Sốt xuất huyết tăng gấp 10 lần ca mắc trong 2 thập kỷ

Sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia, số ca gia tăng mạnh mẽ và không còn là vấn đề của riêng Đông Nam Á hay châu Á như những năm trước đây, mà đã trở thành gánh nặng toàn cầu. Thống kê cho thấy số ca mắc sốt xuất huyết đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xếp hạng sốt xuất huyết đứng đầu trong 10 mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe toàn cầu.

Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết khoảng 4 tỷ người - tương đương một nửa dân số thế giới có nguy cơ mắc sốt xuất huyết và ước tính có khoảng 100-400 triệu trường hợp mắc bệnh trên toàn cầu mỗi năm (1), Châu Mỹ, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương là những khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, riêng với châu Á chiếm khoảng 70% gánh nặng bệnh tật sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu.

Theo dữ liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) số ca mắc sốt xuất huyết đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ qua, từ 500.000 trường hợp vào năm 2000 lên hơn 5 triệu trường hợp vào năm 2019. Theo dự đoán của các nhà khoa học, với tốc độ tăng trưởng của dịch bệnh sốt xuất huyết như thời điểm hiện tại, năm 2080 sẽ có hơn 6 tỷ người có nguy cơ mắc sốt xuất huyết trên toàn cầu, gấp đôi số trường hợp mắc bệnh năm 2015 (2).

Tại Việt Nam, trong 5 năm gần đây, sốt xuất huyết có diễn biến ngày càng phức tạp. Nếu trước đây, giai đoạn 1980 - 2018, Việt Nam thường ghi nhận đỉnh dịch mỗi 10 năm, thì riêng giai đoạn 2019 - 2023, Việt Nam đã trải qua tới 2 đợt đỉnh dịch vào năm 2019 (ghi nhận hơn 334.231 trường hợp nhiễm sốt xuất huyết) và năm 2022 (ghi nhận kỷ lục số ca mắc sốt xuất huyết cao nhất trong giai đoạn 1980 - 2023 với 367.729 trường hợp), đứng thứ hai toàn cầu, chỉ sau quốc gia Brazil.

Năm 2023, cả nước tiếp tục ghi nhận hơn 172.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết khiến 43 trường hợp không qua khỏi. Mặc dù số ca mắc giảm khoảng 54%, số tử vong giảm 72% (giảm 108 trường hợp) so với năm 2022, nhưng dịch sốt xuất huyết tại Việt Nam từ năm 2023 đến nay diễn biến phức tạp và khác thường hơn so với mọi năm.

Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), Việt Nam lưu hành cả 4 tuýp virus Dengue, nhưng tuýp virus lưu hành chủ yếu là DENV-1, DENV-2. Trong năm 2023, tuýp DENV-2 chiếm 88%; năm 2024 tuýp DENV-2 chiếm khoảng 70%. Tuýp DENV-2 thường liên quan đến các trường hợp mắc sốt xuất huyết nghiêm trọng và gây dịch cũng như là nguyên nhân lớn dẫn đến các ca tử vong liên quan đến sốt xuất huyết.

TS.BS Nguyễn Minh Tuấn - Trưởng khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM) cho biết sốt xuất huyết có thể gặp bất cứ ai nhưng ở trẻ em, bệnh có nhiều nguy cơ diễn tiến nặng và tỷ lệ tử vong cao.

Bởi thường dễ nhầm lẫn với sốt do các nguyên nhân khác, nhất là ở trẻ em, nên thường bị bỏ qua giai đoạn đầu, thường chỉ được đưa đến bệnh viện khi đã có diễn biến nặng, có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc sốt xuất huyết, xuất huyết nặng, tích tụ dịch, suy hô hấp, suy đa tạng nặng,... gây khó khăn cho điều trị, thậm chí dẫn tới tử vong.

Chia sẻ thêm về gánh nặng bệnh sốt xuất huyết, bác sĩ Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết những bệnh nhân may mắn sống sót sau nhiễm sốt xuất huyết nặng có biến chứng, gần 70% bệnh nhân giảm khả năng lao động, hơn 50% người sống chung với triệu chứng bệnh như đau khớp, đau cơ, suy nhược, yếu tay chân, rụng tóc… đến 2 năm.

Ở phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu. Người mẹ có nguy cơ bị chảy máu khó cầm, tiền sản giật, tổn thương chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ gây nguy hiểm tính mạng.

Mặt khác, sốt xuất huyết không chỉ gây ra gánh nặng về sức khỏe mà còn tạo áp lực kinh tế lớn đối với cả cá nhân và xã hội. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2022 cho thấy, chi phí trực tiếp (bao gồm chi phí y tế, thăm khám, nhập viện, cấp cứu, di chuyển, nuôi bệnh) cho một trường hợp mắc sốt xuất huyết là 5.668.429 đồng, trường hợp nặng có thể lên đến hàng trăm triệu đồng.

Đó là chưa kể đến chi phí gián tiếp khi người lớn mắc bệnh phải nghỉ làm khiến năng suất lao động giảm, trẻ em phải nghỉ học, giảm khả năng học tập; đồng thời ảnh hưởng đến các bệnh lý khác trong hệ thống y tế, chi phí cho giám sát dịch bệnh, vắc xin, kiểm soát vector, truyền thông phòng bệnh…

Mặt khác, sốt xuất huyết còn làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và chức năng xã hội của cả người bệnh và người chăm sóc. Khi mắc bệnh sốt xuất huyết trong giai đoạn cấp tính, người bệnh phải nghỉ học, nghỉ làm, có thể phải nhập viện điều trị kéo dài. Chất lượng cuộc sống giảm tới 67%, ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất lao động/học tập của bệnh nhân.

Nghiên cứu cho thấy một số gia đình có người từng mắc sốt xuất huyết, sau đó họ rất sợ, chỉ cần trẻ có dấu hiệu sốt là bố mẹ sẽ vội vã đưa con đến bệnh viện để khám. Các nhà khoa học gọi đây là chứng “ám ảnh sốt xuất huyết”.

Hiện sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Do đó, để tích cực, chủ động phòng bệnh cho bản thân, gia đình và xã hội, chuyên gia khuyến cáo người dân cần thực hiện thường xuyên các biện pháp phòng bệnh như loại bỏ các vật phế thải, ổ đọng nước xung quanh nơi ở. Ngăn ngừa muỗi đốt bằng cách ngủ màn, thoa kem chống muỗi, mặc quần áo dài tay, phun hóa chất diệt muỗi. Đặc biệt, tiêm phòng vắc xin sốt xuất huyết được xem là loại vũ khí đắc lực trong phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết, nâng cao hiệu quả phòng bệnh và tạo miễn dịch bền vững.

Ngày 20/9/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm đầu tiên vắc xin sốt xuất huyết của Takeda, Nhật Bản cho trẻ em từ 4 tuổi và người lớn tại hàng trăm trung tâm hiện đại trên toàn quốc. Vắc xin do Hãng dược phẩm Takeda nghiên cứu và phát triển trong gần 45 năm, đã được triển khai tiêm rộng rãi tại hơn 40 quốc gia trên thế giới. Trước đó, vắc xin sốt xuất huyết được Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cấp phép lưu hành hồi tháng 5.

Vắc xin Qdenga được chứng minh có khả năng phòng sốt xuất huyết do 4 tuýp virus Dengue gây ra với hiệu quả trên 80% và giảm trên 90% nguy cơ nhập viện, mắc bệnh nặng và biến chứng nguy hiểm dành cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn.

Đặc biệt, vắc xin có hiệu quả phòng tái nhiễm cho người từng mắc sốt xuất huyết, điều này rất có ý nghĩa đối với Việt Nam bởi hiện số người từng mắc sốt xuất huyết ít nhất một lần khá cao, với tình trạng lần mắc bệnh sau thường nặng hơn lần trước thì việc tiêm vắc xin kịp thời giúp người bệnh được bảo vệ tốt sức khoẻ và tính mạng.

Từ ngày 20/9/2024, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC bùng nổ ưu đãi hấp dẫn cho Khách hàng khi tiêm combo 2 mũi vắc xin Qdenga tại tất cả trung tâm tiêm chủng VNVC toàn quốc chỉ còn 2.700.0000 đồng.

Lưu ý:

• Khách hàng có nhu cầu đặt giữ theo chương trình ưu đãi được giữ ưu đãi trong vòng 05 tháng tính từ ngày lập bill. Quá thời hạn quy định Khách hàng sẽ đóng thêm phí đặt giữ và được giữ ưu nguyên ưu đãi.
• Khách hàng đã thanh toán đặt giữ theo chương trình ưu đãi có nhu cầu hoàn huỷ trong vòng 05 tháng sẽ bị phạt 8% trên giá trị đã thu và thu hồi ưu đãi. Sau 05 tháng sẽ phạt 28% trên giá trị đã thu và thu hồi ưu đãi.

Xem chi tiết chương trình TẠI ĐÂY

Với hàng trăm trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, VNVC sở hữu danh mục vắc xin đa dạng với hơn 50 loại vắc xin quan trọng phòng ngừa gần 50 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ em và người lớn. VNVC đầu tư hệ thống kho lạnh, dây chuyền lạnh đạt chuẩn quốc tế do đó vắc xin luôn được bảo quản trong nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2-8 độ C theo đúng yêu cầu nghiêm ngặt của nhà sản xuất, thực hành tiêm chủng an toàn, đồng thời theo dõi các phản ứng sau tiêm tại chỗ và tại nhà chặt chẽ.

Với năng lực và quy mô sẵn có, VNVC đang sẵn sàng triển khai tiêm số lượng lớn vắc xin Qdenga kịp thời bảo vệ sức khỏe cho trẻ em từ 4 tuổi và người lớn, góp phần xóa bỏ gánh nặng bệnh tật do sốt xuất huyết gây ra hàng năm.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng vắc xin Qdenga hoặc mua Gói vắc xin, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn

Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ