Bị giời leo có quan hệ được không? Những điều cần biết để tránh lây nhiễm

Bệnh giời leo thường biểu hiện với các nốt phát ban đỏ, phồng rộp, chứa chất dịch, dày đặc thành từng cụm trên da người bệnh, gây đau nhức và mất thẩm mỹ. Với các đặc trưng nổi bật bên ngoài da khiến nhiều người thắc mắc liệu bị giời leo có quan hệ được không? Khi nào có thể quan hệ tình dục trở lại và biện pháp để tránh lây nhiễm như thế nào? Cùng chuyên gia VNVC tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Tìm hiểu về bệnh giời leo

Bệnh giời leo hay còn gọi là bệnh zona thần kinh (tên tiếng Anh là Shingles) là bệnh viêm dây thần kinh do virus varicella zoster (VZV) gây bệnh, thường biểu hiện bằng các nốt ban đỏ, có thể chứa dịch, mọc thành từng chùm thường chỉ ở một bên cơ thể và kéo dọc theo những đường dẫn của dây thần kinh. Bệnh thường gây ra các triệu chứng ngứa ngáy, đau rát và nhức nhối tại vị trí phát ban.

Các nốt phát ban do bệnh giời leo có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, bao gồm phần mặt, mắt, ngực, bụng, thậm chí là bộ phận sinh dục. Mặc dù là bệnh ngoài da, thường không nguy hiểm đến tính mạng nhưng trong một số trường hợp, bệnh có thể gây ra các biến chứng nặng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Theo ghi nhận, có khoảng 10 - 18% người bệnh giời leo sẽ gặp phải tình trạng đau dây thần kinh sau zona, đặc trưng bởi cơn đau dai dẳng, dữ dội và kéo dài tại vị trí phát ban. Ngoài ra, bệnh zona còn gây ra các biến chứng nguy hiểm khác như thay đổi thị lực, viêm não (sưng não), viêm phổi. (1)

Bệnh giời leo thường xảy ra sau nhiều năm từ lần bị bệnh thủy đậu, do virus varicella zoster (cùng loại virus gây bệnh thủy đậu) nhân cơ hội tái hoạt động trở lại. Sau khi bị thủy đậu, virus có thể ‘âm thầm” tồn tại tại các hạch thần kinh cảm giác trong cơ thể, khi gặp điều kiện thuận lợi, có thể tái phát thành bệnh zona.

Các yếu tố thuận lợi kích thích VZV tái hoạt là người cao tuổi, căng thẳng, áp lực tinh thần, người bị suy giảm miễn dịch… Do đó, những người từng bị thủy đậu trước 18 tuổi, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch và người đang phải sử dụng nhiều loại thuốc là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh giời leo.

Bệnh giời leo thường bùng phát vào thời điểm giao mùa, nhất là khi bước vào mùa mưa với thời tiết ẩm ướt, se lạnh, đặc biệt là khi thể trạng của người bệnh đang mệt mỏi, sức đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch sẽ tạo điều kiện cho bệnh zona bùng phát.

Bệnh giời leo lây qua đường nào?

Bệnh giời leo có lây không? Mặc dù bệnh giời leo không phải là bệnh truyền nhiễm và không thể lây bệnh giời leo cho người khác, tuy nhiên vẫn có thể lây truyền virus sang cho người chưa từng mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa được tiêm vắc xin phòng ngừa, thông qua 2 đường chủ yếu như sau:

• Lây truyền trực tiếp: Người khỏe mạnh có thể nhiễm VZV thông qua tiếp xúc trực tiếp với chất dịch từ nốt phát ban đỏ khi chúng vỡ ra, từ đó phát triển thành bệnh thủy đậu. Tuy nhiên, khi các nốt ban đỏ này khô lại và đóng vảy thì không còn khả năng lây nhiễm;
• Lây truyền gián tiếp: Bệnh giời leo có thể bị lây truyền thông qua chất dịch đã phát triển trong khoang miệng của người bệnh từ các hành động hắt hơi, ho, nói chuyện… người khỏe mạnh có thể vô tình lây nhiễm virus.

Sau khi mắc bệnh thủy đậu và hồi phục, VZV không bị cơ thể đào thải hoàn toàn mà sẽ “ngủ đông” trong nhiều tháng, nhiều năm tại các hạch thần kinh cảm giác. Khi hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu (do tuổi tác, bệnh tật, stress, suy nhược cơ thể…), virus Varicella Zoster tái hoạt động (thức dậy), nhân lên, rời khỏi vị trí trú ngụ, di chuyển dọc dây thần kinh để ra ngoài da và gây bệnh giời leo.

Bị giời leo có quan hệ được không?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, người đang bị giời leo không nên quan hệ, thậm chí hạn chế tiếp xúc gần với mọi người xung quanh để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm virus Varicella Zoster cho người khác.

1. Tăng nguy cơ lây nhiễm

Như đã đề cập, bệnh giời leo có tính truyền nhiễm thông qua tiếp xúc với các nốt ban đỏ chứa chất dịch, làm lây truyền virus Varicella Zoster gây bệnh thủy đậu hoặc thông qua các dịch tiết từ đường hô hấp như miệng, họng, thậm chí nhiều nốt ban đỏ còn nổi ở vùng sinh dục (hiếm gặp). Do đó, việc quan hệ tình dục với những cọ xát trên cơ thể có thể khiến các nốt ban đỏ có bọng nước này vỡ ra, tạo cơ hội thuận lợi lây nhiễm virus cho bạn tình.

2. Ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh

Bệnh giời leo trong quá trình bùng phát mụn nước mà người bệnh phát sinh quan hệ tình dục sẽ dẫn đến nguy cơ làm vỡ các mụn nước chứa chất dịch, làm gia tăng nguy cơ bị nhiễm virus ở vị trí bị tổn thương. Điều này không chỉ gây ra nguy cơ để lại sẹo lớn, mất thẩm mỹ và khó làm mờ sau khi khỏi bệnh mà có thể dẫn đến các biến chứng khác như loét lâu lành, rối loạn sắc tố da…

Khi nào người bị giời leo có thể quan hệ tình dục trở lại

Theo các chuyên gia y tế, khi các nốt ban đỏ từ bệnh giời leo khô lại và đóng vảy cứng hoặc được che chắn tốt là thời điểm virus Varicella Zoster không còn khả năng lây nhiễm. Lúc này người bệnh có thể quan hệ tình dục trở lại nhưng vẫn cần hạn chế vì có khả năng nốt ban chưa lành hoàn toàn, có thể tái phát lần nữa. Tốt nhất, người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám để tư vấn chính xác nhất về thời điểm có thể quan hệ tình dục trở lại nhằm loại trừ nguy cơ nhiễm bệnh.

Cần lưu ý, ngay cả khi các nốt ban đã lành hẳn, người bị bệnh giời leo vẫn có nguy cơ tiềm ẩn lây bệnh cho bạn tình trong quá trình quan hệ tình dục.

Thực tế, virus Varicella Zoster vẫn tồn tại trong cơ thể nhưng không hoạt động, do đó vẫn có nguy cơ lây truyền từ da hoặc bộ phận sinh dục của người bệnh sang ban tình khi đang gần gũi (2). Vì vậy, dù không còn nốt ban, hay bọc nước, vẫn nên sử dụng các biện pháp an toàn như bao cao su khi quan hệ tình dục, đồng thời chủ động tiêm chủng vắc xin zona thần kinh đầy đủ, đúng lịch theo khuyến cáo của bác sĩ nhằm ức chế khả năng tái hoạt và gây bệnh của virus.

Thông thường, các nốt ban gây bởi bệnh giời leo thường bùng phát trong vài tuần. Giai đoạn tiền triệu và hoạt động bắt đầu với các triệu chứng nóng rát, ngứa ran, xuất hiện các phát ban đỏ kéo dài từ 1 - 5 ngày. Sau đó các nốt ban đỏ bắt đầu nổi phồng rộp, chứa đầy chất dịch, gây đau đớn kéo dài từ 7 - 10 ngày. Sau khoảng 1 - 3 tuần, các nốt ban sẽ khô lại và dần dần đóng vảy, các tổn thương cũng hồi phục và triệu chứng đau bớt dần.

Những lưu ý chăm sóc bản thân khi bị giời leo

1. Vệ sinh cá nhân

Khi bị giời leo, việc vệ sinh cá nhân sạch sẽ và đúng cách, đồng thời chăm sóc vùng da bị tổn thương cẩn thận là phương án giúp giảm bớt sự khó chịu, tránh để lại sẹo và ngăn ngừa bệnh tái phát một cách hiệu quả, cụ thể như sau:

• Sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch vùng da bị tổn thương;
• Có thể dùng băng/ khăn ẩm để chườm mát vị trí nổi ban để giảm đau và giảm ngứa;
• Rửa tay sạch sẽ thường xuyên và đúng cách;
• Tắm sạch sẽ mỗi ngày, có thể tắm bằng yến mạch để kháng khuẩn, chống kích ứng hiệu quả;
• Cắt tỉa móng tay, tránh để dài và va chạm vào các nốt ban đỏ;
• Luôn giữ cho các vết loét sạch sẽ.

2. Chế độ dinh dưỡng

Khi điều trị bệnh giời leo, điều quan trọng là tập trung vào việc tiêu thụ các loại thực phẩm có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm viêm hiệu quả. Một số thực phẩm giàu chất dinh dưỡng được khoa học chứng minh có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh zona như sau:

Trái cây và rau củ giàu chất chống oxy hóa 

• Các loại trái cây họ cam, quýt: Cam, chanh, bưởi… chứa nhiều chất vitamin C, tăng cường chức năng miễn dịch và giúp chống lại virus gây bệnh zona;
• Quả mọng: Việt quất, dâu tây, mâm xôi, rất giàu chất chống oxy hóa, có khả năng bảo vệ tế bào khỏi những tác động do virus gây ra;
• Rau lá xanh: Rau bina, cải xoăn,... cung cấp nguồn vitamin A, C và E, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và giảm viêm.

Protein nạc

• Thịt gà: Nguồn cung cấp protein dồi dào, hỗ trợ quá trình phục hồi và chữa lành mô của cơ thể. Đồng thời, thịt gà cũng chứa các loại axit amin như histidine và tryptophan hỗ trợ hệ thống miễn dịch;
• Cá: Các loại cá béo như cá thu, cá hồi, cá mòi… chứa nhiều axit béo omega-3, có đặc tính chống viêm;
• Các loại đậu: Cung cấp nguồn protein từ thực vật dồi dào, bổ sung chất xơ và các chất dinh dưỡng cần thiết khác;

Các loại ngũ cốc nguyên hạt 

• Gạo lứt: Cung cấp nguồn chất xơ dồi dào và các chất dinh dưỡng thiết yếu như mangan, magiê và selen, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và thúc đẩy quá trình chữa bệnh;
• Hạt quinoa: Chứa nhiều protein, chất xơ và các axit amin thiết yếu, chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao giúp giảm viêm, giảm thiểu căng thẳng;
• Bánh mì nguyên cám: Hàm lượng chất xơ cao, hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.

Thực phẩm có tính kháng virus

• Tỏi: Chứa các hợp chất như allicin đã được chứng minh là có tác dụng chống lại virus, bao gồm cả virus Herpes Zoster;
• Nghệ: Do hợp chất hoạt tính gọi là curcumin, nghệ có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm đau do bệnh zona gây ra;
• Trà xanh: Chứa nhiều chất oxy hóa và hợp chất kháng virus, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa sự lây lan hiệu quả

Thực phẩm giàu lysine

• Sản phẩm từ sữa: Có hàm lượng lysine cao, giúp ức chế sự nhân lên của virus gây bệnh zona, làm giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của các triệu chứng;
• Trứng: Không chỉ là nguồn protein tuyệt vời mà còn chứa hàm lượng lysine cao. Việc bổ sung trứng vào chế độ ăn uống có thể hỗ trợ cơ chế phòng vệ tự nhiên của cơ thể chống lại bệnh zona;

Ngoài ra, người bệnh zona cần lưu ý một số vấn đề về chế độ ăn uống để tăng cường hệ miễn dịch và đẩy nhanh quá trình chữa bệnh:

• Uống đủ nước, bao gồm các thực phẩm cung cấp nước như dưa hấu, dưa chuột, rau lá xanh…
• Tránh đồ uống có nhiều đường và các chất kích thích như rượu, bia…
• Cân nhắc việc bổ sung men vi sinh sau khi tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chăm sóc sức khỏe;
• Tránh tiêu thụ quá nhiều caffeine và thực phẩm chế biến sẵn.

3. Sử dụng thuốc

Giời leo do VZV gây bệnh do đó bác sĩ thường chỉ định các loại thuốc kháng virus để đẩy nhanh quá trình chữa lành và giảm nguy cơ biến chứng. Các loại thuốc này bao gồm:

• Thuốc Acyclovir (Zovirax)
• Thuốc Famciclovir
• Valacyclovir (Valtrex)

Trong trường hợp bệnh gây ra các triệu chứng đau nhức dữ dội, bác sĩ có thể kê một số đơn thuốc như sau:

• Miếng dán capsaicin (Qutenza)
• Thuốc chống co giật, chẳng hạn như gabapentin (Neurontin, Gralise, Horizant)
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như amitriptyline
• Thuốc gây tê, chẳng hạn như lidocaine, ở dạng kem, gel, xịt hoặc miếng dán da
• Một mũi tiêm bao gồm corticosteroid và thuốc gây tê tại chỗ. (3)

4. Tránh tiếp xúc với người khác

Nếu người bệnh giời leo đang trong giai đoạn bị bùng phát mụn nước, cần tránh tiếp xúc trực tiếp với mọi người xung quanh, vì đây là đỉnh điểm của sự lây nhiễm, nguy cơ lây virus cho những người chưa từng bị thủy đậu hoặc chưa tiêm phòng vắc xin là rất cao. Cho đến khi các mụn nước bắt đầu lành lại, khô, bong vảy và chỉ gây đau hậu bệnh thì mới không có khả năng truyền bệnh cho người khác.

Bài viết trên đây là những chia sẻ về thắc mắc bị giời leo có quan hệ được không? Theo khuyến cáo là không nên “thân mật” với bạn tình trong giai đoạn bệnh bùng phát nhiều nốt ban đỏ chứa chất dịch, nguy cơ cao lây truyền virus gây bệnh. Bên cạnh đó, cần lưu ý thực hiện các biện pháp quan hệ an toàn cho dù các tổn thương trên da đã lành hẳn để đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác.