng sớm càng tốt theo đúng phác đồ. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định tiêm huyết thanh kháng dại kết hợp với vắc xin để tăng hiệu quả bảo vệ.

2. Tiêm vắc xin phòng dại

Sau khi bị chồn hoặc bất kỳ loài động vật nghi nhiễm dại nào cắn, việc tiêm vắc xin phòng dại càng sớm càng tốt chính là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ tính mạng.

Đối với người chưa từng tiêm vắc xin phòng dại, phác đồ điều trị sau phơi nhiễm bao gồm 5 mũi tiêm trong vòng 1 tháng. Liệu trình có thể được điều chỉnh tùy vào tình trạng vết thương và kết quả theo dõi con vật trong 10 ngày. Trong các lần bị phơi nhiễm tiếp theo (nếu có), chỉ cần 2 mũi tiêm nhắc lại là đủ để kích hoạt lại miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus hiệu quả mà không cần sử dụng huyết thanh kháng dại.

Ngoài ra, vắc xin dại có thể tiêm trước khi phơi nhiễm với phác đồ dự phòng gồm 3 mũi tiêm. Nếu không may bị cào, cắn sau này, tiêm thêm 2 mũi và không cần sử dụng huyết thanh, giảm thiểu rủi ro và chi phí điều trị.

3. Tiêm phòng uốn ván

Vi khuẩn uốn ván tồn tại phổ biến quanh ta, đặc biệt trong đất, bụi bẩn, nước thải, phân người và phân động vật. Khi bị chồn cắn hoặc cào, vi khuẩn có thể theo miệng, móng vuốt của chúng xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở, đặc biệt là với những vết trầy xước sâu, nhiễm bẩn. Nếu không được xử lý và phòng ngừa đúng cách, người bị thương có nguy cơ cao nhiễm uốn ván cấp tính, một căn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến co giật, liệt cơ, thậm chí tử vong.

Vì vậy, tiêm phòng uốn ván càng sớm càng tốt sau khi bị chồn cắn là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Vắc xin này giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống lại vi khuẩn Clostridium tetani – tác nhân chính gây bệnh.

Vắc xin uốn ván cần tiêm nhắc 10 năm/một mũi. Người không rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm 3 mũi trong 7 tháng.

Điều trị và theo dõi sau khi bị chồn cắn

Sau khi bị chồn cắn, việc xử trí vết thương đúng cách và tiêm phòng đầy đủ là điều cần thiết, nhưng chưa đủ. Người bị cắn cần tiếp tục theo dõi sát tình trạng sức khỏe trong những ngày tiếp theo để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có hướng xử lý kịp thời.

1. Theo dõi tình trạng sau khi tiêm phòng

Sau khi tiêm vắc xin phòng dại, uốn ván, người bệnh cần lưu ý:

• Ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút sau tiêm để theo dõi phản ứng tức thì như sốc phản vệ, nổi mẩn, chóng mặt, tụt huyết áp…
• Trong vòng vài ngày sau tiêm, nếu có các biểu hiện như: sốt cao, đau đầu, nổi ban, khó thở, co giật, sưng đau kéo dài tại vị trí tiêm, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế.
• Uống đủ nước, nghỉ ngơi và hạn chế vận động mạnh trong vài ngày đầu sau tiêm để sức khỏe nhanh chóng hồi phục.

2. Theo dõi biến chứng

Ngoài theo dõi phản ứng sau tiêm, người bệnh cũng cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo biến chứng do vết cắn, bao gồm:

• Sưng tấy, đỏ, chảy mủ tại vết thương: Có thể là dấu hiệu nhiễm trùng, cần được điều trị ngay.
• Co cứng hàm, co giật, khó nuốt, co cứng cơ toàn thân: Là triệu chứng điển hình của uốn ván, cần được điều trị khẩn cấp.
• Mất cảm giác tại vết thương, thay đổi tâm lý, sợ nước, sợ gió, kích động bất thường: Đây là những dấu hiệu cảnh báo bệnh dại đã khởi phát, cần nhập viện ngay lập tức, mặc dù hiếm gặp nếu đã tiêm đúng phác đồ.
• Đau bụng, tiêu chảy, sốt kéo dài: Có thể liên quan đến nhiễm khuẩn đường tiêu hóa như Salmonella, Campylobacter... và cần thăm khám sớm.

Biện pháp phòng tránh chồn tấn công

Bị chồn cắn có sao không? Bị chồn cắn rất nguy hiểm, có thể tiềm ẩn nhiều bệnh nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng như bệnh dại, nhiễm khuẩn. Do đó, để phòng ngừa nguy cơ bị chồn cắn và tấn công, có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Không tiếp cận hoặc trêu chọc chồn: Tuyệt đối không lại gần, đuổi bắt, hay cố gắng cho chồn ăn, dù trông chúng có vẻ hiền lành hoặc bị thương. Giữ khoảng cách an toàn nếu vô tình bắt gặp chồn trong tự nhiên hoặc khu dân cư.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh thu hút chồn: Không để rác thải, thức ăn dư thừa hoặc các nguồn thực phẩm khác bên ngoài qua đêm. Che kín nắp thùng rác và dọn sạch khu vực xung quanh nhà để tránh thu hút chồn kiếm ăn.
• Bịt kín các lối vào nhà: Kiểm tra và bịt kín các lỗ hổng, khe hở tại mái nhà, sàn, tường hay gầm nhà, là những nơi chồn có thể chui vào làm tổ. Nếu sống gần rừng, vườn cây, nên lắp đặt hàng rào hoặc lưới chắn để ngăn chồn xâm nhập.
• Không nuôi chồn làm thú cưng: Chồn là động vật hoang dã, không thích hợp để nuôi nhốt. Việc nuôi chồn có thể làm tăng nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh nguy hiểm như dại hoặc Salmonella.
• Cảnh giác với chồn có biểu hiện bất thường: Nếu thấy chồn có dấu hiệu lạ như hung dữ, đi loạng choạng, chảy nước dãi, không sợ người… cần tránh xa ngay lập tức. Thông báo cho cơ quan kiểm lâm hoặc thú y địa phương để được hỗ trợ xử lý an toàn.

Những lầm tưởng phổ biến khi bị chồn cắn

Khi bị chồn cắn, nhiều người thường có những suy nghĩ sai lầm, dẫn đến việc xử lý không đúng cách và tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là bệnh dại. Dưới đây là hai lầm tưởng phổ biến nhất:

1. Không cần tiêm phòng nếu chồn nhỏ

Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm và vô cùng nguy hiểm. Kích thước của con chồn không liên quan đến việc nó có mang virus dại hay không. Một con chồn nhỏ vẫn có khả năng bị nhiễm virus dại và truyền bệnh cho người qua vết cắn hoặc cào.

Virus dại có thể tồn tại và phát triển trong cơ thể của bất kỳ động vật có vú nào, bao gồm cả những con chồn nhỏ. Dù vết cắn của chồn nhỏ có thể không sâu bằng chồn lớn, nhưng nếu nước bọt của nó chứa virus dại và tiếp xúc với vết thương hở trên da bạn, virus vẫn có thể xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Bên cạnh đó, chồn nhỏ cũng có thể hung dữ khi cảm thấy bị đe dọa hoặc bị bệnh, và vết cắn của chúng vẫn có thể gây ra tổn thương và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

Do đó, nếu bị chồn cắn hoặc cào, bất kể là chồn nhỏ hay lớn đều nên đến cơ sở y tế ngay lập tức để được đánh giá nguy cơ và tiêm phòng dại theo chỉ định của bác sĩ.

2. Chồn cắn nhẹ thì không sao

Tương tự như lầm tưởng về kích thước, việc đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của một vết chồn cắn nhẹ cũng là một sai lầm nghiêm trọng. Mức độ sâu của vết cắn không phải là yếu tố duy nhất quyết định nguy cơ lây nhiễm bệnh dại.

Dù vết cắn nông và ít chảy máu, nếu nước bọt của con chồn bị dại tiếp xúc với vết thương hở, virus vẫn có thể xâm nhập vào cơ thể. Ngay cả vết cắn nhẹ cũng có thể tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn khác từ miệng và móng vuốt của chồn xâm nhập vào cơ thể, gây ra nhiễm trùng da hoặc các bệnh khác như nhiễm khuẩn Salmonella hay Campylobacter.

Do đó, tuyệt đối không chủ quan với bất kỳ vết cắn nào từ chồn, dù vết thương có vẻ nhẹ. Hãy rửa sạch vết thương và đến cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Việc phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt đối với một căn bệnh nguy hiểm như dại.

⇒ Tham khảo thêm: Bị dơi cắn có sao không? Phải xử lý làm sao cho an toàn?

Bài viết trên đã giải đáp đầy đủ thắc mắc “Bị chồn cắn có sao không?” đầy đủ, chi tiết nhất. Bị chồn cắn không đơn giản chỉ là một vết thương ngoài da, mà có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng như bệnh dại, uốn ván hoặc nhiễm khuẩn nguy hiểm. Việc chủ quan, chậm trễ trong xử lý có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, nếu không may bị chồn cắn hoặc cào, hãy nhanh chóng sơ cứu đúng cách, đến cơ sở y tế để được thăm khám và tiêm phòng vắc xin kịp thời.