Sốt xuất huyết có uống kháng sinh không? [Chuyên gia giải đáp]

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, thường biểu hiện với các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi và có thể xuất hiện các biểu hiện xuất huyết các cơ quan trên khắp cơ thể. Khi mắc bệnh, nhiều người thường tự ý mua thuốc để điều trị, trong đó có kháng sinh. Vậy, sốt xuất huyết có uống kháng sinh không? Trong bài viết dưới đây, chuyên gia đến từ Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp đầy đủ và chi tiết nhất!

Kháng sinh là gì và tác dụng của nó?

Thuốc kháng sinh (trụ sinh hay chất kháng sinh) là các loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh lý nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Thuốc kháng sinh hoạt động bằng cách tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, từ đó giảm đáp ứng viêm gây ra bởi vi khuẩn. Kháng sinh là một công cụ giúp điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra hữu hiệu khi được dùng một cách thận trọng và an toàn.

Thuốc kháng sinh thường được bác sĩ kê đơn để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, bao gồm các bệnh lý như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm khuẩn răng, nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn da, mô mềm, nhiễm khuẩn huyết…

Việc sử dụng kháng sinh phải tuân theo chỉ định của bác sĩ, đúng liều lượng, đúng thời gian và đủ liệu trình. Việc sử dụng kháng sinh tùy tiện hoặc không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc, khiến cho việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn trở nên khó khăn hơn.

Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Virus Dengue thuộc họ Flaviviridae, là một loại virus RNA phổ biến, đặc biệt ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Con đường lây truyền chính của bệnh sốt xuất huyết là qua vết đốt của muỗi vằn Aedes aegypti. Loại muỗi này thường sinh sống và đẻ trứng ở những nơi có nhiều nước đọng như lốp xe cũ, bình hoa, các vật chứa nước không đậy nắp... Khi muỗi vằn đốt người bệnh nhiễm virus Dengue, chúng sẽ mang mầm bệnh và truyền virus sang người lành qua vết đốt.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết lây qua đường nào?

Ngay cả những người mắc sốt xuất huyết mà không có triệu chứng rõ rệt hoặc đang trong giai đoạn ủ bệnh cũng có thể là nguồn lây lan virus cho người khác khi bị muỗi đốt. Theo các nghiên cứu, khoảng 80% trường hợp nhiễm sốt xuất huyết không có triệu chứng vẫn có thể lây truyền bệnh qua muỗi, là tác nhân trung gian.

Virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết có bốn tuýp huyết thanh chính bao gồm DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4. Mỗi người có thể nhiễm mỗi tuýp ít nhất một lần trong đời. Khi mắc sốt xuất huyết do một chủng virus nào, người bệnh chỉ hình thành khả năng miễn dịch với chủng đó, trong khi miễn dịch chéo với các tuýp virus khác chỉ tồn tại tạm thời, không bền vững và nhanh chóng mất đi.

Điều này có nghĩa là dù đã từng mắc sốt xuất huyết, người bệnh vẫn có thể tái nhiễm bệnh với các tuýp virus khác và lần tái nhiễm thường có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn so với lần mắc đầu tiên.

Sốt xuất huyết có uống kháng sinh không?

Khi bị sốt xuất huyết người bệnh không được sử dụng kháng sinh để điều trị. Vì thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng đối với các bệnh do vi khuẩn gây ra, trong khi sốt xuất huyết là bệnh do virus gây ra.

1. Lý do không dùng kháng sinh điều trị sốt xuất huyết

Kháng sinh là nhóm thuốc được chiết xuất từ vi sinh vật như vi khuẩn, nấm, với tác dụng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, sốt xuất huyết là bệnh do virus Dengue gây ra, không phải do vi khuẩn. Vi khuẩn và virus có cấu trúc và cách thức tấn công cơ thể hoàn toàn khác biệt. Trong khi vi khuẩn xâm nhập vào và tấn công tế bào cơ thể từ bên ngoài thì virus lại xâm nhập vào bên trong tế bào, "chiếm lấy" chức năng của tế bào và tạo ra các bản sao của chính mình.

Kháng sinh hoạt động bằng cách ức chế quá trình tổng hợp peptidoglycan, một thành phần quan trọng tạo nên lớp vỏ bảo vệ của vi khuẩn, khiến cho vi khuẩn không có lớp vỏ này và dễ dàng bị tiêu diệt. Tuy nhiên, virus lại không có cấu trúc như vi khuẩn mà thay vào đó, chúng xâm nhập vào bên trong tế bào cơ thể và nhân bản tại đó. Vì vậy, thuốc kháng sinh không thể xâm nhập vào tế bào để tiêu diệt virus, khiến cho thuốc kháng sinh hoàn toàn không có hiệu quả trong điều trị sốt xuất huyết, một bệnh do virus gây ra.

2. Trường hợp nào kháng sinh được chỉ định cho người bệnh sốt xuất huyết?

Thuốc kháng sinh không được sử dụng để điều trị bệnh sốt xuất huyết vì đây là bệnh do virus Dengue gây ra, còn kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh cho bệnh nhân sốt xuất huyết nếu phát hiện có sự phát triển của nhiễm khuẩn thứ cấp.

Sốt xuất huyết có thể gây giảm bạch cầu, điều này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Đặc biệt, những bệnh nhân bị sốt xuất huyết nặng và phải nhập viện thường có nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn. Trong những trường hợp này, để ngăn ngừa các biến chứng nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh để điều trị các nhiễm khuẩn do vi khuẩn.

Vì vậy, kháng sinh chỉ được sử dụng khi có sự xuất hiện của nhiễm khuẩn thứ cấp và không phải là phương pháp điều trị chính cho sốt xuất huyết. Việc sử dụng thuốc kháng sinh cần phải được chỉ định một cách chính xác và dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Tác hại của việc sử dụng kháng sinh trong sốt xuất huyết

Việc sử dụng kháng sinh không đúng cách, đặc biệt trong các trường hợp như sốt xuất huyết, có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Khi kháng sinh được dùng không cần thiết, vi khuẩn có thể phát triển khả năng kháng lại thuốc, làm giảm hiệu quả của thuốc trong việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn sau này. Điều này không chỉ khiến việc điều trị các tình trạng nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn mà còn tạo ra những thách thức lớn trong việc kiểm soát các bệnh lý nghiêm trọng.

Ngoài ra, việc lạm dụng kháng sinh còn có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Các phản ứng như đau bụng, tiêu chảy, phát ban có thể xuất hiện khi sử dụng kháng sinh không đúng cách, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người bệnh. Chính vì vậy, việc sử dụng kháng sinh cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ nên thực hiện khi có sự chỉ định rõ ràng từ bác sĩ. Điều này không chỉ giúp tránh những rủi ro không đáng có mà còn đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu cho người bệnh.

Một số loại thuốc khác không được dùng khi bị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết có uống kháng sinh không? Người bệnh sốt xuất huyết không nên uống thuốc kháng sinh vì thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn, hoàn toàn không có tác dụng với virus. Và ngoài thuốc kháng sinh, người bệnh sốt xuất huyết cũng không nên uống các loại thuốc sau:

1. Aspirin

Khi mắc sốt xuất huyết, một trong những vấn đề nghiêm trọng có thể xảy ra là hiện tượng chảy máu. Aspirin có tác dụng ngăn chặn sự tập kết tiểu cầu và chống đông máu, có thể làm tình trạng chảy máu trở nên trầm trọng hơn, đặc biệt là ở những bệnh nhân có xuất huyết đường tiêu hóa. Chính vì vậy, việc sử dụng aspirin trong điều trị sốt xuất huyết là cực kỳ nguy hiểm và bị cấm đối với cả người lớn lẫn trẻ em.

Đặc biệt, đối với trẻ em, việc sử dụng aspirin còn nguy hiểm hơn vì nó có thể là yếu tố kích hoạt hội chứng Reye, một căn bệnh gây tổn thương não cấp tính và thoái hóa mỡ phủ tạng. Hội chứng này có tỷ lệ tử vong từ 30 - 50%, và nếu người bệnh sống sót cũng sẽ phải đối mặt với di chứng tổn thương não vĩnh viễn. Ngoài ra, aspirin còn làm tăng độ acid trong dạ dày (đặc biệt là ở trẻ em), dễ dàng gây ra các vấn đề về viêm loét, bỏng rát và nặng hơn là xuất huyết đường tiêu hóa.

2. Thuốc kháng viêm không chứa Steroid

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) là nhóm thuốc có tác dụng ức chế quá trình tập kết tiểu cầu và chống đông máu, tương tự như aspirin. Vì vậy, khi sử dụng những loại thuốc này, tình trạng xuất huyết ở người bệnh sốt xuất huyết có thể trở nên nghiêm trọng hơn, khiến máu không thể đông lại và chảy liên tục, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Một số loại NSAIDs phổ biến được sử dụng để giảm đau và hạ sốt như Ibuprofen, Diclofenac, Mefenamic Acid, Naproxen, Indomethacin, Etoricoxib… là những loại thuốc cần tránh trong điều trị sốt xuất huyết. Người bệnh sốt xuất huyết cần đặc biệt thận trọng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị. Việc sử dụng thuốc sai cách có thể gây nguy hiểm, làm tình trạng bệnh thêm nặng và khó kiểm soát.

3. Thuốc chống đông

Thuốc chống đông máu, hay còn gọi là "thuốc làm loãng máu," có thể gây tác dụng phụ tương tự như aspirin đối với người bị sốt xuất huyết, làm tăng nguy cơ chảy máu và khó cầm máu. Chính vì vậy, người bệnh sốt xuất huyết tuyệt đối không nên sử dụng các loại thuốc chống đông máu trong quá trình điều trị, để tránh làm tình trạng xuất huyết trở nên nghiêm trọng hơn.

Các loại thuốc dùng điều trị bệnh sốt xuất huyết

Hiện tại, bệnh sốt xuất huyết vẫn chưa có thuốc đặc trị. Phương pháp điều trị chủ yếu nhằm giảm nhẹ các triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Các loại thuốc được sử dụng trong quá trình điều trị thường bao gồm:

• Paracetamol (Acetaminophen): Đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để giảm sốt và đau nhức cơ thể. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng và không tự ý tăng liều.
• Dung dịch điện giải (ORESOL): Sốt xuất huyết có thể gây mất nước và điện giải do sốt cao, nôn mửa, và tiêu chảy. Việc bù nước và các chất điện giải là rất quan trọng để duy trì sự cân bằng và ngăn ngừa suy thận. Dung dịch điện giải (ORESOL) giúp bù đắp lượng nước và muối đã mất, hỗ trợ hồi phục.

⇒ Tham khảo thêm: Hướng dẫn cách uống Oresol khi bị sốt xuất huyết

Ngoài việc sử dụng thuốc hạ sốt để giảm nhẹ các cơn sốt khó chịu, người bệnh sốt xuất huyết cần chăm sóc sức khỏe toàn diện. Việc theo dõi thân nhiệt thường xuyên, nghỉ ngơi đầy đủ, vệ sinh cá nhân và đặc biệt là xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục và tăng cường sức đề kháng.

Sốt xuất huyết có uống kháng sinh không? Người bệnh sốt xuất huyết không nên uống thuốc kháng sinh. Việc sử dụng kháng sinh khi mắc sốt xuất huyết không những không có tác dụng mà còn có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, khi gặp phải triệu chứng sốt xuất huyết, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc đúng cách sẽ giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.