Bệnh bạch hầu “tái xuất”, hiểu đúng để phòng tránh bệnh hiệu quả!

Bạch hầu, một bệnh truyền nhiễm từng gieo rắc nỗi sợ hãi trên toàn cầu, tưởng chừng được kiểm soát tốt trong những năm qua, lại đang trở thành “tâm điểm” của những mối lo ngại trong thời gian gần đây khi những ca mắc mới vẫn xuất hiện rải rác từ đầu năm cho đến nay, dù chương trình tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam đã giúp giảm đáng kể số ca bệnh từ những năm 1980.

Tính đến tháng 8/2024, cả nước ghi nhận 9 trường hợp mắc bạch hầu tại các tỉnh như Hà Giang, Nghệ An, Bắc Giang và Thanh Hóa, đáng tiếc có 01 trường hợp đã tử vong. Vừa qua, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đã phải công bố dịch bạch hầu tại thị trấn Mường Lát - huyện biên giới vùng sâu, vùng xa với tỷ lệ tiêm chủng vắc xin thấp. Đây là điểm đáng báo động khi không chỉ tại Mường Lát mà nhiều người dân trên khắp cả nước có lịch sử tiêm chủng không rõ ràng hoặc không được tiêm nhắc lại đúng lịch khuyến cáo, làm suy giảm tỷ lệ bao phủ miễn dịch từ vắc xin trong cộng đồng.

Thời điểm giao mùa Hè - Thu hiện nay với sự biến đổi thời tiết đột ngột càng tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh lây truyền qua đường hô hấp như bạch hầu bùng phát. Chuyên gia cảnh báo, nguy cơ lan rộng của dịch bệnh này không chỉ giới hạn trong các tỉnh thành phía Bắc hay Bắc Trung Bộ mà có thể lan xuống phía Nam trong thời gian tới, đe dọa sức khỏe cộng đồng và tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch lớn hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế và chất lượng cuộc sống của người dân nếu không kịp thời dự phòng đúng cách.

Trước bối cảnh đó, các cơ quan y tế nhấn mạnh vai trò của việc nâng cao ý thức phòng bệnh bạch hầu cùng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác, đặc biệt quan trọng trong thời điểm mùa hè sắp kết thúc, hàng triệu học sinh trên khắp cả nước sắp quay trở lại trường học. Vào 14h00 ngày 23/8/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Báo Tuổi Trẻ tổ chức Talkshow và Tọa đàm chủ đề "Bệnh bạch hầu và những điều chưa biết", với sự tham gia các các chuyên gia y tế, uy tín hàng đầu tại Việt Nam:

• PGS.TS Trần Đắc Phu - Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng;
• TS.BS Huỳnh Trung Triệu - Phó trưởng khoa Hồi sức cấp cứu trẻ em Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới;
• ThS.BS Đinh Thị Hải Yến - Trưởng khoa Truyền thông, Giáo dục sức khỏe Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM;
• BS.CKI Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC.

Gửi ngay câu hỏi TẠI ĐÂY để được các chuyên gia giải đáp chi tiết!

Là căn bệnh “khủng khiếp” cướp đi mạng sống của hàng triệu người với nhiều vụ dịch lớn trên toàn thế giới trong suốt nhiều thập kỷ qua, bệnh bạch hầu gây ra tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae, có khả năng lây lan mạnh mẽ qua đường hô hấp từ việc tiếp xúc với dịch tiết niêm mạc mũi, họng của người bệnh hoặc người lành mang trùng đến việc tiếp xúc với các bề mặt có vi khuẩn khu trú sau đó đưa lên mắt, mũi miệng.

Thời gian mầm bệnh bạch hầu tồn tại ở người lành mang trùng có thể kéo dài đến 4 tuần nhưng không biểu hiện triệu chứng, tạo điều kiện cho vi khuẩn bạch hầu âm thầm lây lan trong cộng đồng, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành các ổ dịch trong gia đình, chốn công sở hoặc thậm chí là cả cộng đồng. Gần đây nhất, cả nước đã ghi nhận 9 trường hợp nhiễm bạch hầu tại các tỉnh Hà Giang (3 ca), Nghệ An (1 ca, đã tử vong), Bắc Giang (2 ca) và Thanh Hóa (3 ca), UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đã công bố dịch bạch hầu trên địa bàn thị trấn Mường Lát.

Bệnh bạch hầu thuộc danh mục bệnh truyền nhiễm nhóm B theo Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, có khả năng lây truyền nhanh và gây tử vong cao, buộc phải cách ly, nghiêm cấm hành vi che giấu, không khai báo. Bạch hầu điển hình bởi triệu chứng mặt sau hoặc hai bên thành họng xuất hiện giả mạc có màu trắng ngà, xám hoặc đen. Giả mạc dai, dính, dễ chảy máu, có thể phình to gây tắc đường thở dẫn đến suy hô hấp, tử vong cho người bệnh.

Vi khuẩn bạch hầu cũng có thể xâm nhập vào máu gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác như viêm cơ tim, tổn thương hệ thần kinh, đột ngột trụy tim mạch dẫn đến tử vong. Đặc biệt, tim là bộ phận dễ bị biến chứng nghiêm trọng nhất, khoảng 30% bệnh nhân bạch hầu thể nặng có biến chứng viêm cơ tim, loạn nhịp tim, suy tim và tử vong. Tiếp theo là các các biến chứng thần kinh chiếm khoảng 5% trong tổng số ca bệnh nặng. Ngoài ra, bạch hầu cũng có thể dẫn đến thoái hóa thận, hoại tử ống thận, chảy máu lớp tủy và vỏ thượng thận; liệt do tổn thương hệ thần kinh vận động.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh - CDC Hoa Kỳ, tỷ lệ tử vong ở người mắc bệnh bạch hầu là 5 - 10% và có thể lên đến 20% ở trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn tuổi, nhóm người có biến chứng thận và tim mạch, người có sức khỏe yếu, bị suy giảm miễn dịch hoặc bệnh nhân đang đặt phương tiện hỗ trợ trong cơ thể, ví dụ thay van tim nhân tạo hoặc đặt shunt ở não thất, đặt catheter ở tĩnh mạch… có nguy cơ tử vong cao hơn.  Mặc dù bạch hầu rất nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin.

Trong buổi tư vấn trực tuyến, các chuyên gia sẽ giải đáp trực tiếp những thắc mắc một cách chi tiết về cách phòng bệnh hiệu quả, cách nhận biết sớm các triệu chứng khởi phát của bệnh, cách xử lý khi chẳng may mắc bệnh và “gỡ rối” tất cả các mối lo lắng cho người dân về căn bệnh bạch hầu đang làm “dậy sóng” trong ngành y tế khoảng thời gian gần đây. Buổi Talkshow và Tọa đàm “Bệnh bạch hầu và những điều cần biết” sẽ được phát trực tuyến trên: Báo Tuổi Trẻ, Fanpage Tuổi Trẻ, Fanpage VNVC – Hệ thống Trung tâm tiêm chủng Trẻ em và Người lớn. Phát lại trên: Youtube Báo Tuổi Trẻ, Youtube VNVC - Trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn.