Sốt xuất huyết ngày thứ 4 có nguy hiểm không? Triệu chứng là gì?

Sốt xuất huyết ngày thứ 4 là thời điểm bệnh nguy hiểm nhất nhưng nhiều người bệnh thường chủ quan dẫn đến tình trạng sốc sốt xuất huyết, nguy kịch, gây tử vong.

Nguyên nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây nên. Virus này có 4 type huyết thanh khác nhau là Dengue-1, Dengue-2, Dengue-3 và Dengue-4. Trong một năm, một khu vực/vùng có thể bùng phát dịch do một, hai hoặc thậm chí cả 4 type virus trên. Đồng thời, virus dị biến rất nhanh, khiến hệ miễn dịch của con người khó chống chọi.

Người bệnh nhiễm với chủng virus nào thì chỉ có khả năng tạo nên miễn dịch suốt đời với chủng virus đó. Vì vậy, những người sống trong vùng lưu hành dịch Dengue có thể mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều hơn một lần trong đời.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá sốt xuất huyết là bệnh do muỗi truyền nhanh nhất thế giới. Căn bệnh này phổ biến ở hơn 100 quốc gia trên toàn thế giới, ảnh hưởng khoảng 400 triệu người mỗi năm. Sốt xuất huyết lây truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti. Khi muỗi này đốt người lành, virus từ tuyến nước bọt của muỗi sẽ vào máu người rồi gây bệnh sốt xuất huyết.

Tại Việt Nam, bệnh sốt xuất huyết xảy ra quanh năm, thường gia tăng mạnh vào mùa mưa. Triệu chứng đặc trưng của sốt xuất huyết Dengue là sốt, xuất huyết và thoát huyết tương, có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn đông máu, suy tạng, nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời, người bệnh dễ tử vong.

Sốt xuất huyết ngày thứ 4 thuộc giai đoạn nào của bệnh?

Sốt xuất huyết ngày thứ 4 (tính từ ngày bắt đầu sốt trở đi) là thời điểm cảnh báo sốt xuất huyết nguy hiểm nhất. Nhiều ghi nhận cho thấy, có nhiều người sốt xuất huyết diễn tiến bệnh nặng từ ngày thứ 4, hạ tiểu cầu, sốc xuất huyết, nhưng chủ quan không nhập viện đã rơi vào nguy kịch, thậm chí tử vong.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh sốt xuất huyết thường kéo dài 5-7 ngày, chia làm 3 giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nặng, giai đoạn phục hồi. Trong đó, sốt xuất huyết ngày thứ 4 thuộc giai đoạn nặng của bệnh. Người bệnh có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt và có thể có các biểu hiện như: đau nhức người, nếu thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì.

Bên cạnh các triệu chứng trên, người bệnh có thể xuất hiện xuất huyết, các nốt/chấm xuất huyết rải rác ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạng sườn hoặc mảng bầm tím. Người bệnh có thể gặp tình trạng xuất huyết ở niêm mạc - chảy máu mũi, lợi, tiểu ra máu, kinh nguyệt kéo dài hoặc có kinh sớm hơn kỳ hạn.

Nhiều người lầm tưởng rằng khi mắc sốt xuất huyết sẽ nghiêm trọng khi các biểu hiện xuất huyết niêm mạc như chảy máu lợi, kinh nguyệt sớm, tiểu ra máu… Tuy nhiên, bệnh còn có các biểu hiện nặng khác như tụt huyết áp, tổn thương các tạng của cơ thể, viêm não… Một số trường hợp nghiêm trọng xuất hiện biểu hiện suy tạng như: viêm gan nặng, viêm não, viêm cơ tim,... Những biến chứng nặng này có thể xảy ra ở người bệnh không có dấu hiệu thoát huyết tương rõ hoặc không sốc.

Xem thêm: Sốt xuất huyết ngày thứ 5

Triệu chứng sốt xuất huyết ngày thứ 4

Sốt xuất huyết có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ nhũ nhi đến trẻ lớn và người lớn với các triệu chứng tương tự và có nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm. Do đó, người dân luôn cảnh giác với bệnh vì có nguy cơ bệnh chuyển nặng và tử vong luôn hiện hữu nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Triệu chứng nhận biết bệnh sốt xuất huyết Dengue ngày thứ 4 là người bệnh còn sốt hoặc đã giảm sốt và xuất hiện các biểu hiện như: đau nhức người, nếu thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì.

Đồng thời, người bệnh sốt xuất huyết có thể gặp các triệu chứng khác ở ngày thứ 4 như: xuất huyết, các nốt/chấm xuất huyết rải rác ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạng sườn hoặc mảng bầm tím. Người bệnh có thể gặp tình trạng xuất huyết ở niêm mạc - chảy máu mũi, lợi, tiểu ra máu, kinh nguyệt kéo dài hoặc có kinh sớm hơn kỳ hạn.

“Khi trẻ hết sốt vào ngày thứ 4, thứ 6 thì càng phải theo dõi sát hơn vì đây là giai đoạn bệnh có thể trở nặng. Các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết trở nặng mà phụ huynh cần lưu tâm như: trẻ lừ đừ, đau bụng, nôn ói nhiều, tay chân lạnh, tiểu ít, than mệt, nôn ra máu, tiêu phân đen sệt… Lúc này, trẻ cần được đến khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.” BS Phạm Hồng Thuyết cho biết.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết ngày thứ 4

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nên tâm lý lo lắng, sốt ruột khi con bị sốt xuất huyết, nhiều phụ huynh thường nghe theo các phương pháp điều trị dân gian, tiềm ẩn nguy cơ khiến bệnh trở nặng hơn, biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng. Do đó, các chuyên gia y tế hướng dẫn phụ huynh cách chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết ngày thứ 4 như sau:

• Không tự ý cho trẻ uống thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ vì có thể bỏ sót các triệu chứng chuyển nặng của trẻ cũng như cho trẻ uống sai thuốc gây nhiều ảnh hưởng nguy hiểm.
• Không cho trẻ uống những loại nước có màu đen hoặc đỏ như coca, xá xị… vì có thể gây nhầm lẫn với tình trạng xuất huyết tiêu hóa.
• Không nên áp dụng các phương pháp dân gian như cạo gió, cắt lể vì sẽ làm đau và gây chảy máu, nhiễm trùng cho trẻ, có thể khiến trẻ chảy máu không cầm.
• Cho trẻ ăn uống bình thường, đặc biệt uống nhiều nước. Có thể uống nước lọc, oresol, nước trái cây, nước dừa….
• Không cho trẻ sốt xuất huyết truyền dịch tại các phòng khám tư hoặc cơ sở y tế không đủ điều kiện vì nguy cơ sốc dịch truyền hoặc bỏ sót các triệu chứng nặng của bệnh.

Đặc biệt, khi trẻ có triệu chứng cảnh báo nguy hiểm dưới đây, phụ huynh cần đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Cảm giác khó chịu, bứt rứt hơn mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt.
• Không ăn uống được.
• Nôn ói, tiêu chảy, đau bụng nhiều hơn.
• Tay chân lạnh, ẩm.
• Lú lẫn, kích thích, vật vã hoặc li bì.
• Chảy máu mũi, miệng, xuất huyết âm đạo bất thường, nôn ra máu, tiêu phân đen hoặc máu đỏ.
• Trên 6 giờ không tiểu tiện.

Làm gì để phòng ngừa sốt xuất huyết?

Muỗi vằn là tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết, do đó nếu không có muỗi vằn sẽ không có bệnh sốt xuất huyết. Muỗi vằn Aedes aegypti ngày càng có sức sống dai dẳng hơn, thậm chí có những con muỗi đã kháng thuốc. Nên có những nơi, dù đã phun thuốc diệt muỗi, trẻ em và người lớn vẫn bị sốt xuất huyết.

Các chuyên gia y tế cho biết, khi điều tra về thực trạng muỗi gây bệnh sốt xuất huyết cho thấy, những khu vực mà có số lượng muỗi chỉ 0,3 con/hộ gia đình là những khu vực ít/gần như không có khả năng bị bệnh sốt xuất huyết (1). Do vậy, trong một gia đình, chỉ cần có từ 1 con muỗi trở lên là tiềm ẩn nguy cơ bị lây nhiễm. Đặc biệt là quần thể muỗi gây bệnh sốt xuất huyết tồn tại rất dai dẳng. Nếu năm ngoái đã bị mắc sốt xuất huyết thì khả năng lớn năm nay lại tiếp tục có người mắc ở khu dân cư đó.

Để phòng ngừa sốt xuất huyết, nguyên tắc đầu tiên là phải diệt hết muỗi, loăng quăng (bọ gậy), và phòng chống muỗi đốt. Mỗi gia đình cần loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, loăng quăng như: thu gom, hủy các vật dụng phế thải xung quanh nhà như chai lọ vỡ, ống bơ, vỏ dừa..., dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.

Cần phòng chống muỗi đốt bằng các cách chủ động: ngủ trong màn (mùng) kể cả ban ngày, lắp lưới chắn muỗi ở cửa sổ, dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi… để ngăn ngừa muỗi vằn đốt và gây bệnh sốt xuất huyết.

Sốt xuất huyết ngày thứ 4 có thể tiến triển nguy kịch, nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp biến chứng nặng, gây tử vong do huyết tương rò rỉ, tích tụ chất lỏng, suy hô hấp, chảy máu nghiêm trọng hoặc suy cơ quan. Do đó, việc nhận biết triệu chứng sốt xuất huyết ngày thứ 4 rất quan trọng để phòng ngừa rủi ro cho người bệnh.