Cụ bà gần 100 tuổi quyết tiêm vắc xin sốt xuất huyết cho cả gia đình!

Cụ bà Nguyễn Thị Trâm, gần 100 tuổi vẫn minh mẫn, khỏe mạnh, cẩn thận ghi chép tỉ mỉ các thông tin về lịch tiêm chủng, hiệu quả phòng ngừa và độ tuổi tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại buổi tư vấn kiến thức phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết và các bệnh hô hấp hô hấp do Hệ thống tiêm chủng VNVC tổ chức.

Chiều ngày 23/12/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Hội Phụ nữ UBND Phường Tân Định (Quận 1, TP HCM)  tổ chức chương trình tư vấn kiến thức sức khỏe phòng bệnh sốt xuất huyết và các bệnh hô hấp nguy hiểm dành cho người dân tại khu vực TP HCM.

Ghi nhận tại buổi tư vấn, cụ bà Nguyễn Thị Trâm, dù đã gần 100 tuổi nhưng vẫn minh mẫn, khoẻ mạnh đến nghe trực tiếp các chuyên gia tư vấn sức khỏe phòng bệnh sốt xuất huyết. Trong suốt chương trình, cụ bà chăm chú lắng nghe và cẩn thận ghi chép đầy đủ thông tin về lịch tiêm, hiệu quả, cũng như độ tuổi khuyến cáo tiêm ngừa của vắc xin sốt xuất huyết.

Được biết, cụ bà tiêm vắc xin cúm định kỳ tại VNVC mỗi năm và thường xuyên theo dõi các kênh thông tin y tế. Với nền giáo dục từ Pháp, cụ nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của vắc xin, đặc biệt đối với căn bệnh sốt xuất huyết đầy nguy cơ. Chính vì thế, cụ quyết định tìm hiểu kỹ vắc xin này để kêu gọi đại gia đình cùng đi tiêm phòng, bảo vệ sức khỏe cả gia đình và rộng hơn nữa là cả cộng đồng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sốt xuất huyết hiện lưu hành tại hơn 100 quốc gia, ảnh hưởng gần 4 tỷ người, chủ yếu ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ, với ước tính 100 - 400 triệu ca nhiễm mỗi năm. Đáng lo ngại, số ca mắc đã tăng gấp 30 lần trong 50 năm qua, gây gánh nặng kinh tế toàn cầu lên tới 306 tỷ USD (theo giá năm 2017) dự kiến từ năm 2020 - 2050.

Tại Việt Nam, nước ta ghi nhận đợt bùng phát đầu tiên năm 1963, trung bình mỗi năm có 80.000 - 100.000 ca mắc và hàng chục trường hợp tử vong. Riêng năm 2024, tính đến cuối tháng 11, cả nước đã có 114.906 ca mắc và 18 ca tử vong. Số ca nhiễm tiếp tục tăng mạnh, chưa có dấu hiệu giảm.

Nguyễn Thị Phương – Bác sĩ Trưởng Trung tâm tiêm chủng VNVC Hai Bà Trưng chia sẻ, sốt xuất huyết là căn bệnh cấp tính do virus Dengue lây truyền qua muỗi Aedes (muỗi vằn), có tốc độ lây lan nhanh chóng, có thể không biểu hiện triệu chứng hoặc chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ. Từ 4 - 10 ngày sau khi nhiễm virus, cơ thể sẽ xuất hiện các tình trạng sốt, đau đầu, đau cơ khớp, đau hốc mắt, phát ban... Trong khoảng 1 - 2% trường hợp, sốt xuất huyết có thể tiến triển thành bệnh nặng, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như sốc chảy máu, suy đa tạng, viêm phổi... thậm chí đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Muỗi vằn là con đường lây chính, và mọi người mang virus, dù không có triệu chứng, đều có khả năng là nguồn bệnh. Quá trình lây truyền từ người sang muỗi diễn ra khoảng 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng hoặc 2 ngày sau khi hết sốt. Trong ổ dịch, cứ 1 người mắc có thể có hàng chục người mang virus tiềm ẩn, không nguy hiểm trước mắt nhưng vẫn lây bệnh cho cộng đồng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO), sốt xuất huyết hiện đang lưu hành ở hơn 100 quốc gia, ảnh hưởng đến gần 4 tỷ người sống ở các quốc gia lưu hành bệnh, phần lớn là ở Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ, ước tính có khoảng 100 - 400 triệu ca nhiễm bệnh xảy ra hàng năm. Đáng báo động, tỷ lệ mắc sốt xuất đang gia tăng kỷ lục gấp 30 lần trong 50 năm qua và ước tính sẽ gây gánh nặng khoảng 306 tỷ đô (theo định giá cố định năm 2017) cho nền kinh tế toàn cầu trong giai đoạn 2020 - 2050.

Việt Nam được liệt kê là một trong số các quốc gia có gánh nặng xuất huyết nghiêm trọng theo WHO, ghi nhận đợt bùng phát đầu tiên vào năm 1963, trung bình có khoảng 80.000 - 100.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết và hàng chục ca tử vong mỗi năm. Chỉ trong năm 2024, tính đến cuối tháng 11, cả nước đã ghi nhận 114.906 trường hợp mắc sốt xuất và 18 ca tử vong. Số ca mắc bệnh vẫn đang tiếp tục gia tăng và không có dấu hiệu “hạ nhiệt”.

Tháng cuối năm thời tiết biến đổi thất thường, nhiều nơi rét đậm, rét hại với nền nhiệt trung bình từ 14 - 16 độ C vào buổi sáng sớm và đêm khuya, nhưng đến trưa lại chuyển nắng, kiểu thời tiết này làm sức đề kháng người dân suy yếu, nguy cơ cao các bệnh lý đang mắc phải như tim mạch, hen suyễn, mỡ máu... trở nặng; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, virus gây các bệnh đường hô hấp tấn công mạnh mẽ, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người có bệnh lý nền mạn tính.

BS. Nguyễn Thị Phương, Bác sĩ Trưởng Trung tâm tiêm chủng VNVC Hai Bà Trưng chia sẻ, sốt xuất huyết là căn bệnh cấp tính do virus Dengue lây truyền qua muỗi Aedes (muỗi vằn), có tốc độ lây lan nhanh chóng, có thể không biểu hiện triệu chứng hoặc chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ.

Từ 4 - 10 ngày sau khi nhiễm virus, cơ thể sẽ xuất hiện các tình trạng sốt, đau đầu, đau cơ khớp, đau hốc mắt, phát ban... Trong khoảng 1 - 2% trường hợp, sốt xuất huyết có thể tiến triển thành bệnh nặng, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như sốc chảy máu, suy đa tạng, viêm phổi... thậm chí đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Sốt xuất huyết có đường lây truyền chủ yếu qua vết cắn của muỗi vằn mang virus gây bệnh. Đặc biệt, tất cả những người có mang virus (dù có biểu hiện triệu chứng hay không có triệu chứng) đều có thể trở thành nguồn lây bệnh quan trọng. Sự lây truyền từ người (mang virus) sang muỗi có thể xảy ra khoảng 2 ngày trước khi biểu hiện triệu chứng bệnh hoặc 2 ngày sau khi hết sốt.

Theo thống kê trong một ổ dịch sốt xuất huyết, cứ 1 trường hợp mắc bệnh thì sẽ có hàng chục trường hợp mang virus tiềm ẩn, không biểu hiện triệu chứng nhưng vẫn có khả năng là nguồn bệnh lây cho người khác.

Virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết có 4 tuýp huyết thanh khác nhau bao gồm DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4. Trong lần bệnh đầu tiên, người bệnh có thể nhiễm với một trong các tuýp virus này và tạo được miễn dịch lâu dài với chính tuýp đó. Nhưng miễn dịch này chỉ có khả năng bảo vệ tạm thời (khoảng vài tháng đến 1 - 2 năm) để chống lại các tuýp huyết thanh của virus sốt xuất huyết khác. Do đó, một người có thể tái nhiễm sốt xuất huyết đến 4 lần trong đời, thậm chí lần mắc bệnh thứ hai sẽ bị nặng và nguy hiểm hơn lần đầu.

Giải thích cho hiện tượng này, BS. Nguyễn Thị Phương cho biết vì nhiễm sốt xuất huyết lần 2 sẽ có nguy cơ xuất hiện quá trình tăng cường phụ thuộc kháng thể (ADE). Các kháng thể miễn dịch được sản sinh từ đợt mắc bệnh trước sẽ liên kết với các hạt virus từ nhóm huyết thanh mới nhiễm nhưng không thể trung hòa, xâm nhập vào các tế bào miễn dịch và nhân lên một cách nhanh chóng.

Để chống lại tình trạng nhiễm trùng này, cơ thể sẽ kích hoạt một loạt các tế bào miễn dịch là cytokine, gây ra “cơn bão cytokine”. Quá trình nhân lên diễn ra mạnh mẽ đến mức khiến tình trạng xuất huyết trở nặng hơn, tiềm ẩn nguy cơ gây chảy máu ồ ạt và suy giảm chức năng đa cơ quản.

Cho đến nay, sốt xuất huyết vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu tập trung vào làm thuyên giảm triệu chứng. Quá trình phòng, chống sốt xuất huyết thường chủ yếu dựa vào phòng, chống vectơ muỗi đốt như: Mặc quần áo dài che kín tay chân, ngủ trong mùng kể cả ban ngày, dùng các biện pháp thông thường để xua và diệt muỗi; dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi trong các hộ gia đình.

Đồng thời, mọi người cần thay đổi thói quen, lối sống và môi trường ở, chẳng hạn như: Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt bọ gậy/loăng quăng bằng cách đậy kín và thả cá ăn bọ gậy tất cả các vật dụng chứa nước ăn uống sinh hoạt như bể, chum vại, lu, khạp, các vật dụng chứa đựng nước; thay nước, thau rửa chum, vại, lu, khạp thường xuyên; vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến; thu gom, hủy các vật dụng phế thải xung quanh nhà như chai lọ vỡ, ống bơ, vỏ dừa, lốp xe cũ...; loại bỏ các hốc chứa nước tự nhiên như hốc cây, kẽ lá, vỏ bánh xe, gốc tre, nứa quanh nhà.

Tuy nhiên, đây chỉ là các phương án phòng ngừa bị động, chủ yếu tập trung vào việc ngăn ngừa muỗi đốt, mang hiệu quả tạm thời và không “đủ lực” để tiến tới loại trừ sốt xuất huyết trong tương lai. Chính vì vậy, để hướng tới mục tiêu khống chế và xóa sổ bệnh sốt xuất huyết tương tự như các bệnh đã bị thanh trừ hoàn toàn từ rất lâu trước đây như đậu mùa, bại liệt... việc kết hợp tiêm chủng vắc xin là phương án cần thiết và mang lại hiệu quả tối ưu nhất.

Vào tháng 5/2024, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tiền thẩm định thành công và chứng minh độ an toàn của vắc xin sốt xuất huyết thế hệ mới Qdenga TAK-003 của hãng dược phẩm Takeda. Cũng vào thời điểm này, chiều ngày 15/5/2024, Bộ Y tế đã chính thức phê duyệt và cấp phép sử dụng vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam. Đến 20/9/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC là đơn vị đầu tiên đưa vắc xin sốt xuất huyết (sản xuất tại Đức) về triển khai tiêm chủng cho người dân Việt Nam.

Vắc xin Sốt xuất huyết Qdenga (Takeda, Nhật Bản) được chỉ định phòng cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn với hiệu quả phòng bệnh cao trên 80% và ngăn ngừa đến 90,4% nguy cơ bệnh tình trở nặng, phải nhập viện điều trị. Đặc biệt, vắc xin còn mang hiệu quả phòng tái nhiễm rất cao, nên những người đã từng mắc bệnh sốt xuất huyết là những đối tượng được khuyến cáo hàng đầu nên tiêm vắc xin phòng bệnh.

Hồ sơ an toàn của vắc xin đã được chứng minh trong các nghiên cứu lâm sàng và WHO đã tiền thẩm định kỹ lưỡng về chất lượng, an toàn và hiệu quả. Trong hầu hết các trường hợp, vắc xin sốt xuất huyết chỉ gây ra các tác dụng phụ nhẹ như đau, sưng nhẹ tại vị trí tiêm, số ít sẽ xuất hiện tình trạng đau đầu, sốt, đau cơ, khó chịu... nhưng chỉ thoáng qua và hồi phục trong vòng ít ngày.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối, vắc xin sốt xuất huyết chống chỉ định với người quá mẫn với hoạt chất hoặc với bất kỳ tá dược nào hoặc quá mẫn với liều TAK-003 trước đó, người suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải như người nhiễm HIV, người dùng corticoid đường toàn thân liều cao trong vòng 4 tuần trước, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

Ngay khi có thông tin vắc xin sẽ được triển khai tại Việt Nam, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã ghi nhận hơn 25.000 lượt tiêm chỉ trong 10 ngày kể từ khi ra mắt. Trong chưa đầy 4 tháng triển khai, VNVC đã đón nhận hàng trăm nghìn lượt Khách đến để tiêm vắc xin sốt xuất huyết. Trước tình hình dịch bệnh mùa đông xuân đang phức tạp, nhu cầu tiêm vắc xin sốt xuất vẫn đang tăng cao đột biến.

Trong khuôn khổ buổi tư vấn, BS. Nguyễn Thị Phương cũng khuyến cáo về tình trạng các bệnh đường hô hấp đang gia tăng trong mùa đông xuân, do tiết trời trở lạnh đột ngột. Chỉ trong tuần cuối tháng 12, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 đã tiếp nhận hơn 1.500 trường hợp viêm đường hô hấp trên (viêm họng, viêm mũi xoang, viêm thanh quản, viêm amidan…), tăng 30% so với tuần trước đó.

Theo các chuyên gia, cúm và bệnh do Phế cầu khuẩn là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính thường xuyên xảy ra khi thời tiết giá lạnh, có nguy cơ gây các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng xoang, suy hô hấp... và làm trầm trọng thêm các tình trạng bệnh mãn tính như suy tim xung huyết, hen suyễn hoặc đái tháo đường, đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh lý nền, người suy giảm miễn dịch.

Các chuyên gia khuyến cáo, cần chủ động dự phòng tiêm vắc xin bảo vệ đường hô hấp: Cúm và Phế cầu để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông giá rét, đồng thời giảm gánh nặng kinh tế do điều trị bệnh đáng kể.

Theo ghi nhận, vắc xin cúm tứ giá thế hệ mới có khả năng giảm tới 60% tỷ lệ mắc bệnh do 4 chủng virus cúm phổ biến (A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria) gây ra và 70 - 80% tỷ lệ tử vong từ các vấn đề có liên quan tới bệnh cúm. Bên cạnh đó, vắc xin phế cầu khuẩn mang hiệu quả đến 97% trong việc giảm tỷ lệ mắc các chủng vi khuẩn có trong vắc xin.

Buổi tư vấn diễn ra trong khoảng 1 tiếng đồng hồ đã lan tỏa được nhiều thông tin giá trị và thông điệp hữu ích về thực trạng bệnh cũng như các công tác phòng chống sốt xuất huyết và các bệnh đường hô hấp thông qua tiêm chủng cho các chị em Hội Phụ nữ. Buổi tư vấn đã đón nhận được sự tham gia tích cực và nồng nhiệt từ các thành viên trong Hội Phụ nữ và người dân địa phương.

Ghi nhận tại buổi tư vấn, cụ bà Nguyễn Thị Trâm, dù đã gần 100 tuổi nhưng vẫn minh mẫn, khoẻ mạnh đến để nghe chuyên gia tư vấn sức khỏe phòng bệnh sốt xuất huyết. Trong suốt thời gian tư vấn, cụ luôn cẩn thận ghi chép tỉ mỉ, rõ ràng và đầy đủ các thông tin về lịch tiêm, hiệu quả và độ tuổi tiêm vắc xin sốt xuất huyết.

Chia sẻ với VNVC, cụ cho biết thường xuyên theo dõi các kênh truyền thông sức khỏe của VNVC, bản thân lại được tiếp thu nền giáo dục của nước Pháp từ nhỏ nên hiểu được phần nào tầm quan trọng của vắc xin, đặc biệt là gánh nặng của bệnh sốt xuất huyết ở người. Đó là lý do cụ quyết định tìm hiểu vắc xin sốt xuất huyết để khuyến khích đại gia đình đến VNVC tiêm phòng.

Bên cạnh đó, VNVC cũng trao tặng nhiều phần quà giá trị cho Hội Phụ nữ phường Tân Định như voucher tiêm chủng, nón bảo hiểm độc quyền VNVC, quạt nhựa, tờ thông tin về vắc xin sốt xuất huyết…

Trước đó, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cũng đang đồng hành cùng rất nhiều chương trình tư vấn kiến thức sức khỏe tại các trường học các cấp trên khắp cả nước. Cụ thể như: trong cùng ngày 23/12/2024, VNVC Quận 9 đã kết hợp với trường THPT Dương Văn Thì (TP Thủ Đức) tổ chức tư vấn cho khoảng 1.300 em học sinh cấp 3 về vấn đề bảo vệ sức khỏe học đường bằng vắc xin HPV và Sốt xuất huyết, góp phần nâng cao nhận thức và lan tỏa kiến thức đúng đắn về tầm quan trọng của tiêm chủng đến mọi đối tượng.

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm chủng dịch vụ Chất lượng – Uy tín – An toàn với nhiều năm kinh nghiệm tại Việt Nam, cung cấp danh mục vắc xin đa dạng với hơn 50 loại vắc xin phòng ngừa hơn 40 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Tất cả vắc xin tại VNVC đều được nhập khẩu chính hãng và bảo quản đạt chuẩn trong hệ thống kho lạnh đạt GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, cùng hệ thống xe lạnh vận chuyển, tủ bảo quản chuyên dụng, đảm bảo lưu giữ vắc xin trong nhiệt độ chuẩn từ 2 - 8 độ C, cùng với quy trình tiêm an toàn, dịch vụ chuyên nghiệp, tận tâm và thân thiện.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm các loại vắc xin quan trọng, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua hotline 028 7102 6595 hoặc VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc đặt mua vắc xin ngay tại vax.vnvc.vn.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ