9 hình ảnh bị zona ở mắt và các biến chứng nguy hiểm

Hình ảnh bị zona ở mắt thường cho thấy các mụn nước li ti xuất hiện dọc theo vùng trán, mí mắt, quanh mắt hoặc sống mũi, kèm theo sưng đỏ, đau rát và có thể lan rộng. Đây là dấu hiệu đặc trưng cảnh báo bệnh đang tiến triển và cần can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.

Tìm hiểu bệnh zona thần kinh ở mắt

Zona thần kinh mắt là bệnh nhiễm trùng da do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, đặc trưng bởi các nốt phát ban đỏ, mụn nước chứa dịch mọc thành chùm dọc theo dây thần kinh ngoại biên vùng mặt. Tổn thương thường xuất hiện quanh mắt, khóe mắt, mi mắt, hốc mắt, thậm chí vào cả giác mạc. Bệnh gây đau rát, nhức nhối và ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt ở người trên 50 tuổi hoặc người có bệnh lý mạn tính.

Sau khi một người mắc thủy đậu và khỏi bệnh, VZV không bị loại bỏ hoàn toàn mà tồn tại tiềm tàng trong hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy giảm do stress, tuổi tác, bệnh lý nền (HIV/AIDS, ung thư) hoặc do dùng thuốc ức chế miễn dịch, virus có thể tái hoạt động, lan truyền và gây tổn thương hệ thần kinh.

Ngoài phát ban, người bệnh còn có thể bị ảnh hưởng thị lực với các biểu hiện như nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng, chảy nước mắt, sưng đỏ mí mắt, đau rát bên trong mắt… Nếu không điều trị kịp thời, zona thần kinh mắt có thể gây biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến giác mạc và thị lực lâu dài.

Hình ảnh bị zona ở mắt

Hình ảnh bị zona ở mắt thường gây ấn tượng mạnh bởi mức độ tổn thương nghiêm trọng và dễ nhận biết qua đặc điểm nổi bật ở vùng quanh mắt, mí mắt, hoặc trán. Để giúp bạn dễ hình dung hơn về biểu hiện của bệnh lý này ở các mức độ khác nhau, dưới đây là tổng hợp các hình ảnh minh họa kèm phân tích theo từng giai đoạn và vị trí tổn thương cụ thể

1. Hình ảnh bị zona ở mắt giai đoạn đầu

Ở giai đoạn đầu, zona thần kinh ở mắt thường bắt đầu với cảm giác đau rát, ngứa ngáy hoặc nhức nhối ở vùng da quanh mắt, trán hoặc mũi. Người bệnh có thể trải qua sốt nhẹ (khoảng 37 – 38,5 độ C), căng thẳng, mệt mỏi và sưng đỏ tại vùng da bị ảnh hưởng. Những triệu chứng này thường xuất hiện trước khi các nốt phát ban và mụn nước đặc trưng của bệnh zona xuất hiện. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này rất quan trọng để điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng cho mắt và thị lực.

2. Hình ảnh bệnh zona thần kinh ở mắt giai đoạn phát ban

Trong giai đoạn phát ban của zona thần kinh ở mắt, người bệnh thường xuất hiện các nốt phát ban đỏ và mụn nước chứa dịch trong suốt trên vùng da quanh mắt, mí mắt, trán và mũi. Những mụn nước này có thể vỡ ra, chảy dịch, sau đó khô lại và đóng vảy. Kèm theo đó, bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhức dữ dội, sưng tấy, ngứa ngáy và nhạy cảm với ánh sáng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm giác mạc, viêm kết mạc, thậm chí mất thị lực vĩnh viễn.

3. Hình ảnh zona ở mắt giai đoạn hồi phục

Trong giai đoạn hồi phục của bệnh zona thần kinh ở mắt, các mụn nước bắt đầu khô lại, đóng vảy và dần bong tróc. Người bệnh có thể cảm thấy giảm đau và ngứa so với giai đoạn trước, tuy nhiên, một số trường hợp vẫn còn cảm giác khó chịu hoặc đau nhẹ tại vùng da bị ảnh hưởng.

Việc chăm sóc và vệ sinh vùng da đúng cách trong giai đoạn này là rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm nguy cơ để lại sẹo. Người bệnh nên giữ vùng da sạch sẽ, khô ráo, tránh gãi hoặc chà xát mạnh, và có thể sử dụng các loại kem dưỡng ẩm theo hướng dẫn của bác sĩ để hỗ trợ quá trình lành da. Nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sưng, đỏ, đau tăng lên hoặc có dịch mủ, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Các hình ảnh biến chứng zona thần kinh ở mắt

Vùng mắt chứa nhiều dây thần kinh quan trọng và lớp niêm mạc mỏng manh, dễ bị tổn thương. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, zona thần kinh ở mắt có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như viêm giác mạc, viêm kết mạc, tổn thương võng mạc, củng mạc, dẫn đến sẹo giác mạc, sụp mí, tăng nhãn áp, thậm chí mất thị lực vĩnh viễn. Bệnh cũng có nguy cơ gây hoại tử mô mắt, làm suy giảm nghiêm trọng chức năng thị giác.

Ngoài ảnh hưởng tại mắt, virus có thể lan rộng đến các dây thần kinh liên quan, gây đau đầu dữ dội, ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt, gây liệt cơ mặt, mất cảm giác, suy giảm vị giác hoặc thính lực. Một số trường hợp còn dẫn đến viêm tai giữa, viêm xoang hoặc viêm thần kinh hậu zona, khiến người bệnh chịu đựng cơn đau kéo dài dù tổn thương da đã lành.

Đối với người cao tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch suy yếu, zona thần kinh ở mắt có thể gây ra các biến chứng nặng nề hơn như viêm não, viêm màng não, tai biến mạch máu não, làm tăng nguy cơ đột quỵ, thậm chí có thể đe dọa tính mạng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Hình ảnh so sánh giữa zona và các bệnh về mắt khác

Zona ở mắt có thể dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác như viêm kết mạc, herpes do có biểu hiện đỏ, sưng và đau quanh vùng mắt. Tuy nhiên, mỗi bệnh lại có đặc trưng riêng về tổn thương, vị trí, và tiến triển. Bên dưới là các điểm khác biệt giúp người bệnh phân biệt rõ:

1. So sánh zona thần kinh ở mắt với viêm kết mạc

Zona thần kinh ở mắt và viêm kết mạc đều là những bệnh lý ảnh hưởng đến mắt, gây đỏ mắt, đau nhức và khó chịu. Tuy nhiên, nguyên nhân và mức độ nguy hiểm của hai bệnh này hoàn toàn khác nhau.

Viêm kết mạc chủ yếu do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra, thường chỉ ảnh hưởng đến kết mạc – lớp màng trong suốt bao phủ lòng trắng của mắt. Triệu chứng điển hình gồm mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt, cảm giác cộm như có dị vật và có thể kèm theo tiết dịch. Bệnh thường tự khỏi sau vài ngày đến một tuần nếu được chăm sóc đúng cách.

Trong khi đó, zona thần kinh ở mắt là tình trạng tái hoạt động của virus Varicella-Zoster, gây tổn thương nặng đến hệ thần kinh quanh mắt. Bệnh bắt đầu với triệu chứng đau rát, ngứa, sau đó xuất hiện các mụn nước dọc theo dây thần kinh tam thoa, kèm theo sưng đỏ, viêm giác mạc, viêm màng bồ đào và có nguy cơ cao gây sẹo giác mạc, giảm thị lực hoặc mất thị lực vĩnh viễn.

Viêm kết mạc là bệnh lành tính, dễ điều trị và ít để lại di chứng, trong khi zona thần kinh ở mắt có thể gây biến chứng nghiêm trọng, cần điều trị tích cực ngay từ sớm để tránh tổn thương thị lực lâu dài.

2. So sánh zona thần kinh ở mắt với herpes mắt 

Zona thần kinh ở mắt và herpes mắt đều do virus thuộc họ Herpesviridae gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến mắt và có thể dẫn đến tổn thương giác mạc. Cả hai bệnh đều có biểu hiện ban đầu như đau nhức, đỏ mắt, sưng mí, chảy nước mắt và nhạy cảm với ánh sáng. Tuy nhiên, nguyên nhân, diễn biến và mức độ nguy hiểm của chúng có nhiều điểm khác biệt.

Zona thần kinh ở mắt do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, thường khởi phát với cảm giác đau rát, tê buốt dọc theo dây thần kinh quanh mắt, sau đó xuất hiện các mụn nước thành chùm trên nền da sưng đỏ, chỉ tập trung ở một bên mặt theo đường đi của dây thần kinh tam thoa. Bệnh có nguy cơ cao gây biến chứng nặng như viêm giác mạc, sẹo giác mạc, tăng nhãn áp, thậm chí mất thị lực nếu không điều trị kịp thời.

Trong khi đó, herpes mắt do virus Herpes simplex (HSV), chủ yếu là HSV-1, gây ra. Bệnh thường xuất hiện dưới dạng viêm giác mạc hình đuôi gai đặc trưng, có thể gây viêm loét giác mạc tái phát nhiều lần, làm suy giảm thị lực theo thời gian. Không giống zona thần kinh, herpes mắt không có tổn thương da diện rộng nhưng lại có xu hướng tái phát nhiều lần khi hệ miễn dịch suy yếu.

Tóm lại, cả hai bệnh đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực, nhưng zona thần kinh ở mắt thường đi kèm tổn thương da rõ ràng và đau nhức dữ dội theo dây thần kinh, trong khi herpes mắt chủ yếu gây viêm giác mạc tái phát và loét giác mạc mãn tính.

Hướng dẫn cách vệ sinh zona thần kinh ở mắt

Zona thần kinh ở mắt là một tình trạng nghiêm trọng do virus varicella-zoster gây ra, có thể gây tổn thương giác mạc, giảm thị lực và để lại biến chứng nếu không chăm sóc đúng cách. Việc vệ sinh vết thương đúng kỹ thuật giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình hồi phục.

1. Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi chăm sóc

Trước khi chạm vào vùng da bị zona hoặc thực hiện vệ sinh, cần rửa tay kỹ bằng xà phòng diệt khuẩn hoặc dung dịch sát trùng. Điều này giúp ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào vết thương, giảm nguy cơ bội nhiễm.

2. Vệ sinh nhẹ nhàng vùng da bị zona

• Dùng bông gòn hoặc gạc vô trùng thấm nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) để lau nhẹ nhàng khu vực bị zona quanh mắt.
• Tránh cọ xát mạnh vào các mụn nước hoặc vùng da tổn thương, vì có thể làm vỡ mụn nước, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Nếu có dịch tiết hoặc vảy, nên dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ theo hướng dẫn của bác sĩ để làm sạch.

3. Giữ vùng da khô thoáng

Sau khi vệ sinh, dùng gạc sạch thấm nhẹ để lau khô vùng da quanh mắt. Tránh để da bị ẩm ướt quá lâu vì có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Không bôi kem hoặc thuốc không được bác sĩ kê đơn lên vùng da tổn thương, đặc biệt là các sản phẩm có thể gây kích ứng mắt.

4. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ

• Bác sĩ có thể kê thuốc kháng virus (như acyclovir, valacyclovir) để kiểm soát sự phát triển của virus.
• Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm, có thể cần dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc nhỏ mắt chuyên biệt để bảo vệ giác mạc.
• Không tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc các loại thuốc bôi ngoài da khi chưa có chỉ định y khoa.

5. Tránh chạm vào mắt và vùng da bị tổn thương

Không dùng tay gãi hoặc chạm vào vùng bị zona để tránh làm lan rộng virus và gây nhiễm trùng. Nếu cần chạm vào mắt hoặc vùng da tổn thương, nên rửa tay sạch trước và sau khi tiếp xúc.

6. Bảo vệ mắt khỏi tác nhân gây kích thích

• Tránh để vùng da bị zona tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, vì tia UV có thể làm tổn thương da nghiêm trọng hơn. Nếu cần ra ngoài, hãy đeo kính râm để bảo vệ mắt.
• Không để bụi bẩn, hóa chất hoặc mỹ phẩm tiếp xúc với vùng da bị tổn thương.

7. Theo dõi dấu hiệu biến chứng

Nếu xuất hiện các triệu chứng như mắt đỏ, đau nhức dữ dội, giảm thị lực hoặc sưng nề nghiêm trọng, cần đến gặp bác sĩ ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Vệ sinh đúng cách là một bước quan trọng trong quá trình điều trị zona thần kinh ở mắt. Việc làm sạch nhẹ nhàng, sử dụng thuốc theo hướng dẫn và bảo vệ mắt khỏi tác nhân gây kích ứng sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng.

Điều trị và phòng ngừa zona thần kinh ở mắt

Việc điều trị zona thần kinh ở mắt cần được thực hiện sớm để giảm đau, kiểm soát sự lây lan của virus và ngăn ngừa biến chứng ảnh hưởng đến thị lực. Bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng virus như Acyclovir, Valacyclovir hoặc Famciclovir, giúp ức chế sự phát triển của virus Varicella-Zoster và rút ngắn thời gian bệnh. Để giảm đau, bệnh nhân có thể được kê thuốc giảm đau thông thường như Paracetamol, Ibuprofen hoặc các loại thuốc giảm đau thần kinh nếu cơn đau kéo dài.

Bên cạnh đó, điều trị tại chỗ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp vết thương mau lành. Bệnh nhân cần giữ vùng da tổn thương sạch sẽ, khô ráo và có thể sử dụng dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu mắt bị ảnh hưởng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt kháng viêm, kháng sinh hoặc corticosteroid để giảm viêm và bảo vệ giác mạc.

Ngoài dùng thuốc, nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống lành mạnh và tránh căng thẳng cũng giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn. Người bệnh nên hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh, tránh dụi mắt và không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định y tế. Nếu xuất hiện dấu hiệu nghiêm trọng như giảm thị lực, sưng đau kéo dài hoặc biến chứng viêm giác mạc, cần đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

Để giảm nguy cơ mắc zona thần kinh ở mắt, cần chú trọng tăng cường hệ miễn dịch thông qua chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập luyện thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng. Một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng bệnh zona, đặc biệt đối với người từ 50 tuổi trở lên và những người từ 18 tuổi có nguy cơ cao. Vắc xin không chỉ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh mà còn hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến thị lực.

Vắc xin Shingrix được chứng minh có hiệu quả bảo vệ lên đến 97%, đồng thời giảm 88% nguy cơ biến chứng đau thần kinh sau zona. Vắc xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch nhận diện và kiểm soát virus Varicella-Zoster – tác nhân gây bệnh zona, giúp ngăn chặn sự tái hoạt động của virus trong cơ thể. Những người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao, bao gồm người suy giảm miễn dịch, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc mắc bệnh lý nền, cần được tiêm phòng theo lịch trình:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu tiên.
• Mũi 2: Tiêm sau mũi đầu tiên 1 tháng.

Đối với người từ 50 tuổi trở lên có hệ miễn dịch khỏe mạnh, lịch tiêm gồm:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu tiên.
• Mũi 2: Tiêm sau mũi đầu tiên 2 tháng.

Ngoài ra, cần lưu ý phòng tránh lây nhiễm bằng cách hạn chế tiếp xúc với người mắc zona, không chạm vào vùng da tổn thương, rửa tay thường xuyên và không dùng chung vật dụng cá nhân. Những người từng mắc thủy đậu nên đặc biệt chú ý chăm sóc sức khỏe, vì virus Varicella-Zoster vẫn tồn tại trong cơ thể và có thể tái hoạt động, gây zona thần kinh ở mắt khi hệ miễn dịch suy yếu.

Hình ảnh bị zona ở mắt thường đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ li ti tập trung dọc theo dây thần kinh quanh mắt, chủ yếu ở một bên mặt, đi kèm với sưng đỏ, đau rát và phù nề. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, tổn thương có thể lan rộng đến mi mắt, trán, thậm chí ảnh hưởng đến giác mạc và các cấu trúc bên trong mắt. Nếu không được điều trị kịp thời, zona ở mắt có thể để lại sẹo giác mạc, gây viêm nhiễm, tăng nhãn áp hoặc mất thị lực. Nhận diện sớm các triệu chứng, điều trị đúng cách là rất quan trọng để giảm thiểu biến chứng nguy hiểm.