Sốt xuất huyết sốt cao không hạ: Nguyên nhân, biến chứng, cách xử lý

18:29 22/03/2025

Quản lý Y khoa Vùng 3 - Mekong
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, triệu chứng điển hình là sốt cao đột ngột, kéo dài và khó hạ, khiến người bệnh mệt mỏi, suy kiệt sức khỏe. Nhiều trường hợp còn cảnh báo nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy làm sao để nhận biết và xử trí đúng cách khi gặp tình trạng sốt xuất huyết sốt cao không hạ? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
BS Phan Nguyễn Trường Giang - Quản lý Y khoa vùng 3 Mekong của Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “Sốt cao không hạ trong sốt xuất huyết là hậu quả của sự kết hợp giữa phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, tổn thương mao mạch, mất nước và biến chứng tiềm tàng của cơ thể. Tuy đây là triệu chứng phổ biến của bệnh, nhưng lại là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang trong tình trạng viêm nghiêm trọng hoặc biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm, xử lý đúng cách và tuân thủ chỉ dẫn y tế đóng vai trò sống còn trong việc kiểm soát bệnh và giảm thiểu nguy cơ tử vong.” |
Nguyên nhân sốt xuất huyết sốt cao không hạ
Sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và nguy hiểm, đặc biệt ở các quốc gia nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Một trong những triệu chứng điển hình và đáng chú ý nhất của bệnh là tình trạng sốt cao liên tục vốn khó thuyên giảm, gây lo ngại cho cả người bệnh và các bác sĩ lâm sàng. Chuyên gia lý giải tình trạng sốt xuất huyết gây ra sốt cao kéo dài, khó kiểm soát thông qua các nguyên nhân sau:
1. Phản ứng của cơ thể với virus Dengue
Nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng sốt xuất huyết sốt cao không hạ là do virus Dengue (tác nhân gây bệnh) kích thích cơ thể sản sinh quá mức các chất trung gian hóa học (cytokines) như interleukin-1 (IL-1), tumor necrosis factor-alpha (TNF-alpha) và interferon. Những chất này được giải phóng để kích hoạt hệ miễn dịch chống lại sự nhân lên của virus, đồng thời cũng gây ra tình trạng viêm toàn cơ thể và làm tăng thân nhiệt đáng kể.
Khác với những bệnh sốt thông thường, virus Dengue thuộc họ Arbovirus có khả năng nhân lên rất mạnh trong máu, gây tổn thương trực tiếp tế bào nội mạc mạch máu và kích hoạt các phản ứng viêm lan rộng. Điều này lý giải tại sao sốt xuất huyết thường gây sốt cao kéo dài, liên tục (lên đến 39 - 40°C) và khó giảm ngay cả khi dùng thuốc hạ sốt.
2. Hiện tượng rò rỉ mao mạch và tác động lên hệ tuần hoàn
Virus Dengue có thể gây tổn thương đến rào bảo vệ mao mạch, khiến cấu trúc mạch máu trở nên dễ thấm hơn bình thường, khiến hiện tượng thoát huyết tương dịch vào các mô mềm, giảm thể tích tuần hoàn và giảm khả năng vận chuyển oxy diễn ra, kích thích cơ chế bù trừ bằng quá trình tăng tốc hoạt động trao đổi chất, dẫn đến việc gia tăng chuyển hóa nhiệt lượng.
Song song đó, lưu lượng máu giảm tác động xấu lên khả năng phân phối nhiệt của cơ thể, làm thân nhiệt tiếp tục tăng cao, làm trầm trọng thêm tình trạng sốt cao và khó hạ. Chính vì vậy, việc theo dõi và điều trị kịp thời sốt xuất huyết là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

3. Rối loạn miễn dịch
Nguyên nhân tiếp theo khiến sốt xuất huyết sốt cao không hạ được chuyên gia nhận định là do rối loạn miễn dịch trong bệnh sốt xuất huyết. Bàn về vấn đề này, chuyên gia cho biết khi cơ thể bị nhiễm virus Dengue lần đầu, hệ miễn dịch phản ứng bằng cách sản sinh kháng thể chống lại virus.
Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh bị tái nhiễm với một tuýp virus Dengue khác, sự hiện diện của các kháng thể trước đó có thể tạo điều kiện cho hiện tượng antibody-dependent enhancement (ADE). Đây là hiện tượng khi các kháng thể không trung hòa virus mà lại giúp virus xâm nhập vào tế bào miễn dịch, từ đó làm tăng mức độ nhiễm trùng. (1)
Quá trình này dẫn đến sự kích hoạt mạnh mẽ của hệ miễn dịch, gây ra phản ứng viêm quá mức và làm tổn thương các mạch máu, từ đó góp phần vào sự gia tăng sốt và các triệu chứng nặng. Rối loạn miễn dịch không chỉ làm sốt cao kéo dài mà còn làm tăng nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng như sốc giảm thể tích, xuất huyết nội tạng, suy đa cơ quan, đặc biệt trong những trường hợp tái nhiễm với virus Dengue.
4. Tình trạng mất nước và mất cân bằng điện giải
Khi mắc sốt xuất huyết, cơ thể người bệnh thường mất nhiều nước do sốt kéo dài, toát mồ hôi và thậm chí kèm theo nôn mửa hoặc tiêu chảy. Mất nước và mất cân bằng điện giải làm suy giảm chức năng điều hòa thân nhiệt, khiến việc hạ nhiệt tự nhiên trở nên kém hiệu quả. Đây cũng là lý do tại sao nhiều bệnh nhân sốt xuất huyết sốt cao không đáp ứng tốt với các biện pháp hạ sốt thông thường nếu không được cung cấp đủ nước và dung dịch điện giải.
5. Biến chứng nguy hiểm: Sốc Dengue hoặc nhiễm trùng thứ phát
Một số bệnh nhân sốt xuất huyết có thể trải qua giai đoạn sốc Dengue – khi huyết áp xuống thấp nguy hiểm hoặc tình trạng bội nhiễm do cơ chế miễn dịch suy giảm. Trong các trường hợp này, cơ thể bị kích thích quá mức bởi nhiều yếu tố gây viêm và stress nội môi, dẫn đến sốt cao dai dẳng. Đôi khi, việc nhiễm trùng thêm các vi khuẩn hoặc virus khác (nhiễm trùng thứ phát) trong quá trình bệnh cũng khiến bệnh nhân không chỉ sốt mà còn kèm theo các biến chứng nặng nề đe dọa tính mạng.
6. Kháng thuốc hạ sốt và lạm dụng thuốc không đúng cách
Tình trạng sốt cao không hạ trong sốt xuất huyết cũng có thể liên quan đến việc xử lý không đúng cách của một số người bệnh. Việc sử dụng thuốc hạ sốt nhóm NSAIDs như aspirin hoặc ibuprofen thay vì paracetamol có nguy cơ làm tăng chảy máu nội tạng, do các thuốc này ức chế tiểu cầu và làm tổn thương mạch máu thêm trầm trọng. Ngoài ra, liều lượng hạ sốt không đúng hoặc lạm dụng thuốc mà không kết hợp bù nước cũng có thể dẫn đến hiệu quả kiểm soát sốt kém.
7. Giai đoạn lâm sàng đặc biệt trong sốt xuất huyết
Sốt cao trong sốt xuất huyết thường kéo dài từ 2 - 7 ngày, tương ứng với giai đoạn ủ bệnh và sốt cấp tính. Đặc biệt, từ ngày thứ 3 - 5 của bệnh, cơ thể bước vào giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết khi tình trạng thoát huyết tương và rối loạn đông máu đạt đỉnh, làm các triệu chứng như sốt cao, đau nhức người, chảy máu chân răng hoặc xuất huyết dưới da trở nên nghiêm trọng hơn.

Cách xử lý khi sốt cao không hạ trong sốt xuất huyết
Sốt cao không hạ là một trong những triệu chứng điển hình và đáng lo ngại nhất của bệnh sốt xuất huyết, đặc biệt khi thân nhiệt có thể tăng lên 39 - 40°C và kéo dài nhiều ngày liên tục. Đây không chỉ là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước virus Dengue mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, người bệnh và gia đình cần nắm rõ các phương pháp khoa học để kiểm soát tình trạng sốt cao nhằm hạn chế rủi ro cho sức khỏe.
1. Theo dõi và kiểm soát nhiệt độ tại nhà
Khi trẻ hoặc người lớn mắc sốt xuất huyết và gặp phải tình trạng sốt xuất huyết sốt cao không hạ, việc theo dõi và kiểm soát nhiệt độ tại nhà đóng vai trò rất quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Trước tiên, cần theo dõi nhiệt độ cơ thể thường xuyên, ít nhất mỗi 2 - 4 giờ, để đánh giá sự thay đổi của sốt và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Bên cạnh đó, cần duy trì môi trường phòng ngủ thoáng mát, tránh để người bệnh nằm trong môi trường có nhiệt độ cao và nóng bức, đồng thời cung cấp đủ nước cho bệnh nhân để tránh tình trạng mất nước do sốt kéo dài. Bên cạnh đó, người bệnh cần được thay quần áo thường xuyên để giữ cơ thể mát mẻ. Nếu sốt không hạ sau 24 - 48 giờ, hoặc kèm theo các dấu hiệu khác như mệt mỏi, đau bụng, chảy máu, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
2. Sử dụng thuốc hạ sốt đúng loại, đúng liều
Trong trường hợp sốt xuất huyết dẫn đến sốt cao liên tục, sốt không hạ thì việc sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách là cần thiết để giảm nhiệt độ cơ thể và hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Nếu nhiệt độ vượt quá 39°C, có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol với khoảng cách sử dụng 4-6 giờ/lần, không vượt quá 4 lần trong 24 giờ. Nhưng cần lưu ý tránh dùng ibuprofen hoặc aspirin hoặc ibuprofen vì chúng có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng liên quan đến tình trạng xuất huyết trong sốt xuất huyết.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, cần kết hợp các biện pháp hạ nhiệt không dùng thuốc như chườm mát. Người chăm sóc có thể sử dụng khăn mềm thấm nước ấm sau đó đặt tại các vị trí giúp tản nhiệt nhanh như trán, nách, bẹn và cổ. Thay khăn thường xuyên để duy trì hiệu quả làm mát. Tránh dùng nước lạnh hoặc nước quá nóng vì có thể gây sốc nhiệt hoặc làm co mạch máu.
Nếu sốt không giảm sau khi dùng thuốc hoặc xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm như lừ đừ, nôn ói nhiều, xuất huyết bất thường cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện ngay lập tức để được điều trị chuyên sâu.
Điều quan trọng là tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc khác hoặc tăng liều Paracetamol mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ, để tránh gây tổn thương gan hoặc các biến chứng không mong muốn.
⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết nên uống thuốc gì để hạ sốt và nhanh khỏi?
3. Tránh lạm dụng biện pháp không được khuyến cáo
Không ít trường hợp người bệnh hoặc người nhà vì lo lắng mà tự ý áp dụng các biện pháp không khoa học, như sử dụng thuốc hạ sốt không được chỉ định, chườm lạnh quá mức, hoặc cho người bệnh uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn. Đặc biệt, việc lạm dụng thuốc hạ sốt hoặc kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc có thể làm tổn thương gan, gây chảy máu nội tạng và khiến tình trạng trở nên nguy hiểm hơn.
4. Đảm bảo bù nước và điện giải đầy đủ
Sốt cao kéo dài không chỉ làm cơ thể người bệnh hao hụt nước nhanh chóng mà còn gây mất cân bằng điện giải – yếu tố khiến tình trạng sốt tăng nặng hơn. Do đó, cần khuyến khích người bệnh uống đủ nước và bổ sung các dung dịch điện giải như oresol (theo đúng chỉ định và pha chế đúng tỉ lệ). Nước ép trái cây giàu vitamin C như nước cam, chanh cũng có thể hỗ trợ tăng cường miễn dịch và làm dịu cơ thể. Tuy nhiên, cần tránh các loại nước có đường quá ngọt hoặc nước có ga, bởi chúng có thể gây kích thích dạ dày.
5. Nhập viện khi có dấu hiệu nguy hiểm
Bệnh nhân mắc sốt xuất huyết cần được nhập viện ngay khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, bởi đây có thể là biểu hiện của giai đoạn nặng, đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời để giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Những dấu hiệu cần lưu ý bao gồm: đau bụng dữ dội hoặc đau liên tục, nôn ói nhiều lần, chảy máu bất thường (chảy máu cam, chân răng, xuất huyết dưới da, đi tiêu ra máu), vật vã, lừ đừ, hoặc thậm chí mất ý thức.
Ngoài ra, các biểu hiện như chân tay lạnh, da nổi bông tím, tiểu ít hoặc không tiểu trong nhiều giờ, khó thở hoặc tím tái cũng là những triệu chứng nghiêm trọng báo hiệu sốc sốt xuất huyết hoặc suy tạng. Những tình trạng này yêu cầu phải nhập viện ngay lập tức để được truyền dịch, theo dõi huyết áp, và xử trí biến chứng kịp thời.
Bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần đặc biệt lưu ý trẻ em mắc sốt xuất huyết thường dễ tiến triển nhanh đến giai đoạn nặng hơn so với người lớn. Việc chậm trễ trong nhập viện có thể làm tăng nguy cơ tử vong. Vì vậy, người nhà bệnh nhân cần nhận biết sớm các dấu hiệu nguy hiểm và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế có đủ điều kiện điều trị để được chăm sóc toàn diện và hiệu quả.
Biến chứng của sốt xuất huyết sốt cao không hạ
Sốt cao không hạ là một trong những đặc điểm chính của sốt xuất huyết, đặc biệt trong giai đoạn từ 2 - 7 ngày đầu tiên. Tuy thường được đánh giá là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước sự xâm nhập của virus Dengue, sốt cao kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nghiêm trọng tiềm ẩn, đe dọa đến tính mạng nếu không được can thiệp y tế kịp thời.
1. Nguy cơ mất nước và rối loạn điện giải
Sốt cao kéo dài trong bệnh sốt xuất huyết có thể dẫn đến tình trạng mất nước và rối loạn điện giải nghiêm trọng, làm trầm trọng thêm diễn tiến của bệnh. Khi cơ thể sốt cao, quá trình bốc hơi nước qua da và hô hấp tăng lên, trong khi bệnh nhân thường giảm uống nước do mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn. Hậu quả là cơ thể mất nước nhanh chóng, dẫn đến tình trạng khô môi, khát nước, tiểu ít, và suy giảm tuần hoàn máu.
Rối loạn điện giải là hệ quả thường gặp do mất nước, đặc biệt là hạ natri máu hoặc kali máu. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, yếu cơ, rối loạn nhịp tim, và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến co giật hoặc ngưng tim. Đối với trẻ nhỏ và người già, nguy cơ này càng nghiêm trọng do cơ thể khó bù nước và điều chỉnh cân bằng nội môi.
Để phòng ngừa biến chứng, việc bù nước và điện giải đóng vai trò quan trọng. Bệnh nhân cần được khuyến cáo uống nhiều nước, dung dịch bù điện giải như oresol, hoặc nước trái cây giàu khoáng chất. Trong các trường hợp nặng, cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch dưới sự theo dõi chặt chẽ của nhân viên y tế để đảm bảo cân bằng nước và điện giải, giúp ổn định tình trạng bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, mất nước và rối loạn điện giải có thể dẫn đến sốc và nguy cơ tử vong.
2. Tổn thương nội tạng
Sốt cao kéo dài trong sốt xuất huyết có thể dẫn đến tổn thương nhiều cơ quan nội tạng, đặc biệt khi bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng. Một trong những cơ quan bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất là gan. Virus dengue có thể gây viêm gan cấp, dẫn đến tăng men gan (AST, ALT) trong máu. Tình trạng này không chỉ làm giảm chức năng chuyển hóa mà còn có thể gây suy gan cấp nếu không được điều trị kịp thời.
Thận cũng là cơ quan dễ bị tổn thương do mất nước kéo dài và giảm tưới máu thận. Hậu quả có thể dẫn đến suy thận cấp, với các biểu hiện như giảm hoặc ngừng tiểu, tăng creatinine máu và rối loạn cân bằng kiềm toan. Ngoài ra, tổn thương phổi như tràn dịch màng phổi và phù phổi cấp có thể xảy ra, gây khó thở và giảm oxy máu, đặc biệt ở những bệnh nhân có tiền sử bệnh hô hấp mạn tính.
Hệ tim mạch cũng không nằm ngoài nguy cơ, với khả năng xảy ra viêm cơ tim, rối loạn nhịp tim, và suy tim cấp do viêm nhiễm và rối loạn điện giải. Trong một số trường hợp, tổn thương não hoặc xuất huyết não có thể xảy ra do tình trạng rối loạn đông máu và tăng áp lực nội sọ, dẫn đến co giật, lơ mơ hoặc hôn mê.
Để giảm thiểu nguy cơ tổn thương nội tạng, việc theo dõi sát sao các dấu hiệu sinh tồn, chỉ số lâm sàng và xét nghiệm là điều bắt buộc. Bệnh nhân cần được điều trị tại các cơ sở y tế chuyên sâu để được truyền dịch, bù điện giải, hỗ trợ chức năng các cơ quan và xử trí kịp thời các biến chứng nguy hiểm.
3. Sốc sốt xuất huyết và nguy cơ tử vong
Sốc sốt xuất huyết là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh, thường xảy ra trong giai đoạn bệnh nhân bắt đầu hạ sốt nhưng tình trạng lâm sàng lại xấu đi nhanh chóng. Nguyên nhân chính là do thoát huyết tương nghiêm trọng ra ngoài lòng mạch, dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn và tụt huyết áp. Tình trạng này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể nhanh chóng dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong.
Các dấu hiệu nhận biết sốc sốt xuất huyết bao gồm da lạnh, nổi bông tím, nhịp tim nhanh, huyết áp tụt hoặc không đo được, mạch yếu và nhanh, và lượng nước tiểu giảm rõ rệt. Đặc biệt, bệnh nhân có thể trở nên lừ đừ, vật vã hoặc hôn mê, là các dấu hiệu của suy giảm tưới máu não.
Nguy cơ tử vong cao hơn ở các nhóm bệnh nhân như trẻ nhỏ, người già, người có bệnh lý nền như tiểu đường, tim mạch, và phụ nữ mang thai. Việc chậm trễ trong chẩn đoán và xử trí có thể khiến tình trạng bệnh chuyển biến xấu không hồi phục.
Điều trị sốc sốt xuất huyết đòi hỏi phải bù dịch nhanh chóng và chính xác qua đường tĩnh mạch để duy trì thể tích tuần hoàn. Các biện pháp hỗ trợ khác như theo dõi huyết động liên tục, truyền máu hoặc chế phẩm máu trong trường hợp có rối loạn đông máu nghiêm trọng, và điều trị suy đa cơ quan cần được thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên sâu.
Nhận thức và phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo, đặc biệt trong giai đoạn nguy hiểm của bệnh, là yếu tố then chốt để giảm tỷ lệ tử vong do sốt xuất huyết.
4. Rối loạn thần kinh do viêm não Dengue
Viêm não là một biến chứng hiếm nhưng nghiêm trọng, khi virus Dengue xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương. Tình trạng sốt cao không hạ kéo dài kèm theo đau đầu dữ dội, mê sảng, co giật hoặc mất ý thức có thể báo hiệu biến chứng này. Bệnh nhân bị viêm não Dengue có nguy cơ cao gặp tổn thương não lâu dài hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
5. Sự gia tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát
Sốt cao kéo dài khiến hệ miễn dịch của cơ thể suy kiệt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn hoặc virus khác tấn công, gây nhiễm trùng thứ phát. Các bệnh thường gặp bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng máu hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Điều này làm tình trạng bệnh thêm trầm trọng, gây nhiều khó khăn trong điều trị và tăng nguy cơ tử vong.
6. Tình trạng toan máu
Toan máu xảy ra khi cơ thể không còn đủ khả năng loại bỏ các chất chuyển hóa thải từ quá trình tăng nhiệt độ liên tục. Việc sốt cao không hạ, mất nước và rối loạn các phản ứng sinh hóa có thể dẫn đến tình trạng tích tụ axit trong máu, làm cản trở trao đổi oxy và gây hôn mê.
Phòng ngừa sốt cao không hạ do sốt xuất huyết
Sốt cao kéo dài là triệu chứng đặc trưng, đồng thời là biểu hiện nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết – căn bệnh truyền nhiễm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề. Hiện nay, khi sốt xuất huyết ngày càng gia tăng ở nhiều khu vực, đặc biệt tại các quốc gia nhiệt đới, việc phòng ngừa tình trạng sốt cao không hạ không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người bệnh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn nguy cơ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như sốc sốt Dengue, xuất huyết nặng hay suy đa tạng.
Theo đó, người bệnh cần phát hiện sớm sốt xuất huyết để kiểm soát sốt cao và ngăn ngừa sự tiến triển nặng của bệnh. Bệnh thường khởi phát với triệu chứng sốt cao 39 - 40°C kèm theo đau đầu, đau cơ, phát ban hoặc xuất huyết dưới da.
Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu này, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Việc tự ý điều trị tại nhà mà không có sự hỗ trợ của bác sĩ có thể khiến sốt cao kéo dài và gia tăng nguy cơ biến chứng. Sử dụng thuốc hạ sốt an toàn như Paracetamol là bước cơ bản. Tuyệt đối tránh các thuốc hạ sốt nhóm aspirin hoặc ibuprofen, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết nặng.
Ngoài việc dùng thuốc, các biện pháp hạ nhiệt không dùng thuốc cũng cần được áp dụng song song, bao gồm chườm mát bằng khăn ấm ở trán, nách và bẹn, mặc quần áo thoáng mát, và duy trì môi trường xung quanh thông thoáng. Bổ sung đầy đủ nước và dung dịch điện giải qua đường uống, như nước oresol hoặc nước trái cây giàu khoáng chất, giúp ngăn ngừa mất nước và hỗ trợ quá trình điều hòa thân nhiệt.
Theo dõi sát sao nhiệt độ cơ thể và các dấu hiệu lâm sàng là yếu tố then chốt để phát hiện sớm diễn tiến xấu. Người nhà cần thường xuyên kiểm tra nhiệt độ bệnh nhân và lưu ý các triệu chứng đi kèm như mệt lừ đừ, khó chịu, hoặc nôn ói nhiều. Khi thấy sốt không giảm sau 1 – 2 liều Paracetamol hoặc có dấu hiệu cảnh báo, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Mất nước và mất cân bằng điện giải là nguyên nhân chính khiến tình trạng sốt cao kéo dài khó kiểm soát và làm suy giảm khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể. Do đó, người bệnh cần được uống nhiều nước mỗi ngày, kết hợp bổ sung các dung dịch điện giải như oresol để duy trì sự ổn định về nước và điện giải trong máu.
Các loại nước chứa nhiều vitamin C như nước cam, nước chanh hoặc nước ép bưởi cũng được khuyến khích để tăng cường khả năng miễn dịch và cung cấp thêm năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, nên tránh các loại nước chứa quá nhiều đường hoặc nước có ga, vì chúng không giúp cải thiện tình trạng mất nước mà có thể gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Ngoài ra, phòng ngừa sốt cao không hạ do sốt xuất huyết không chỉ dừng lại ở biện pháp kiểm soát triệu chứng mà còn đòi hỏi ý thức cộng đồng về phòng chống bệnh. Người dân cần nâng cao hiểu biết về các giai đoạn của sốt xuất huyết, đặc biệt là giai đoạn nguy hiểm, khi sốt có thể giảm nhưng xuất hiện nguy cơ rò rỉ máu, tụt huyết áp hoặc tổn thương nội tạng. Việc nhận thức đúng giúp phân biệt sốt xuất huyết với sốt thông thường, từ đó có hướng điều trị kịp thời và phù hợp.
Quan trọng nhất, việc phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết nói chung bằng cách kiểm soát môi trường sống, diệt lăng quăng (bọ gậy) và phòng tránh muỗi đốt là biện pháp gốc rễ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, từ đó hạn chế các biến chứng nghiêm trọng do sốt cao kéo dài.
Đặc biệt, Việt Nam đã có vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết, được Hệ thống tiêm chủng VNVC đưa về Việt Nam, ra mắt và triển khai tiêm cho trẻ em tư 4 tuổi và người lớn tại hàng trăm trung tâm VNVC hiện đại trên toàn quốc. Do đó, bên cạnh có biện pháp hạn chế trung gian lây truyền, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp hạn chế nguồn lây bằng cách tiêm vắc xin sốt xuất huyết, đầy đủ, đúng lịch với phác đồ 2 mũi cách nhau 3 tháng.
⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết hết sốt đã khỏi chưa? Dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý
Sốt xuất huyết sốt cao không hạ có thể là triệu chứng nguy hiểm, báo hiệu tình trạng viêm nặng và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Tự bảo vệ bản thân và gia đình bằng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như phát hiện sớm, kiểm soát triệu chứng đúng cách và quan trọng nhất chặn đứng nguồn lây bệnh bằng cách tiêm vắc xin đầy đủ, đúng lịch cho trẻ em từ 4 tuổi và người lớn, hạn chế muỗi đốt là cách bền vững nhất để đối phó với sốt xuất huyết.



- Teo, A., Tan, H. D., Loy, T., Chia, P. Y., & Lin, C. (2023). Understanding antibody-dependent enhancement in dengue: Are afucosylated IgG1s a concern? PMC Home. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10062565/