6 cách phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ bố mẹ cần lưu lại

Biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn biến vô cùng phức tạp, thời tiết nắng nóng lên bất thường tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus…) lây lan nhanh chóng gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là trẻ em và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. Vật phụ huynh cần phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ như thế nào hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết.

Mùa nắng nóng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe trẻ em

Tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra vô cùng phức tạp trong những năm gần đây, nhiệt độ toàn cầu tăng cao, gây ra những đợt nắng nóng lịch sử, nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ, đặc biệt khi đối mặt với những tác động nguy hiểm từ môi trường.

Cộng với sự tăng nhiệt bên trong cơ thể được tạo ra từ các quá trình trao đổi chất, khiến cho sự tăng nhiệt kết hợp cả bên trong và bên ngoài cơ thể diễn ra mạnh mẽ và đột ngột, ảnh hưởng xấu đến khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể, là “chìa khóa” dẫn cơ thể đến với hàng loại các bệnh lý nguy hiểm như rối loạn điện giải, rối loạn thân nhiệt, mất nước, kiệt sức, say nắng, chuột rút do nhiệt…

Trẻ em với bản tính năng động, hiếu kỳ với thế giới bên ngoài, thường có xu hướng hoạt động, vui chơi, chạy nhảy ngay cả dưới trời nắng nóng, khiến cơ thể trẻ đổ mồ hôi nhiều, tăng tiết nước bọt, song trẻ cũng chưa có ý thức chủ động bổ sung nước đầy đủ, dễ khiến cơ thể bị mất nước và điện giải nghiêm trọng, trẻ dễ mắc các bệnh cảm nóng, khiến trẻ sốt cao, mạch nhanh, thở gấp, da khô nóng, tinh thần lơ mơ, lờ đờ, đi đứng loạng choạng không vững, co giật, hôn mê, buồn nôn, nôn mửa…, thậm chí là sốc nhiệt.

Sốc nhiệt do nắng nóng là tình trạng bệnh lý cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, phải nhập viện điều trị, thậm chí gây tử vong, phổ biến nhất và diễn biến nhanh chóng nhất là vào những ngày đầu tiên của đợt nắng nóng, tức thời điểm giao mùa do tình trạng nền nhiệt bên ngoài và bên trong cơ thể tăng lên đột ngột, khiến cơ thể không kịp thích nghi. Nhiệt độ tăng cao trong mùa nắng nóng cũng có thể làm trầm trọng hóa các bệnh mạn tính, bao gồm: bệnh tim mạch, hô hấp, mạch máu não và các bệnh liên quan đến bệnh tiểu đường.

Do đó, việc nâng cao ý thức phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ là cực kỳ cần thiết, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ.

Mùa nắng nóng là “khắc tinh” của các công tác bảo quản thực phẩm, thực phẩm dễ hư hỏng, ôi thiu, nguy cơ thức ăn bị nhiễm khuẩn các tác nhân gây bệnh đường tiêu hóa như ngộ độc botulinum do vi khuẩn Clostridium botulinum, nhiễm trùng đường tiêu hóa gây tiêu chảy cấp do Rotavirus, tả, thương hàn, bại liệt…

Mùa nắng nóng cùng độ ẩm không khí cao cũng tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho sự sinh sôi, hoạt động và phát triển của các loại côn trùng, đặc biệt là muỗi, khiến cho trẻ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây truyền qua đường muỗi đốt như sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản, sốt rét…

Ngoài ra, mùa nắng nóng là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển, sinh sôi mạnh mẽ của các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn…, nhất là các tác nhân lây qua đường hô hấp như cúm, phế cầu, ho gà, quai bị, các bệnh về não, thận, da như sởi, thủy đậu, zona thần kinh, HPV, chân tay miệng…

Thời tiết nắng nóng cũng là điều kiện bất lợi, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cả trẻ em và người lớn, khiến hệ thống miễn dịch bị suy yếu, sức đề kháng với bệnh tật bị suy giảm, không còn đủ khả năng bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của các tác nhân gây bệnh từ cả bên ngoài môi trường và bên trong cơ thể.

Tất cả những yếu tố này vô tình khiến người dân, đặc biệt là trẻ em với hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh dễ mắc bệnh, bệnh diễn biến nặng, kéo dài, lâu khỏi, nguy cơ cao biến chứng, bệnh dịch dễ lây lan và bùng phát nhanh chóng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), căn cứ theo diễn biến nóng lên của khí hậu toàn cầu hiện nay, trung bình mỗi năm trên thế giới có 1/3 trẻ em phải trải qua 4 - 5 đợt nắng nóng. Con số này tương đương với: Mỗi năm, trẻ phải tiếp xúc ít nhất một trong các điều kiện nhiệt độ cao như: nhiệt độ trên 35°C trong khoảng 84 ngày trở lên hoặc tiếp xúc với đợt nắng nóng kéo dài ít nhất 5 ngày hoặc trẻ phải tiếp xúc với nhiệt độ cao hơn 2°C trở lên so với mức trung bình 15 ngày tại địa phương đang sinh sống. (1)

Có thể thấy, tần suất tiếp xúc và cường độ nhiệt mà trẻ phải tiếp xúc hàng năm là rất lớn và theo dự đoán của WHO, những con số này sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai.

Phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ em bằng vắc xin

Như trên đã đề cập, mùa nóng là thời điểm trẻ thường mắc các bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp, các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa, da và não bộ. Trong khi đó, có rất nhiều bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm đã có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Chính vì thế, phụ huynh cần chủ động tìm hiểu, kiểm tra lịch tiêm của trẻ và đưa trẻ đến các cơ sở tiêm chủng uy tín để được tiêm ngừa vắc xin thích hợp để phòng bệnh mùa nắng nóng. Các vắc xin phòng ngừa bệnh mùa nắng nóng mà trẻ không thể bỏ qua bao gồm:

1. Nhóm các vắc xin phòng bệnh lây qua đường hô hấp

• Vắc xin phòng cúm tứ giá: Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan);
• Vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết do phế cầu khuẩn gây ra: Synflorix (Bỉ), Prevenar 13 (Bỉ);
• Vắc xin phối hợp phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván: Adacel (Canada), Boostrix (Bỉ);
• Vắc xin thuỷ đậu: Varivax (Mỹ), Varilrix (Bỉ), Varicella (Hàn Quốc);
• Vắc xin phối hợp phòng bệnh sởi, quai bị, rubella: Priorix (Bỉ), MMR (Ấn Độ), MMR II (Mỹ), ProQuad (Mỹ);
• Vắc xin ngừa bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm A, B, C, Y, W-135: Bexsero (Ý), VA-Mengoc-BC (Cuba), Menactra (Mỹ), MenQuadfi (Mỹ), Nimenrix (Bỉ);
• Vắc xin ngừa bệnh viêm màng não mủ, viêm phổi do vi khuẩn Haemophilus influenzae týp B (Hib): Quimi Hib (Cuba).

2. Nhóm các vắc xin phòng bệnh lây qua đường tiêu hóa

• Vắc xin phòng viêm gan A: Avaxim 80U (Pháp), Havax (Việt Nam);
• Vắc xin phòng thương hàn: Typhim VI (Pháp), Typhoid VI (Việt Nam);
• Vắc xin phòng tả: Morcvax (Việt Nam);
• Vắc xin ngừa bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus: Rotateq (Mỹ), Rotarix (Bỉ), Rotavin (Việt Nam);
• Vắc xin ngừa bệnh bại liệt: bOPV (Việt Nam), Imovax Polio (IPV - Pháp), vắc xin 4 trong 1 có thành phần ngừa bại liệt Tetraxim (Pháp)...

3. Nhóm các vắc xin phòng bệnh về da

• Vắc xin sởi: MVVAC (Việt Nam), vắc xin 3 trong 1 có thành phần ngừa sởi MMR (Ấn Độ), MMR-II (Mỹ), Priorix (Bỉ);
• Vắc xin ngừa mụn cóc sinh dục và các chứng ung thư liên quan đến HPV:Gardasil (Mỹ), Gardasil 9 (Mỹ).

4. Nhóm các vắc xin phòng bệnh lây qua đường động vật cắn

• Vắc xin sốt xuất huyết;
• Vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản: Jevax (Việt Nam), Imojev (Thái Lan), JEEV (Ấn Độ)…
• Vắc xin ngừa bệnh dại: Verorab (Pháp), Abhayrab (Ấn Độ)...

Ngoài ra, trẻ cần tiêm thêm một số loại vắc xin quan trọng khác trong độ tuổi mà bác sĩ khuyến cáo, phụ huynh cần hỗ trợ và tạo điều kiện cho trẻ được tiêm ngừa đầy đủ tất cả vắc xin phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ và cả các vắc xin quan trọng theo độ tuổi, giúp trẻ hình thành miễn dịch đặc hiệu, chủ động, đầy đủ, bảo vệ trẻ khỏi sự tấn công của các tác nhân gây bệnh nguy hiểm.

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang cung ứng đầy đủ tất cả các loại vắc xin phòng bệnh mùa nắng nóng không chỉ cho trẻ em mà cho cả người lớn tại hàng trăm trung tâm trên toàn quốc. Tất cả vắc xin tại VNVC được nhập khẩu trực tiếp, chính hãng từ các tập đoàn dược phẩm uy tín hàng đầu toàn cầu và trong nước.

VNVC cũng là đơn vị nhập khẩu vắc xin chuyên nghiệp với năng lực vượt trội trong công tác bảo quản và khả năng tính toán, dự trữ tồn kho, điều phối “dòng chảy” vắc xin từ điểm nhập khẩu đến điểm lưu kho, từ kho lạnh tổng đến các kho lạnh trung tâm và giữa các kho trung tâm với nhau.

Vì thế, VNVC được tất cả các hãng vắc xin hàng đầu thế giới tín nhiệm, được quyền đàm phán trực tiếp, đặt mua số lượng lớn vắc xin chất lượng cao trong nhiều năm, kể cả vắc xin thế hệ mới và các loại vắc xin thường xuyên khan hiếm, đảm bảo nguồn cung bền vững, cam kết cung ứng đầy đủ vắc xin quan trọng cho hàng chục triệu trẻ em và người lớn Việt Nam.

Toàn bộ vắc xin tại VNVC được bảo quản trong hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) xây dựng theo tiêu chuẩn Quốc tế cao cấp nhất gồm hệ thống hàng trăm kho lạnh hiện đại, quy mô lớn, đạt chuẩn GSP cùng hệ thống xe lạnh, trang thiết bị vận chuyển vắc xin, thùng lạnh, tủ lạnh bảo quản vắc xin chuyên dụng tại mỗi phòng tiêm.

Điều này giúp VNVC bảo quản khối lượng vắc xin “khổng lồ” trên toàn quốc luôn trong điều kiện tối ưu với nhiệt độ được duy trì ổn định ở mức từ 2 - 8 độ C theo yêu cầu của nhà sản xuất tại mọi điểm trên suốt hành trình của vắc xin từ nơi lưu kho, trên hành trình vận chuyển và tại điểm sử dụng, mang đến hiệu quả và an toàn tiêm chủng đạt mức cao nhất cho tất cả Khách hàng.

VNVC xây dựng và đào tạo đội ngũ nhân sự chất lượng cao, quy mô lớn với gần 10.00 bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn. 100% Bác sĩ khám và chỉ định tiêm chủng chính xác, phù hợp với lịch sử tiêm chủng, tình trạng sức khỏe và nhu cầu chủng ngừa riêng biệt của mỗi cá nhân. 100% điều dưỡng tại VNVC có chứng chỉ thực hành An toàn tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế.

100% cán bộ, nhân viên y tế tại VNVC được tham gia các khóa đào tạo thường quy nhằm cập nhật kiến thức chuyên môn mới, cải tiến tay nghề nghiệp vụ, cải thiện kỹ năng tiêm ít đau cùng kỹ năng chăm sóc Khách hàng từ tâm và nâng cao khả năng nhân biệt, xử trí các phản ứng phụ bất lợi sau tiêm chuyên nghiệp, nhanh chóng, an toàn, hiệu quả, thực hiện mục tiêu mang đến dịch vụ tiêm chủng toàn diện, khác biệt, an toàn, hiệu quả, chất lẹong và tận tâm.

Toàn bộ Trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc được đồng bộ hoá về cơ sở hạ tầng khang trang, rộng rãi, cơ sở vật chất hiện đại, cao cấp và tiện lợi. VNVC đầu từ lớn cho xây dựng các phòng và khu vực chức năng chuyên dụng, hướng đến việc phục vụ mọi nhu cầu có thể phát sinh của Khách hàng trong quá trình tiêm chủng tại VNVC, bao gồm: nhiều sảnh chờ rộng rãi, thoáng mát, hương thơm không gian thư giãn, dịu nhẹ mang đến cảm giác an toàn; phòng khám, phòng tiêm, khu vực chăm sóc sức khoẻ sau tiêm.

Phòng xử trí phản ứng sau tiêm được thiết kế riêng biệt, rộng thoáng, trang vị đầy đủ các thiết bị y tế đạt chuẩn cao cấp của Bộ Y tế; khu vui chơi, nhà vệ sinh thuỷ cung cho trẻ em sinh động, phòng cho mẹ và bé, khu vực thay tã, pha sữa… cùng nhiều tiện ích cao cấp hoàn toàn miễn phí đi kèm như: nước uống thanh trùng, khăn giấy ướt/khô, tã/bỉm cao cấp đủ loại, đủ size, wifi, sạc điện thiết bị di động, miễn phí hoặc hỗ trợ phí gửi xe…

Đặc biệt, VNVC mang đến mức giá tiêm chủng hợp lý, thậm chí tốt nhất thị trường cùng cam kết bình ổn giá, không tăng giá vắc xin bất thường ngay cả thời điểm vắc xin khan hiếm. Giá tiêm chủng tại VNVC được công khai chi tiết, minh bạch trân bảng giá tại các trung tâm VNVC trên toàn hệ thống và các nền tảng đưa tin trực tuyến chính thức của VNVC như website, fanpage facebook, app VNVC… VNVC cam kết mức giá trên bảng giá là mức giá cuối cùng, tuyệt đối không phát sinh thêm các phụ phí, ngay cả khi sử dụng các tiện ích cao cấp tại trung tâm.

VNVC còn thường xuyên mang đến nhiều ưu đãi và quà tặng giá trị, đồng thời tiên phong, đột phá giải pháp tài chính mua trả góp gói vắc xin không lãi suất “Tiêm vắc xin trước trả tiền sau” hoặc chia nhỏ chi phí mua gói vắc xin thành nhiều lần thanh toán vô cùng thông minh, giải quyết triệt để rào cản tài chính của nhiều gia đình, tạo điều kiện cho tất cả mọi người dân đều được tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch, góp phần gia tăng tỷ lệ tiêm chủng vắc xin của quốc gia, cải thiện sức khoẻ và nâng cao chất lượng sống của người Việt Nam.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine

Duy trì thói quen uống đủ nước cho trẻ nhỏ

Mùa nắng nóng, mồ hôi và nước bọt tiết ra nhiều khiến cơ thể mất nước nhiều hơn, nguy cơ cao rối loạn điện giải, khiến trẻ mệt mỏi, khó chịu, suy kiệt, tinh thần lơ mơ, kém tỉnh táo, choáng váng. Chính vì thế, bên cạnh việc chủ động đưa trẻ đi tiêm ngừa sớm, đầy đủ và đúng lịch tất cả các loại vắc xin phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ và các vắc xin quan trọng trong độ tuổi, bố mẹ cần duy trì thói quen uống đủ lượng nước mỗi ngày cho trẻ bằng cách:

1. Lượng nước cần thiết cho trẻ theo độ tuổi

Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) khuyến nghị bố mẹ cần tích cực giúp trẻ bổ sung nước đều đặn mỗi ngày nhằm đảm bảo hiệu quả của quá trình hydrat hóa với liều lượng nước mỗi ngày như sau:

2. Các loại đồ uống tốt cho trẻ mùa nắng nóng

Nhằm bù dịch, đảm bảo lượng nước và điện giải ổn định trong cơ thể cũng như giúp trẻ giải khát, ngoài nước lọc thông thường, phụ huynh có thể tham khảo thêm một số loại đồ uống tốt, có hương vị dễ uống nhằm giúp trẻ tích cực hơn trong việc uống nước trong những ngày hè nắng nóng như:

• Nước ép trái cây: táo, ổi, cam, quýt, chanh, cà chua, chuối, thơm, ớt chuông, quả lê, dưa hấu, dưa leo, lựu, bưởi, dưa lưới, việt quất…
• Nước ép rau củ: rau má, rau bina, rau diếp cá, rau mùi, rau ngót, bắp cải tím, cần tây, xà lách, cà rốt, củ dền, củ sắn…
• Các loại nước chứa điện giải đóng chai ít đường với thành phần lành tính
• Oresol uống thay nước để tăng cường hiệu quả hoạt động của các chất điện giải trong cơ thể, cải thiện quá trình hydrat hóa
• Các loại đồ uống khác: Sữa chua, nước mía, nước sắn dây, nước dừa, nước luộc râu ngô, sữa bắp…

Lưu ý, mặc dù thời tiết nắng nóng nhưng phụ huynh không nên cho trẻ uống nhiều nước lạnh, thay vào đó nên uống nước đun sôi để nguội.

3. Dấu hiệu trẻ bị mất nước và cách xử trí

Ở những trẻ bị mất nước ở mức độ nhẹ đến trung bình, phụ huynh có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu như:

• Niêm mạc khô, da khô và hơi nhăn, miệng và lưỡi khô;
• Số lần tiểu tiện giảm bất thường;
• Cơ thể trẻ mất năng lượng, uể oải, mệt mỏi, kém năng động;
• Khi nhìn vào mắt trẻ, phụ huynh có thể để ý thấy mắt trẻ hơi khô, không tiết ra nhiều nước mắt, trẻ khóc nhưng không có nước mắt, mắt kém trong, có thể đỏ mắt nhẹ, đôi mắt trũng sâu không có sức sống;
• Cảm nhận thấy nhịp thở và nhịp tim của trẻ tăng cao bất thường do kiệt sức, thở gắng sức.

Ở những trường hợp bị mất nước nghiêm trọng, trẻ thường biểu hiện qua những dấu hiệu như: sốt cao, buồn nôn, nôn mửa, bị tiêu chảy nặng, gặp khó khăn khi uống nước, số lần đi tiểu giảm đáng kể, niêm mạc miệng lưỡi khô, da khô và có lốm đốm, nhiều trường hợp nổi ban rộp, mạch nhanh, yếu, khiến trẻ thở gắng sức, nặng nhọc bất thường…

Ngay khi phát hiện những triệu chứng hoặc nghi ngờ trẻ bị mất nước, cha mẹ cần xác định nguyên nhân trẻ bị tiêu chảy và đưa ra các phương pháp xử trí kịp thời:

• Nếu trẻ bị mất nước do trẻ bú sữa hoặc uống nước không đầy đủ: Cần tích cực bù dịch cho trẻ, cho trẻ uống nhiều nước hoặc bú nhiều sữa hơn, nên chia nhỏ lượng nước cần thiết trong một ngày thành nhiều lần nhỏ trong một ngày, đồng thời gia tăng số lượng và tần suất tiêu thụ các món ăn lỏng, dễ ăn, dễ tiêu hóa cho trẻ trong khẩu phần ăn hàng ngày như cháo, súp, canh…
• Trẻ uống sữa công thức “không hợp”, đạm có trong sữa có thể khiến quá trình hấp thu dinh dưỡng của trẻ bị cản trở, gây mất nước. Khi gặp tình trạng này, cần ngưng sử dụng sữa, đồng thời đưa trẻ đến gặp các chuyên gia dinh dưỡng của Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome để được tư vấn loại sữa phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và khả năng hấp thu của cơ thể trẻ.
• Nếu trẻ bị mất nước do tiêu chảy, phụ huynh cần bù nước và tăng cường điện giải cho trẻ, đồng thời đưa trẻ đến các cơ sở y tế địa phương và bệnh viện gần nhất để được các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân tiêu chảy và đưa ra các phương pháp chăm sóc, điều trị thích hợp.
• Nếu trẻ bị mất nước do sốt, phụ huynh cần vừa bù nước cho trẻ vừa sử dụng các loại thuốc hạ sốt thông thường với liều lượng phù hợp theo cân nặng và độ tuổi của trẻ.
• Nếu trẻ bị mất nước do vận động nhiều, nhất là vào mùa nắng nóng, cần bù kết hợp bù nước và khuyến khích trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn trong nhà, đảm bảo môi trường nghỉ ngơi mát mẻ, thoáng mát, độ ẩm vừa phải.

Chế độ ăn uống hợp lý cho trẻ mùa nắng nóng

Thực phẩm mà trẻ tiêu thụ cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Vào thời điểm thời tiết nắng nóng, hệ miễn dịch và sức đề kháng bệnh tật của trẻ bị suy giảm, chế độ dinh dưỡng đặc biệt quan trọng giúp tăng cường đề kháng, cải thiện hiệu quả hoạt động của hệ miễn dịch, giúp trẻ được bảo vệ tốt hơn và phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ.

1. Các thực phẩm giàu nước và chất điện giải

Trong mùa nắng nóng, cần chú ý cung cấp cho trẻ, đồng thời khuyến khích trẻ tiêu thụ những thực phẩm giàu nước và chất điện giải như nước dừa, nước mía, hoa quả tươi (dưa hấu, dâu tây, dưa leo, cam, chuối, bơ, cà chua, trái cây có múi, xoài, dưa lưới, dưa chuột…), rau tươi (cần tây, bắp cải tím, rau chân vịt, bông cải xanh, cải xoăn, các loại rau xanh lá khác…), các loại củ và hạt (hạt đậu lăng, đậu phộng, quả hạnh, đậu nành, củ khoai tây có chứa nhiều chất xơ, vitamin B và C, kali và manga…)

2. Thực phẩm cần hạn chế

Trong mùa nắng nóng, tránh cho trẻ ăn quá nhiều đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ngọt nhiều đường, đồ uống có cồn, chất kích thích, thực phẩm muối chua, thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn chế biến nhiều gia vị vì những nhóm thực phẩm này không chỉ gây tăng cân mà còn gây háo nước và thúc đẩy nguy cơ say nắng, kiệt sức khi trẻ hoạt động ngoài trời.

3. Bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết

Vitamin và khoáng chất là vi chất có lợi, tham gia trực tiếp vào nhiều hoạt động chuyển hóa và cung cấp năng lượng cho cơ thể nhưng lại không được cơ thể tạo ra mà cần được bổ sung từ các nguồn thực phẩm từ bên ngoài như: cá có dầu, trứng, bơ, khoai tây, rau lá xanh, trái cây họ cam quýt, dâu tây, quả việt quất, quả mâm xôi, ớt chuông, khoai tây…

Bảo vệ cơ thể của trẻ khi ra ngoài trời để ngừa bệnh mùa nắng

Khi ra ngoài trời vào mùa nắng nóng, bố mẹ cần chú ý lựa chọn thời điểm có thời tiết mát mẻ, lựa chọn vị trí hoạt động có nhiều bóng râm, trang bị quần áo chống nắng, phụ kiện che chắn các vùng nhạy cảm như da mặt, mắt… Bố mẹ có thể tham khảo những cách bảo vệ cơ thể trẻ khi ra ngoài trời dưới đây để phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ:

1. Thời điểm thích hợp cho trẻ em vui chơi ngoài trời

Tránh cho trẻ ra ngoài từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều khi ánh nắng mặt trời mạnh nhất. Thời gian lý tưởng để cho trẻ vui chơi ngoài trời là buổi sáng sớm hoặc chiều tối, khi nhiệt độ môi trường trở nên mát mẻ hơn và cường độ tia UV yếu đi.

Để chắc chắn, bố mẹ có thể sử dụng các ứng dụng thời tiết để kiểm tra chỉ số UV trên thiết bị di động thông minh trước khi cho trẻ ra ngoài để đảm bảo an toàn ở mức tối đa. Chỉ số UV an toàn là chỉ số ở mức 1 - 2, có thể cho trẻ ra ngoài vui chơi nhưng vẫn cần thực hiện các biện pháp che chắn ánh nắng trực tiếp khác cho trẻ.

2. Quần áo chống nắng

Phụ huynh nên che chắn kỹ lưỡng cho trẻ trước khi ra ngoài trời nhằm tránh ánh nắng trực tiếp cho trẻ. Phụ huynh nên chọn quần áo dài tay, quần dài, có chất liệu được làm từ những loại vải mỏng nhẹ, thấm hút mồ hôi tốt cùng khả năng chống tia UV cao. Ngoài ra, phụ huynh có thể cân nhắc lựa chọn quần áo sáng màu cho trẻ bởi những dải màu sáng thường có tính chất phản chiếu nhiệt tốt hơn, giúp trẻ mát mẻ hơn dưới nắng.

3. Mũ rộng vành

Mũ rộng vành bảo vệ không chỉ đầu mà còn cả mặt, cổ và vai của trẻ khỏi tia UV. Nên chọn mũ có vải nhẹ, độ dày vừa phải, được thiết kế thoáng khí tốt cùng khả năng chống nắng cao. Mũ nên có vành rộng từ 2 - 3 inch là lý tưởng và thường có thêm dây đai để giữ mũ không bị bay trong quá trình hoạt động ngoài trời.

4. Kính mát cho trẻ

Kính mát bảo vệ mắt trẻ khỏi tác hại của tia UVA và UVB, tránh tránh sáng trực tiếp lên mặt và mắt gây ra các bệnh lý về mắt và da. Kính mát cho trẻ phải có nhãn bảo vệ UV 100% và phù hợp với kích thước khuôn mặt trẻ để không gây khó chịu. Kính có dây đeo là tốt nhất cho trẻ nhỏ để đảm bảo chúng không rơi khi trẻ đang chơi ngoài trời.

5. Sử dụng kem chống nắng cho bé

Phụ huynh nên lựa chọn kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 hoặc cao hơn (50 - 70 SPF) và phải có khả năng chống lại cả UVA và UVB. Trước thời điểm dự kiến cho trẻ ra ngoài trời, cần bôi kem chống nắng lên mọi vùng da tiếp xúc với ánh nắng, kể cả sau tai, vùng sau gáy, bắp tay, bàn tay, đùi và giữa các ngón chân. Đồng thời, cần chú ý thoa lại kem chống nắng mỗi 2 giờ hoặc sau khoảng thời gian được quy định trên hướng dẫn sử dụng hoặc khi bé tắm biển hoặc nô đùa, vận động mạnh, chảy mồ hôi nhiều khiến kem chống nắng bị trôi.

Cách phòng bệnh cho trẻ em mùa nắng nóng qua thói quen và môi trường sống

Mùa nắng nóng, nhiệt độ tăng cao khiến trẻ tiết mồ hôi liên tục. Để phòng ngừa các bệnh về da do mồ hôi, bụi bẩn, vi khuẩn, virus, ký sinh trùng tích tụ trên da, phụ huynh cần khuyến khích và tập cho trẻ thói quen vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ để phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ.

1. Tập cho trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng

Khuyến khích trẻ rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi chơi ở ngoài. Dạy trẻ rửa tay kỹ lưỡng ít nhất 20 giây bằng nước sạch và sữa rửa tay lành tính, chú trọng vào các khu vực thường xuyên tiếp xúc với các bề mặt như ngón tay, lòng bàn tay và mu bàn tay. Trong trường hợp không có sẵn nước và xà phòng, có thể sử dụng dung dịch rửa tay có cồn để vệ sinh tay cho trẻ.

2. Tắm mát đúng cách, lau khô người cho trẻ

Tắm mát cho trẻ hàng ngày để giúp trẻ giải nhiệt, hạn chế nắng nóng có chịu và giảm nguy cơ nhiễm khuẩn do mồ hôi tích tụ. Sử dụng nước mát vừa phải để tắm, tránh nước quá lạnh có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu hoặc gây sốc nhiệt. Sau khi tắm, nên lau khô người trẻ một cách nhẹ nhàng, đặc biệt là ở các nếp gấp da như nách, đầu gối và cổ để tránh vi khuẩn khu trú, tích tụ và phát triển.

3. Sử dụng điều hoà và quạt gió hợp lý

Điều chỉnh nhiệt độ điều hòa khoảng 25 - 27 độ C, tránh làm lạnh quá mức, ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ hô hấp, khiến làn da của trẻ bị khô. Nếu sử dụng quạt gió để làm mát, nên để quạt xoay đều, để đảm bảo rằng trẻ không tiếp xúc trực tiếp lâu với luồng gió mạnh để tránh việc trẻ bị cảm lạnh, làm khô niêm mạc mũi, mắt, miệng. Đồng thời, phụ huynh cần chú ý thường xuyên vệ sinh lưới lọc của điều hòa và cánh quạt để đảm bảo không khí trong lành, không có bụi bẩn và vi khuẩn.

4. Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát

Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, nhất là các khu vực mà trẻ thường xuyên tiếp xúc như phòng ngủ, phòng khách và khu vực vui chơi, sinh hoạt. Đảm bảo ngôi nhà có đủ cửa sổ hoặc lỗ thông hơi để không khí có thể lưu thông tự nhiên, giúp không gian mát mẻ và giảm thiểu vi khuẩn tích tụ. Đồng thời, cần sử dụng máy hút ẩm hoặc các biện pháp khác để kiểm soát độ ẩm trong nhà, tránh môi trường ẩm ướt thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Theo dõi sức khỏe của bé thường xuyên để xử lý kịp thời

1. Các dấu hiệu nhận biết trẻ bị bệnh mùa nắng nóng

• Trẻ bị say nắng và kiệt sức do nhiệt lượng bên ngoài và bên trong cơ thể tăng lên: Trẻ cảm thấy mệt mỏi bất thường, chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn, da bợt nhợt hoặc đỏ rực và đôi khi có sốt nhẹ.
• Trẻ bị mất nước: miệng khô, khóc mà không có nước mắt, ít hoặc không đi tiểu trong nhiều giờ, da khô và sụt cân bất thường.
• Cơn co thắt do nhiệt: trẻ có thể bị chuột rút ở chân hoặc bụng, thường xảy ra sau khi chơi hoạt động ngoài trời trong thời tiết nóng.
• Trẻ mắc các bệnh truyền nhiễm mùa nắng nóng: Khi trẻ mắc các bệnh truyền nhiễm mùa nắng nóng, trẻ có thể biểu hiện thông qua các triệu chứng tương ứng của bệnh mà trẻ mắc, chẳng hạn như:
  • Bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus: có thể nhận biết thông qua dấu hiệu sốt nhẹ, nôn, tiêu chảy, phân lỏng toàn nước, có lúc có màu xanh dưa cải, có thể có đờm, nhớt nhưng không có máu.
  • Bệnh bại liệt trong mùa nóng: ở thể liệt mềm cấp điển hình, trẻ có thể đau họng, sốt, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau đầu, đau nhức cơ các chi, dần dần mất vận động và cuối cùng dẫn đến liệt. Trẻ mắc bại liệt thể viêm màng não vô khuẩn có triệu chứng sốt, đau đầu, đau cơ, cứng gáy. Trẻ liệt thể nhẹ có dấu hiệu sốt, khó ngủ, đau đầu, buồn nôn, nôn, táo bón…
  • Bệnh cúm trong mùa nóng: trẻ bị cúm có thể sốt, ớn lạnh, đau đầu, chóng mặt, nhức cơ, mệt mỏi toàn thân, cảm giác yếu ớt, ho nặng kéo dài, có thể buồn nôn, nôn, tiêu chảy…
  • Bệnh tả trong mùa nóng: trẻ bị tiêu chảy nhiều lần, phân nước đục như nước vo gạo, nôn, khát, niêm mạc khô, da nhăn, đôi mắt trũng do mất nước, chuột rút…
  • Bệnh thương hàn trong mùa nóng: trẻ có thể sốt cao liên tục 39 - 40 độ C, ớn lạnh, đau cơ, nhức đầu, mệt mỏi, chán ăn, bụng chướng, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy xen kẽ với táo bón, xuất hiện hồng ban ở bụng, mạn sườn, ngực, li bì, mê sảng…
  • Bệnh thủy đậu trong mùa nóng: trẻ xuất hiện triệu chứng sốt, đau đầu, phát ban dạng phỏng nước, ngứa toàn thân.
  • Bệnh viêm gan A trong mùa nóng: trẻ mệt mỏi âm ỉ kéo dài và buồn nôn, chán ăn, đau bụng ở vùng gan, nước tiểu sẫm màu và vàng da.
  • Bệnh viêm màng não do não mô cầu trong mùa nóng: trẻ có thể sốt cao, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn vọt, táo bón và tăng kích thích da, cổ cứng, đau khớp/cơ, ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước, lú lẫn, lơ mơ, hôn mê, co giật, liệt, có trường hợp xuất hiện mảng xuất huyết và sốc.
  • Bệnh viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa do phế cầu khuẩn là các bệnh do vi khuẩn phế cầu trong mùa nóng: Ở giai đoạn khởi phát, bệnh diễn biến nhẹ, phụ huynh có thể nhận biết thông qua dấu hiệu trẻ sốt, nôn và co giật…

⇒ Bạn có thể tìm hiểu thêm: 28 bệnh thường gặp ở trẻ em: Triệu chứng nhận biết và phòng ngừa

Ngoài ra, còn rất nhiều dấu hiệu nhận biết trẻ bị bệnh mùa nắng nóng khác, mỗi một nguyên nhân gây ra bệnh mùa nắng nóng ở trẻ sẽ có những triệu chứng khác nhau. Điều quan trọng nhất, ngay khi trẻ có dấu hiệu bất thường so với những hành vi, trạng thái thường ngày, phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế và bệnh viện gần nhất để bác sĩ khám, xác định nguyên nhân và xử trí thích hợp.

2. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi:

• Trẻ xuất hiện những triệu chứng nghiêm trọng: Nếu trẻ có các dấu hiệu say nắng nghiêm trọng như co giật, ý thức kém, sốt cao trên 39°C, hoặc nếu phụ huynh phát hiện những triệu chứng bất thường, nghi ngờ là tình trạng sức khỏe bất lợi ở trẻ, có thể đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay lập tức.
• Trẻ không đáp ứng với các biện pháp điều trị tại nhà: Nếu các triệu chứng của trẻ không cải thiện sau khi phụ huynh đã cho trẻ nghỉ ngơi trong môi trường mát mẻ, đã bổ sung chất lỏng, cho uống thuốc hạ sốt, cầm tiêu…
• Trẻ đau bụng dữ dội hoặc tiêu chảy không dứt: Đây là những triệu chứng nghi ngờ trẻ đang mắc một số tình trạng nhiễm trùng hoặc vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

Nắng nóng kết hợp với tính chất độ ẩm không khí cao là điều kiện vô cùng thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm sinh sôi, hoạt động và phát triển; đồng thời khiến hệ thống miễn dịch và séc đề kháng của người dân bị suy giảm, không đủ khả năng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật.

Nhiệt độ cao cũng là một trong những tác nhân trực tiếp  gây ra nhiều tình trạng bệnh lý nghiêm trọng như sốc nhiệt, rối loạn điện giải,tổn thương da, tác động xấu đến chức năng hô hấp, cản trở hệ vận động gây liệt, làm trầm trọng hoá các bệnh nền có sẵn, thậm chí tử vong.

Chinh vì thế, phụ huynh cần chủ động cho trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh mùa nắng nóng cho trẻ đầy đủ và đúng kịch tất cả các loại vắc xin mùa nắng nóng, các vắc xin quan trọng được khuyến nghị trong độ tuổi. Song song đó, cần duy trì thói quen uống đủ nước, thói quen sinh hoạt khoa học và chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho trẻ, chống nắng, che chắn kỹ cho trẻ khi ra ngoài trời và theo dõi sức khỏe của bé thường xuyên để có phương pháp xẻ trú kịp thời.