Sốt xuất huyết uống sữa được không? Nên uống loại nào?

11:40 03/03/2025

Quản lý Y khoa Vùng 1 - Đông Nam Bộ
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Dengue gây ra, với những triệu chứng chính bao gồm sốt cao, đau đầu, đau cơ, sốc và nguy cơ xuất huyết ở nhiều cơ quan trong cơ thể. Trong quá trình mắc bệnh, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng để hỗ trợ cơ thể hồi phục, nâng cao sức đề kháng và giảm nhẹ các triệu chứng. Một trong những câu hỏi phổ biến được nhiều người quan tâm là người bệnh sốt xuất huyết uống sữa được không? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây!
BS Hoa Tuấn Ngọc - Quản lý Y khoa khu vực 1 Đông Nam Bộ - Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: Các nghiên cứu từ Thái Lan (2019), Philippines (2005), Ấn Độ (2017) và các nghiên cứu từ AJCN (2018), National Institute of Health (NIH) đều cho thấy, sữa là thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, giữ nước tốt và phù hợp khi bệnh nhân chán ăn hoặc khó tiêu hóa thực phẩm rắn. Một ly sữa 200ml cung cấp 6 – 8 g protein, đáp ứng khoảng 10 – 15% nhu cầu protein hàng ngày, rất cần thiết khi cơ thể thiếu hụt protein và khoáng chất trong quá trình bệnh. Sữa chứa probiotics còn hỗ trợ hệ tiêu hóa, đặc biệt hữu ích trong các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết. Vậy sốt xuất huyết uống sữa được không? Sữa mang lại lợi ích gì cho người bệnh sốt xuất huyết? |
Sốt xuất huyết uống sữa được không?
Người bệnh sốt xuất huyết có thể uống sữa bình thường và nên đưa sữa vào khẩu phần ăn mỗi ngày. Khác với nhiều quan niệm sai lầm về sữa, đây được xem là loại thực phẩm cung cấp nhiều năng lượng, dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là rất dễ tiêu hóa phù hợp với người bệnh sốt xuất huyết.
Vì khi mắc bệnh, cơ thể thường rất mệt mỏi, sốt cao, mất nước... nên một chế độ dinh dưỡng khoa học bao gồm những loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp cùng việc bổ sung nhiều nước, chất điện giải như sữa giúp năng cao sức đề kháng, rút ngắn thời gian phục hồi của bệnh nhân.
Cụ thể, những công dụng tuyệt vời của sữa đối với bệnh nhân sốt xuất huyết có thể kể đến như:
1. Cung cấp năng lượng
Sữa là nguồn cung cấp năng lượng tuyệt vời cho cơ thể nhờ vào việc chứa các chất dinh dưỡng sau:
1.1. Lactose
Trong suốt cuộc đời, các phản ứng sinh hóa diễn ra liên tục trong cơ thể với mục đích loại bỏ các tế bào đã chế, đồng thời sản sinh ra các tế bào khỏe mạnh. Đó là lý do cơ thể cần được bổ sung năng lượng liên tục. Ở người bệnh sốt xuất huyết, việc bổ sung năng lượng lại càng mang ý nghĩa quan trọng giúp bệnh nhân mau phục hồi sức khỏe. Và chất bột đường được xem là nguồn cung cấp năng lượng cho hầu hết các hoạt động của cơ thể con người.
Sữa có chứa lactose, một loại đường tự nhiên bị phân hủy thành glucose trong quá trình tiêu hóa. Glucose được phân giải được xem là nguồn cung cấp năng lượng duy nhất cho một số tài bào và mô như hồng cầu và não bộ, là nguồn năng lượng dự trữ quan trọng cho các hoạt động hằng ngày.
1.2. Protein
Để trả lời cho câu hỏi “sốt xuất huyết uống sữa được không” chúng ta cùng khám phá thành phần dinh dưỡng tiếp theo của sữa là protein. Protein chiếm đến 50% tổng khối lượng thô của tế bào. Nếu thiếu protein cơ thể sẽ gặp nhiều vấn đề như giảm sức đề kháng, hay đau ốm, chậm lớn, gầy yếu... Trong khẩu phần ăn cơ bản, protein thường chiếm khoảng 10% đến 15%, cung cấp lượng lớn năng lượng cho tế bào, để cơ thể hoạt động và duy trì sự sống.
Trung bình mỗi ngày, phụ nữ trưởng thành nặng 50kg cần khoảng 46g protein, nam giới nặng 60kg cần khoảng 65g để duy trì các hoạt động thể chất. Tùy vào thể trạng gầy hay béo, mức độ lao động nhẹ hay nặng, luyện tập thể thao hay không sẽ có những nhu cầu về protein khác nhau. Protein có trong sữa không chỉ cung cấp nguồn năng lượng cho cơ thể, mà còn giữ vai trò phát triển cơ bắp, hạ huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
1.3. Chất béo
Chất béo cung cấp năng lượng, hỗ trợ hoạt động của các cơ quan và quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Ngoài ra, chất béo còn là nguồn dự trữ năng lượng, chất cần thiết để xây dựng và duy trì màng tế bào, duy trì nhiệt độ cơ thể, thúc đẩy chức năng miễn dịch. Không những vậy, chất béo còn giữ vai trò là dung môi hòa tan một số loại vitamin như A, D, E, K... Đây đều là các loại vitamin giữ chức năng quan trọng trong cơ thể. Nếu muốn hấp thu và sử dụng tốt các vitamin này cần phải có chất béo trong khẩu phần ăn hằng ngày.

2. Cung cấp chất dinh dưỡng
Sữa thường được xem là "thực phẩm hoàn hảo" vì chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Tại Hoa Kỳ, sữa là thực phẩm hàng đầu cung cấp canxi, vitamin D và kali trong chế độ ăn của người lớn và trẻ em. Sữa nằm trong "Phương pháp ăn kiêng để ngừng tăng huyết áp (DASH)" của Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ và "Kế hoạch ăn uống kiểm soát tiểu đường" từ Hiệp hội đái tháo đường quốc tế.
Sữa là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào bao gồm: vitamin A, D, B1, B12, kali, canxi, megie, protein, kẽm... cùng hàng trăm acid béo khác nhau, gồm acid linoleic liên hợp (CLA), omega 3. Trong đó, acid linoleic và acid béo omega-3 mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, gồm giảm nguy cơ mắc đái tháo đường và bệnh tim. Tóm gọn, một số lợi ích mà dinh dưỡng của sữa mang lại bao gồm:
2.1. Tăng trưởng và phục hồi cơ bắp
Nhờ vào protein có trong sữa, đặc biệt là casein và whey chứa đủ 9 loại acid amin thiết yếu của cơ thể, khiến sửa trở thành thức uống giúp phát triển và phục hồi cơ bắp hiệu quả. Sự kết hợp giữa peotein và các chất dinh dưỡng trong sữa hỗ trợ duy trì cơ bắp tổng thể, điều này rất quan trọng với người bệnh và những người lớn tuổi, các vận động viên hay người hoạt động thể chất thường xuyên.
2.2. Nâng cao sức khỏe tim mạch
Chất kali có trong sữa có khả năng hỗ trợ kiểm soát huyêt áp hiệu quả, bằng cách cân bằng tác dụng của natri. Kali có khả năng hạ huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ và các bệnh về tim mạch khác.
2.3. Nâng cao sức khỏe xương
Canxi và vitamin D có trong sữa có tác dụng nâng cao sức khỏe xương. Canxi là thành phần chính tạo nên xương răng, trong khi vitamin D lại là chất hỗ trợ hấp thụ canxi hiệu quả. Sữa trong chế độ ăn hằng ngày góp phần đáng kể vào việc giảm nguy cơ loãng xương, gãy xương, giúp xương thêm chắc khỏe.
3. Dễ tiêu hóa
Sữa là loại thực phẩm dễ uống, dễ tiêu hóa. Uống sữa còn rất có lợi cho hệ tiêu hóa do hàm lượng men vi sinh, đặc biệt là các chế phẩm từ sữa có dạng lên men như sữa chua. Probiotic là vi khuẩn có lợi, có khả năng thúc đẩy vi sinh vật đường ruột phát triển khỏe mạnh, cải thiện khả năng tiêu hóa, giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, Sử dụng các sản phẩm từ sữa có chứa vi khuẩn sống có khả năng tăng cường sức khỏe đường ruột và hệ tiêu hóa tổng thể.

Khi nào người bệnh sốt xuất huyết không nên uống sữa?
Sốt xuất huyết uống sữa được không? Sốt xuất huyết, một căn bệnh nguy hiểm do virus Dengue gây ra, không chỉ làm suy yếu cơ thể mà còn khiến người bệnh cần đặc biệt chú trọng đến chế độ dinh dưỡng để hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi. Sữa, với giá trị dinh dưỡng cao, được xem là lựa chọn tốt để bổ sung năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh sốt xuất huyết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh sốt xuất huyết được khuyến cáo không nên uống sữa để tránh làm tình trạng bệnh thêm trầm trọng, bao gồm:
1. Có vấn đề về đường tiêu hóa
Sốt xuất huyết uống sữa được không nếu người bệnh có vấn đề về đường tiêu hóa? Sốt xuất huyết thường đi kèm với các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, đầy bụng hoặc tiêu chảy. Khi bị rối loạn tiêu hóa, việc hấp thu chất dinh dưỡng có trong sữa thường trở nên khó khăn hơn, nên có thể khiến tình trạng rối loạn tiêu hóa trầm trọng hơn.
⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết bị tiêu chảy có nguy hiểm không? Cách điều trị
Sữa tuy bổ sung nước, năng lượng, cung cấp điện giải và nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể, song lại chứa nhiều đường lactose. Lợi khuẩn có trong sữa như lactobacillus và lactose hỗ trợ hoạt động và duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh tự nhiên trong đường ruột, thúc đẩy hoạt động hệ miễn dịch.
Tuy nhiên, khi bị rối loạn tiêu hóa như bị tiêu chảy có thể làm thiếu hụt tạm thời lượng lactase khiến đường lactose không chuyển hóa bình thường, gây không dung nạp sữa thứ cấp trong thời gian ngắn. Phần Lactose dư thừa tiêu hóa sẽ theo con đường khác, tạo ra axit lactic dẫn đến chướng bụng, đầy hơi, đi ngoài tăng. (1)
Đặc biệt, nếu người bệnh xuất hiện triệu chứng nôn mửa nhiều, uống sữa trong lúc này dễ dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày, làm tổn thương niêm mạc tiêu hóa, hoặc khiến người bệnh không hấp thụ được dinh dưỡng từ sữa. Khi dạ dày đang gặp vấn đề nghiêm trọng, nên chuyển sang các loại thực phẩm nhẹ nhàng hơn, như cháo lỏng, nước trái cây hoặc các dung dịch bù điện giải để đảm bảo dinh dưỡng và nước không bị thất thoát.

2. Bất dung nạp lactose hoặc dị ứng sữa
Sữa thường chứa lactose, một loại đường tự nhiên cần enzyme lactase trong ruột để phân giải và hấp thụ.
Bất dung nạp đường lactose là tình trạng thường gặp ở trẻ em Châu Á, có thể là thứ phát sau nhiễm khuẩn và có thể phục hồi hoặc một số ít là do bẩm sinh. Tình trạng này thường xảy ra khi ruột non người bệnh không sản xuất đủ lactase để tiêu hóa lactose thành đường đơn, sau đó hấp thụ vào máy qua niêm mạc ruột. Vì thiếu lactase, nên lúc này lactose có trong thức ăn sẽ di chuyển vào đại tràng thay vì được chuyển hóa, hấp thu. Tại đại tràng, vi khuẩn và lactose kết hợp với nhau, gây ra một số triệu chứng ở hệ tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy.
Do hệ tiêu hóa non nớt và đang tập thích nghi để tăng dần khả năng hấp thụ, miễn dịch nên trẻ sơ sinh là nhóm đối tượng dễ mắc chứng bất dung nạp lactose nhất. Ngoài ra, trẻ vị thành niên và người trưởng thành cũng có thể không uống được sữa do cơ thể sản sinh ít lactase. Có thể thấy rất rõ khi người lớn uống sữa buổi sáng, chưa ăn gì bị đau bụng, tiêu chảy.
Khi không dung nạp được đường lactose có trong sữa, đồng nghĩa với việc cũng không uống được sữa. Vì vậy, những đối tượng bất dung nạp lactose dù có mắc sốt xuất huyết hay không, cũng không thể uống được sữa. Lúc này cần loại bỏ sữa và các thực phẩm chứa lactose ra khỏi khẩu phần ăn hằng ngày của người bệnh, ăn nhiều rau xanh, hoa quả và bổ sung thêm probiotic trong khẩu phần ăn mỗi ngày để thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi.
Ngoài ra, người có tiền sử dị ứng với protein sữa bò (thường gặp ở trẻ em) cũng cần tránh uống sữa để tránh các phản ứng dị ứng như nổi mề đay, khó thở hoặc sưng phù – một tình trạng có thể gây nguy hiểm khi hệ miễn dịch đang bị suy yếu.
3. Người bệnh có biểu hiện tăng men gan hoặc suy gan
Sốt xuất huyết nặng có thể gây biến chứng ở gan, làm tăng men gan, thậm chí dẫn đến suy gan cấp. Trong tình trạng này, gan không hoạt động hiệu quả để chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thực phẩm, trong đó có protein và chất béo từ sữa. Việc tiêu thụ sữa có thể tăng thêm gánh nặng cho gan, gây ra các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu hoặc thậm chí làm tổn thương gan nặng hơn.
Do đó, người bệnh có biến chứng gan nên hạn chế hoặc tạm ngưng uống sữa, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn lựa thực phẩm dễ tiêu hóa và ít gây áp lực cho cơ quan này, nhằm tránh tác động xấu đến chức năng gan và hỗ trợ điều trị hiệu quả.
4. Người bệnh bị sốc giảm thể tích tuần hoàn nghiêm trọng
Sốt xuất huyết thể nặng có thể dẫn đến tình trạng sốc mất máu hoặc sốc giảm thể tích tuần hoàn khi cơ thể mất nước và điện giải nghiêm trọng. Trong giai đoạn này, việc cấp cứu bù nước và chất điện giải qua dung dịch oresol hoặc truyền dịch là ưu tiên hàng đầu. Uống sữa trong thời điểm này không chỉ không đáp ứng đủ nhu cầu cấp cứu nước và điện giải mà còn có thể gây cảm giác khó nuốt, nôn mửa, ảnh hưởng tới việc điều trị.
⇒ Tham khảo thêm: Hướng dẫn cách uống Oresol khi bị sốt xuất huyết
Người bệnh ở trạng thái này cần tập trung vào các phương pháp hồi sức và chỉ nên sử dụng sữa khi tình trạng đã ổn định và có sự đồng ý của bác sĩ.
5. Khi uống sữa không đúng cách làm giảm hiệu quả điều trị
Sốt xuất huyết uống sữa được không? Kể cả khi cơ thể người bệnh có thể tiếp nhận sữa, việc uống không đúng cách cũng có thể gây tác dụng phụ hoặc làm tình trạng sức khỏe trở nên phức tạp:
- Uống sữa lạnh: Nhiệt độ sữa quá thấp có thể dễ dẫn đến nhiễm lạnh hoặc gây co thắt mạch máu, làm người bệnh cảm thấy khó chịu.
- Uống quá sát bữa ăn: Việc uống sữa gần thời gian dùng thuốc hoặc giữa bữa ăn dễ gây cảm giác đầy bụng, khó tiêu và làm loãng enzyme tiêu hóa, không tốt cho hệ tiêu hóa vốn đang suy yếu.
Bị sốt xuất huyết uống sữa gì?
Sữa là một trong những thực phẩm bổ sung dinh dưỡng phù hợp khi đang mắc bệnh sốt xuất huyết và trong quá trình phục hồi, nhưng việc chọn loại sữa phù hợp để sử dụng trong giai đoạn mắc sốt xuất huyết cũng cần hết sức cẩn trọng.
Khi mắc sốt xuất huyết, cơ thể trải qua tình trạng kiệt sức do sốt cao, mất nước và suy yếu miễn dịch. Chính vì vậy, các loại thực phẩm hoặc đồ uống đưa vào cơ thể, bao gồm sữa, cần đáp ứng những tiêu chí sau:
- Dễ tiêu hóa: Hệ tiêu hóa của người bệnh thường yếu, do đó các loại sữa tốt nhất là sữa dễ tiêu, ít gây áp lực lên dạ dày và ruột.
- Cung cấp năng lượng nhanh chóng: Sữa cần chứa đủ thành phần carbohydrate và protein để bổ sung năng lượng và tái tạo tế bào.
- Giàu vitamin và khoáng chất: Vitamin C, A, D và khoáng chất như canxi, kali, magie đóng vai trò quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe mạch máu và hỗ trợ hồi phục nhanh.
Các loại sữa nên uống
Dưới đây là những loại sữa phù hợp và được khuyến nghị cho người mắc sốt xuất huyết, dựa trên các tiêu chí dinh dưỡng và khả năng dung nạp của cơ thể:
1. Sữa bò
Trong sữa bò có chứa protein, canxi, chất béo, carbs, kali và một số loại vitamin. Lượng protein tương đương với lượng protein trong thịt gia cầm hay hải sản nấu chín, carb (carbohydrate là 1 trong 3 nhóm dưỡng chất cung cấp năng lượng cho cơ thể) và chất béo cung cấp năng lượng, canxi giúp xương chắc khỏe, kali góp phần kiểm soát huyết áp, giúp tim khỏe mạnh.
2. Sữa đậu nành, sữa hạnh nhân
Các loại sữa có nguồn gốc thực vật như sữa đậu nành hay sữa hạnh nhân cũng là một lựa chọn rất tốt cho sức khỏe. Sữa làm từ thực vật như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa óc chó, sữa yến mạch là nguồn dinh dưỡng thực vật dồi dào, ít gây dị ứng và dễ tiêu hóa. Ngoài ra, sữa hạt thường ít béo no, phù hợp với người bệnh cần giảm áp lực cho hệ tiêu hóa và gan.
Một ly sữa đậu nành nguyên chất có khoảng 80 calo, 7g protein, 299mg canxi, ngoài ra còn có kali, chất béo, carbs... Sữa đậu nành góp phần tăng cường sức khỏe tim, não bộ. Ngoài ra, sữa còn chứa đủ 2 loại chất xơ hòa tan, không hòa tan giúp cơ thể hạn chế hấp thu chất béo và cải thiện mỡ máu cao.
Sữa hạnh nhân chứa calo, chất béo, canxi, kali... Trong đó canxi, vitamin D là những chất người ăn chay hoặc thuần chay thường thiếu. Ngoài ra, đạm thực vật trong sữa hạnh nhân ít gây no như đạm động vật trong sữa bò.
Lưu ý: Cần chọn sữa không đường hoặc ít đường để giảm thiểu nguy cơ tăng lượng đường huyết đột ngột – một yếu tố bất lợi trong quá trình điều trị sốt xuất huyết.

3. Sữa yến mạch
Sữa yến mạch có hàm lượng chất béo và carbs tương đương với sữa bò. Ngoài ra, sữa yến mạch còn cung cấp chất xơ cho cơ thể, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tiêu hóa.
4. Sữa gạo
Chất dinh dưỡng có trong sữa gạo như canxi, vitamin B12, sắt thường ít thấy trong các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Dù cung cấp lượng protein thấp hơn sữa bò, nhưng lượng carbs cao hơn, tăng cường năng lượng cho người uống.
5. Sữa tươi tiệt trùng
Sữa tươi tiệt trùng (2) là lựa chọn phổ biến và dễ tiếp cận, cung cấp lượng protein, canxi và vitamin B12 thiết yếu cho cơ thể. Ngoài ra, sữa tươi chứa lượng nước đáng kể, hỗ trợ quá trình bù nước cho cơ thể.
Người bệnh nên uống sữa tươi ấm (khoảng 30–40°C) để giảm nguy cơ kích thích tiêu hóa và dễ dàng hấp thụ.
6. Sữa không lactose (lactose-free)
Đối với những người không dung nạp lactose – một loại đường tự nhiên trong sữa hoặc có dấu hiệu đầy bụng, tiêu chảy, sữa không chứa lactose là lựa chọn lý tưởng. Loại sữa này loại bỏ lactose trong quá trình sản xuất mà vẫn giữ nguyên giá trị dinh dưỡng như protein, canxi và các vi chất quan trọng. Loại sữa này thích hợp cho những người có vấn đề về tiêu hóa hoặc cơ thể nhạy cảm với lactose.
7. Sữa công thức dành cho người bệnh
Các loại sữa công thức được nghiên cứu và thiết kế dành cho người bệnh, đặc biệt là những người cần bổ sung dinh dưỡng trong giai đoạn sức khỏe yếu. Các sản phẩm này chứa protein, carbohydrate dễ tiêu và giàu vitamin, khoáng chất để hỗ trợ hồi phục nhanh chóng.
Lưu ý, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để chọn công thức sữa phù hợp với tình trạng sức khỏe và các vấn đề đi kèm của người bệnh (như bệnh tiểu đường hoặc suy gan).
8. Sữa chua uống hoặc sữa lên men
Sữa chua uống hoặc sữa lên men có chứa lợi khuẩn probiotics, góp phần cải thiện sức khỏe đường ruột, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ hấp thụ dinh dưỡng. Loại sữa này nên được sử dụng khi người bệnh không có triệu chứng tiêu chảy, vì các sản phẩm lên men có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa trong trường hợp đường ruột yếu.
Các loại sữa cần tránh
Sữa là nguồn dinh dưỡng giàu năng lượng và protein, thường được khuyến khích sử dụng trong quá trình phục hồi sức khỏe, nhất là đối với những bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại sữa đều phù hợp và một số thậm chí có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị và phục hồi. Chính vì thế, người bệnh cần tránh các loại sữa sau để đảm bảo hạn chế tối đa các tác động đến quá trình điều trị và phục hồi:
1. Sữa nguyên kem và các sản phẩm nhiều chất béo
Sữa nguyên kem có hàm lượng chất béo cao, điều này có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và dẫn đến cảm giác đầy bụng, khó chịu. Đối với bệnh nhân sốt xuất huyết, hệ tiêu hóa thường bị ảnh hưởng nghiêm trọng, khiến khả năng hấp thụ dưỡng chất suy giảm.
Sữa có nhiều chất béo cũng làm tăng gánh nặng cho gan – cơ quan vốn đã bị tác động do virus sốt xuất huyết gây ra, làm trì hoãn quá trình phục hồi. Thay vào đó, lựa chọn các loại sữa có hàm lượng chất béo thấp hoặc sữa tách béo sẽ giúp người bệnh dễ tiêu hóa hơn và tận dụng được nguồn dinh dưỡng từ protein và khoáng chất.
2. Sữa chứa thêm đường hoặc hương liệu tổng hợp
Sữa pha thêm đường hoặc hương liệu nhân tạo như sữa dâu, sữa socola thường chứa lượng đường cao, không phù hợp với người bệnh sốt xuất huyết. Việc tiêu thụ đường dư thừa có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và kéo dài thời gian hồi phục.
Hơn nữa, lượng đường cao làm tăng nguy cơ mất nước – một vấn đề đã phổ biến ở bệnh nhân sốt xuất huyết. Điều này cũng ảnh hưởng xấu đến cân bằng điện giải trong cơ thể, làm gia tăng triệu chứng mệt mỏi và đau nhức cơ bắp. Thay vì vậy, sữa nguyên chất không đường hoặc sữa có ít đường tự nhiên sẽ là lựa chọn an toàn hơn.
3. Sữa chưa qua tiệt trùng
Sữa chưa qua tiệt trùng, dù giàu dưỡng chất, lại tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng. Với bệnh nhân sốt xuất huyết, hệ miễn dịch vốn đang bị suy yếu nghiêm trọng, việc tiêu thụ sữa chưa đảm bảo an toàn vệ sinh có thể dẫn đến các vấn đề như nhiễm trùng thứ phát hoặc rối loạn tiêu hóa. Do đó, sữa tiệt trùng hoặc sữa thanh trùng, đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, là lựa chọn cần thiết để bảo vệ sức khỏe bệnh nhân.
4. Sữa công thức dành cho trẻ em hoặc người cao tuổi không phù hợp
Một số loại sữa công thức được thiết kế đặc thù cho trẻ sơ sinh hoặc người cao tuổi thường chứa các chất bổ sung không cần thiết đối với bệnh nhân sốt xuất huyết, như hàm lượng dầu cọ cao hoặc các vi chất không phù hợp với nhu cầu người bệnh. Việc sử dụng sai loại sữa có thể gây ra tình trạng tiêu chảy hoặc khó tiêu, làm tăng nguy cơ mất nước – điều tối kỵ trong quá trình chữa trị sốt xuất huyết.
5. Sữa lạnh
Sữa được bảo quản lạnh hoặc uống khi còn quá lạnh có thể kích thích niêm mạc cổ họng, gây đau họng hoặc làm triệu chứng cảm giác khó chịu trở nặng hơn. Trong nhiều trường hợp, sữa lạnh còn dẫn đến dấu hiệu buồn nôn, khó tiêu ở bệnh nhân sốt xuất huyết. Để đảm bảo, bệnh nhân nên sử dụng sữa ấm ở nhiệt độ vừa phải, dễ uống và tốt cho tiêu hóa.
Để tránh các rủi ro không đáng có, người bệnh sốt xuất huyết nên chọn loại sữa ít béo, không đường và đã được tiệt trùng kỹ lưỡng. Các sản phẩm từ sữa như sữa chua không đường hoặc sữa có bổ sung probiotics cũng là những lựa chọn tốt, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng bất kỳ loại sữa nào trong chế độ ăn hàng ngày, đặc biệt khi bệnh nhân có tiền sử dị ứng sữa hoặc bệnh lý khác.

Một số lưu ý khi uống sữa cho người bệnh sốt xuất huyết
Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, tuy nhiên để tận dụng lợi ích tối đa từ sữa thì việc uống sữa đúng cách là vô cùng quan trọng. Đầu tiên, người bệnh cần lựa chọn loại sữa phù hợp, ưu tiên các loại sữa tươi tiệt trùng hoặc sữa bột chất lượng cao đã được xử lý loại bỏ vi khuẩn và mầm bệnh.
Sữa tiệt trùng không chỉ an toàn mà còn giữ được các dưỡng chất quan trọng như protein, canxi, vitamin D và các khoáng chất khác, giúp tái tạo năng lượng và tăng cường sức đề kháng. Điều này đặc biệt quan trọng trong giai đoạn cơ thể suy yếu do sốt xuất huyết
Người bệnh sốt xuất huyết nên tránh uống sữa nguyên kem và các sản phẩm từ sữa như phô mai, bơ để tránh ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và có thể khiến các triệu chứng tiêu hóa trầm trọng hơn. Ở người không thể tiêu hóa lactose, sữa không lactose là một lựa chọn thay thế phù hợp.
Mặt khác, bệnh nhân có tiền sử dị ứng với sữa, không dung nạp lactose hoặc có biểu hiện đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy khi dùng sữa cần thận trọng và nên tránh sử dụng, bởi việc tiếp tục uống sữa trong trường hợp này có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng, gây rối loạn tiêu hóa và cản trở quá trình hồi phục.
Để đảm bảo an toàn, cần kiểm tra phản ứng của cơ thể với từng loại sữa trước khi sử dụng thường xuyên. Ngoài ra, người bệnh cần chú ý không uống sữa chưa qua tiệt trùng vì loại sữa này có nguy cơ chứa vi khuẩn gây bệnh như E.coli, Listeria hay Salmonella, có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nguy hiểm hơn.
Ngoài ra, thời gian uống sữa cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dưỡng chất của cơ thể. Bạn nên uống sữa vào mỗi sáng, sau khi thức dậy để bổ sung năng lượng cho một ngày dài. Ngoài ra, trước khi ngủ có thể uống một ly sữa ấm để thư giãn và đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Không nên uống sữa sau bữa ăn chính vì sữa có thể làm giảm khả năng tiêu hóa của hệ tiêu hóa và giảm hiệu quả hấp thu các chất dinh dưỡng từ bữa ăn.
Người bệnh nên tránh dùng đồng thời sữa với các loại thuốc điều trị sốt xuất huyết, bởi một số thành phần trong sữa có thể gây tương tác làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc sản sinh chất không tốt cho cơ thể. Thời gian lý tưởng để uống sữa nên cách lúc uống thuốc ít nhất 2 - 3 giờ. Đặc biệt, các bệnh nhân có tiền sử tiểu đường cần chọn sữa ít đường hoặc không đường để kiểm soát đường huyết và tránh làm nặng thêm các triệu chứng.
Không nên kết hợp sữa với các thực phẩm khó tiêu hoặc có tính axit mạnh. Vì có thể làm giảm hiệu quả hấp thụ canxi và các dưỡng chất trong sữa, thậm chí còn có thể khiến người dùng khó tiêu, đầy bụng. Ngoài ra, người bệnh nên uống sữa ấm để dễ tiêu hóa hơn, nhất là người có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Sữa ấm còn giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và thư giãn cơ thể.
Liều lượng sữa cũng cần được kiểm soát hợp lý. Việc uống quá nhiều sữa, ngay cả với người không có vấn đề về tiêu hóa, có thể gây quá tải dinh dưỡng và khó tiêu hóa, gây thêm áp lực cho hệ tiêu hóa vốn đã yếu. Vì vậy, người bệnh chỉ nên tiêu thụ lượng sữa vừa đủ trong ngày, kết hợp với chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, dễ hấp thu để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết.
Cuối cùng, việc lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là yếu tố không thể bỏ qua để đảm bảo sử dụng sữa một cách phù hợp, góp phần hỗ trợ hiệu quả quá trình hồi phục của người bệnh sốt xuất huyết. Những lưu ý này không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn hạn chế tối đa các biến chứng sức khỏe tiềm ẩn trong thời gian điều trị.
Chuyên gia đã giải đáp thắc mắc sốt xuất huyết uống sữa được không. Hoàn toàn có thể uống sữa khi mắc sốt xuất huyết. Sữa là nguồn dinh dưỡng giá trị, cung cấp năng lượng và hỗ trợ phục hồi thể trạng. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại sữa đều phù hợp, việc lựa chọn loại sữa cần dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của người bệnh và khuyến cáo từ chuyên gia.



- VnExpress. (2024, February 29). Lý do không nên uống sữa khi bị tiêu chảy. Vnexpress.net. https://vnexpress.net/ly-do-khong-nen-uong-sua-khi-bi-tieu-chay-4716519.html
- SA, A. (2019). Milk – pasteurised vs raw. Sa.gov.au. https://www.sahealth.sa.gov.au/wps/wcm/connect/public+content/sa+health+internet/conditions/food+safety/keeping+your+food+safe/milk+pasteurised+vs+raw