Sốt xuất huyết bùng phát, chủng DEN-2 vượt trội và gây bệnh nặng

Sốt xuất huyết đang bước vào chu kỳ dịch nguy hiểm tại Việt Nam, ghi nhận sự gia tăng nhanh chóng số ca mắc, biến chứng nặng và tử vong ở nhiều địa phương. Đặc biệt đáng lo ngại, chủng virus DEN-2 hiện chiếm ưu thế vượt trội, được đánh giá là chủng có độc lực mạnh, dễ gây sốc, suy đa tạng và tử vong, đặc biệt ở các ca tái nhiễm.

TS.BS. Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng Khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM cho biết như trên và lý giải rằng, sự dịch chuyển của virus Dengue từ chủng DEN-1 sang DEN-2 chiếm ưu thế đã tạo ra khoảng trống miễn dịch trong cộng đồng, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Những cá nhân đã từng nhiễm chủng DEN-1 có khả năng tái nhiễm với DEN-2, kéo theo nguy cơ rất cao biến chứng nghiêm trọng như sốt xuất huyết nặng hay hội chứng sốc Dengue, đe dọa nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Hệ lụy từ sự chuyển dịch giữa các chủng virus DEN-1 và DEN-2 tại Việt Nam

Virus sốt xuất huyết có 4 tuýp huyết thanh Dengue: DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Tại Việt Nam, DEN-1 và DEN-2 là hai huyết thanh chiếm chủ yếu và hiện nay DEN-2 chiếm ưu thế với khoảng 90% trường hợp và thường liên quan đến các ca sốt xuất huyết nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong.

Theo các chuyên gia, DEN-2 có độc lực cao hơn DEN-1, đặc biệt nguy hiểm trong các trường hợp nhiễm trùng thứ phát. Nghiên cứu cho thấy, trẻ em từng mắc DEN-1 nếu sau đó nhiễm DEN-2 sẽ có nguy cơ cao bị sốc Dengue, suy đa tạng, do phản ứng miễn dịch chéo phức tạp, khi kháng thể từ lần nhiễm trước không những không bảo vệ mà còn tăng khả năng gây bệnh của virus.

Triệu chứng của hai tuýp cũng khác nhau. Trong khi nhiễm DEN-1 thường có biểu hiện rõ ràng như sốt cao, mắt đỏ thì DEN-2 lại biểu hiện âm thầm với đau khớp, giảm tiểu cầu không điển hình, dễ gây nhầm lẫn và bỏ lỡ “giai đoạn vàng” 72 giờ đầu điều trị. Việc chẩn đoán trễ có thể dẫn đến các biến chứng nặng như sốc Dengue và suy gan, với tỷ lệ tử vong lên tới 47% trong các ca nặng. Điều trị muộn cũng làm gia tăng chi phí, kéo dài thời gian hồi phục và gây áp lực lớn lên hệ thống y tế.

Với sự chuyển dịch từ chủng DEN-1 sang DEN-2 đang diễn ra nhanh chóng, giới chuyên môn cảnh báo nguy cơ tăng mạnh các ca bệnh nặng ở cả trẻ em và người lớn, đòi hỏi cộng đồng cần sớm chủ động tiêm vắc xin, theo dõi triệu chứng và phòng tránh muỗi đốt để bảo vệ sức khỏe.

Cảnh báo tiếp tục gia tăng mối đe dọa từ sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất trên thế giới, lây truyền chủ yếu qua muỗi vằn, ảnh hưởng đến khoảng 40% dân số toàn cầu (2,5 - 3 tỷ người) sống tại các vùng dịch lưu hành. Hàng năm, ước tính có khoảng 50 - 80 triệu ca nhiễm sốt xuất huyết, trong đó có khoảng 500.000 ca diễn tiến nặng và 12.000 - 24.000 ca tử vong, chủ yếu xảy ra ở trẻ em dưới 15 tuổi.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá sốt xuất huyết là 1 trong 10 mối đe dọa sức khỏe hàng đầu toàn cầu vào năm 2019. Tình hình dịch bệnh ngày càng nghiêm trọng khi số ca mắc tăng nhanh và khó kiểm soát; toàn cầu ghi nhận 5,2 triệu ca vào năm 2023, tăng lên 14,9 triệu ca vào năm 2024 và dự đoán sẽ tiếp tục tăng cao vào năm 2025, khi năm nay rơi vào chu kỳ dịch của bệnh.

Tại Việt Nam, dịch bệnh diễn biến phức tạp với các trường hợp tử vong mặc dù đã có những phương pháp hỗ trợ điều trị tích cực với tiên lượng tốt. Năm 2019, nước ta ghi nhận 335.169 ca mắc, đứng thứ hai trong số các bệnh truyền nhiễm có số ca mắc cao nhất (sau cúm với 475.063 ca).

Theo TS.BS. Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), điều kiện thời tiết sau mùa mưa cuối tháng 4 đến nay đã tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển và lây lan mạnh. Cùng với đó, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng tại nhiều địa phương khiến hệ thống cấp thoát nước không đồng bộ, hình thành nhiều khu vực ẩm ướt, nơi muỗi vằn sinh sôi, phát tán virus gây bệnh.

Bên cạnh đó, hệ thống giao thông phát triển, giao thương - du lịch gia tăng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự lây lan của dịch bệnh. Đặc biệt, tính chu kỳ của dịch sốt xuất huyết, diễn ra mỗi 3 - 5 năm, cũng đang đến gần. Sau đợt dịch lớn tại Việt Nam năm 2022 với hơn 370.000 ca mắc, năm 2025 có nguy cơ tái bùng phát ở mức rất cao.

Tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), Bác sĩ Minh Tuấn cho biết có sự gia tăng rõ rệt số ca khám và nhập viện do sốt xuất huyết so với cùng kỳ năm trước với khoảng 20 - 30% bệnh nhi phải nhập viện do xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nặng như sốc xuất huyết và suy đa cơ quan.

Không chỉ riêng TP.HCM, nhiều tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và miền Bắc cũng ghi nhận gia tăng bất thường trong tỷ lệ mắc, bao gồm các ổ dịch rải rác ở Lâm Đồng, Đà Lạt, Gia Lai và Hà Nội.

Tình hình này không chỉ phản ánh sự cần thiết cấp bách trong việc nâng cao ý thức ngăn ngừa nguồn lây, kiểm soát nơi ở của muỗi vằn và quản lý dịch bệnh mà còn thúc đẩy nhận biết về tầm quan trọng của vắc xin phòng bệnh cùng như công tác thúc đẩy ý thức chủ động tiêm ngừa cho cả trẻ em và người lớn.

Chủ động phòng ngừa trước nguy cơ sốt xuất huyết bùng phát

Trước diễn biến phức tạp của sốt xuất huyết, đặc biệt khi virus DEN-2 đang chiếm ưu thế với độc lực mạnh, chủ động tiêm phòng vắc xin cho trẻ em và người lớn là biện pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả hàng đầu hiện nay.

BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, vắc xin sốt xuất huyết hiện có tại Việt Nam đã chứng minh hiệu lực bảo vệ hơn 80% và giảm nguy cơ nhập viện lên đến trên 90%. Lịch tiêm bao gồm hai mũi, cách nhau ba tháng. Đặc biệt, phụ nữ nên hoàn thành lịch tiêm ít nhất một tháng trước khi mang thai, tốt nhất là ba tháng.

Hiện tại, vắc xin sốt xuất huyết cùng hơn 50 loại vắc xin phòng ngừa gần 50 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ em và người lớn đang được phân phối đầy đủ tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc. Tất cả vắc xin đều chính hãng, bảo quản nghiêm ngặt trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP quốc tế, được quản lý chặt chẽ theo quy trình tiêm chủng an toàn toàn trình.

Bên cạnh đó, VNVC còn mang đến dịch vụ khách hàng tận tâm, thân thiện, mức giá luôn bình ổn cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn, góp phần giúp người dân dễ dàng tiếp cận vắc xin chất lượng cao, bảo vệ sức khỏe hiệu quả trong mùa dịch.

Vắc xin sốt xuất huyết là vắc xin sống giảm độc lực, được sản xuất dưới dạng bột đông khô nên cần được hoàn nguyên (pha với dung môi đúng tỉ lệ) trước khi tiêm. Đây là loại vắc xin đặc biệt nhạy cảm với nhiệt độ, ánh sáng và độ pH, nếu hoàn nguyên sai cách hoặc bảo quản không đúng quy trình có thể làm mất tác dụng bảo vệ, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ phản ứng phụ.

Tại VNVC, quy trình tiêm chủng vắc xin sốt xuất huyết được thực hiện nghiêm ngặt và chuyên biệt, vắc xin được lấy ra khỏi tủ bảo quản chuyên dụng, để ổn định ở nhiệt độ phòng tối thiểu 15 phút trước khi hoàn nguyên, sau đó chỉ sử dụng trong vòng 2 giờ nhằm đảm bảo hiệu lực và độ an toàn tối ưu. Quá thời gian này, vắc xin sẽ bị hủy bỏ theo đúng quy định. Toàn bộ quy trình được đội ngũ điều dưỡng VNVC thực hiện bài bản, đúng kỹ thuật, đúng vị trí tiêm và vô trùng tuyệt đối, nhằm bảo vệ tốt nhất sức khỏe người tiêm.

Chính vì vậy tại tất cả các trung tâm tiêm chủng VNVC, quy trình tiêm chủng vắc xin sốt xuất huyết được thực hiện cực kỳ khắt khe và nghiêm ngặt, riêng quy trình hoàn nguyên được điều dưỡng VNVC thực hiện gần 20 bước. VNVC đặc biệt đào tạo chuyên sâu cho quy trình tiêm vắc xin sốt xuất huyết, từ thao tác hoàn nguyên vô trùng, tiêm đúng kỹ thuật, đúng vị trí để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm và giải đáp các thắc mắc liên quan đến việc tiêm vắc xin sốt xuất huyết hoặc các vắc xin khác cho trẻ em và người lớn, Quý khách có thể liên hệ trực tiếp với VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok: https://www.tiktok.com/@vnvc.vn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine ;

Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi – Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP TẠI ĐÂY.

Quý Khách hàng có thể cài đặt ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng” – app VNVC dễ dàng thông qua 2 đường dẫn sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE;
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY.

Để tối ưu hóa hiệu quả phòng ngừa sốt xuất huyết, Bác sĩ Lê Nga khuyến cáo người dân thực hiện kết hợp giữa chủ động tiêm vắc xin và các biện pháp dự phòng thường quy khác như giữ nhà cửa thông thoáng, đổ bỏ nước thừa để ngăn chặn môi trường sinh sản của muỗi, mặc quần áo dài và sử dụng màn khi ngủ.