Mụn nước zona bị vỡ: Cách vệ sinh tránh để lại sẹo và nhiễm trùng

Mụn nước zona, một trong những triệu chứng ngoài da điển hình của bệnh zona thần kinh, không chỉ gây đau rát mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng, bội nhiễm và để lại sẹo xấu khi bị vỡ. Việc vệ sinh mụn nước zona bị vỡ đúng cách không chỉ giúp giảm đau, ngứa mà còn ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm thiểu đáng kể nguy cơ để lại sẹo. Vậy mụn zona bị vỡ có nguy hiểm không? Vệ sinh như thế nào để không gây nhiễm trùng và để lại sẹo xấu?

Mụn nước zona bị vỡ có nguy hiểm không?

Mụn nước zona bị vỡ có thể gây ra nhiều nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh. Khi mụn nước vỡ, những vết thương hở xuất hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng. Tình trạng này không chỉ khiến cho khu vực da tổn thương lan rộng mà còn khiến tổn thương sâu hơn, tăng nguy cơ để lại sẹo xấu và khó chữa, thậm chí những vết sang thương hở còn làm gia tăng đáng kể nguy cơ lây lan virus cho những người xung quanh thông qua các tiếp xúc thông thường. Cụ thể, mụn zona bị vỡ có thể gây ra những nguy hiểm như:

1. Nhiễm trùng

Nốt mụn zona bị vỡ có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng. Khi mụn nước zona vỡ, lớp bảo vệ tự nhiên của da bị phá hủy, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm hoặc virus xâm nhập vào vết thương và gây viêm nhiễm. Biểu hiện của tình trạng nhiễm trùng khi mụn nước zona vỡ là vết thương đỏ, sưng, nóng, đau nhức khó chịu, có mủ, thậm chí có thể lan rộng ra các vùng da xung quanh. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể dẫn đến viêm mô tế bào, nhiễm khuẩn huyết, đe dọa tính mạng người bệnh.

2. Để lại sẹo

Khi mụn zona bị vỡ, người bệnh thường cảm thấy đau rát và ngứa ngáy, điều này khiến nhiều người có xu hướng gãi hoặc cào vào vùng da tổn thương. Tuy nhiên, hành động này có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho da, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và để lại những vết sẹo xấu như sẹo lõm, sẹo lồi. Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, những vết sẹo này còn có thể tạo ra những vấn đề kéo dài cho người bệnh như cảm giác ngứa, đau và khó chịu.

3. Đau thần kinh sau zona

Một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh zona là đau thần kinh sau zona, xảy ra khi virus zona tấn công các dây thần kinh, gây viêm và tổn thương. Ngay cả khi các nốt mụn đã lành, nhiều người vẫn cảm thấy đau nhức kéo dài. Tình trạng này có thể kéo dài từ vài tuần đến nhiều tháng, thậm chí vài năm, gây đau đớn và khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Theo thống kê, có khoảng 10 - 18% số người bị đau thần kinh dai dẳng sau khi phát ban đỏ đã khỏi. Đau dây thần kinh sau zona có thể dẫn đến các rối loạn thần kinh và biến chứng như lo âu, trầm cảm, khó ngủ và sụt cân. Người lớn tuổi có hệ thống miễn dịch suy yếu có nhiều khả năng mắc chứng đau dây thần kinh sau zona. (2)

Cách vệ sinh mụn zona bị vỡ

Mụn nước zona bị vỡ có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng nếu không được vệ sinh đúng cách. Việc làm sạch vết thương thường xuyên và đúng cách sẽ giúp vết thương nhanh lành và giảm nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo xấu. Dưới đây là quy trình vệ sinh và những điều cần tránh để đảm bảo vết thương luôn sạch sẽ và nhanh lành:

1. Quy trình vệ sinh đúng cách

Rửa tay sạch

• Trước khi vệ sinh vết thương, cần rửa tay kỹ bằng xà phòng diệt khuẩn để loại bỏ vi khuẩn.

Chuẩn bị dụng cụ

• Găng tay y tế: Bảo vệ tay khỏi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ vết thương.
• Bông gạc hoặc khăn mềm sạch: Dùng để thấm khô vết thương.
• Dung dịch sát khuẩn: Sử dụng các loại dung dịch sát khuẩn chuyên dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Nước muối sinh lý: Để làm sạch vết thương nhẹ nhàng.

Các bước thực hiện

• Làm sạch các vùng da xung quanh vết thương: Dùng bông gạc thấm nước muối sinh lý lau nhẹ nhàng xung quanh vùng da bị tổn thương để loại bỏ bụi bẩn và mồ hôi.
• Làm sạch vết thương:
  • Với vết thương hở: Dùng bông gạc mới thấm dung dịch sát khuẩn, nhẹ nhàng lau sạch vết thương theo một chiều. Tránh chà xát mạnh để tránh làm tổn thương da.
  • Với mụn nước vỡ: Lau sạch dịch tiết từ mụn nước bằng bông gạc thấm nước muối sinh lý. Sau đó, dùng bông gạc khác thấm dung dịch sát khuẩn lau lại.
• Thấm khô: Dùng bông gạc sạch thấm khô vết thương.
• Băng bó: Nếu cần thiết, có thể băng bó vết thương bằng gạc sạch. Tuy nhiên, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi băng bó.
• Thay băng thường xuyên: Nên thay băng ít nhất 2 lần/ngày hoặc khi băng bị ướt hoặc bẩn.

2. Những sai lầm cần tránh

Khi chăm sóc, vệ sinh mụn nước zona bị vỡ, cần tránh những sai lầm sau:

• Chạm tay bẩn: Khi tay chưa được vệ sinh sạch sẽ, tuyệt đối không chạm vào mụn nước zona, vì điều này có thể gây nhiễm trùng.
• Không vệ sinh vết thương: Việc không vệ sinh vết thương có thể dẫn đến nhiễm trùng, để lại sẹo xấu.
• Sử dụng các chất tẩy rửa mạnh: Các chất tẩy rửa mạnh có thể gây kích ứng và làm chậm quá trình lành thương.
• Chà xát mạnh vào vết thương: Việc chà xát mạnh có thể làm tổn thương da và làm vỡ các mụn nước khác.
• Tự ý nặn mụn nước: Việc nặn mụn nước có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo.
• Không sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Điều này có thể làm bệnh trở nặng và lâu lành hơn.
• Không thay băng gạc thường xuyên: Băng gạc kém vệ sinh có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, làm chậm quá trình lành thương.

Nên bôi thuốc gì khi mụn zona bị vỡ?

Khi nốt mụn zona bị vỡ, việc vệ sinh sạch sẽ và sử dụng thuốc bôi phù hợp là rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình lành thương. Tuy nhiên, việc lựa chọn thuốc bôi nào cần phải có sự tư vấn của bác sĩ. Một số loại thuốc có thể bôi khi bị zona như:

• Thuốc Acyclovir: Đây là loại thuốc được chỉ định sử dụng để giảm mức độ nghiêm trọng của các nốt phồng rộp, ngăn ngừa bọng nước mới hình thành và làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, bỏng rát do zona gây ra. Mỗi ngày nên bôi từ 4 - 5 lần và mỗi lần cách nhau khoảng 3 - 4 tiếng.
• Thuốc Castellani: Chứa các hoạt chất như Fuchsin basic, phenol, aceton, acid boric, resorcinol… giúp kháng khuẩn, kháng viêm, giảm tình trạng ngứa, phá vỡ cấu trúc vảy cứng, thô ráp, hỗ trợ làm mềm da hiệu quả. Với loại thuốc này nên bôi thuốc 2 lần/ngày và bôi trực tiếp lên vùng da bị tổn thương.
• Dung dịch Chlorhexidine: Có tính kháng khuẩn và khử khuẩn rất mạnh, được sử dụng để vệ sinh vùng da bị tổn thương do zona và ngăn ngừa nhiễm trùng da. Nên bôi với tần suất khoảng 2 - 3 lần/ngày.
• Dung dịch Xanh methylen: Thường được sử dụng để điều trị nhiễm virus ngoài da, chốc lở, viêm da mủ, zona thần kinh. Thuốc được dùng thoa lên mụn nước, bọng nước với tần suất 2 lần/ngày.
• Thuốc tím: Chứa thành phần Kali Pemanganat có đặc tính oxy hóa mạnh, có khả năng tiêu diệt virus gây bệnh trên da. Loại thuốc này giúp các mụn nước zona nhanh khô và kết vảy. Khi sử dụng thuốc tím, cần pha loãng với nước theo đúng hướng dẫn rồi bôi trực tiếp lên vùng da bị tổn thương.
• Hỗn hợp hồ nước: Hỗn hợp hồ nước chứa thành phần như glycerin, calcium carbonate, kẽm oxit… giúp cải thiện tình trạng viêm và hỗ trợ sát khuẩn nhẹ vùng da bị tổn thương. Nên bôi lên vùng da bị tổn thương từ 1 - 2 lần/ngày.
• Capsaicin: Là một thành phần gây kích ứng được tìm thấy trong các loại ớt cay thuộc chi Capsicum, có khả năng ức chế chức năng của các sợi thần kinh cảm giác trong một thời gian dài, giúp giảm đau hiệu quả.
• Lidocaine gel: Được sử dụng để giảm đau và ngứa ở vùng da bị tổn thương. Khi bôi lên da, thuốc sẽ thẩm thấu qua niêm mạc da và có khả năng gây tê giúp làm giảm triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu khi bị zona.

Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng bất kỳ loại thuốc nào mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn và làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng cần theo dõi sau khi mụn zona bị vỡ

Sau khi mụn nước zona bị vỡ, việc theo dõi các triệu chứng là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời.

1. Dấu hiệu nhiễm trùng

Các dấu hiệu nhiễm trùng sau khi mụn nước zona bị vỡ cần chú ý bao gồm:

• Đỏ, sưng, nóng: Vùng da xung quanh vết thương trở nên đỏ hơn, sưng lên và cảm thấy nóng hơn so với các vùng da khác.
• Cảm giác đau gia tăng: Cơn đau trở nên đau dữ dội hơn, lan rộng và không thuyên giảm khi sử dụng thuốc giảm đau.
• Có mủ: Vết thương tiết ra mủ, có thể có màu vàng hoặc xanh.
• Sốt: Sốt cao có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
• Sưng hạch: Các hạch bạch huyết gần vùng bị nhiễm trùng có thể sưng lên.

2. Biến chứng

Ngoài nhiễm trùng, người bệnh cũng cần theo dõi các biến chứng có thể xảy ra sau khi mụn zona bị vỡ. Một số biến chứng cần lưu ý bao gồm:

• Đau thần kinh sau zona: Đây là biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona. Cảm giác đau nhói, nóng rát, tê bì có thể kéo dài nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi các nốt mụn đã lành.
• Giảm thị lực hoặc tổn thương mắt: Nếu zona xuất hiện ở vùng da xung quanh mắt, virus có thể lây nhiễm vào mắt khiến mắt nhạy cảm với ánh sáng, sưng mí mắt, tăng nhãn áp, viêm và sẹo giác mạc, suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp nhiễm trùng lan rộng, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết, đe dọa sức khỏe, tính mạng người bệnh.
• Rối loạn thần kinh: Một số trường hợp hiếm gặp, zona có thể gây ra các vấn đề về thần kinh như liệt cơ mặt, mất thăng bằng.

Biện pháp phòng ngừa để tránh mụn nước zona bị vỡ

Để hạn chế tối đa tình trạng mụn nước zona vỡ ra, gây nhiễm trùng và để lại sẹo, người bệnh cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:

1. Tránh cào, gãi, tác động mạnh

Một trong những biện pháp quan trọng để phòng ngừa mụn nước zona bị vỡ là tránh cào, gãi hoặc tác động mạnh lên vùng da bị tổn thương. Việc cào, gãi sẽ làm vỡ các mụn nước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng.

Cách khắc phục

• Giữ móng tay ngắn: Cắt ngắn móng tay sẽ giúp hạn chế việc vô tình cào vào vết thương.
• Mặc quần áo rộng rãi: Tránh mặc quần áo chật chội, gây ma sát vào vùng da bị zona.
• Sử dụng găng tay: Khi làm việc nhà hoặc tiếp xúc với các chất kích ứng, hãy đeo găng tay để bảo vệ vùng da bị zona.

2. Dùng băng bảo vệ

Sử dụng băng bảo vệ là một cách hiệu quả để ngăn ngừa mụn nước zona bị vỡ. Băng giúp bảo vệ vết thương khỏi bụi bẩn và vi khuẩn, đồng thời giảm nguy cơ cọ xát với quần áo hay các bề mặt khác.

Nên chọn loại băng gạc mềm, thấm hút tốt, không gây kích ứng da. Thay băng gạc thường xuyên 2 - 3 lần/ngày hoặc khi băng bị ướt, bẩn. Lưu ý trước khi thay băng, hãy rửa tay sạch và vệ sinh vết thương bằng nước muối sinh lý.

3. Giữ vệ sinh cá nhân

Giữ vệ sinh cá nhân là một yếu tố không thể thiếu trong việc phòng ngừa mụn nước zona bị vỡ. Hãy rửa tay thường xuyên và giữ cho vùng da xung quanh mụn nước sạch sẽ. Sử dụng xà phòng nhẹ nhàng và nước ấm để rửa vùng da có mụn nước, điều này giúp loại bỏ vi khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng.

Sau khi tắm, hãy lau khô vùng da bị zona bằng khăn mềm, tránh chà xát mạnh. Nên mặc quần áo sạch sẽ, thoáng mát để tránh bí bách, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi. Việc duy trì vệ sinh cá nhân sẽ hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng và giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Mụn nước zona bị vỡ là tình trạng thường gặp khi mắc zona thần kinh (giời leo), nếu không được chăm sóc đúng cách có thể để lại sẹo và gây nhiễm trùng nghiêm trọng. Bằng cách thực hiện quy trình vệ sinh kỹ lưỡng, tránh các thói quen xấu như gãi hoặc cào và sử dụng các sản phẩm hỗ trợ hợp lý theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh có thể bảo vệ sức khỏe làn da của mình hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn điều trị kịp thời.