Sự cần thiết tiêm ngừa viêm màng não dịp cuối năm

Thời tiết rét đậm ở miền Bắc và giao mùa ở miền Nam khiến cho trẻ em dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, đặc biệt là bệnh viêm màng não. Do vậy, các bậc phụ huynh nên chú ý tiêm ngừa cho con em và cả bản thân mình.

Những tuần gần đây, khoa nhi tại BVĐK Tâm Anh TP. HCM và một số bệnh viện khác khác trên địa bàn thành phố ghi nhận sự gia tăng số trẻ em đến khám và điều trị bệnh viêm màng não. Điều này khiến các bậc phụ huynh có con nhỏ rất lo lắng và muốn tìm hiểu thêm về nguyên nhân, các triệu chứng nhận biết cũng như cách phòng tránh bệnh viêm màng não. Do vậy, Hệ thống tiêm chủng VNVC phối hợp với báo VnExpress thực hiện chương trình tư vấn trực tuyến “Phòng bệnh viêm màng não gia tăng vào cuối năm” vào ngày 14/12 vừa qua.

Tham gia chương trình có Bác sĩ Trương Hữu Khanh – Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP HCM; BS.CKI Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC; ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng – Quản lý Y khoa khu vực miền Trung – Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC. Chương trình đã nhận được sự quan tâm theo dõi của hàng ngàn khán giả cùng một thời điểm với rất nhiều câu hỏi, thắc mắc xung quanh căn bệnh nguy hiểm này.

Viêm màng não – Nguy cơ tử vong và để lại di chứng nặng nề

Theo các chuyên gia, viêm màng não có thể xem là bệnh theo mùa, dễ bị nhất vào mùa lạnh đối với miền Bắc và thời điểm giao mùa ở miền Nam. Năm nay tình hình dịch bệnh trở nên phức tạp hơn vì sau 2 năm COVID-19, trẻ nhỏ quay lại với nhịp sống bình thường với việc đi học, đi chơi, tiếp xúc với nhiều người. Đồng thời, sau 2 năm đại dịch, việc tiêm ngừa các loại vắc xin ngừa viêm màng não cũng bị hạn chế khiến nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng tăng lên.

Trong y khoa, bệnh viêm màng não được gọi là bệnh cấp cứu nội khoa, nghĩa là phải cứu chữa nhanh chóng, kịp thời và đúng cách, nếu chậm trễ sẽ gây hậu quả khôn lường. Bệnh có thể gây tử vong trong thời gian ngắn. Một số trường hợp bệnh nhân giữ được tính mạng nhưng lại bị các di chứng nặng nề như phải sống thực vật hoặc gặp các biến chứng nặng như giảm thính lực, gặp các vấn đề về thần kinh, vận động.

Là căn bệnh gây tổn thương ở hệ thần kinh trung ương nhưng viêm màng não lại lây truyền qua đường hô hấp. Cơ thể con người có một bộ phận được gọi là màng não, bao quanh bộ não và kéo dài cho đến cột sống. Trong điều kiện bình thường, đây là bộ phận vô trùng, nhưng một số vị trí như hầu họng, tai lại dễ bị viêm, vi khuẩn xâm nhập và tấn công vào màng não.

Theo bác sĩ Ngô Thị Kim Phượng, bất cứ ai cũng có thể bị bệnh nhưng với trẻ em, nguy cơ mắc cao hơn do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh. Tác nhân gây bệnh có thể đến từ vi trùng hoặc siêu vi trùng, vi nấm, ký sinh trùng. Những mầm bệnh này luôn ở khắp nơi, đặc biệt là ký sinh trên cơ thể người lớn, nhiều nhất là ở hầu họng và khi trẻ tiếp xúc với những người xung quanh thì khả năng mắc bệnh luôn tiềm ẩn.

Về triệu chứng: lúc mới bị, viêm màng não có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác vì có các biểu hiện như sốt, nôn ói, đau đầu. Các triệu chứng muộn thì khá điển hình như co giật, hôn mê. Theo bác sĩ Ngô Thị Kim Phượng thì điều quan trọng nhất là khi thấy trẻ có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe, phụ huynh nên đưa ngay đến bệnh viện khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đúng cách.

Cách phòng bệnh viêm màng não hiệu quả

Với trẻ em thì cần thiết nhất là chích ngừa đầy đủ các liều vắc xin theo đúng độ tuổi. Các bệnh như viêm phế cầu, viêm não mô cầu, lao, viêm não Nhật Bản… là những nguy cơ dẫn đến viêm màng não. Hiện nay, các bệnh này đã có vắc xin phòng ngừa cho trẻ.

Theo tư vấn của bác sĩ Trương Hữu Khanh, phụ huynh cần có kế hoạch tiêm vắc xin sớm cho trẻ, không trễ lịch vì sẽ hình thành khoảng trống miễn dịch, tiêm đúng theo độ tuổi, đúng lịch trình, ví dụ trẻ 2 tháng thì cần tiêm vắc xin 6 trong 1, phế cầu, rota, trẻ lớn hơn thì tiêm vắc xin sởi, thủy đậu, quai bị, rubella…

Đối với những trẻ chưa đủ tuổi tiêm vắc xin thì cha mẹ nên chú ý đến các cách phòng bệnh thông thường như vệ sinh cơ thể trước khi tiếp xúc với trẻ, giữ cho nhà cửa luôn sạch sẽ khô thoáng. Đặc biệt, người lớn cũng nên chủ động tiêm chủng các loại vắc xin phòng viêm màng não vì khi những người xung quanh trẻ được bảo vệ, khả năng trẻ được bảo vệ cũng tăng cao.

Một điều thú vị là trong chương trình tư vấn, bác sĩ Trương Hữu Khanh đã làm rõ vấn đề vốn gây ra nhiều tranh cãi trên mạng xã hội lâu nay. Đó là “người lớn có nên hôn hít trẻ em hay không? Việc hôn hít có làm tăng nguy cơ bị bệnh cho trẻ, trong đó có bệnh viêm màng não hay không?”

Bác sĩ Trương Hữu Khanh chia sẻ: Người Việt có thói quen thích đi thăm trẻ con, sờ mó và hôn hít như là một cách thể hiện tình cảm. Tuy nhiên, đây lại là thói quen dễ lây truyền các mầm bệnh cho các bé. Trẻ em tuy có một số kháng thể tự nhiên để bảo vệ cơ thể những năm tháng đầu đời nhưng hệ miễn dịch của chúng vẫn còn yếu, trong khi bản thân người lớn lại có rất nhiều mầm bệnh. Đặc biệt là vùng họng của người lớn chứa rất nhiều vi khuẩn, khi tiếp xúc với trẻ có thể lây qua da, qua miệng, thậm chí là vào máu và gây viêm màng não. Do vậy, người lớn khi thể hiện tình cảm với trẻ em cũng cần phải đúng mực và khoa học.

Khép lại chương trình, các bác sĩ cho biết, tất cả mọi người đặc biệt là trẻ em cần tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não, gồm viêm màng não do vi khuẩn và viêm màng não do virus như vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu tuýp BC, ACYW, viêm màng não do phế cầu khuẩn, viêm màng não do vi khuẩn HIB. Các vắc xin này đều đang có đầy đủ tại Hệ thống trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn VNVC với nhiều ưu đãi giá hấp dẫn.

Xem chi tiết lịch tiêm các loại vắc xin phòng viêm màng não tại đây.