Phòng RSV, cúm, viêm phổi và các bệnh hô hấp ở trẻ em & người lớn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 70% trẻ nhỏ nhiễm RSV ngay trong năm đầu đời và có thể tái nhiễm nhiều lần. Trung bình, 1 trong 28 trẻ dưới 6 tháng tuổi tử vong do RSV, trong đó 80% ca nhiễm trùng hô hấp dưới ở trẻ dưới 1 tuổi có nguyên nhân từ virus này. Đáng chú ý, đa số trẻ nhập viện vì RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh trước đó, cho thấy RSV là mối nguy lớn đối với cả trẻ bình thường và đặc biệt nguy hiểm ở trẻ có nguy cơ cao như sinh non hay có bệnh nền.
Cùng với RSV, các bệnh hô hấp khác như cúm mùa và viêm phổi cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng, khiến hàng trăm nghìn người tử vong mỗi năm và chi phí điều trị có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Các chuyên gia khuyến cáo, tiêm chủng đầy đủ các vắc xin phòng RSV, cúm, phế cầu, các vắc xin phòng bệnh hô hấp và bệnh lây qua đường hô hấp là biện pháp hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, nhập viện và biến chứng nặng, bảo vệ sức khỏe toàn diện cho cả gia đình, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi, có bệnh nền.
Nhằm cung cấp cho người dân những thông tin hữu ích, cần thiết về bệnh RSV, cúm, viêm phổi cũng như cách phòng ngừa bệnh hiệu quả, Hệ thống Tiêm chủng VNVC tổ chức chương trình tư vấn sức khỏe trực tuyến với chủ đề: “Phòng RSV, cúm, viêm phổi và các bệnh hô hấp ở trẻ em và người lớn”. Chương trình sẽ diễn ra vào lúc 20h00 thứ Sáu, ngày 31/10/2025, với sự tham gia của các bác sĩ, chuyên gia uy tín trong lĩnh vực nhi khoa và y tế dự phòng gồm:
- BSNT.CKI Phan Nhất Vy, Bác sĩ Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM
- BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC
Chương trình được phát sóng trực tuyến trên các nền tảng sau:
- Fanpage Báo VnExpress;
- Fanpage Báo Thanh Niên;
- Fanpage Báo và phát thanh, truyền hình Vĩnh Long & ứng dụng THVLi;
- Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
- Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh;
- Fanpage Nutrihome – Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng;
- Kênh Youtube VNVC – Trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn;
- Kênh Youtube Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh;
- Kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC.
THÔNG TIN TƯ VẤN QUAN TRỌNG TỪ CÁC CHUYÊN GIA, BÁC SĨ
1. Bệnh hô hấp gia tăng nhanh - cảnh báo những sai lầm khi chăm sóc trẻ ốm
BSNT.CKI Phan Nhất Vy, Bác sĩ Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, thời điểm giao mùa với độ ẩm cao, thời tiết thay đổi thất thường là môi trường thuận lợi để virus, vi khuẩn phát triển mạnh. Cộng thêm ô nhiễm không khí, thói quen sinh hoạt trong phòng kín, sử dụng điều hòa thường xuyên và hệ miễn dịch yếu khiến các bệnh hô hấp như viêm họng, hen, cảm, viêm phế quản, tiểu phế quản…, đặc biệt là viêm phổi gia tăng nhanh ở cả trẻ em và người lớn.
Trong đó, virus cúm và virus hợp bào hô hấp (RSV) là hai tác nhân phổ biến nhất gây viêm phổi. Cúm có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường nặng ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền, với biểu hiện sốt cao, ho, sổ mũi, mệt mỏi. Trong khi đó, RSV chủ yếu gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, gần như 100% trẻ dưới 2 tuổi từng mắc ít nhất một lần trong đời, đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 6 tháng, trẻ có bệnh tim bẩm sinh hoặc suy giảm miễn dịch, có thể gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi, khò khè, thậm chí suy hô hấp.
Các bệnh hô hấp tưởng chừng đơn giản nhưng có thể diễn tiến nhanh, gây biến chứng nếu chăm sóc sai cách. Nhiều phụ huynh tự ý dùng lại đơn thuốc cũ, đặc biệt là kháng sinh, khiến vi khuẩn kháng thuốc và việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Một số cha mẹ lại chủ quan khi trẻ chỉ ho, sổ mũi nhẹ, để bệnh chuyển nặng mới đưa đi khám.
Ngoài ra, việc cho trẻ ở phòng quá lạnh hoặc ẩm, ủ kín, tiếp xúc khói thuốc, không vệ sinh mũi họng đúng cách đều làm bệnh dễ bội nhiễm. Không ít người còn lạm dụng mẹo dân gian như xông hơi, cạo gió, dùng siro ho không rõ nguồn gốc, có thể gây kích ứng, ngộ độc hoặc khiến bệnh nặng thêm.
Bác sĩ Nhất Vy khuyến cáo, khi trẻ có biểu hiện ho, sốt, khó thở hay khò khè, cha mẹ tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà. Việc dùng thuốc sai hoặc chăm sóc không đúng cách có thể khiến bệnh kéo dài, tái phát, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm. Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp bảo vệ hệ hô hấp và sức khỏe lâu dài cho con.
Bên cạnh đó, BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết hiện nay có rất nhiều vắc xin giúp phòng ngừa các bệnh lý đường hô hấp. Việc chủ động tiêm chủng không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn hạn chế biến chứng nặng, đúng với tiêu chí “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Các vắc xin phòng bệnh hô hấp bao gồm:
- Vắc xin cúm: Tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi, gồm 2 mũi cơ bản cách nhau 1 tháng. Người lớn chỉ cần tiêm 1 mũi mỗi năm để duy trì miễn dịch.
- Vắc xin RSV: Dành cho phụ nữ mang thai (24 - 36 tuần) và người lớn từ 60 tuổi trở lên, giúp bảo vệ nhóm đối tượng có nguy cơ cao.
- Vắc xin ho gà và Hib: Tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi (sớm nhất từ 6 tuần tuổi), thường nằm trong vắc xin 6 trong 1, tiêm vào các tháng 2 - 3 - 4 và nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi.
- Vắc xin phế cầu: Có thể tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi, giúp ngừa các bệnh viêm phổi, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết.
- Ngoài ra, còn có các vắc xin khác như rubella, não mô cầu… giúp phòng ngừa hiệu quả nhiều bệnh lý hô hấp nguy hiểm.
2. Vắc xin RSV và kháng thể đơn dòng RSV: Hai giải pháp hiệu quả phòng ngừa virus hợp bào hô hấp
Hiện nay, Việt Nam đã có hai biện pháp phòng ngừa virus hợp bào hô hấp RSV gồm vắc xin RSV và kháng thể đơn dòng RSV. Mặc dù đều có tác dụng phòng ngừa virus hợp bào hô hấp nhưng đây là hai sản phẩm khác nhau với cơ chế bảo vệ, đối tượng và thời điểm tiêm khác nhau.
Vắc xin RSV được sản xuất từ protein tiền hòa màng của RSV, giúp cơ thể mẹ tạo ra kháng thể hiệu quả hơn và truyền sang thai nhi qua nhau thai, giúp bảo vệ trẻ trong ít nhất 6 tháng đầu đời - giai đoạn trẻ dễ mắc bệnh do RSV nhất. Vắc xin được chỉ định cho phụ nữ mang thai từ 24 - 36 tuần và người lớn từ 60 tuổi trở lên - nhóm có nguy cơ cao nhưng thường bị bỏ sót trong phòng ngừa bệnh.
Ngay sau khi vừa triển khai tiêm vắc xin RSV, Hệ thống Tiêm chủng VNVC tiếp tục đưa về Việt Nam, ra mắt và phối hợp triển khai kháng thể đơn dòng phòng RSV cùng Hệ thống Phòng khám & Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Phòng khám Đa khoa Nutrihome, giúp mở rộng khả năng tiếp cận tiên tiến y học của thể giới cho người dân Việt Nam, đặc biệt là nhóm phụ huynh có con nhỏ trong 2 năm đầu đời.
Bác sĩ Trúc Phương cho biết kháng thể đơn dòng RSV được sản xuất từ kháng thể người tái tổ hợp, có khả năng trung hòa RSV ngay sau khi tiêm. Khác với vắc xin, kháng thể đơn dòng không cần thời gian để kích thích miễn dịch, mà tác dụng bảo vệ ngay lập tức, kéo dài 5 - 6 tháng, tương đương một mùa RSV. Kháng thể đơn dòng RSV được chỉ định tiêm cho trẻ sơ sinh đến trẻ 24 tháng tuổi.
Đối với phụ nữ mang thai được tiêm vắc xin RSV trong giai đoạn 24 - 36 tuần thai, bé sinh ra sẽ không cần tiêm kháng thể đơn dòng RSV, vì kháng thể đã được mẹ truyền sang thai nhi qua nhau thai, giúp trẻ được bảo vệ ngay từ khi chào đời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, hiệu quả truyền kháng thể từ mẹ sang con có thể không đạt tối ưu, chẳng hạn như:
- Mẹ tiêm vắc xin trước 24 tuần thai;
- Mẹ đã tiêm nhưng phải chấm dứt thai kỳ sớm (chưa đủ 2 tuần sau tiêm);
- Mẹ bị suy giảm miễn dịch, khiến cơ thể không tạo đủ kháng thể;
- Nhau thai bất thường, làm giảm khả năng truyền kháng thể sang thai nhi.
Ở những trường hợp này, bé có thể được chỉ định tiêm thêm kháng thể đơn dòng RSV nhằm bổ sung và tăng cường khả năng bảo vệ, đảm bảo hiệu quả phòng ngừa tối đa.
Ngoài ra, trẻ từng mắc RSV vẫn được khuyến cáo tiêm kháng thể đơn dòng RSV để phòng ngừa tái nhiễm. Thống kê cho thấy, sau 2 tháng có tới 50% trẻ nhiễm lại và sau 6 tháng, gần 75% trẻ mắc ít nhất 2 lần, thậm chí 50% tái nhiễm 3 lần trở lên. Kháng thể đơn dòng RSV không ngăn hoàn toàn việc nhiễm virus, nhưng giúp giảm đáng kể nguy cơ bệnh trở nặng và nhập viện, đóng vai trò như “lá chắn” bảo vệ trẻ trước các biến chứng nguy hiểm do RSV gây ra.
Liều tiêm kháng thể đơn dòng RSV được điều chỉnh theo cân nặng và nhóm tuổi của trẻ. Vì kháng thể đơn dòng RSV hoạt động bằng cách đưa trực tiếp kháng thể vào cơ thể trẻ, giúp trung hòa RSV ngay lập tức mà không phụ thuộc vào hệ miễn dịch vốn còn non yếu của trẻ nhỏ. Chính vì vậy, liều tiêm được xác định dựa trên cân nặng và nhóm tuổi để đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu và duy trì tác dụng lâu dài, giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm phế quản do RSV. Cụ thể:
- Năm đầu tiên, liều tiêm được phân chia theo cân nặng: dưới 5kg và từ 5kg trở lên.
- Năm thứ hai, với những trẻ vẫn còn nguy cơ cao, liều tiêm sẽ được tăng gấp đôi và tiêm tại hai vị trí khác nhau.
Trước khi được đưa vào sử dụng, kháng thể đơn dòng RSV đã trải qua nhiều thử nghiệm lâm sàng để xác định liều lượng mang lại hiệu quả tối ưu nhất. So với thế hệ kháng thể trước (Palivizumab), phải tiêm hàng tháng và phụ thuộc hoàn toàn vào cân nặng, Beyfortus (Nirsevimab) chỉ cần một liều duy nhất mỗi mùa RSV, vừa thuận tiện cho phụ huynh vừa mang lại hiệu quả bảo vệ bền vững hơn.
Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin cho trẻ em và người lớn, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:
- Hotline: 028 7102 6595;
- Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
- Tìm trung tâm VNVC gần nhất TẠI ĐÂY;
- Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, quý Khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn;
- Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi - Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP tại đây.
Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:
