Tiêm vắc xin phòng Cúm & Phế cầu trong bối cảnh dịch bệnh hô hấp phức tạp

Cúm và phế cầu là “bộ đôi” tác nhân hàng đầu gây ra các bệnh hô hấp nguy hiểm và phổ biến trên toàn cầu hiện nay. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm trên toàn cầu có từ 3 - 5 triệu ca nhiễm cúm mùa gây biến chứng nặng và gần 650.000 ca tử vong do các biến chứng liên quan đến hô hấp. Trong khi đó, nhiễm trùng phế cầu khuẩn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới. Tỷ lệ tử vong cao nhất ở những bệnh nhân bị nhiễm trùng huyết hoặc viêm màng não.

Đáng lo ngại hơn, Covid-19 đang có dấu hiệu gia tăng trở lại tại nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm Việt Nam với ghi nhận tăng 20 ca mắc mỗi tuần, theo thống kê của Bộ Y tế. Các chuyên gia cảnh báo, tình trạng này làm gia tăng đáng kể nguy cơ đồng nhiễm cúm, phế cầu và Covid-19. Cả 3 tác nhân cùng tấn công hệ hô hấp, khiến phổi suy yếu và dễ bị tổn thương hơn, nguy cơ viêm phổi và suy hô hấp tăng vọt, dẫn đến các ca bệnh nghiêm trọng và khó chữa trị.

Nghiên cứu của CDC Mỹ cho thấy tỷ lệ tử vong khi đồng nhiễm Covid-19 và phế cầu xâm lấn là 16%, cao gấp 4 lần so với chỉ mắc phế cầu. Tại Anh, phân tích 305.000 ca Covid-19 ghi nhận nguy cơ thở máy tăng 4 lần và tử vong tăng 2,4 lần ở nhóm đồng nhiễm cúm.

Nhằm giúp người dân hiểu rõ hơn về sự nguy hiểm của cúm, phế cầu và các bệnh hô hấp nguy hiểm hiện nay cũng như các vắc xin và biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho cả trẻ em và người lớn, Hệ thống tiêm chủng VNVC phối hợp cùng các đơn vị y tế, truyền thông và báo chí uy tín hàng đầu Việt Nam tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến “Tiêm vắc xin phòng Cúm & Phế cầu trong bối cảnh dịch bệnh hô hấp phức tạp”. Chương trình diễn ra vào lúc 20h00 ngày 23/5/2025, với sự tham gia của các bác sĩ và chuyên gia trong lĩnh vực bệnh truyền nhiễm, y tế dự phòng, tiêm chủng vắc xin:

• BS.CKI Nguyễn Hoàng Anh, Bác sĩ điều trị, Đơn vị bệnh nhiễm, khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
• Bác sĩ Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC
• Chị Nguyễn Dương Khánh Vy, Quản lý CSKH, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chương trình tư vấn trực tuyến được livestream trên ứng dụng THVLi của Đài Truyền hình Vĩnh Long và các fanpage: Trung tâm Tin tức VTV24, VTV8 - Đài Truyền hình Việt Nam, THVL - Truyền hình Vĩnh Long, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, VNVC - Hệ thống Trung tâm tiêm chủng Trẻ em và Người lớn; Hệ thống phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, kênh Youtube Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh, Youtube VNVC, Youtube Báo Thanh Niên, Youtube Đài Truyền hình Vĩnh Long

Ngay bây giờ, Quý vị đã có thể gửi câu hỏi đến các chuyên gia để được giải đáp trong chương trình TẠI ĐÂY!

Thông tin tư vấn quan trọng từ các chuyên gia, bác sĩ

Độc giả quan tâm, có thể xem lại chương trình ngay tại đây.

Gia tăng số ca mắc bệnh viêm phổi do cúm, Covid-19 và phế cầu

Mở đầu chương trình, BS.CKI Nguyễn Hoàng Anh, Bác sĩ điều trị, Đơn vị bệnh nhiễm, khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, gần đây, số ca mắc bệnh truyền nhiễm hô hấp, đặc biệt là viêm phổi tăng nhanh, mỗi ngày khoa Nội tổng hợp tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM ghi nhận 3 - 4 ca mắc mới, chủ yếu ở người cao tuổi và người có bệnh nền.

Trong đó, cúm, Covid-19 và phế cầu là những tác nhân chính, với triệu chứng tương tự như ho, sốt, khó thở, gây khó phân biệt trong giai đoạn đầu. Cúm và Covid-19 thường gây sốt cao, đau nhức toàn thân, trong khi phế cầu gây sốt từng cơn, ho kèm đờm xanh.

Cúm đặc biệt nguy hiểm với người già và người có bệnh nền, có thể dẫn đến biến chứng nặng hoặc làm trầm trọng bệnh sẵn có. Viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong nhóm bệnh nhiễm trùng, với tỷ lệ tử vong đến 20% ở người trên 65 tuổi.

Người lớn tuổi mắc viêm phổi thường kèm nhiều bệnh nền, tăng nguy cơ nhập viện, tái phát và tử vong, đồng thời gây gánh nặng lớn trong chăm sóc. Viêm phổi dễ tái phát nếu không tiêm ngừa đầy đủ, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng sống.

Lý giải cho sự gia tăng của bệnh viêm phổi, Bác sĩ Hoàng Anh cho biết đây là hệ quả từ sự kết hợp giữa yếu tố nội tại và tác động môi trường. Khi tuổi tác tăng, con người tiếp xúc lâu hơn với các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus hay ô nhiễm không khí, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời, hệ miễn dịch ở người cao tuổi suy giảm tự nhiên theo thời gian hoặc do các bệnh mạn tính, khiến khả năng bảo vệ cơ thể yếu đi, dù đã tiêm vắc xin trước đó. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương hơn trước các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19, việc gián đoạn tiêm chủng khiến miễn dịch cộng đồng suy giảm, tạo điều kiện cho các bệnh truyền nhiễm quay trở lại mạnh mẽ. Để đạt được miễn dịch cộng đồng và ngăn dịch lây lan, cần ít nhất 95% dân số được tiêm phòng.

Tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa cúm và phế cầu hiệu quả nhất

Bác sĩ Thanh Phong cho biết, phế cầu là vi khuẩn đứng top đầu trong những tác nhân gây bệnh đường nhiễm trùng hô hấp dưới. Hiện tại, các nhà khoa học đã phân lập hơn 100 huyết thanh của phế cầu. Tuy nhiên, các loại vắc xin vẫn chưa thể bao phủ toàn bộ 100 loại này. Hiện nay có 2 nhóm vắc xin phế cầu, bao gồm:

• Vắc xin polysaccharide (PPSV23): Được bào chế từ lớp vỏ polysaccharide của vi khuẩn, loại vắc xin này kích thích miễn dịch qua tế bào B mà không cần tế bào T. Vì vậy, không hiệu quả với trẻ dưới 2 tuổi và cần tiêm nhắc lại sau 3 – 5 năm. Ưu điểm là phòng được nhiều tuýp, nhưng hiệu lực không kéo dài.
• Vắc xin liên hợp (PCV10, 13, 15 và 20): Đây là loại vắc xin kết hợp giữa kháng nguyên polysaccharide và protein mang, giúp tăng cường đáp ứng miễn dịch thông qua cả tế bào B và T. Loại này có thể dùng cho cả trẻ nhỏ, mang lại hiệu quả bảo vệ lâu dài và bền vững hơn.

Tiêm đơn lẻ vắc xin phế cầu 23 thường không đủ. Để đạt hiệu quả phòng bệnh tối ưu, đặc biệt ở người lớn và người có nguy cơ cao, cần kết hợp thêm các vắc xin liên hợp như PCV13, PCV15 hoặc PCV20 tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe.

Ngoài vắc xin phế cầu, vắc xin cúm cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ em, người lớn và đặc biệt là phụ nữ mang thai. Đối với trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn, chỉ cần tiêm một liều vắc xin cúm cơ bản và tiếp tục tiêm nhắc lại hàng năm để duy trì hiệu quả phòng bệnh. Trẻ dưới 9 tuổi cần tiêm đủ 2 liều cơ bản, mỗi liều cách nhau 4 tuần, sau đó cũng nên tiêm nhắc hàng năm để bảo vệ lâu dài.

Với phụ nữ mang thai, lịch tiêm sẽ được điều chỉnh linh hoạt dựa trên các yếu tố. Thông thường, phụ nữ trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ nên được tiêm thêm một mũi nhắc, cách mũi tiêm trước ít nhất 6 tháng để tăng cường miễn dịch. Phụ nữ mang thai có thể lựa chọn tiêm vắc xin cúm tứ giá, chứa 4 thành phần virus gồm 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria).

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đang triển khai đầy đủ các loại vắc xin cúm (như Vaxigrip Tetra, Influvac Tetra, GC FLU Quadrivalent hay Ivacflu-S) và vắc xin phế cầu (như phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20, phế cầu 23) tại hàng trăm trung tâm trên toàn quốc. VNVC cũng hỗ trợ tiêm theo yêu cầu, tiêm chủng lưu động tại các cơ sở tôn giáo, trường học, doanh nghiệp, nhà riêng...

Đặc biệt, VNVC cam kết bảo quản vắc xin ở nhiệt độ từ 2 – 8 độ C từ địa điểm lưu kho – trên đường vận chuyển – tại phòng tiêm và tại địa điểm tiêm lưu động, đảm bảo chất lượng, an toàn hiệu quả tiêm chủng tối ưu.

Đối với các doanh nghiệp có nhu cầu tiêm chủng lưu động, VNVC sẽ linh hoạt triển khai theo số lượng đăng ký và yêu cầu cụ thể của từng đơn vị. Khi doanh nghiệp lựa chọn tiêm trực tiếp tại công ty để thuận tiện cho nhân viên, khi đó VNVC sẽ chủ động sắp xếp nhân sự, trang thiết bị và điều chỉnh lịch tiêm phù hợp để không làm gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trong trường hợp doanh nghiệp đăng ký cho nhân viên tiêm tại các trung tâm VNVC trên toàn quốc, đội ngũ bác sĩ sẽ tư vấn thêm về các loại vắc xin phù hợp, giúp người lao động có thể chủ động phòng ngừa nhiều bệnh lý khác bên cạnh nhu cầu ban đầu.

→ Đăng ký tiêm chủng lưu động cho tổ chức, doanh nghiệp, trường học TẠI ĐÂY!

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Quý khách có thể liên hệ trực tiếp với VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok: https://www.tiktok.com/@vnvc.vn

Quý Khách hàng có thể cài đặt ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng toàn năng” – app VNVC dễ dàng thông qua 2 đường dẫn sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Ngoài tiêm vắc xin đầy đủ, đúng lịch theo khuyến cáo, để phòng ngừa các bệnh hô hấp ngày càng tăng hiện nay, người dân cần chủ động giữ gìn vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, rửa tay thường xuyên, giữ ấm cơ thể khi thời tiết thay đổi và hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc. Đồng thời, nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập luyện thể dục đều đặn và đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề liên quan đến hô hấp.