Cảnh báo sự gia tăng ca bệnh não mô cầu thường gặp vào mùa Đông – Xuân

Thời điểm giao mùa Đông - Xuân thời tiết chuyển biến thất thường khiến miễn dịch người dân bị suy giảm, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh lây truyền qua đường hô hấp lây lan mạnh mẽ, điển hình là nhóm bệnh do não mô cầu với ghi nhận số ca mắc gia tăng tại nhiều địa phương trên toàn quốc, đã có ca tử vong ở cả trẻ em, thanh niên và người lớn khỏe mạnh. Các chuyên gia khuyến cáo, bệnh do não mô cầu đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả cho trẻ em từ 2 tháng tuổi và người lớn, người dân cần chủ động tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch.

Số ca mắc bệnh do vi khuẩn não mô cầu đang gia tăng đáng lo ngại, chủ yếu do thời tiết giao mùa lạnh, ẩm, tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển mạnh. Ngoài ra, dịp Tết Nguyên đán với hàng triệu người di chuyển và tụ tập đông đúc khiến nguy cơ lây nhiễm qua đường hô hấp tăng cao. Cùng với đó là sự sụt giảm của tỷ lệ tiêm vắc xin phòng bệnh sau đại dịch Covid-19, đặc biệt ở nhóm thanh thiếu niên, người trưởng thành. Điều này làm suy giảm khả năng miễn dịch cộng đồng, dẫn đến số ca mắc không ngừng tăng, bao gồm cả các trường hợp nặng và tử vong.

Mới đây, trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận một bệnh nhân nữ (55 tuổi, Hà Nam) mắc não mô cầu thể tối cấp không rõ nguồn lây. Bệnh nhân sống và làm việc tại TP.HCM, về Hà Nam dịp Tết Nguyên đán. Đến mùng 8 Tết, bà xuất hiện triệu chứng sốt, nóng lạnh liên tục, sức khỏe suy kiệt, nên được gia đình đưa đến Bệnh viện Bạch Mai điều trị cách ly.

Trước đó, một bệnh nhân nam ở Bắc Ninh đã tử vong do sốc nhiễm khuẩn não mô cầu thể tối cấp. Đầu tháng 2, một trẻ em sinh năm 2018 tại Bắc Kạn cũng được chẩn đoán nhiễm vi khuẩn não mô cầu và đang điều trị tích cực tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

Bệnh do não mô cầu diễn tiến nhanh, gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong trong 24 giờ

Bệnh do vi khuẩn não mô cầu là nhóm các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra, lây truyền qua đường hô hấp. Đây là bệnh có khả năng lây lan thành dịch, thường xuất hiện vào mùa Đông – Xuân. Theo thống kê từ Bộ Y tế, số ca mắc viêm não mô cầu có xu hướng tăng lên vào thời điểm thời tiết lạnh, độ ẩm cao. Trong những tháng đầu năm, đặc biệt là từ tháng 11 đến tháng 3, tình trạng lây lan bệnh cao hơn do sự tập trung đông người, thường xảy ra trong các trường học, khu công nghiệp và các sự kiện xã hội.

Vi khuẩn não mô cầu tồn tại trong tự nhiên với ổ chứa chính là người. Sau khi lây nhiễm, bệnh có thời gian ủ bệnh từ 2 – 10 ngày, phổ biến từ 3 – 4 ngày. Bệnh nhân mang vi khuẩn có khả năng truyền nhiễm từ vài ngày trước khi phát bệnh cho đến 24 giờ sau khi được điều trị kháng sinh đặc hiệu. Vi khuẩn lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu thông qua các dịch tiết mũi, họng bắn ra từ người bệnh hoặc người lành mang trùng. Sự tiếp xúc gần gũi, sinh hoạt trong môi trường đông người hoặc môi trường kín như gia đình, trường học, ký túc xá dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan.

Triệu chứng não mô cầu khởi phát nhanh và thường nặng, bao gồm sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cứng gáy (trẻ nhỏ có thể xuất hiện triệu chứng thóp phồng), tình trạng lơ mơ, nhạy cảm với ánh sáng. Trong các trường hợp nặng, bệnh có thể gây sốc nhiễm khuẩn hoặc xuất hiện các ban xuất huyết hình sao trên da. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh dễ tiến triển nặng, dẫn đến tử vong chỉ sau 24 – 48 giờ.

Bệnh do não mô cầu là một mối nguy hiểm tiềm tàng không chỉ vì tốc độ lây lan nhanh qua đường hô hấp mà còn do tỷ lệ biến chứng cao khi bệnh khởi phát.

Trong đó, viêm màng não do não mô cầu được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm hàng đầu. Hằng năm, trên toàn cầu có hơn 1,2 triệu ca nhiễm và khoảng 135.000 người tử vong vì căn bệnh này. Trung bình, cứ 6 người mắc não mô cầu thì sẽ có 1 người không qua khỏi. Năm 2016, theo báo cáo thống kê bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế, viêm màng não do não mô cầu là 1 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất tại Việt nam với hàng chục ca mắc mỗi năm. Đến năm 2023, Viện Pasteur TP.HCM công bố, tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi khu vực phía Nam khi mắc viêm não mô cầu lên đến 8,2%, giai đoạn 2012 - 2021.

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), khoảng 50% bệnh nhân mắc bệnh do não mô cầu tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Dù được điều trị kịp thời và tích cực, bệnh cũng có tỷ lệ tử vong cao, lên đến 8 - 15%. Có đến 10 - 20% bệnh nhân chịu di chứng nặng nề về thể chất và tinh thần như điếc, liệt… sau khi mắc viêm màng não.

Theo báo cáo Gánh nặng kinh tế - Chi phí bệnh tật ở Đức từ năm 2001-2015, trung bình mỗi ca bệnh mất từ 57.000 euro (hơn 1 tỷ đồng) đến 171.000 euro (hơn 4,5 tỷ đồng). Ở Anh, chi phí chăm sóc bệnh nhân viêm màng não do não mô cầu chiếm 83% tổng chi tiêu của cả gia đình . Ở Việt Nam, người bệnh có thể mất hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng để điều trị bệnh.

Vì vậy, việc giám sát biểu hiện sớm và can thiệp y tế kịp thời là yếu tố sống còn trong điều trị. Các chuyên gia y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêm chủng vắc xin phòng não mô cầu để nâng cao sức đề kháng cá nhân và cộng đồng, đồng thời khuyến cáo duy trì thói quen sống lành mạnh, rửa tay thường xuyên, tránh tụ tập trong môi trường đông người khi có nguy cơ lây nhiễm.

Chủ động tiêm vắc xin phòng viêm não mô cầu

Theo các chuyên gia y tế khuyến cáo, hiệu quả bảo vệ của vắc xin phòng bệnh viêm não mô cầu lên đến 90%. Người dân cần chủ động tiêm vắc xin để đẩy lùi tác nhân gây bệnh, bảo vệ sức khỏe cá nhân, hạn chế nguy cơ bùng phát thành dịch.

Vi khuẩn não mô cầu có 13 nhóm huyết thanh gây bệnh, trong đó 6 nhóm nguy hiểm nhất là A, B, C, Y, W-135 và X. Nhóm X hiện ít gặp, chủ yếu xuất hiện ở Nam Mỹ, châu Âu và châu Phi. Hiện tại, đã có vắc xin hiệu quả phòng 5 nhóm huyết thanh còn lại, được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Các vắc xin phổ biến bao gồm:

• Bexsero (Ý): Vắc xin thế hệ mới sử dụng công nghệ Reverse Vaccinology, chứa 4 kháng nguyên (4CMenB), bảo vệ hiệu quả hơn với các chủng nhóm B. Tiêm cho người từ 2 tháng tuổi đến 50 tuổi.
• VA-Mengoc BC (Cuba): Tiêm phòng nhóm BC cho người từ 6 tháng tuổi đến 45 tuổi.
• Menactra (Mỹ): Vắc xin polysaccharide cộng hợp, bảo vệ 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135, dành cho người từ 9 tháng đến 55 tuổi.
• MenQuadfi (Mỹ): Vắc xin phòng não mô cầu thế hệ mới, bảo vệ 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135, dành cho trẻ từ 12 tháng và người lớn.
• Nimenrix (Bỉ): Vắc xin phòng não mô cầu bảo vệ 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135, dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn.

Do các vắc xin não mô cầu không tạo miễn dịch chéo, trẻ em và người lớn nên tiêm đầy đủ các loại vắc xin phù hợp để bảo vệ toàn diện khỏi 5 nhóm huyết thanh chính gây bệnh. Việc tiêm phòng sớm và đầy đủ là cần thiết, không nên trì hoãn hoặc chỉ tiêm một loại vắc xin duy nhất để đảm bảo hiệu quả phòng ngừa tối ưu.

Hiện nay, vắc xin phòng viêm não mô cầu chưa được đưa vào tiêm chủng mở rộng, do đó, tỷ lệ tiêm chủng vắc xin này chưa cao. Hệ thống tiêm chủng VNVC với hàng trăm trung tâm hiện đại, uy tín, chất lượng trên cả nước đang cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng ngừa cả 5 nhóm huyết thanh A, B, C, Y và W của vi khuẩn não mô cầu, giải quyết nỗi lo thiếu hụt vắc xin và góp phần củng cố hệ miễn dịch, bảo vệ trẻ em và người lớn khỏi tác nhân gây bệnh nguy hiểm trên toàn quốc.

100% vắc xin nhập khẩu chính hãng, bảo quản nghiêm ngặt trong hệ thống kho lạnh GSP tiêu chuẩn quốc tế; đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn toàn diện; dịch vụ Khách hàng chuyên nghiệp, tận tâm, thân thiện nhưng mức giá hợp lý, luôn bình ổn và nhiều ưu đãi. Đăng ký tiêm vắc xin cho cả gia đình, phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe ngay hôm nay:

• Đăng ký tiêm vắc xin Bexsero (Ý) TẠI ĐÂY;
• Đăng ký tiêm vắc xin VA-Mengoc BC (Cuba) TẠI ĐÂY;
• Đăng ký tiêm vắc xin Menactra (Mỹ) TẠI ĐÂY.

Để được tư vấn các thông tin vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• X (Twitter): https://x.com/vnvcvietnam
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất Tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Ngoài việc tiêm vắc xin, người dân cần duy trì một lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập thể thao thường xuyên và thực hiện tốt vệ sinh cá nhân. Đặc biệt, cần chú ý giữ thông thoáng không gian sống và làm việc, hạn chế tiếp xúc gần với người bị bệnh. Những biện pháp này sẽ giúp nâng cao sức đề kháng và bảo vệ sức khỏe trong mùa đông xuân.