Dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt: Nhận biết sớm để phòng tránh

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti mang virus. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt là vô cùng quan trọng để có biện pháp phòng tránh và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Tìm hiểu chung về muỗi gây bệnh sốt xuất huyết

Virus gây sốt xuất huyết chủ yếu lây lan qua vết đốt của muỗi thuộc chi Aedes, đặc biệt là loài Aedes aegypti. Muỗi Aedes aegypti thường hoạt động vào lúc chạng vạng và bình minh, nhưng chúng cũng có thể gây lây nhiễm trong suốt cả ngày. Các loài muỗi khác trong chi Aedes như Aedes albopictus, Aedes polynesiensis, và Aedes scutellaris, mặc dù cũng có khả năng truyền bệnh, nhưng mức độ ảnh hưởng của chúng không bằng Aedes aegypti.

Muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn) là loài muỗi nhỏ, có kích thước khoảng 4 - 7 mm (3), màu sẫm, dễ nhận biết bởi các vạch trắng trên chân và họa tiết màu trắng bạc trên cơ thể, giống như hình dáng của một cây đàn lia trong văn hóa Hy Lạp cổ đại. Chúng sống chủ yếu ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn cầu, phân bố chủ yếu giữa vĩ độ 35°B và 35°N, nơi có nhiệt độ mùa đông không xuống dưới 10°C. Môi trường sống của chúng rất thích hợp cho sự phát triển và lây lan của virus sốt xuất huyết.

Muỗi sốt xuất huyết sinh sản chủ yếu trong các vật dụng chứa nước như chậu hoa, lốp xe bỏ đi, thùng xô, máng xối bị tắc, và thậm chí là các thùng chứa nước bị bỏ quên trong nhà. Điều đặc biệt là muỗi Aedes không cần đến lượng nước lớn để sinh sản, ngay cả một lượng nước nhỏ, như trong nắp chai, cũng đủ để chúng đẻ trứng.

Trứng của muỗi Aedes được đặt trên thành các vật chứa nước và có khả năng chịu đựng điều kiện khô hạn rất tốt. Chúng có thể tồn tại trong một thời gian dài, thậm chí vài tháng, nếu không có nước. Tuy nhiên, khi nước được đổ vào các vật chứa, trứng sẽ nở ra và bắt đầu chu kỳ sinh sản của muỗi.

Chu trình lây truyền virus sốt xuất huyết qua một chuỗi từ người sang muỗi rồi lại trở lại người. Sau khi bị muỗi Aedes aegypti đốt, người bị nhiễm virus sẽ có sự hiện diện của virus trong máu (gọi là nhiễm virus huyết), thường sau khoảng 4 ngày. Nhiễm virus huyết sẽ kéo dài từ 5 – 12 ngày, và trong giai đoạn đầu, người bệnh không có dấu hiệu rõ ràng. Khoảng 5 ngày sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt, các triệu chứng của sốt xuất huyết sẽ xuất hiện, có thể kéo dài từ một tuần hoặc lâu hơn (4). Do đó, việc nhận biết dấu hiệu bị muỗi vằn đốt rất quan trọng.

Dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt

Khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt, cơ thể sẽ phản ứng ngay lập tức với những dấu hiệu rõ rệt. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này rất quan trọng để có thể theo dõi và chủ động trong việc phòng ngừa, tránh để bệnh tiến triển nặng. Dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt gồm:

1. Dấu hiệu ban đầu sau khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt

Sau khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt, mặc dù không phải tất cả mọi người đều có những dấu hiệu giống nhau, nhưng các dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt ban đầu thường gặp như sau:

• Kích thước vết đốt: Vết đốt do muỗi sốt xuất huyết thường có kích thước nhỏ nhưng có thể sưng tấy và đỏ.
• Sưng, đỏ ở vị trí đốt: Sau khi bị muỗi đốt, vùng da bị đốt có thể bị sưng nhẹ và đỏ. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể với chất độc trong nước bọt của muỗi.
• Cảm giác ngứa, châm chích: Nhiều người sẽ cảm thấy ngứa và có cảm giác châm chích hoặc rát nhẹ tại vị trí vết đốt. Đây là phản ứng do cơ thể giải phóng histamine để chống lại vi khuẩn từ vết cắn.
• Mẩn đỏ hoặc phát ban quanh vùng bị đốt: Một số người có thể gặp hiện tượng mẩn đỏ hoặc phát ban nhẹ xung quanh vết đốt. Những dấu hiệu này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, tùy vào mức độ phản ứng của từng cơ thể.

2. Dấu hiệu cảnh báo nhiễm virus sốt xuất huyết sau khi bị đốt

Sau khi bị muỗi đốt, cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo nhiễm virus sốt xuất huyết để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Dưới đây là dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt ở giai đoạn cảnh báo cần lưu ý:

• Sốt cao: Đây là triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất của sốt xuất huyết. Sốt có thể lên đến 39 - 40°C và kéo dài vài ngày. Nếu thấy mình hoặc người thân đột ngột sốt cao sau khi bị muỗi đốt, cần đến bệnh viện để khám ngay.
• Đau đầu: Cảm giác đau đầu dữ dội, thường xuyên ở vùng trán và sau gáy. Đây là một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy khi cơ thể nhiễm virus Dengue.
• Đau hốc mắt: Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc căng tức ở hốc mắt, đôi khi là cảm giác nhức nhối và khó chịu. Đây là triệu chứng điển hình của sốt xuất huyết và cần được theo dõi kỹ.
• Phát ban: Sau vài ngày bị sốt, một số bệnh nhân sẽ có dấu hiệu phát ban trên da, thường bắt đầu từ thân mình và sau đó lan ra các bộ phận khác. Các vết ban có thể có màu đỏ hoặc hồng và dễ gây ngứa.
• Chảy máu cam, chảy máu chân răng: Một dấu hiệu nghiêm trọng của sốt xuất huyết là chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng. Điều này xảy ra do sự rối loạn đông máu, khiến mạch máu dưới da hoặc niêm mạc dễ bị vỡ.
• Mệt mỏi: Người bệnh thường cảm thấy rất mệt mỏi, kiệt sức và không có sức lực, ngay cả khi đã hạ sốt. Mệt mỏi kéo dài là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phải đối mặt với nhiễm trùng nặng.
• Các dấu hiệu khác: Ngoài những triệu chứng trên, bệnh nhân cũng có thể gặp phải các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, chán ăn hoặc tiêu chảy. Những dấu hiệu này cần được chú ý và theo dõi chặt chẽ.

Cách phân biệt vết đốt do muỗi sốt xuất huyết và muỗi thường

Để phân biệt vết đốt do muỗi sốt xuất huyết và muỗi thường, có thể dựa các dấu hiệu dưới đây:

Nên làm gì khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt?

Khi có dấu hiệu bị muỗi vằn đốt, việc xử lý kịp thời và theo dõi các triệu chứng sau đó là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là những việc nên làm:

• Rửa sạch vết đốt ngay lập tức: Sử dụng xà phòng và nước sạch để rửa vết đốt. Việc này giúp làm sạch khu vực bị đốt, ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Chườm lạnh để giảm sưng và ngứa: Dùng một miếng vải sạch nhúng vào nước lạnh hoặc đá bọc trong khăn và chườm nhẹ lên vết đốt. Cách này giúp giảm sưng và làm dịu cảm giác ngứa, đau.
• Sử dụng thuốc giảm ngứa: Nếu vết đốt ngứa, có thể bôi các loại kem hoặc thuốc giảm ngứa để giảm ngứa và làm dịu vết đốt. Tuy nhiên, chỉ sử dụng khi cần thiết và không lạm dụng.
• Theo dõi các triệu chứng toàn thân: Sau khi bị muỗi đốt, cần chú ý theo dõi các triệu chứng như sốt, đau đầu, phát ban, mệt mỏi hoặc chảy máu cam, chân răng. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào như vậy, hãy đi khám bác sĩ ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
• Nghỉ ngơi và bổ sung đủ nước: Nếu cảm thấy mệt mỏi hoặc có các triệu chứng nhẹ sau khi bị muỗi đốt, hãy nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước để cơ thể hồi phục.
• Tránh gãi vết đốt: Việc gãi vết đốt có thể làm tổn thương da và gây nhiễm trùng, ngoài ra có thể làm vết đốt sưng to hơn. Cố gắng kiên nhẫn và sử dụng các biện pháp làm dịu như chườm lạnh thay vì gãi.
• Đi khám bác sĩ nếu có triệu chứng nghiêm trọng: Nếu sau khi bị muỗi đốt, xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao liên tục, phát ban đỏ, đau hốc mắt, hoặc có dấu hiệu chảy máu, cần đến bệnh viện ngay để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Bệnh sốt xuất huyết có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.

Cách phòng tránh muỗi sốt xuất huyết đốt

Sau khi đã biết được dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt, nhiều người cũng quan tâm đến việc phòng tránh muỗi đốt như thế nào? Để phòng ngừa muỗi sốt xuất huyết đốt, có thể áp dụng các cách sau đây:

1. Sử dụng kem chống muỗi

Bôi kem chống muỗi lên da khi đi ra ngoài, đặc biệt là vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối khi muỗi hoạt động mạnh. Các loại kem hoặc xịt chống muỗi có thành phần DEET (N,N-Diethyl-meta-toluamide là hợp chất hóa học được sử dụng rộng rãi làm thành phần chính trong các sản phẩm chống muỗi và côn trùng) thường hiệu quả trong việc bảo vệ cơ thể khỏi muỗi.

2. Mặc quần áo bảo vệ

Mặc quần áo dài tay, quần dài và giày kín để giảm tiếp xúc trực tiếp với muỗi. Lựa chọn quần áo có màu sáng, vì muỗi thường thu hút màu tối.

3. Sử dụng màn chống muỗi

Ngủ dưới màn chống muỗi, đặc biệt khi ngủ ngoài trời hoặc trong khu vực có nguy cơ muỗi truyền bệnh cao. Đảm bảo màn không bị thủng và che kín giường.

4. Loại bỏ ổ đọng nước

Muỗi Aedes sinh sản trong nước đọng, vì vậy việc dọn dẹp và loại bỏ các khu vực chứa nước trong vườn, sân thượng, hay gần nhà là rất quan trọng. Đảm bảo rằng các chậu cây, bình hoa, xô, thùng chứa nước... không có nước đọng.

5. Dùng thuốc xịt muỗi hoặc đèn bắt muỗi

Sử dụng thuốc xịt muỗi hoặc các thiết bị đèn bắt muỗi để diệt muỗi trong không gian sống. Đây là một cách hiệu quả để giảm số lượng muỗi trong nhà.

6. Sử dụng tinh dầu tự nhiên

Một số tinh dầu như tinh dầu sả, tinh dầu bạc hà, hoặc tinh dầu tràm có tác dụng đuổi muỗi. Có thể sử dụng tinh dầu để xông phòng hoặc bôi một lượng nhỏ lên da để tránh bị muỗi đốt.

7. Tránh ra ngoài vào giờ muỗi hoạt động mạnh

Muỗi sốt xuất huyết thường hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều tối. Hạn chế ra ngoài trong các thời gian này, hoặc nếu cần thiết, hãy thực hiện biện pháp bảo vệ như mặc quần áo dài và sử dụng kem chống muỗi.

8. Cải thiện vệ sinh môi trường sống

Giữ gìn vệ sinh nhà cửa, khu vực xung quanh nhà sạch sẽ. Điều này không chỉ giúp ngăn ngừa muỗi mà còn giúp bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh tật khác.

⇒ Tham khảo thêm: Muỗi đốt bao lâu thì sốt xuất huyết? Nên xử lý như thế nào?

Nhận biết sớm các dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt là bước quan trọng để có cách phòng tránh và xử lý kịp thời. Việc chú ý đến các triệu chứng ban đầu như vết đốt sưng đỏ, ngứa, và theo dõi sự tiến triển của vết đốt có thể giúp phát hiện sớm bệnh, đặc biệt khi kết hợp với các dấu hiệu toàn thân như sốt và đau đầu. Đặc biệt, sau khi bị muỗi đốt nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, nên đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời.