Sốt xuất huyết Dengue thể não: Dấu hiệu nhận biết sớm và cách điều trị

Sốt xuất huyết không chỉ gây sốt, phát ban, mệt mỏi, uể oải cho người bệnh mà có thể ảnh hưởng nặng nề đến thần kinh trung ương, gây tổn thương não bộ nghiêm trọng. Vậy sốt xuất huyết dengue thể não là gì? Dấu hiệu để nhận biết sớm và cách điều trị phù hợp. Cùng chuyên gia tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Sốt xuất huyết Dengue thể não là gì?

Sốt xuất huyết Dengue thể não là tình trạng nhiễm trùng virus sốt xuất huyết (Dengue virus) tấn công trực tiếp đến não và thần kinh trung ương, gây ra tình trạng rối loạn tri giác, co giật… Tình trạng sốt xuất huyết ở não có thể là kết quả của quá trình nhiễm trùng toàn thân và tình trạng thiếu oxy, phù não, hạ natri máu, sốc kéo dài, xuất huyết toàn thân, suy gan, suy thận cấp tính. (2)

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do Dengue virus - họ arbovirus lây truyền qua muỗi, chủ yếu là do muỗi vằn Aedes aegypti và một số ít là do muỗi Aedes albopictus gây ra, với thời gian ủ bệnh trung bình là 7 ngày, biểu hiện các triệu chứng như đau đầu, sốt, đau cơ, đau khớp và phát ban. Virus sốt xuất huyết bao gồm 4 loại huyết thanh DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4 khác nhau về mặt kháng nguyên, biểu hiện lâm sàng dao động từ trạng thái không có triệu chứng đến sốt xuất huyết nghiêm trọng.

Trong đó, biểu hiện sốt xuất huyết dengue thể não cũng được ghi nhận. Các biểu hiện thần kinh của sốt xuất huyết đã được báo cáo từ nhiều quốc gia phân bố trên tất cả các châu lục. Các đối tượng bị ảnh hưởng trải dài từ trẻ rất nhỏ (3 tháng tuổi) đến người lớn tuổi (60 tuổi). Đặc biệt, các yếu tố nguy cơ cao gồm nhiệt độ cơ thể cao, hematocrit tăng, giảm tiểu cầu, phát ban trên da và rối loạn chức năng gan góp phần làm tăng khả năng dẫn đến các biến chứng thần kinh khi nhiễm sốt xuất huyết.

Nguyên nhân gây sốt xuất huyết thể não

Theo chuyên gia y tế, có nhiều cơ chế gây ra hiện tượng sốt xuất huyết dengue thể não chính, gồm:

1. Virus sốt xuất huyết xâm nhập trực tiếp vào hệ thần kinh trung ương

Virus Dengue (DENV)là virus hướng thần kinh có khả năng lây nhiễm vào các tế bào hỗ trợ của hệ thần kinh trung ương. Trong đó, DENV tấn công trực tiếp vào hệ thần kinh trung ương và bắt đầu nhân lên trong các tế bào cư trú não, gây tổn thương não nghiêm trọng dẫn đến các biểu hiện ra bên ngoài như rối loạn tri giác, co giật…

Mặc dù, ban đầu DENV được coi là một loại virus không hướng thần kinh, nhưng sự xâm lấn thần kinh của DENV trong dịch não tủy và sự phá hàng rào máu não do nhiễm trùng sốt xuất huyết đã được phát hiện khoảng thời gian gần đây, thông qua các phương pháp miễn dịch mô học trong các trường hợp tử vong do bệnh não sốt xuất huyết và cũng bằng phản ứng chuỗi polymerase (PCR) và xét nghiệm kháng thể IgM trong dịch não tủy ở những bệnh nhân bị viêm não sốt xuất huyết. (3)

2. Phản ứng tự miễn của cơ thể

Nghiên cứu về biến chứng thần kinh của sốt xuất huyết đặc đăng tải trên thư viện Y tế quốc gia Hoa Kỳ cho thấy trong nhiễm virus sốt xuất huyết, cơ thể sẽ sản xuất quá mức cytokine dẫn đến tổn thương tế bào nội mô do phản ứng miễn dịch góp phần gây ra nhiều biểu hiện của hệ thần kinh trung ương. Các cytokine, enzyme và các protein hướng động đóng vai trò chủ chốt trong việc gây tổn thương và rối loạn chức năng nội mô dẫn đến tăng tính thấm mạch máu và rò rỉ dịch. Sự rò rỉ này có thể dẫn đến hiện tượng phù não toàn cơ thể.

Hệ quả gián tiếp của phản ứng miễn dịch giữa cơ thể với vi dẫn đến bão cytokine, rò rỉ huyết tương và suy cơ quan, có thể gây ra tình trạng rối loạn điện giải, rối loạn toan kiềm, đường máu.

3. Giảm tiểu cầu và ngưng kết tiểu cầu làm tăng nguy cơ xuất huyết não

Sốt xuất huyết thường đi kèm với tình trạng giảm tiểu cầu nghiêm trọng – tế bào máu chịu trách nhiệm làm đông máu. Tình trạng này, kết hợp với sự gia tăng tính thấm thành mạch do DENV gây ra, làm tăng nguy cơ xuất huyết trong não (xuất huyết nội sọ). Khi máu tràn vào các nhu mô não, nó có thể gây chèn ép các phần quan trọng của não, ảnh hưởng tới các chức năng sống, từ đó dẫn đến tình trạng sốt xuất huyết thể não.

⇒ Tham khảo thêm: Cơ chế giảm tiểu cầu trong sốt xuất huyết

4. Biến chứng từ các bệnh lý nền và yếu tố nguy cơ cá nhân

Ngoài các yếu tố trực tiếp từ DENV và cơ chế miễn dịch, sốt xuất huyết thể não còn có thể liên quan đến các yếu tố nguy cơ cá nhân. Trẻ em, người cao tuổi, hoặc những người có hệ miễn dịch suy giảm (như người mắc HIV/AIDS, đang điều trị ung thư) có nguy cơ cao gặp phải biến chứng viêm não từ sốt xuất huyết. Hơn nữa, những người từng bị nhiễm một tuýp virus Dengue trước đó cũng dễ phát triển thành sốt xuất huyết thể nặng, do phản ứng kháng thể bắt chéo gây tổn thương lớn hơn thay vì bảo vệ cơ thể.

Triệu chứng của sốt xuất huyết Dengue thể não

1. Triệu chứng ban đầu

Sốt xuất huyết có thể biểu hiện từ không có triệu chứng đến triệu chứng nhẹ và các triệu chứng nghiêm trọng. Một số triệu chứng ban đầu của sốt xuất huyết Dengue thể não gồm:

• Các triệu chứng không có dấu hiệu cảnh báo: Buồn nôn, nôn mửa, phát ban, đau đầu, đau mắt, đau cơ, đau khớp, giảm tiểu cầu…
• Các triệu chứng có dấu hiệu cảnh báo: Đau bụng, nôn dai dẳng, tích tụ dịch lâm sàng (cổ trướng, tràn dịch màng phổi), chảy máu niêm mạc (chảy máu răng, nướu, mũi…), uể oải, gan to (>2cm), tăng hematocrit đồng thời với sự giảm nhanh số lượng tiểu cầu.

2. Triệu chứng thần kinh đặc trưng

Các triệu chứng thần kinh đặc trưng khi nhiễm sốt xuất huyết bao gồm co giật, rối loạn tri giác, thay đổi cảm giác và các khiếm khuyết thần kinh khu trú. Các triệu chứng này có thể xảy ra sau giai đoạn sốt cao của sốt xuất huyết (thời điểm hạ sốt). (4)

Theo các chuyên gia y tế, biểu hiện thần kinh trong sốt xuất huyết dengue thể não được báo cáo bao gồm viêm não,viêm tủy, hội chứng Guillain-Barré (GBS) và viêm cơ. Trong đó, các biểu hiện thần kinh chủ yếu liên quan đến nhiễm DENV-2 VÀ DENV-3. Đây là hai nhóm huyết thanh chính gây ra viêm não, viêm màng não và viêm tủy ở người bệnh. Ngoài ra, DENV-4 cũng được phát hiện trong tế bào não.

3. Biểu hiện nặng có thể xảy ra

Trong một số trường hợp, sốt xuất huyết có thể dẫn đến tình trạng nghiêm trọng ở bệnh nhân bị nhiễm trùng. Một số biểu hiện nặng có thể xảy ra bao gồm: Rò rỉ plasma nghiêm trọng dẫn đến sốc, tích tụ chất lỏng dẫn đến suy hô hấp, chảy máu nghiêm trọng, suy giảm ý thức và suy đa tạng.

Đặc biệt, nhóm đối tượng có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch, người có bệnh lý nền mạn tính về tim mạch, gan, thận, hô hấp, người bị lách to, thiếu máu…có khả năng xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm cao hơn so với bình thường.

Các biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết Dengue thể não

Các biến chứng thần kinh đã được ghi nhận ở bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue thể não. Các dấu hiệu thần kinh lần đầu tiên được báo cáo vào năm 1976 như các triệu chứng không điển hình của nhiễm trùng sốt xuất huyết và tỷ lệ mắc bệnh thay đổi từ 0,5 - 20% (5) trong những năm gần đây. Trong đó, bệnh não và viêm não là biến chứng thần kinh phổ biến nhất của nhiễm sốt xuất huyết, ước tính từ 0,5 - 6,2% trong các trường hợp.

1. Bệnh não sốt xuất huyết 

Bệnh não là biến chứng thần kinh thường gặp nhất liên quan đến nhiễm trùng DENV, là kết quả của nhiễm trùng toàn thân, dẫn đến thiếu oxy, phù não, hạ natri máu, sốc kéo dài, xuất huyết toàn thân, suy gan hoặc suy thận cấp tính. Trong một nghiên cứu đối chứng có triển vọng kéo dài 2 năm được thực hiện tại Việt Nam, bệnh não do sốt xuất huyết chiếm 0,5% trong số 5.400 bệnh nhân được xác nhận huyết thanh nhập viện vì sốt xuất huyết .

Kết quả điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh não sốt xuất huyết rất khác nhau và phụ thuộc vào nhiều yếu tố và phương pháp can thiệp. Nếu bệnh nhân không được điều trị hỗ trợ kịp thời, tỷ lệ tử vong do sốt xuất huyết dengue thể não khá cao. Trong một báo cáo về 15 bệnh nhân mắc bệnh não sốt xuất huyết từ Sri Lanka, có 7 trường hợp tử vong. Các yếu tố góp phần gây ra bệnh não bao gồm suy gan cấp, mất cân bằng điện giải và sốc chảy máu.

2. Viêm não sốt xuất huyết

Theo các chuyên gia y tế, sốt xuất huyết có thể tấn công lên hệ thần kinh và gây ra biến chứng viêm não ở người bệnh. Các biểu hiện lâm sàng được quan sát ở những bệnh nhân viêm não sốt xuất huyết gồm giảm ý thức, đau đầu, sốt, buồn nôn và nôn, co giật, khiếm khuyết thần kinh khu trú và các triệu chứng về hành vi. Các triệu chứng thông thường của sốt xuất huyết như phát ban, đau cơ và chảy máu thường không xuất hiện ở hơn 50% bệnh nhân bị viêm não.

3. Các biến chứng về mắt

Sốt xuất huyết Dengue thể não có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm ở mắt, bao gồm bệnh hoàng điểm, mờ mắt, điểm mù, ruồi bay, xuất huyết dưới kết mạc, viêm màng bồ đào, viêm dịch kính, xuất huyết võng mạc, giãn tĩnh mạch võng mạc,

Ngoài ra còn có một số biến chứng khác như kích thước mạch máu võng mạc lớn hơn, bao mạch máu võng mạc, biểu mô sắc tố võng mạc lốm đốm, mạch máu ngoằn ngoèo, bệnh lý thần kinh võng mạc cấp tính, phù hoàng điểm, phù nội võng mạc, đốm bông, đốm Roth, bong võng mạc, viêm võng mạc, viêm thần kinh võng mạc, tràn dịch màng mạch, tân mạch màng mạch, sưng đĩa thị và viêm dây thần kinh, liệt dây thần kinh vận nhãn và viêm toàn nhãn.

Điển hình là trường hợp một bé gái tuổi vị thành niên 16 tuổi bị sốt xuất huyết, biểu hiện co giật, liệt nửa người phải và rối loạn cảm giác. Chụp MRI não cho thấy tình trạng xuất huyết não đỉnh trái. Bệnh nhân cũng biểu hiện các biến chứng ở mắt bao gồm các tình trạng mờ mắt phải và soi đáy mắt thấy phù hoàng điểm với hình sao.

4. Đột quỵ liên quan đến sốt xuất huyết

Các chuyên gia cho biến, nhiễm trùng DENV có thể gây ra thiếu máu cục bộ dưới dạng nhồi máu lưu thông ở vỏ não hoặc xuất huyết hạch nền, xuất huyết thùy não, xuất huyết tiểu não, xuất huyết cầu não, tụ máu dưới màng cứng (cấp tính, một bên hoặc cả hai bên), xuất huyết tuyến yên và xuất huyết dưới nhện (thường không phải phình động mạch). Tỷ lệ bệnh nhân sốt xuất huyết được xác nhận nhập viện bị đột quỵ xuất huyết dao động từ 0,26% (Ấn Độ) đến mức thấp hơn là 0,06% (Brazil).

Biểu hiện của tình trạng đột quỵ liên quan đến sốt xuất huyết thường là sốt, đau đầu, nôn mửa, liệt nửa người đột ngột và suy giảm ý thức. Thông thường, bệnh nhân có thể không thấy chảy máu từ các vị trí khác ngoại trừ chảy máu nội sọ. Tình trạng xuất huyết có thể do tính thấm mạch tăng cao, rò rỉ huyết tương và viêm mạch.

5. Các hội chứng thần kinh do phản ứng miễn dịch của cơ thể

Các hội chứng thần kinh do phản ứng miễn dịch cũng được ghi nhận ở các bệnh nhân sốt xuất huyết dengue thể não, cụ thể như sau:

• Bệnh thần kinh đơn nhân: Sự liên quan của các dây thần kinh sọ sau sốt xuất huyết bao gồm viêm dây thần kinh thị giác, liệt dây thần kinh vận nhãn, liệt dây thần kinh số sáu riêng lẻ, liệt dây thần kinh hoành riêng lẻ;
• Hội chứng Guillain-Barré: Cơ chế sinh bệnh chính xác vẫn chưa rõ ràng, nhưng rất có thể đây là một rối loạn do miễn dịch, vì các globulin miễn dịch do nhiễm trùng sốt xuất huyết gây ra phản ứng chéo với các thành phần thần kinh ngoại biên, có chung các epitope phản ứng chéo;
• Viêm tủy cắt ngang cấp tính: Cực kỳ hiếm gặp, bệnh có thể xảy ra trong hoặc sau khi nhiễm trùng. Cơ chế sinh bệnh được cho là do miễn dịch ở giai đoạn sau nhiễm trùng và là kết quả của sự xâm nhập trực tiếp của virus ở giai đoạn cận nhiễm trùng. Viêm tủy do miễn dịch sau nhiễm trùng thường phát sinh trong vòng 1–2 tuần sau khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu;
• Viêm não tủy cấp tính: Các triệu chứng biểu hiện thường bao gồm co giật, thay đổi cảm giác và các khiếm khuyết thần kinh khu trú. Các triệu chứng này thường xảy ra ở thời kỳ hạ sốt.

6. Biến chứng thần kinh cơ

Sự khởi phát của tình trạng yếu cơ thường xảy ra trung bình vào khoảng giữa ngày thứ 2 và ngày thứ 5 của cơn sốt, phát triển trong khoảng thời gian từ 4–24 giờ. Các biến chứng về thần kinh cơ bao gồm:

• Liệt do hạ kali liên quan đến sốt xuất huyết: Tình trạng liệt do hạ kali máu ở những bệnh nhân có biểu hiện khởi phát cấp tính của liệt tứ chi mềm. Tình trạng liệt do hạ kali có thể điều trị bằng cách bổ sung kali với khả năng phục hồi nhanh;
• Viêm cơ: Viêm cơ liên quan đến sốt xuất huyết biểu hiện các mức độ nghiêm trọng khác nhau, từ yếu cơ nhẹ tự giới hạn đến viêm cơ sốt xuất huyết nặng, dẫn đến liệt tứ chi và suy hô hấp, thậm chí tử vong. Đặc biệt là tình trạng viêm cơ tim đi kèm có thể làm phức tạp việc điều trị;
• Đau nhức cơ: Tình trạng đau cơ, sưng nhẹ là những đặc điểm đặc trưng của giai đoạn đầu của bệnh. Cơn đau thường ảnh hưởng đến các cơ lưng và chi gây khó khăn khi đi lại. Tình trạng đau nhức cơ thường thoáng qua và có thể hồi phục sau một khoảng thời gian;
• Hội chứng tiểu não: Hội chứng tiểu não liên quan đến DENV, là kết quả của quá trình viêm cấp độ thấp có khả năng qua trung gian miễn dịch, có thể xảy ra trong giai đoạn cấp tính của bệnh nhiễm trùng hoặc có thể phát triển trong vòng 1–3 tuần sau khi các triệu chứng sốt xuất huyết cấp tính thuyên giảm.

Phương pháp chẩn đoán sốt xuất huyết thể não

Để chẩn đoán sốt xuất huyết thể não phải đầy đủ 4 yếu tố, bao gồm: Sốt, biểu hiện xuất huyết (xét nghiệm garô dương tính, chảy máu da và niêm mạc bao gồm chảy máu đường tiêu hóa, chảy máu cam, rong kinh), giảm tiểu cầu (≤100.000 tế bào/mm) và bằng chứng rò rỉ huyết tương (tràn dịch màng phổi, báng bụng hoặc cô đặc máu ≥20%, giảm protein máu).

Đáng lưu ý, biểu hiện lâm sàng ban đầu của nhiễm virus sốt xuất huyết có thể khó phân biệt rõ ràng với tình trạng sốt phát ban do động vật chân đốt khác. Do đó, việc chẩn đoán sốt xuất huyết cần được chuẩn đoán trong phòng thí nghiệm, thông qua các phương pháp xét nghiệm như sau:

• Xét nghiệm kháng nguyên DENV: Phương pháp được thực hiện dựa trên phát hiện kháng nguyên virus trên mẫu bệnh phẩm (từ ngày thứ nhất đến ngày thứ năm). Nếu kết quả xét nghiệm là dương tính, nghĩa là bệnh nhân đã bị nhiễm DENV và ngược lại. Tuy nhiên, xét nghiệm có thể đưa ra kết quả giả, do sự suy giảm nồng độ kháng nguyên của virus trong máu từ cuối ngày thứ 3 trở đi;
• Xét nghiệm kháng thể IgM: Các kháng thể IgM thường xuất hiện sau khi hạ sốt (khoảng 4 - 5 ngày). Phương pháp xét nghiệm kháng thể IgM giúp phát hiện các kháng thể trong giai đoạn cấp tính của bệnh;
• Xét nghiệm kháng thể IgG: Phương pháp phát hiện kháng IgG DENV trong máu người bệnh. Đối với người lần đầu nhiễm DENV nguyên phát, IgG thường xuất hiện trong khoảng 10 - 14 ngày. Đối với trường hợp nhiễm DENV thứ phát, IgG đã có sẵn trong máu và nồng độ tăng lên sau 1- 2 ngày nhiễm bệnh.

Cách điều trị sốt xuất huyết thể não

1. Điều trị triệu chứng

Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào cho bệnh sốt xuất huyết. Các biện pháp hỗ trợ chung bao gồm kiểm soát sốt, theo dõi huyết học chuyên sâu, bù dịch hoặc truyền máu/tiểu cầu (nếu cần thiết). Việc bù dịch sẽ được bác sĩ theo dõi và chỉ định một cách thận trọng, chỉ thực hiện truyền dịch khi có ít nhất một trong các dấu hiệu như lừ đừ, không uống được nước, nôn ói nhiều, đau bụng, dấu hiệu mất nước… Thời gian truyền dịch thường không quá 24 - 48 giờ. Đồng thời chỉ định truyền tiểu cầu với trường hợp chảy máu nghiêm trọng.

2. Điều trị đặc hiệu

Trong điều trị sốt xuất huyết thể não, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nhập viện và thực hiện điều trị các phương pháp điều trị đặc hiệu hỗ trợ bệnh, cụ thể như sau:

• Thở oxy hỗ trợ hô hấp
• Phòng chống co giật (nếu có;
• Điều trị hạ đường huyết (nếu có);
• Điều chỉnh rối loạn điện giải - toan kiềm
• Chống phù não: chỉ định khi lâm sàng bệnh nhân có dấu hiệu tăng áp lực nội sọ:
• Đặt nội khí quản thở máy;
• Thuốc hạ nhiệt đặt hậu môn Paracetamol 10-15mg /kg/lần, ngày 4 lần nếu có sốt.

Khi bệnh nhân hết sốt trong khoảng 2 ngày, tỉnh táo, mạch và huyết áp bình thường, không xuất hiện tình trạng khó thở hoặc suy hô hấp do tràn dịch màng bụng hay màng phổi, số lượng tiểu cầu có xu hướng dần hồi phục, sẽ được xuất hiện và theo dõi tại nhà.

Làm thế nào phòng ngừa sốt xuất huyết thể não?

Theo các chuyên gia y tế, biện pháp để phòng ngừa sốt xuất huyết thể não hiệu quả, an toàn, tiết kiệm và chủ động nhất chính là tiêm vắc xin phòng ngừa. Vắc xin sốt xuất huyết Qdenga của hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản), được sản xuất tại Đức, được chứng minh có hiệu quả phòng ngừa cả 4 tuýp huyết thanh sốt xuất huyết đến 80,2%, phòng biến chứng đến 90,4% và phòng nguy cơ tái nhiễm đến hơn 85%.

Vắc xin sốt xuất huyết Qdenga (Nhật Bản) được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn, đang sinh sống hoặc du lịch đến những khu vực có sốt xuất huyết lưu hành. Lịch tiêm vắc xin sốt xuất huyết gồm 2 mũi, cách nhau tối thiểu 3 tháng với liều tiêm dưới da, không được tiêm vào mạch hay tiêm trong da hoặc tiêm bắp.

Vắc xin Qdenga đã trải qua quá trình thử nghiệm rộng rãi để đảm bảo tính an toàn. Hầu hết các tác dụng phụ đều nhẹ và tạm thời, bao gồm: Đau hoặc sưng tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi và đau đầu.. các tác dụng nghiêm trọng rất hiếm gặp

Ngoài tiêm vắc xin, cần phải thực hiện kết hợp các biện pháp ngăn ngừa muỗi đốt và kiểm soát quần thể muỗi để ngăn ngừa sự lây lan của sốt xuất huyết, cụ thể như sau:

• Ngủ mùng/ màn, mặc quần áo tay dài, quần dài (rộng rãi, thoải mái)..;
• Sử dụng thuốc bôi chống muỗi, xịt đuổi muỗi, nhang muỗi;
• Loại bỏ môi trường sống của muỗi: Dọn khu nước đọng tích tự quanh nhà; thả cá vào ao hồ để diệt bọ gậy; thay nước bình hoa định kỳ 1 tuần/ lần; vệ sinh vật dụng chứa nước (chum, lu, vại…); Đậy kín các vật dụng chứa nước giữa các lần vệ sinh; Bỏ muối hoặc các chất diệt bọ gậy vào các chén kê dưới chạn; Loại bỏ các phế thải, hốc nước tự nhiên; tích cực phối hợp với ngành Y tế trong các chiến dịch diệt bọ gậy/lăng quăng và các đợt phun hóa chất…

Sốt xuất huyết dengue thể não là tình trạng nhiễm trùng virus sốt xuất huyết tấn công trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương não và các cơ quan liên quan, dẫn đến rối loạn tri giác, co giật và khiếm khuyết thần kinh khu trú… Hầu hết có thể hồi phục nếu được can thiệp kịp thời và điều trị đúng cách, tuy nhiên có một số trường hợp có thể chuyển biến nặng, ảnh hưởng đến tính mạng. Chính vì vậy, việc chủ động phòng ngừa bằng vắc xin hạn chế biến chứng nguy hiểm đến não là vô cùng cần thiết.