Vì sao người lớn, người cao tuổi cần tiêm vắc xin phế cầu cuối năm?

Phế cầu khuẩn là tác nhân hàng đầu gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết…, để lại gánh nặng lớn không chỉ cho hệ thống y tế mà còn nền kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới. Trong đó, các đối tượng có hệ miễn dịch suy yếu như người cao tuổi, người có bệnh lý nền dễ mắc bệnh nhất. Đặc biệt, thời điểm lạnh và hanh khô cuối năm càng tạo điều kiện cho mầm bệnh sinh sôi và lây lan mạnh mẽ.

Người cao tuổi nhiễm Phế cầu khuẩn rất dễ chuyển nặng

Phế cầu khuẩn (tên tiếng Anh là Streptococcus pneumoniae) là một loại vi khuẩn Gram dương có vỏ bọc, thuộc chi Streptococcus, cư trú chủ yếu ở đường hô hấp trên của người trưởng thành và không gây bệnh, còn gọi là người lành mang trùng. Đây là căn nguyên rất phổ biến liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm mũi họng, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm tai giữa, viêm xoang,... và các bệnh đồng nhiễm, nhiễm trùng thứ phát khác. Trẻ em, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc một bệnh lý nào đó chính là “thời cơ” để phế cầu khuẩn bắt đầu tấn công và gây bệnh.

Phế cầu khuẩn gây ra có 2 nhóm bệnh chủ yếu là: phế cầu không xâm lấn và phế cầu xâm lấn (IPD). Phế cầu không xâm lấn bao gồm các bệnh như viêm xoang cấp, viêm tai giữa, viêm phế quản với tần suất mắc cao. Bệnh do phế cầu xâm lấn sẽ tác động vào những cơ quan chính trong cơ thể hoặc vào máu gây ra 4 bệnh lý nguy hiểm nhất là viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm trùng huyết và viêm màng não để lại di chứng nặng nề, thậm chí tỷ lệ tử vong rất cao.

Đặc biệt, các trường hợp mắc bệnh do phế cầu thường gia tăng ở trẻ em dưới 5 tuổi, người trên 65 tuổi, người mắc bệnh nền mạn tính (phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, tiểu đường, hen suyễn, cao huyết áp, gan, suy thận...), người có hệ miễn dịch suy giảm (HIV/AIDS, bệnh ung thư…), người nhiễm Covid-19 và các loại virus khác như cúm, hợp bào hô hấp RSV, Adeno virus… Theo các nghiên cứu, đồng nhiễm phế cầu khuẩn và Covid-19 làm tăng nguy cơ nhập viện với tỷ lệ tử vong lên đến 50%, bội nhiễm virus cúm và phế cầu khuẩn, nguy cơ tử vong sẽ tăng lên gấp 8 lần.

Tỷ lệ mắc bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn hàng năm được báo cáo ở người cao tuổi, từ 65 tuổi ở Bắc Mỹ và Châu Âu dao động từ 25 đến 90/100.000 trường hợp. Trong khi ở Mỹ và Canada, tỷ lệ này khoảng 15.000 đến 30.000 trường hợp. Viêm màng não do phế cầu khuẩn khiến 1/6 bệnh nhân lớn tuổi tử vong và cướp đi sinh mạng của 1/8 bệnh nhân bị nhiễm trùng máu do phế cầu khuẩn. Viêm màng não do phế cầu khuẩn và nhiễm khuẩn huyết cũng có thể dẫn đến di chứng nặng nề suốt đời bao gồm điếc, tổn thương não và cắt cụt chi.

Đặc biệt, viêm phổi là loại bệnh do phế cầu xâm lấn phổ biến và nghiêm trọng nhất ở người cao tuổi với các biến chứng nghiêm trọng như tràn dịch, tràn dịch màng phổi, viêm phổi thùy, viêm phế quản, thậm chí là áp xe phổi...

Lý giải về lý do vì sao người cao tuổi nếu nhiễm phế cầu khuẩn dễ mắc biến chứng nặng, chuyên gia cho rằng người cao tuổi hay người có bệnh lý nền hầu hết các chức năng trong cơ thể đều suy giảm, sức đề kháng kém nên khó chống chọi được với các tác nhân gây bệnh, khả năng dung nạp thuốc điều trị kém khiến bệnh dễ chuyển biến nặng, tỷ lệ tử vong cao hơn.

Ông Albert Rizzo, MD - Giám đốc Y tế của Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ cho biết những người từ 65 tuổi trở lên dù đang khỏe mạnh cũng có nguy cơ nhập viện vì viêm phổi do phế cầu khuẩn cao hơn 10 lần so với những người ở độ tuổi 18-49 tuổi. Ở những người mắc các bệnh lý mạn tính như COPD, hen suyễn, tiểu đường hoặc bệnh tim mãn tính, nguy cơ đối mặt với các di chứng nặng nề và tử vong càng cao hơn.

Thống kê từ Viện Dân số, Sức khỏe và Phát triển Việt Nam cho biết người cao tuổi ở Việt Nam mắc bệnh tăng huyết áp chiếm khoảng 62,3% và trong khi đó chỉ có khoảng 86,3% được tiếp cận y tế. Người cao tuổi có tình trạng sức khỏe yếu và rất yếu chiếm 67% và cứ một người cao tuổi mắc khoảng 3 bệnh nền cần được theo dõi, chăm sóc y tế tích cực.

Đặc biệt, thời tiết cuối năm trở lạnh, hanh khô, thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi cho phế cầu khuẩn sinh sôi, phát triển và gây ra nhiều ca bệnh hơn. Đây là loại vi khuẩn vừa có độc lực mạnh vừa có khả năng kháng kháng sinh khiến quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn, kéo dài thời gian nằm viện với chi phí rất tốn kém. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), phế cầu khuẩn có thể để lại di chứng nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong 20-30%, tỷ lệ này thậm chí còn tăng lên đến 50% ở người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính.

Phế cầu khuẩn nguy hiểm nhưng có thể chủ động phòng ngừa bằng vắc xin từ sớm

WHO thống kê hiện nay, có hơn 100 tuýp phế cầu khuẩn khác nhau thường trú ở vùng hầu họng, trong đó có 23 tuýp phế cầu nguy hiểm nhất là 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F và 33F gây ra đến 90% trường hợp mắc các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn.

Do đó, để chủ động phòng ngừa phế cầu khuẩn bùng phát vào cuối năm, các chuyên gia khuyến cáo những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính cần củng cố hệ miễn dịch vững chắc bằng cách bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, tăng cường thể dục thể thao, đeo khẩu trang khi ra đường và giữ ấm cơ thể. Đặc biệt, trẻ dưới 5 tuổi và người cao tuổi trên 65 tuổi cần tiêm vắc xin phế cầu càng sớm càng tốt để bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh, giảm thiểu biến chứng, giảm thời gian nằm viện với chi phí tốn kém.

Bên cạnh đó, người lớn khỏe mạnh là đối tượng tiếp xúc xã hội nhiều, có thể mang mầm bệnh và lây lan cho những người lớn tuổi, người có bệnh lý nền, thai phụ, trẻ nhỏ chưa đến tuổi tiêm chủng. Theo CDC Hoa Kỳ, phế cầu khuẩn có thể được phân lập từ vòm họng của 5-90% người khỏe mạnh, tùy thuộc vào môi trường và dân số. Vì vậy, người lớn cũng cần tiêm vắc xin để bảo vệ bản thân và gia đình.

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện có 2 loại vắc xin phế cầu là vắc xin Synflorix (Bỉ) và vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) được cấp phép lưu hành và sử dụng tại Việt Nam. Toàn bộ vắc xin đều được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP với nhiệt độ tiêu chuẩn từ  2 – 8 độ C theo đúng quy định của nhà sản xuất cùng hệ thống dây chuyền lạnh (Cold chain) được trang bị các thiết bị theo dõi nhiệt độ tự động hiện đại, đảm bảo vắc xin luôn đạt chất lượng tốt trước khi tiêm cho khách hàng.

Bên cạnh đó, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC sở hữu nguồn nhân lực chất lượng cao, được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp. Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên được cấp chứng chỉ an toàn tiêm chủng. 100% Khách hàng đến VNVC được bác sĩ chuyên môn cao khám sàng lọc miễn phí trước tiêm và được chỉ định tiêm loại vắc xin phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Vắc xin Synflorix phòng tránh 10 chủng vi khuẩn phế cầu gồm 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F gây các bệnh hội chứng nhiễm trùng, viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và viêm tai giữa cấp,…

Vắc xin Synflorix được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và trước sinh nhật lần thứ 6 với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) phòng tránh 13 chủng vi khuẩn phế cầu gồm 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F gây các bệnh viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa cấp tính, nhiễm trùng máu,…

Vắc xin Prevenar 13 được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn Pfizer (Mỹ), sản xuất tại Bỉ, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và người lớn với phác đồ tiêm như sau:

Trước cao điểm dịch bệnh cuối năm, tất cả mọi người, đặc biệt là người lớn, người cao tuổi, người có bệnh nền cần chủ động tiêm vắc xin phế cầu càng sớm càng tốt để để hiệu quả phòng bệnh cao, giảm thiểu nguy cơ đồng nhiễm với các bệnh lý nguy hiểm khác, giảm tối đa tỷ lệ nhập viện, tránh nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng và nguy cơ tử vong do phế cầu khuẩn.

Liên hệ ngay hotline 028.7102.6595 hoặc truy cập fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn để được tư vấn đặt lịch tiêm phế cầu.