Sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục không? [GIẢI ĐÁP KHOA HỌC]

Trong những năm gần đây, sốt xuất huyết đang trở thành một vấn đề nổi cộm tại Việt Nam với nhiều ca mắc mới và tử vong. Sốt xuất huyết dễ bùng phát dịch trong cộng đồng nên nhiều người lo ngại về mức độ lây lan của bệnh, vậy sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục không đang là vấn đề được rất nhiều người quan tâm.

Báo cáo về khả năng lây truyền sốt xuất huyết qua đường tình dục

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ngày 6/11/2019, các nhà chức trách Tây Ban Nha báo cáo về khả năng lây truyền bệnh sốt xuất huyết qua đường tình dục giữa 2 người đàn ông tại thành phố Madrid, miền Trung Tây Ban Nha. (1)

Theo đánh giá của WHO, hiện vẫn chưa có bất kỳ tài liệu nào cho thấy khả năng lây truyền bệnh sốt xuất huyết qua nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), do đó trường hợp này khá bất thường. Tuy nhiên, cũng có một số tài liệu cho thấy virus sốt xuất huyết tồn tại trong tinh dịch nam giới bị nhiễm bệnh hoặc dịch tiết âm đạo của phụ nữ bị nhiễm bệnh.

Theo Academic, trong một nghiên cứu đầu năm 2018, được thực hiện trên các mẫu tinh dịch thu thập từ nam giới mắc bệnh sốt xuất huyết tại một bệnh viện ở Singapore. Mẫu tinh dịch được thu thập vào khoảng 3-6 ngày, sau khi bệnh nhân bắt đầu sốt. Tuy nhiên, virus sốt xuất huyết lại không được phát hiện trong bất kỳ mẫu tinh dịch nào. (2)

Sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục không?

Theo các dữ liệu y khoa tính đến hiện tại, đường lây truyền sốt xuất huyết chủ yếu qua vết muỗi đốt của muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn). Loại muỗi được mệnh danh là “kẻ ăn ngày” vì thường đốt người vào sáng sớm hoặc chiều muộn. Muỗi Aedes aegypti mang virus khi hút máu người bệnh. Sau khoảng 1 tuần, muỗi mang mầm bệnh có thể lây truyền virus sang người khác qua vết đốt. Như vậy, không có khả năng lây lan khi quan hệ tình dục với bệnh nhân đang mắc sốt xuất huyết.

Ngoài lây truyền virus gián tiếp qua vết muỗi đốt, bệnh sốt xuất huyết còn có thể lây truyền qua đường máu hoặc dùng chung kim tiêm – đây là con đường ít phổ biến hơn. Người lành có thể mắc sốt xuất huyết nếu được truyền máu từ người bệnh hoặc người lành và người bệnh dùng chung bơm kim tiêm.

Một số đường lây truyền hiếm gặp hơn có thể kể đến như: Lây truyền tại bệnh viện, lây truyền dọc.

• Lây truyền tại bệnh viện: Virus có thể lây truyền qua các chế phẩm máu, người lành bị phơi nhiễm với các tổn thương do kim tiêm, tổn thương niêm mạc. Người cho máu không triệu chứng nhưng vẫn có khả năng lây truyền virus sốt xuất huyết.
• Lây truyền dọc: Trong một số trường hợp mẹ bầu mang virus sốt xuất huyết trong máu (mắc bệnh trong vòng 10 ngày trước sinh) có thể truyền virus cho trẻ khi sinh. Bệnh xuất hiện triệu chứng khi trẻ được 4-11 ngày tuổi.

Có nên quan hệ khi đang bị sốt xuất huyết?

Mặc dù sốt xuất huyết không lây truyền qua đường tình dục, nhưng người bệnh cần cân nhắc về việc quan hệ trong khi đang mắc bệnh. Vì, phần lớn người bệnh sốt xuất huyết sẽ cảm thấy mệt mỏi, sốt khi mắc bệnh, nếu quan hệ tình dục hoặc vận động mạnh trong thời gian này có nguy cơ dẫn đến những hậu quả về sức khỏe không đáng có. Người bệnh sốt xuất huyết nên kiêng quan hệ trong thời gian khởi phát triệu chứng bệnh với những lý do cụ thể sau:

• Việc quan hệ khiến người bệnh mất nhiều thời gian để phục hồi sức khỏe;
• Quan hệ tình dục tiêu tốn nhiều năng lượng của cơ thể. Trong khi đó, phần lớn người bệnh đều mệt mỏi, miễn dịch kém. Vì thế, quan hệ trong thời điểm này có thể khiến người bệnh mệt mỏi hơn, thời gian lành bệnh chậm hơn;
• Bên cạnh đó, khi mắc sốt xuất huyết bệnh nhân khó đạt khoái cảm trong quan hệ, có những trường hợp phải bỏ “cuộc yêu” giữa chừng.

Có nhiều quan điểm cho rằng, quan hệ khi mắc sốt xuất huyết có thể khiến cơ thể ra nhiều mồ hôi, hỗ trợ cho việc hạ sốt, thúc đẩy nhanh quá trình hồi phục cho bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là quan điểm hoàn toàn sai lầm, vì nếu chỉ đổ mồ hôi ít trong thời gian ngắn cũng không thể hạ sốt dứt điểm.

Hướng dẫn chăm sóc người bệnh sốt xuất huyết

Đối với những bệnh nhân sốt xuất huyết thể nhẹ, người bệnh có thể nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà. Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh sốt xuất huyết tại nhà như:

• Bệnh nhân cần được uống nhiều nước, gồm nước lọc, dung dịch điện giải, nước ép trái cây,… Nên chú trọng uống nước trái cây vì vừa bổ sung được vitamin, vừa bù chất điện giải cho cơ thể;
• Hạ sốt cho bệnh nhân bằng cách chườm ấm, dùng thuốc hạ sốt nếu cần. Người bệnh nên mặc quần áo thoáng mát, dễ tỏa nhiệt khi bị sốt;
• Chế độ ăn uống cũng rất quan trọng với người bệnh giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục. Nên cung cấp đủ dinh dưỡng với các loại thực phẩm có chứa nhiều protein như thịt, cá, trứng, sữa,…; Bổ sung đường, lipid thực vật nhằm tăng cường năng lượng, giúp người bệnh giảm cảm giác mệt mỏi, tránh suy nhược cơ thể;
• Không nên ăn quá nhiều trong một bữa, thay vào đó nên chia nhỏ bữa ăn để giảm cảm giác chán ăn và hỗ trợ cho đường tiêu hóa. Với người lớn, nên ăn khoảng 4-6 bữa/ ngày; với trẻ em, cần ăn 6 đến 8 bữa ăn/ngày;
• Nên ăn những món ăn dạng lỏng như cháo, súp,… để hệ tiêu hóa hoạt động dễ dàng, hiệu quả hơn khi đang trong thời gian mắc bệnh.

Trong quá trình chăm sóc tại nhà, nếu bệnh nhân có dấu hiệu sốt cao không thuyên giảm, li bì, chảy máu chân răng, đi ngoài phân đen,… cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời. Nếu không có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đe dọa tính mạng người bệnh.

Sốt xuất huyết có quan hệ tình dục được không? Tuy bệnh không lây truyền qua đường tình dục, nhưng người bệnh sốt xuất huyết cần cân nhắc việc quan hệ tình dục, để tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng phục hồi.