8 loại vắc xin viêm màng não cho người lớn và trẻ em phổ biến

Viêm màng não là bệnh lý nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em khi có thể gây tử vong trong thời gian ngắn. Vắc xin viêm màng não là phương pháp phòng bệnh hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất.

Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm màng não, nhưng nhìn chung 2 nguyên nhân chính là viêm màng não gây ra do virus và viêm màng não gây ra do vi khuẩn.

Viêm màng não gây ra do vi khuẩn rất nguy hiểm, có thể khiến một người khoẻ mạnh tử vong trong 24h. Viêm màng não gây ra do vi khuẩn thường do các tác nhân sau:

• Streptococcus pneumoniae: viêm màng não do phế cầu khuẩn;
• Neisseria meningitidis: viêm màng não do mô cầu khuẩn;
• Haemophilus influenzae loại B: Viêm màng não do Hib (là nguyên nhân chính gây viêm màng não ở trẻ nhỏ)

Viêm màng não gây ra do virus là bệnh thường gặp hơn nhưng diễn tiến nhẹ hơn so với viêm màng não do vi khuẩn. Các virus như herpes simplex type 2 (HSV-2) hoặc Varicella-zoster cũng có khả năng gây viêm màng não ở trẻ em và người lớn.

Vắc xin viêm màng não là gì?

Vắc xin viêm màng não là loại vắc xin phòng ngừa sự tấn công của các loại vi khuẩn gây viêm màng não. Tiêm vắc xin viêm màng não là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất cho cả trẻ em và người lớn. Mức chi phí và thời gian bỏ ra cho việc phòng ngừa bằng vắc xin sẽ tiết kiệm hơn rất nhiều so với chi phí điều trị trẻ nhiễm bệnh, tránh được những di chứng vô cùng nặng nề về thần kinh và vận động, bảo vệ sức khỏe, hạnh phúc và tương lai của mỗi đứa trẻ.

2 loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn (Neisseria meningitidis)

Vắc xin viêm màng não mô cầu BC: Va-Mengoc-BC

Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) có khả năng phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp B và C gây ra, được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 45 tuổi. Vắc xin viêm màng não VA-Mengoc-BC có lịch tiêm 2 mũi cách nhau 45 ngày.

Viêm màng não mô cầu A, C, Y, W – Menactra

Vắc xin viêm màng não mô cầu Menactra (Mỹ) được chỉ định tạo miễn dịch chủ động phòng bệnh xâm lấn do não mô cầu khuẩn các nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135 gây ra như viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm phổi,… Vắc xin được chỉ định cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến 55 tuổi (trước sinh nhật lần thứ 56), với phác đồ tiêm như sau:

• Trẻ từ 9 tháng đến dưới 24 tháng: 2 liều cách nhau ít nhất 3 tháng
• Trẻ từ 2 tuổi – 55 tuổi (trước sinh nhật lần thứ 56): 1 liều duy nhất.

Viêm màng não do não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thường xảy ra đột ngột với triệu chứng đau đầu dữ dội, sốt, buồn nôn và nôn, có ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước. Nếu phát hiện sớm và được điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong do viêm màng não mô cầu là 5%-15%.

Viêm màng não có nhiều thể lâm sàng đa dạng như viêm màng não tủy cấp có mủ, nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu khuẩn, viêm khớp, viêm màng trong tim. Những thể lâm sàng của viêm màng não do mô cầu khuẩn phải được điều trị trong bệnh viện lớn có đầy đủ điều kiện về chuyên môn, kỹ thuật và bác sĩ giỏi để ngăn ngừa biến chứng và tử vong. Thể bán lâm sàng, viêm mũi họng cũng cần được điều trị tại cơ sở y tế và theo dõi diễn tiến của bệnh.

Theo thống kê của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, viêm màng não do não mô cầu khuẩn là căn bệnh xếp thứ 6 trong số 10 căn bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất. Tại Việt Nam, bệnh tản phát quanh năm lưu hành tại nhiều nơi, có thể phát triển thành dịch vào thời tiết mùa thu, đông và xuân, nhất là ở các xã vùng núi biên giới. Trẻ em và người cao tuổi là những đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh.

Vi khuẩn não mô cầu được phân lập gồm 13 chủng; trong đó A, B, C là các chủng vi khuẩn thường gặp nhất ở nước ta. Để ngăn ngừa nguy cơ viêm màng não do não mô cầu khuẩn, trẻ cần được tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu A, C, Y, W và BC.

2 loại vắc xin ngừa viêm màng não do vi khuẩn phế cầu

Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Synflorix

Vắc xin viêm màng não do phế cầu khuẩn Synflorix (Bỉ) phòng 10 chủng vi khuẩn gây bệnh như: Hội chứng nhiễm trùng, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa cấp,… Vắc xin được chỉ định dùng cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên và trước sinh nhật lần thứ 6.

Vắc xin phòng bệnh do phế cầu dành cho trẻ từ 6 tuần đến 6 tháng tuổi có lịch tiêm:

* Lịch tiêm gồm 4 mũi:

• Mũi 1: vào 2 tháng tuổi.
• Mũi 2: vào 3 tháng tuổi.
• Mũi 3: vào 4 tháng tuổi.
• Mũi nhắc lại: sau 6 tháng kể từ mũi thứ 3.

Hoặc:

• Mũi 1: vào 2 tháng tuổi.
• Mũi 2: vào 4 tháng tuổi.
• Mũi 3: vào 6 tháng tuổi.
• Mũi nhắc lại: sau 6 tháng kể từ mũi 3.

Vắc xin phòng bệnh do phế cầu dành cho trẻ từ 7-11 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó) có lịch tiêm:

* Liệu trình tiêm gồm 3 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 1 tháng.
• Mũi nhắc lại: vào năm tuổi thứ 2 và cách mũi 2 ít nhất là 2 tháng.

Vắc xin phòng bệnh do phế cầu dành cho trẻ từ 12 tháng đến trước sinh nhật lần thứ 6 (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó) có lịch tiêm:

*Liệu trình tiêm gồm 2 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1.

Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Prevenar 13

Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) phòng 13 chủng vi khuẩn phế cầu gây nguy hiểm cho trẻ em và người lớn (tuýp 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F). Vắc xin Prevenar 13 được chỉ định cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên và người lớn với phác đồ tiêm như sau.

Từ 6 tuần tuổi đến dưới 7 tháng tuổi: Lịch tiêm gồm 4 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 1 tháng.
• Mũi 3: cách mũi 2 là 1 tháng.
• Mũi 4 (mũi nhắc lại): sau 8 tháng kể từ mũi thứ 3

(Mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ 11-15 tháng tuổi).

Từ 7 tháng đến dưới 12 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó): Lịch tiêm gồm 3 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 1 tháng.
• Mũi 3 (mũi nhắc lại): cách mũi 2 là 6 tháng.

(Mũi 3 cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ trên 1 tuổi)

Từ 12 tháng đến dưới 24 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó): Lịch tiêm gồm 2 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 2 tháng.

Từ 24 tháng đến người lớn (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó hoặc chưa từng tiêm vắc xin Pneumo 23): Lịch tiêm 01 mũi.

Vi khuẩn phế cầu thường trú ở vùng hầu họng ở người lớn và trẻ em, có khoảng 40% – 70% trẻ khỏe mạnh mang vi khuẩn ở vùng hầu họng. Phế cầu khuẩn được xem là tác nhân hàng đầu gây bệnh nghiêm trọng, đe dọa tính mạng đặc biệt là ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi như: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết,…

Viêm màng não do phế cầu khuẩn rất khó phát hiện và được xem là căn bệnh nguy hiểm nhất trong số các bệnh gây ra do phế cầu khuẩn. Bệnh nhân phải chịu di chứng lâu dài, gây tàn tật như điếc, mù, động kinh, liệt, chậm phát triển trí tuệ, trí nhớ kém, hội chứng đau đầu kéo dài.

Khi mắc viêm màng não do phế cầu khuẩn, người bệnh thường có triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh đường tiêu hoá như đau đầu, nôn ói. Ngoài ra, viêm màng não do phế cầu còn có thể dẫn đến những triệu chứng như sốt cao, nhức đầu trong nhiều giờ, nhiều ngày; người bệnh nhạy cảm với ánh sáng, cứng cổ, mất cảm giác ngon miệng, lơ mơ bứt rứt, rối loạn ý thức. Ngay khi phát hiện trẻ có triệu chứng bỏ bú, nôn ói, quấy khóc, da tím tái, khó thở,… phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.

Phế cầu khuẩn phát triển thuận lợi vào thời điểm giao mùa Đông – Xuân. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi và người già, người có bệnh lý nền mạn tính. Nguy cơ mắc bệnh và diễn tiến nặng cũng cao hơn ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi; người có bệnh lý nền như đái tháo đường, các bệnh lý gan, thận, phổi, tim, người hút thuốc lá; người có hệ miễn dịch suy yếu.

Viêm màng não do phế cầu có thể gây ra hậu quả nặng nề nhưng đã có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin, kết hợp với việc nâng cao sức đề kháng, giữ ấm cơ thể trong mùa mưa và mùa lạnh,… Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh, tiêm chủng là phương pháp phòng bệnh chủ động, hiệu quả, đơn giản và tiết kiệm nhưng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giảm số ca bệnh mới do phế cầu khuẩn.

4 loại vắc xin viêm màng não do vi khuẩn Hib

Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim

Vắc xin Pentaxim (Pháp) là vắc xin kết hợp phòng được 5 bệnh trong cùng 1 mũi tiêm gồm: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt và các bệnh viêm phổi và viêm màng não do Hib. Kết hợp phòng 5 căn bệnh nguy hiểm trong 1 loại vắc xin giúp giảm số mũi tiêm, hạn chế đau đớn cho bé khi phải tiêm nhiều mũi. Vắc xin viêm màng não do Hib – Pentaxim được chỉ định cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến tròn 2 tuổi, với lịch tiêm cụ thể như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2 (Các mũi cách nhau 1-2 tháng)
• Mũi 4: 1 năm sau mũi 3. Mũi tiêm nhắc lại tốt nhất là vào tháng thứ 16.

Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa

Vắc xin Infanrix Hexa (Bỉ) phòng được 6 bệnh trong cùng 1 mũi tiêm gồm: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do H.Influenzae týp B (Hib); được chỉ định cho trẻ từ 2 tháng đến 2 tuổi.

Lịch tiêm 6 trong 1 Infanrix Hexa bao gồm 4 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
• Mũi 4: cách mũi thứ 3 là 12 tháng (cách tối thiểu 6 tháng).

Khi trẻ đã tiêm viêm gan B lúc sinh thì có thể tiêm vắc xin Infanrix Hexa thay thế cho mũi vắc xin viêm gan B từ 6 tuần tuổi. Nên sử dụng liều vắc xin viêm gan B đơn giá nếu cần tiêm mũi thứ 2 trước 6 tuần tuổi.

Mũi tiêm nhắc lại: Sau khi tiêm 2 mũi vắc xin Infanrix Hexa, nên tiêm mũi nhắc lại sau mũi cuối cùng ít nhất 6 tháng và tốt nhất vào giữa tháng thứ 11 và tháng thứ 13.

Sau khi tiêm chủng đủ 3 mũi Infanrix Hexa theo lịch tiêm chủng cơ bản, mũi tiêm nhắc lại phải sau mũi tiêm cuối cùng ít nhất là 6 tháng và nên hoàn thành quá trình tiêm trước 18 tháng tuổi. Nên tiêm mũi nhắc lại theo khuyến cáo chính thức.

Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim

Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp) Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến 2 tuổi. Lịch tiêm vắc xin viê màng não kết hợp Hexaxim bao gồm 4 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2
• Mũi 4: cách mũi thứ 3 là 12 tháng (cách tối thiểu 6 tháng).

Vắc xin Quimi-Hib

Vắc xin Quimi-Hib (Cu ba) phòng ngừa bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do tác nhân Haemophilus Influenzae type b gây ra ở trẻ nhỏ. Vắc xin viêm màng não Quimi-Hib dành cho trẻ từ 2 tháng tuổi tới 15 tuổi.

Lịch tiêm cho trẻ dưới hoặc bằng 12 tháng tuổi:

• Tiêm 3 mũi cơ bản khi trẻ được 2 – 4 – 6 tháng tuổi (phải đảm bảo mũi sau cách mũi trước tối thiểu 8 tuần).
• Mũi nhắc thứ 4 tiêm lúc trẻ từ 15 – 18 tháng tuổi (mũi 4 phải cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng).

Lịch tiêm cho trẻ trên 12 tháng tuổi: Chỉ cần tiêm duy nhất 1 mũi QuimiHib.

Vắc xin viêm màng não do vi khuẩn Hib là mũi vắc xin đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ, được rất nhiều phụ huynh quan tâm khi tiêm chủng cho con. Hib là vi khuẩn chủ yếu được tìm thấy trong vùng mũi họng của trẻ nhỏ, gồm 6 tuýp, là tác nhân dẫn đến 90% bệnh nhiễm khuẩn nặng gồm viêm màng não, viêm phổi, viêm tủy xương, viêm mô tế bào,… Đặc điểm chung của những căn bệnh gây ra do vi khuẩn Hib là khả năng phát tác nhanh, nguy cơ tử vong cao, điển hình là viêm màng não do Hib.

Vi khuẩn Hib thường trú tại vùng mũi họng, có khả năng lây truyền trực tiếp từ người sang người qua những giọt nước bọt khi ho và hắt hơi. Ngoài ra, vi khuẩn có thể lây truyền gián tiếp qua đồ chơi dùng chung hoặc các đồ vật mà trẻ thường đưa vào miệng. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, trong đó trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi là nhóm đối tượng nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

Triệu chứng ban đầu của viêm màng não do Hib cũng tương tự như triệu chứng viêm màng não do những nguyên nhân khác. Đầu tiên, trẻ sốt, li bì, sổ mũi, ho, sau đó trẻ bú kém hoặc bỏ bú, quấy khóc và nôn. Đối với trẻ dưới 12 tháng có thể có triệu chứng thóp phồng. Một số trẻ còn có thể kèm triệu chứng tiêu chảy.

Viêm màng não do Hib thường tiến triển nhanh, chỉ sau 1 đến 2 ngày, nếu người bệnh không được điều trị sẽ hôn mê, co giật. Ở giai đoạn nặng có thể để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn cho người bệnh như: Tổn thương não, tràn dịch dưới màng cứng (tích tụ chất lỏng giữa hộp sọ và não), não úng thủy (tích tụ chất lỏng bên trong hộp sọ dẫn đến sưng não), mất thính lực, câm, liệt tay chân, lác mắt, động kinh, sa sút trí tuệ, mất khả năng học tập.

Tỷ lệ tử vong của viêm màng não do Hib là 15% đến 20%, cao hơn ở trẻ nhỏ và những người suy giảm miễn dịch. Khoảng 15% đến 25% người mắc viêm màng não bị suy yếu thần kinh nhẹ, 20% đến 40% suy yếu thần kinh nghiêm trọng và 10% di chứng thần kinh tàn phế.

Viêm màng não do Hib tuy nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được bằng vắc xin. Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC: “Tiêm chủng là phương pháp phòng bệnh viêm màng não do Hib hiệu quả nhất bên cạnh các phương pháp vệ sinh cá nhân và môi trường sống. Trẻ sơ sinh từ 2 tháng tuổi nên được tiêm phòng vắc xin đúng lịch, đúng liều, tránh trì hoãn tiêm làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh”.

Mời bạn xem thêm clip Biểu hiện viêm màng não? Hướng xử trí khi có biểu hiện nghi ngờ bệnh

Tiêm phòng vắc xin viêm màng não ở đâu?

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ vắc xin viêm màng não cho trẻ em và người lớn, kể cả các loại thường xuyên khan hiếm như 5 trong 1 Pentaxim, 6 trong 1 Infanrix Hexa, Hexaxim,… Toàn bộ vắc xin được sử dụng trên toàn Hệ thống VNVC đều có nguồn gốc rõ ràng, nhập khẩu chính hãng từ các hãng sản xuất vắc xin uy tín trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, VNVC tự hào khi là đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam sở hữu hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP, giúp lưu trữ vắc xin trong nhiệt độ tiêu chuẩn 2-8 độ C theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Tất cả phòng tiêm trên toàn Hệ thống được trang bị tủ giữ vắc xin chuyên dụng, vắc xin được vận chuyển bằng xe lạnh và thiết bị vận chuyển chuyên dụng, đảm bảo chất lượng tốt nhất cho Quý khách hàng.

Mặt khác, VNVC còn cam kết bình ổn giá vắc xin kể cả khi khan hiếm và dịch bệnh, mang lại cơ hội phòng bệnh cho tất cả người dân. Mọi khách hàng khi đến trung tâm tiêm mũi lẻ hoặc trọn gói đều sẽ được miễn phí 100% khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm với bác sĩ, miễn phí wifi, gửi xe, bỉm/ tã cho bé, nước uống sạch,…

VNVC thường xuyên dành nhiều ưu đãi hấp dẫn mang lại lợi ích tối đa cho khách hàng, như ưu đãi vắc xin lẻ, ưu đãi đến 7% cho Gói vắc xin, cùng nhiều quà tặng giá trị khi tham gia gói. VNVC còn là đơn vị đầu tiên áp dụng chương trình trả góp 0% lãi suất trong 6 tháng khi mua Gói vắc xin, giúp gia đình có thể tận hưởng những lợi ích hấp dẫn khi tham gia gói như: Luôn có đầy đủ vắc xin để tiêm theo đúng chỉ định, không tăng giá vắc xin trong suốt thời gian tham gia hợp đồng,… mà không phải thanh toán một lần.

Với tất cả những ưu điểm trên VNVC tự hào là địa chỉ vàng được nhiều gia đình lựa chọn tiêm chủng vắc xin viêm màng não và nhiều loại vắc xin phòng bệnh quan trọng khác cho trẻ em và người lớn. Liên hệ hotline 028 7300 6595 hoặc fanpage https://www.facebook.com/trungtamtiemchungvnvc để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin.