Bà bầu bị sốt xuất huyết có sao không? Triệu chứng lúc mang thai

Bà bầu bị sốt xuất huyết đặc biệt là trong giai đoạn đầu và cuối thai kỳ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy hơn so với những người bình thường. Thậm chí, nhiều trường hợp sốt xuất huyết trong thai kỳ đe dọa tính mạng cả mẹ lẫn con. Làm sao để nhận biết sớm triệu chứng sốt xuất huyết lúc mang thai? Cách điều trị như thế nào? Phòng ngừa sốt xuất huyết ở thai phụ sao cho hiệu quả? Mời bạn theo dõi bài viết sau.

Sốt xuất huyết là bệnh gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, có thể bùng phát thành dịch. Sốt xuất huyết lây truyền do muỗi vằn đốt bệnh nhân đã nhiễm virus rồi truyền sang cho người lành. Bệnh diễn biến qua 3 giai đoạn chính bao gồm: sốt, nguy hiểm, phục hồi. Do biến đổi khí hậu - sự nóng lên toàn cầu, môi trường và đặc điểm dân cư, sốt xuất huyết không còn là bệnh phát triển theo chu kỳ 4-5 năm/ lần, mà trở thành bệnh lưu hành hằng năm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ mắc mới sốt xuất huyết đã tăng trên 30 lần trong vòng 50 năm qua. Ước tính có 50-100 triệu ca số xuất huyết hằng năm tại 100 quốc gia có dịch bệnh lưu hành, tức gần 50% dân số thế giới có nguy cơ nhiễm bệnh (1). Năm 2022, cả thế giới ghi nhận 4,2 triệu ca sốt xuất huyết, cao gấp 8 lần so với năm 2000.

Tại Việt Nam, theo thống kê từ Bộ Y tế, năm 2023 cả nước ghi nhận hơn 172.000 ca mắc sốt xuất huyết, 43 người trong đó đã tử vong. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 16.000 ca sốt xuất huyết, 1 trường hợp tử vong.

Trong đó, Hà Nội ghi nhận 745 ca mắc sốt xuất huyết, phân bố tại 30/30 quận, huyện, thị xã. Theo Bộ Y tế, Việt Nam lưu hành cả 4 tuýp virus sốt xuất huyết. Năm 2023 tuýp D2 thịnh hành với 88,7%, năm 2024 tuýp D2 chiếm 70,7%. Sốt xuất huyết tại Việt Nam tăng cao từ tuần 26 đến 47 (tức từ tháng 7 đến tháng 11). Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh sốt xuất huyết, tuy nhiên ở phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết mang đến nhiều hệ lụy khi đe dọa tính mạng của mẹ lẫn con.

Phụ nữ mang thai dễ trở nặng khi mắc sốt xuất huyết hơn bình thường

Phụ nữ mang thai nằm trong nhóm các đối tượng có nguy cơ trở nặng khi mắc sốt xuất huyết cao hơn người bình thường. Nguyên nhân bà bầu bị sốt xuất huyết trở nặng cao là do hệ thống miễn dịch của thai phụ phải trải qua những thay đổi để hỗ trợ thai nhi phát triển. Điều này khiến sức khỏe thai phụ suy yếu, không đủ sức chống chọi với các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết.

Bên cạnh đó, sự thay đổi nội tiết tố ở thai phụ cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của bệnh, dẫn đến các biến chứng, đe dọa tính mạng cho mẹ và con.

Triệu chứng bị sốt xuất huyết khi mang thai

Các triệu chứng sốt xuất huyết ở bà bầu có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng, tương tự như triệu chứng bệnh đường hô hấp như cảm, cúm. Người bệnh sốt cao đột ngột từ 39 đến 40 độ C, sốt cao liên tục khó hạ và có thể kéo dài từ 2 đến 7 ngày. Ngoài ra, người bệnh còn có thể đau đầu dữ dội, đau khớp, đau cơ, phát ban và xuất huyết ngoài da.

Các triệu chứng nặng của sốt xuất huyết thường xuất hiện từ 3-7 ngày sau khi khởi phát bệnh:

• Chảy máu mũi hoặc chảy máu chân răng,
• Đau bụng dữ dội,
• Sốt cao kèm theo run rẩy,
• Nôn liên tục (ít nhất 3 lần trong 1 giờ),
• Nôn ra máu hoặc có máu lẫn trong phân,
• Thở nhanh hoặc khó thở,
• Tay chân lạnh, vật vã, lừ đừ,
• Nặng hơn nữa, người bệnh sẽ có biểu hiện choáng, mạch nhanh, huyết áp tụt.

Những dấu hiệu sốt xuất huyết ở bà bầu kể trên cảnh báo tình trạng sốt xuất huyết nặng. Thai phụ cần đến bệnh viện gần nhất ngay để được cấp cứu và theo dõi kịp thời, ngăn ngừa nguy cơ sốc sốt xuất huyết đe dọa tính mạng người bệnh.

Bà bầu bị sốt xuất huyết có nguy hiểm không?

Bà bầu bị sốt xuất huyết cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ra nhiều hệ lụy, tăng nguy cơ tử vong cho mẹ lẫn con.

Ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ

Ngoài gây các vấn đề sốt cao, mệt mỏi, từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7 của bệnh sốt xuất huyết, bà bầu đối diện với 2 nguy cơ là giảm tiểu cầu máu và cô đặc máu. Giảm tiểu cầu máu có thể dẫn đến sốt xuất huyết chảy máu còn cô đặc máu có thể dẫn đến sốc. Trong những ngày này, tốt nhất thai phụ nên đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và theo dõi hằng ngày. Có thể điều trị nội trú tại bệnh viện nếu cần thiết.

Sốt xuất huyết trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ, nếu thai phụ chuyển dạ trong khi tiểu cầu máu hạ có thể dẫn đến băng huyết, đe dọa tính mạng người bệnh. Do đó, khi thai phụ nhiễm sốt xuất huyết có dấu hiệu chuyển dạ, cần ngay lập tức đến bệnh viện để được can thiệp kịp thời.

Ảnh hưởng tới thai nhi

Không chỉ đe dọa sức khỏe, tính mạng người mẹ, bà bầu bị sốt xuất huyết còn có thể gây những tác động xấu lên thai nhi. Trong những ngày đầu mắc sốt xuất huyết, thai phụ thường sốt cao làm tăng nhiệt độ trong buồng ối khiến tim thai nhi đập nhanh hơn bình thường. Điều này có thể dẫn đến thai chết lưu, sảy thai, sinh non, thậm chí có thể gây tử vong cho thai nhi. Ngoài ra, nhiều mẹ bầu cũng thắc mắc, virus sốt xuất huyết có thể truyền từ mẹ sang con hay không?

Trên thực tế, virus sốt xuất huyết có khả năng truyền từ mẹ sang con trong thời gian ủ bệnh từ 3-14 ngày. Ngoài ra, trẻ có thể nhiễm virus sốt xuất huyết từ mẹ trong quá trình sinh hoặc cũng có thể bị muỗi đốt sau sinh. (2)

Xem thêm: Sốt xuất huyết có gây dị tật thai nhi?

Trẻ nhũ nhi thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao dễ trở nặng khi nhiễm sốt xuất huyết. Do đó, trẻ nhũ nhi có mẹ nhiễm sốt xuất huyết cần được theo dõi sát sao, để phòng nguy cơ lây truyền virus từ mẹ sang con. Trẻ cần được chăm sóc đặc biệt để sớm phát hiện các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết, từ đó đưa ra hướng điều trị kịp thời.

Cách điều trị sốt xuất huyết cho bà bầu

Khi mang thai, các hormone và cơ quan trên cơ thể người phụ nữ có sự thay đổi để chuẩn bị cho quá trình sinh nở và nuôi con. Đó là lý do khiến việc điều trị sốt xuất huyết ở thai phụ trở nên khó khăn hơn rất nhiều so với người bình thường. Các bác sĩ phải cân nhắc cẩn thận để đưa ra cách điều trị sốt xuất huyết phù hợp nhất cho thai phụ, mà không làm ảnh hưởng đến thai nhi và thai phụ.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc sốt xuất huyết, thai phụ nên đến bệnh viện sớm để được chẩn đoán và điều trị. Bệnh có diễn biến phức tạp và nguy hiểm hay không còn phụ thuộc một phần vào việc mẹ có được phát hiện và điều trị bệnh sớm hay không. Mẹ bầu bị sốt xuất huyết được phát hiện và điều trị sớm, đúng cách có thể giảm tỷ lệ tử vong xuống dưới 1%.

Trong quá trình điều trị bà bầu bị sốt xuất huyết, cần lưu ý một số điều sau:

• Tuân thủ theo phác đồ điều trị và hướng dẫn của nhân viên y tế. Không tự ý dùng thuốc hay truyền dịch mà không có sự chỉ định của bác sĩ;
• Khám thai định kỳ để được theo dõi mức huyết áp và mức tiểu cầu trong máu;
• Các trường hợp mẹ bầu bị sốt xuất huyết nhẹ có thể được chỉ định điều trị ngoại trú tại nhà bằng thuốc nếu sốt trên 38 độ;
• Đối với các trường hợp sốt xuất huyết nặng, thai phụ cần nhập viện để được theo dõi thường xuyên trong phòng chăm sóc đặc biệt;
• Nên bổ sung nhiều nước, đặc biệt là nước trái cây có nhiều vitamin C để bổ sung lượng nước bị mất do nôn ói, tránh làm ảnh hưởng đến thai nhi;
• Ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu, tránh thức ăn có nhiều dầu mỡ, cay nóng;
• Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, nghỉ ngơi tại giường và hạn chế đi lại;
• Sốt xuất huyết khi chuyển dạ cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến băng huyết, tử vong nên cần đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu chuyển dạ.

Làm thế nào phòng ngừa sốt xuất huyết cho bà bầu?

Sốt xuất huyết đặc biệt nguy hiểm ở mẹ bầu. Thai phụ cần có những biện pháp phòng ngừa sớm để giảm những ảnh hưởng không tốt của bệnh đến sức khỏe, tính mạng của mẹ và thai nhi.

Phòng ngừa muỗi đốt

Bà bầu có thể phòng ngừa muỗi đốt bằng thuốc chống muỗi hoặc dầu bạch đàn chanh lên các vùng da hở như tay, chân. Mẹ nên chọn thuốc chống muỗi an toàn, lành tính để sử dụng trong thai kỳ và tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Song song đó, mẹ nên mặc quần áo dài tay, mang giày để tạo thêm một lớp bảo vệ phòng muỗi đốt, đặc biệt khi ở ngoài trời. Muỗi hoạt động mạnh nhất vào lúc bình minh và hoàng hôn, phụ nữ mang thai nên ở nhà, tránh các hoạt động ngoài trời trong những giờ cao điểm này. Khi ngủ, mẹ nên sử dụng thêm màn chống muỗi, đặc biệt đối với những mẹ sống ở những vùng lưu hành dịch bệnh sốt xuất huyết.

Kiểm soát môi trường sống

Thai phụ nên dành 10-15 phút mỗi tuần để dọn dẹp nơi sinh sống, từ trong nhà đến xung quanh. Không để các vật chứa nước đọng quanh nhà để tránh phát sinh lăng quăng. Lật úp xô, lọ, chai không dùng đến. Đậy kín thùng chứa nước khi không dùng đến để tránh muỗi đẻ trứng. Thay nước lọ hoa, nước cúng mỗi tuần 1 lần. Đối với nơi chứa nước không dùng để uống, sinh hoạt có thể thả cá để diệt lăng quăng. Lắp lưới ở cửa sổ và cửa ra vào để chặn muỗi xâm nhập vào nhà.

Tiêm phòng vắc xin

Chiều 15/5/2024, Cục quản lý Dược (Bộ Y tế) chính thức cấp phép sử dụng vắc xin phòng sốt xuất huyết tại Việt Nam. Vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết được cấp phép do hãng dược phẩm Takeda sản xuất, có hiệu quả bảo vệ hơn 80% cả 4 nhóm huyết thanh virus sốt xuất huyết, dành cho trẻ từ 4 tuổi trở lên. Lịch tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng.

Theo các chuyên gia đánh giá, vắc xin phòng sốt xuất huyết đã được sử dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới, việc cấp phép sử dụng vắc xin tại Việt Nam là một tin đáng mừng cho người dân, mang ý nghĩa quan trọng trong công tác phòng chống dịch.

Vắc xin phòng sốt xuất huyết hứa hẹn sẽ giúp giảm số ca mắc và tử vong đặc biệt ở đối tượng nguy cơ cao như thai phụ. Hiện sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các phương pháp điều trị chủ yếu là trị triệu chứng và theo dõi để phòng nguy cơ trở nặng. Do đó có vắc xin sốt xuất huyết là một tin vui.

Nhờ mối quan hế đối tác chiến lược toàn diện với hầu hết các hãng vắc xin, công ty dược phẩm trên toàn cầu, bao gồm Takeda (Nhật Bản), Hệ thống tiêm chủng VNVC đã đàm phán thành công, đưa vắc xin sốt xuất huyết về Việt Nam sớm nhất, ra mắt và tiên phong triển khai tiêm chủng cho người dân toàn quốc trong 9/2024.

⇒ Tham khảo thêm: Bị sốt xuất huyết khi mang thai 3 tháng đầu có nguy hiểm không?

Bà bầu bị sốt xuất huyết có thể rất nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Sốt xuất huyết không chỉ đe dọa sự an toàn của người mẹ, mà còn cả tính mạng của thai nhi chưa chào đời. Để chủ động phòng ngừa sốt xuất huyết, các chuyên gia và tổ chức y tế khuyến cáo, thai phụ nên phòng ngừa muỗi đốt bằng các biện pháp nhu bôi kem chống muỗi, mặc áo dài tay, hạn chế ra đường trong giờ cao điểm muỗi hoành hành, kiểm soát môi trường sống không cho muỗi môi trường lý tưởng phát triển và lây truyền bệnh.