Thuốc bôi zona thần kinh acyclovir: Công dụng và cách dùng hiệu quả

Acyclovir là thuốc kháng virus, có tác dụng ức chế sự phát triển và lây lan của virus, giảm đau, ngứa rát và rút ngắn thời gian phục hồi. Vậy, thuốc bôi zona thần kinh acyclovir được sử dụng như thế nào? Các bước thực hiện, liều lượng và tần suất bôi thuốc như thế nào để đảm bảo an toàn và phát huy hiệu quả tốt nhất?

Công dụng của thuốc bôi zona thần kinh acyclovir

Thuốc bôi acyclovir với thành phần chính là acyclovir, là thuốc kháng virus được dùng trong điều trị các trường hợp nhiễm virus Herpes simplex (HSV) tuýp 1 và 2, điều trị nhiễm virus Varicella Zoster gây bệnh zona thần kinh, dự phòng biến chứng mắt do zona mắt. Bên cạnh khả năng ngăn chặn sự lây lan của virus, thuốc bôi acyclovir còn được bổ sung các thành phần phụ trợ giúp làm mềm da như các loại dầu, chất làm mềm da và chất bảo quản để giúp sản phẩm dễ sử dụng và an toàn cho người dùng.

Cụ thể, acyclovir được enzym của virus chuyển đổi thành dạng hoạt động acyclovir triphosphate, từ đó ức chế enzym DNA polymerase của virus. Điều này ngăn chặn quá trình tổng hợp DNA, làm gián đoạn sự nhân lên của virus và giảm mật độ virus tại vùng tổn thương. Nhờ vậy, thuốc giúp giảm các triệu chứng nổi mụn nước, hạn chế tiến triển của bệnh và thúc đẩy quá trình lành da.

Cụ thể, thuốc bôi acyclovir có các tác dụng chính sau:

• Giảm triệu chứng và thời gian hồi phục: sử dụng thuốc bôi acyclovir giảm mẩn đỏ, phát ban, ngứa, đau và bong da. Mặt khác, thuốc còn rút ngắn thời gian phục hồi vết thương, giảm đau rát và khó chịu do nhiễm trùng.
• Ngăn sự lây lan của virus: bằng cách ức chế sự phát triển và sao chép DNA của virus, thuốc bôi acyclovir không chỉ giúp giảm triệu chứng bệnh mà còn ngăn chặn sự lây lan của virus sang các vùng da khác. Công dụng này giúp ngăn ngừa biến chứng và nguy cơ tái phát bệnh. Mặt khác, giảm bớt triệu chứng còn giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn, tránh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Hỗ trợ lành tổn thương và phục hồi da: Acyclovir giúp giảm mật độ virus trên vùng tổn thương, từ đó thúc đẩy quá trình chữa lành các mụn nước và giảm nguy cơ để lại sẹo.
• Ngăn ngừa biến chứng đau dây thần kinh hậu zona: Đây là một biến chứng phổ biến và rất khó chịu của bệnh zona thần kinh. Việc điều trị sớm với các thuốc kháng virus, trong đó có acyclovir, giúp giảm thiểu nguy cơ tổn thương thần kinh kéo dài gây đau mạn tính.

Hướng dẫn cách dùng thuốc acyclovir bôi zona

1. Các bước thực hiện

Để sử dụng thuốc bôi zona thần kinh acyclovir một cách hiệu quả, người bệnh cần thực hiện theo các bước sau:

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Không riêng gì thuốc bôi zona thần kinh acyclovir, mà trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào người bệnh cũng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì thuốc, song song với việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Hãy chắc chắn rằng bản thân hiểu rõ cách sử dụng thuốc bôi acyclovir và liều lượng sử dụng phù hợp cho trường hợp của mình.
• Vệ sinh da: Trước khi bôi thuốc, bệnh nhân cần vệ sinh da sạch sẽ bằng nước ấm. Tốt nhất nên sử dụng sau khi tắm bằng nước ấm và xà phòng diệt khuẩn. Sau đó, dùng khăn sạch thấm khô da rồi bôi thuốc.
• Thoa lượng thuốc vừa đủ: Để tránh việc thoa thuốc quá nhiều, hãy dùng đầu ngón tay hoặc tốt nhất là tăm bông để lấy kem với một lượng vừa đủ, để che vùng da tổn thương bằng một lớp thuốc mỏng. Hãy đảm bảo rằng không bỏ sót bất kỳ tổn thương nào trên da. Không thoa quá nhiều kem, vượt quá liều lượng cho phép vì điều này không có tác dụng tăng hiệu quả điều trị, mà còn tăng nguy cơ kích ứng cho da.
• Rửa tay sau khi thoa thuốc: Sau khi dùng thuốc bôi zona thần kinh acyclovir, người bệnh cần rửa tay thật kỹ bằng xà phòng và nước ấm. Điều này giúp ngăn chặn lây lan của virus và bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh.
• Tuân thủ hướng dẫn về liều lượng và thời gian sử dụng: Thông thường, thuốc bôi zona thần kinh acyclovir được chỉ định sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định, với liều lượng cụ thể. Trong một số trường hợp, người bệnh tự ý ngưng sử dụng thuốc bôi zona sau khi các triệu chứng bệnh trên da thuyên giảm. Tuy nhiên, để vết thương phục hồi tốt và tránh lan sang các cơ quan lân cận, gây biến chứng, người bệnh cần tiếp tục thoa thuốc theo đúng thời gian sử dụng mà bác sĩ đã yêu cầu.

2. Liều lượng và tần suất

Đối với các trường hợp bệnh zona thần kinh không biến chứng và ở người có miễn dịch bình thường

• Tại chỗ: Thuốc bôi zona thần kinh acyclovir có thể được dùng nhiều lần trong ngày. Bôi lên vị trí tổn thương khoảng 5 - 6 lần/ ngày.
• Toàn thân: Người bệnh uống thuốc kháng virus acyclovir có tác dụng ức chế sự phát triển lây lan của virus Herpes type 1, type 2 và Varicella Zoster trong cơ thể để vết thương nhanh lành, giảm tổn thương mới và giảm tỉ lệ biến chứng sau zona. Thuốc acyclovir dạng uống nên được sử dụng càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ đầu. Liều dùng 800mg x 5 lần/ ngày, trong vòng 7 - 10 ngày (tùy vào tình trạng bệnh).

Ngoài ra, người bệnh còn có thể được chỉ định dùng kháng sinh chống bội nhiễm zona, giảm đau, kháng viêm, an thần... Trong trường hợp đau dai dẳng, bác sĩ có thể chỉ định kem bôi chứa lidocain và prilocain, kem capsaicin, lidocain gel, uống thuốc chống trầm cảm ba vòng, phong bế thần kinh kết hợp với vật lý trị liệu.

Đối với trường hợp bệnh nhân suy giảm miễn dịch hay có tổn thương lan rộng

Acyclovir được dùng dưới dạng tiêm đường tĩnh mạch cho đến khi các tổn thương đóng vảy. Trong trường hợp có tổn thương mắt cần kết hợp khám chuyên khoa mắt và điều trị acyclovir qua đường tĩnh mạch. (1)

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc acyclovir bôi ngoài da trị zona

Để thuốc bôi zona thần kinh acyclovir phát huy hiệu quả điều trị tốt nhất, người dùng cần tuân thủ một số lưu ý sau:

• Nên bắt đầu bôi càng sớm càng tốt, ngay khi xuất hiện triệu chứng bệnh zona thần kinh để thuốc phát huy hiệu quả tốt nhất. Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh, bệnh nhân cần đi khám tại các bệnh viện uy tín để được chỉ định điều trị bằng thuốc kịp thời.
• Bôi thuốc theo liệu trình bác sĩ chỉ định, không tự ý ngừng sử dụng thuốc ngay cả khi các triệu chứng trên da có dấu hiệu thuyên giảm.
• Cẩn thận không để thuốc dây vào mắt, mũi, miệng. Nếu dính phải, cần rửa sạch ngay bằng nước và liên hệ với bác sĩ nếu thấy có vấn đề bất thường.
• Trong quá trình sử dụng thuốc bôi zona thần kinh acyclovir, nếu có các phản ứng bất thường xảy ra như kích ứng da, ngứa, phản ứng dị ứng tại chỗ bôi... cần ngưng thuốc ngay lập tức và tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Đảm bảo tuân thủ sử dụng thuốc bôi kết hợp với các phương pháp điều trị khác theo hướng dẫn bác sĩ. Ngoài ra, bệnh nhân cần đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ, din dưỡng hợp lý và tránh căng thẳng để phục hồi bệnh nhanh chóng.

Lời khuyên đối với bệnh nhân  mắc Zona thần kinh:

• Điều trị bệnh Zona Thần kinh tốt nhất trong 72h đầu khi phát hiện triệu chứng.
• Tuân thủ dùng thuốc Acyclovir kháng virus theo chỉ định của bác sĩ.
• Giữ vệ sinh vết thương sạch sẽ .
• Cân bằng dinh dưỡng hợp lý.
• Nghỉ ngơi, thư giãn giảm stress .
• Chích ngừa vắc xin Zona thần kinh ở bệnh nhân mắc bệnh Zona thần kinh đã qua giai đoạn cấp để phòng ngừa tái phát..

Các tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc acyclovir bôi zona

Dù thuốc bôi acyclovir mang lại nhiều lợi ích trong điều trị các vấn đề da liễu liên quan đến bệnh zona thần kinh do Varicella Zoster virus hay virus herpes simplex, nhưng người sử dụng thuốc cần lưu ý một số tác dụng phụ có thể gặp phải trong quá trình sử dụng như sau.

1. Tác dụng phụ nhẹ

Trong một số trường hợp sử dụng thuốc bôi zona thần kinh acyclovir, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như khô da, kích ứng hay cảm thấy châm chích tại vị trí bôi kem. Tuy những tác dụng phụ trên là tạm thời và không cần can thiệp y tế, nhưng bệnh nhân cần ngưng sử dụng thuốc bôi và tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để có giải pháp khắc phục hiệu quả.

2. Tác dụng phụ nghiêm trọng

Dù hiếm, nhưng đôi khi thuốc bôi acyclovir có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nghiêm trọng như viêm da, phát ban, phù mặt. Tương tự như trường hợp trên, bệnh nhân cũng cần ngưng sử dụng thuốc ngay lập tức, đồng thời đến ngay bệnh viện gần nhất để được các bác sĩ chăm sóc y tế khẩn cấp.

Lưu ý, để tránh tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng thuốc, trước khi sử dụng người dùng cần thông báo cho bác sĩ tiền sử dị ứng thuốc của bản thân, các loại thuốc hoặc sản phẩm chăm sóc da đang sử dụng. Điều này giúp bác sĩ có thêm thông tin để đưa ra chỉ định sử dụng thuốc phù hợp, từ đó giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ do tương tác thuốc hoặc giảm hiệu quả thuốc.

Cách bảo quản thuốc bôi acyclovir khi bị zona

Để bảo quản thuốc bôi acyclovir khi bị zona thần kinh, bạn nên bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, tránh độ ẩm và ánh sáng chiếu trực tiếp. Không bảo quản thuốc trong phòng tắm hay ngăn đá của tủ lạnh. Mỗi loại thuốc sẽ có những phương pháp bảo quản khác nhau và những lưu ý trong quá trình bảo quản, do đó bạn cần xem kỹ hướng dẫn bảo quản thuốc được in trên bao bì đồng thời hỏi bác sĩ khi nhận thuốc. Hãy giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và vật nuôi.

⇒ Tham khảo thêm: Xanh methylen bôi zona: Công dụng và cách sử dụng

Thuốc bôi zona thần kinh acyclovir có khả năng ngăn chặn sự lây lan của virus hiệu quả, giảm các nốt mụn nước trên da, làm mềm da, đồng thời rút ngắn thời gian hồi phục của người bệnh. Trước khi sử dụng thuốc bôi, bệnh nhân cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng được in trên bao bì và đảm bảo hiểu hết chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ, vệ sinh da sạch sẽ, thoa một lượng thuốc vừa đủ và rửa tay sau khi thoa thuốc. Trong quá trình sử dụng nếu gặp các tác dụng phụ cần ngưng sử dụng thuốc và xin lời khuyên của bác sĩ điều trị.