Trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không? Cần lưu ý gì?

Viêm tiểu phế quản không chỉ khiến trẻ khó chịu, quấy khóc mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ, dẫn đến mệt mỏi và khiến bố mẹ lo lắng. Khi đối mặt với tình trạng này, nhiều phụ huynh thường băn khoăn liệu trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không và lo ngại về những tác động của việc tiêm phòng có thể ảnh hưởng xấu đến tình trạng bệnh lý và sức khỏe của trẻ.

Trong bài viết này, chuyên gia từ Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp những thắc mắc này và cung cấp thông tin hữu ích, giúp bố mẹ bảo vệ sức khỏe cho trẻ một cách tốt nhất trong quá trình điều trị và phòng ngừa bệnh.

Nguyên tắc chung về tiêm chủng khi trẻ bị ốm

Theo nguyên tắc chung, không nên tiêm chủng khi trẻ đang ốm. Bởi khi trẻ bị ốm, hệ miễn dịch đang phải tập trung chống lại bệnh tật. Việc tiêm chủng lúc này có thể khiến hệ miễn dịch quá tải, giảm hiệu quả của vắc xin và thậm chí gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng.

Theo quy định hướng dẫn khám sàng lọc trước khi tiêm đối với trẻ em được Bộ Y tế được ban hành theo Quyết định số 1575/QĐ-BYT ngày 27/3/2023 các trường hợp chống chỉ định và hoãn chỉ định tiêm vắc xin gồm:

Trường hợp chống chỉ định tiêm chủng:

• Chống chỉ định tiêm chủng đối với những trẻ có tiền sử phản vệ độ III trở lên sau lần tiêm chủng vắc xin trước (có cùng thành phần).
• Trường hợp trẻ có tiền sử lồng ruột: Chống chỉ định với vắc xin Rota.
• Trường hợp trẻ mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh: Chống chỉ định với vắc xin OPV.
• Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin cụ thể.

Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng:

• Trẻ có tiền sử phản ứng phản vệ độ II sau tiêm chủng vắc xin lần trước (có cùng thành phần) cần tạm hoãn tiêm chủng. Với đối tượng này cần chuyển khám sàng lọc và tiêm chủng tại bệnh viện để đảm bảo an toàn.
• Hoãn tiêm chủng với tình trạng suy chức năng các cơ quan như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy tim, suy gan, suy thận, suy giảm ý thức...
• Trẻ mắc các bệnh cấp tính, các bệnh nhiễm trùng cần hoãn tiêm chủng.
• Hoãn tiêm với trẻ sốt ≥ 38°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5°C (đo nhiệt độ tại nách).
• Trẻ nghi ngờ mắc hoặc mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh chưa xác định được mức độ hoặc mắc suy giảm miễn dịch thể nặng: tạm hoãn tiêm chủng các loại vắc xin sống giảm độc lực và cần phải chuyển khám sàng lọc tại bệnh viện.
• Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch trong vòng 3 tháng trở lại (trừ kháng huyết thanh viêm gan B) cần tạm hoãn tiêm chủng vắc xin sống giảm độc lực. Tiêm chủng cho trẻ khi trẻ đủ 3 tháng tính từ ngày cuối cùng trẻ sử dụng sản phẩm.
• Trẻ đang điều trị hoặc mới kết thúc điều trị corticoid toàn thân (uống/ tiêm) với liều cao (tương đương prednison ≥ 2 mg/kg/ngày), hóa trị (thuốc alkyl hóa, chất chống chuyển hóa, chất ức chế TNF-α, chất ức chế IL-1 hoặc các kháng thể đơn dòng khác nhằm vào tế bào miễn dịch...), xạ trị trong vòng 14 ngày: tạm hoãn tiêm chủng các loại vắc xin sống giảm độc lực. Chỉ thực hiện tiêm chủng cho trẻ sau khi kết thúc điều trị corticoid, hóa trị và xạ trị 14 ngày.
• Đối với những trẻ có cân nặng dưới 2000g, cần chuyển khám sàng lọc và tiêm chủng tại bệnh viện. Trẻ có cần nặng từ 2000g trở lên thực hiện khám sàng lọc và tiêm chủng tại các cơ sở tiêm chủng ngoài bệnh viện.
• Trẻ có tiền sử phản ứng tăng dần sau các lần tiêm chủng trước cùng loại vắc xin (ví dụ: lần đầu tiêm không sưng tấy, lần sau viêm sưng tấy lan tỏa tại vị trí tiêm...).
• Trẻ mắc các bệnh bẩm sinh hoặc mắc các bệnh mạn tính ở tim, phổi, hệ thống tiêu hóa, tiết niệu, máu, ung thư chưa ổn định cần tạm hoãn tiêm chủng.
• Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin cụ thể.

Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ có thể tiêm vắc xin khi đang ốm như mức độ bệnh nhẹ, không quá nặng. Đối với các bệnh nhẹ như cảm lạnh thông thường, sổ mũi, hắt hơi... với các triệu chứng nhẹ và không gây sốt, trẻ vẫn có thể tiêm chủng. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để bác sĩ đánh giá và chỉ định tiêm chủng phù hợp.

Trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không? 

Trẻ bị viêm tiểu phế quản không thể tiêm phòng được. Theo các chuyên gia y tế, khi trẻ bị viêm tiểu phế quản cần hoãn lại lịch tiêm chủng cho đến khi trẻ hoàn toàn hồi phục. Bởi theo quy định hướng dẫn khám sàng lọc trước khi tiêm đối với trẻ em được Bộ Y tế ban hành theo Quyết định số 1575/QĐ-BYT ngày 27/3/2023 có nêu rõ “Các đối tượng mắc các bệnh cấp tính, bệnh nhiễm trùng cần phải hoãn lịch tiêm cho đến khi sức khỏe của trẻ ổn định trở lại”.

Các chuyên gia y tế thường khuyến cáo rằng khi một đứa trẻ đang có các triệu chứng bệnh cấp tính thì nên hoãn việc tiêm chủng đến khi tình trạng sức khỏe ổn định và được bác sĩ chuyên khoa xác nhận. Điều này là cần thiết vì hệ thống miễn dịch của trẻ trong giai đoạn nhiễm bệnh có thể không phản ứng tốt nhất với vắc xin hoặc thậm chí có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.

Do đó, trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không thì câu trả lời là không. Nếu trẻ được chẩn đoán mắc viêm tiểu phế quản, bố mẹ cần thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của trẻ trong quá trình khám sàng lọc để bác sĩ đánh giá, xem xét tạm hoãn tiêm chủng. Việc tiêm vắc xin trong lúc trẻ đang bị viêm tiểu phế quản có thể gây căng thẳng cho hệ miễn dịch, làm giảm hiệu quả của vắc xin hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh.

Xem thêm: Viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ, nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa.

Dấu hiệu cho thấy trẻ có thể tiêm chủng trở lại 

Để biết chính xác khi nào trẻ có thể tiêm chủng trở lại sau khi trẻ bị viêm tiểu phế quản, bố mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cho thấy trẻ đã sẵn sàng để tiêm chủng trở lại bao gồm:

• Không còn triệu chứng bệnh: Trẻ không còn triệu chứng như ho, khó thở, hoặc bất kỳ dấu hiệu nào của viêm tiểu phế quản. Trẻ có thể thở bình thường và không bị sốt.
• Tình trạng sức khỏe tổng quát ổn định: Trẻ ăn uống tốt, ngủ ngon và tham gia các hoạt động hàng ngày một cách bình thường.

Viêm tiểu phế quản là bệnh cấp tính nên trẻ sẽ phải tạm hoãn tiêm chủng và chỉ khi trẻ khỏi hoàn toàn sau 1 tuần thì có thể tiêm chủng trở lại. Tuy nhiên, thời gian cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trước khi tiến hành tiêm chủng, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo rằng trẻ đã sẵn sàng để tiêm vắc xin. Việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ sau tiêm cũng là điều cần thiết để đảm bảo an toàn tối đa.

Xem thêm: Cách chăm sóc trẻ bị viêm tiểu phế quản nhanh khỏi.

Những lưu ý dành cho ba, mẹ lúc trẻ tiêm chủng sau khi bị viêm tiểu phế quản

1. Thông báo tình trạng bệnh của trẻ với bác sĩ

Trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không? Theo quy định của Bộ Y tế, sẽ có những trường hợp chống chỉ định hoặc tạm hoãn tiêm chủng vắc xin, trong đó các tình trạng nhiễm trùng cấp tính như viêm tiểu phế quản cần được hoãn tiêm cho đến khi khỏi bệnh hẳn.

Do đó, để đảm bảo tiêm chủng an toàn và hiệu quả cho bé, trước khi tiêm, bố mẹ cần cung cấp cho bác sĩ những thông tin chi tiết về tình trạng sức khỏe của bé. Điều này giúp bác sĩ đánh giá tổng quát về sức khỏe của bé và đưa ra quyết định tiêm chủng phù hợp nhất. Cụ thể, bố mẹ cần cho bác sĩ biết:

• Trẻ có đạt cân nặng tối thiểu 2kg để đủ điều kiện tiêm chủng không?
• Trẻ có bú mẹ (hoặc ăn uống) và sinh hoạt bình thường trong những ngày gần đây không?
• Trẻ có đang sốt hoặc mắc bệnh nào khác không?
• Trẻ có mắc các bệnh bẩm sinh hoặc các bệnh khác cần nhập viện từ khi sinh ra đến nay không?
• Trẻ có đang sử dụng thuốc hoặc phương pháp điều trị nào trong vòng 3 tháng qua không?
• Trẻ có dị ứng với bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào không?
• Trẻ có tiền sử dị ứng với vắc xin hoặc từng phản ứng nghiêm trọng sau các lần tiêm trước đây không?

Thông tin này sẽ giúp bác sĩ đánh giá tổng quát tình trạng sức khỏe của trẻ, từ đó cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro có thể xảy ra sau khi tiêm vắc xin, đảm bảo chỉ định tiêm chủng phù hợp và an toàn nhất cho trẻ.

Có thể bạn quan tâm: Trẻ bị viêm tiểu phế quản bao lâu thì khỏi hoàn toàn? Dấu hiệu khỏi bệnh là gì?

2. Theo dõi sau tiêm chủng

Hầu hết các trường hợp phản ứng sau tiêm thường xảy ra trong vòng 30 phút sau khi tiêm vắc xin. Để phát hiện sớm các phản ứng sau tiêm có thể xảy ra và đảm bảo an toàn, bố mẹ hoặc người giám hộ cần cho bé ở lại cơ sở tiêm chủng khoảng 30 phút để được nhân viên y tế theo dõi tình trạng sức khỏe.

Nếu phát hiện trẻ có các biểu hiện bất thường như chóng mặt, mệt mỏi, sốt, khó thở, thở nhanh, thở ngắt quãng, nôn trớ, ngứa họng, da mẩn đỏ... cần báo ngay với nhân viên y tế để xử lý kịp thời. Trong trường hợp không có gì bất thường, sau 30 phút, nhân viên y tế sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ bao gồm kiểm tra vết tiêm, nhiệt độ cơ thể sau tiêm, dặn dò và hướng dẫn cách theo dõi phản ứng tại nhà trước khi cho trẻ ra về.

3. Chăm sóc trẻ tại nhà

Sau khi về nhà, cần tiếp tục theo dõi sức khỏe của trẻ trong vòng 48 -72 giờ tiếp theo. Bố mẹ hoặc người giám hộ cần theo dõi thân nhiệt, nhịp thở, sự tỉnh táo, ăn, ngủ của trẻ. Đồng thời, quan sát da toàn thân và vùng tiêm (sưng, mẩn đỏ, phát ban)... Nếu có dấu hiệu nào bất thường cần đưa trẻ đến trung tâm y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Ngoài ra, để đảm bảo trẻ không gặp một số tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin và để vắc xin phát huy hết hiệu quả, bố mẹ hoặc người giám hộ cần chăm sóc trẻ tại nhà đúng cách. Cụ thể:

• Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, mỏng nhẹ, thấm hút tốt.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng hàng ngày, cho trẻ ăn uống đủ chất cần thiết. Cho trẻ uống đủ nước hoặc bổ sung thêm các loại nước khác để tránh mất nước. Đối với trẻ nhỏ, cần được bú mẹ nhiều hơn.
• Khi trẻ sốt >38,5 độ C, quấy khóc, có thể dùng thuốc hạ sốt thông thường (paracetamol, ibuprofen) với liều phù hợp cân nặng của trẻ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho trẻ, tốt nhất nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
• Nếu vết tiêm sưng, đỏ, có thể chườm lạnh để giúp giảm đau và giảm sưng cho trẻ.
• Khi bế trẻ tránh chạm vào vết tiêm và tuyệt đối không xoa dầu, chườm nóng, nặn chanh, đắp khoai tây hay bôi đắp bất cứ thứ gì lên vết tiêm vì có thể gây nhiễm trùng vết tiêm.
• Không dùng aspirin, các loại thuốc ho và hạ sốt khác vì các chế phẩm này có thể làm tăng liều paracetamol ở trẻ.

Hy vọng qua bài viết trên, bố mẹ đã biết được trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không? Theo nguyên tắc chung, việc tiêm chủng nên được hoãn lại cho đến khi sức khỏe của trẻ ổn định. Trước khi tiêm bất kỳ vắc xin gì, bố mẹ cũng nên thông báo đầy đủ tình trạng sức khỏe của trẻ trong buổi khám sàng lọc để bác sĩ đưa ra quyết định tiêm chủng phù hợp nhất. Đặc biệt, sau khi tiêm vắc xin, hãy nhớ ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi sức khỏe, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ.