Trẻ bị tay chân miệng kiêng gì? Ăn gì để mau khỏi?

Tay chân miệng luôn là nỗi lo của các bậc phụ huynh khi con trẻ mắc phải khi bệnh có thể biến chứng thần kinh, hô hấp, tim mạch nghiêm trọng; đặc biệt ở giai đoạn phát ban và loét miệng khiến trẻ đau đớn, mệt mỏi và kém ăn. Chăm sóc đúng cách, từ chế độ ăn uống đến những điều cần tránh, đóng vai trò quan trọng để trẻ nhanh khỏi và ngăn ngừa bệnh trở nặng.. Vậy, tay chân miệng kiêng gì để bệnh không trở nặng và mau khỏi? Cùng chuyên gia từ Hệ thống tiêm chủng VNVC giải đáp chi tiết trong bài viết sau!

Bị tay chân miệng kiêng gì?

Khi trẻ bị chân tay miệng, việc hạn chế tiếp xúc và tránh một số hoạt động nhất định là rất quan trọng để ngăn ngừa lây lan và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu. Ngoài ra, tuy phần lớn các ca bệnh đều diễn biến ở mức độ nhẹ và tự khỏi sau khoảng 7 - 10 ngày, việc chăm sóc trẻ đúng cách, đặc biệt tránh những thực phẩm hoặc thói quen không phù hợp, đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là những điều cần lưu ý cho câu hỏi trẻ bị tay chân miệng kiêng gì?

1. Tiếp xúc gần với người khác

Trẻ bị tay chân miệng kiêng gì? Việc hạn chế tiếp xúc gần với người khác là rất quan trọng. Bệnh rất dễ lây lan qua đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết từ mụn nước hoặc dịch tiết tiêu hóa của người nhiễm bệnh. Do đó, trẻ bị tay chân miệng cần hạn chế tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là những trẻ khác trong nhà hoặc ở trường học. Việc cách ly trẻ trong thời gian bị bệnh là cần thiết để ngăn chặn sự lây lan.

2. Gãi và làm vỡ mụn nước

Mụn nước là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng. Trẻ thường cảm thấy ngứa ngáy và có xu hướng gãi, nhưng điều này có thể làm vỡ mụn nước, gây nhiễm trùng, thậm chí bội nhiễm nguy hiểm và để lại sẹo xấu vĩnh viễn.

Để tránh tình trạng này, phụ huynh nên hướng dẫn trẻ không được chạm vào mụn nước, giữ cho tay trẻ sạch sẽ và cắt ngắn móng tay để tránh làm tổn thương mụn nước. Đối với các trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, phụ huynh có thể mang bao tay cho trẻ trong lúc ngủ để tránh sự chà sát vào mụn nước khi bé cựa quậy. Ngoài ra, phụ cũng có thể sử dụng dung dịch sát khuẩn nhẹ để vệ sinh các nốt mụn nước, tránh nhiễm trùng.

3. Đi bơi hoặc tiếp xúc với nước bẩn

Khi trẻ bị tay chân miệng, việc đi bơi hoặc tiếp xúc với nước bẩn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết loét và mụn nước. Nước tại bể bơi hoặc vùng nước tự nhiên có thể chứa nhiều vi khuẩn, virus và hóa chất, dễ gây kích ứng, khiến trẻ bị nhiễm trùng và làm trầm trọng thêm các vết loét. Do đó, cha mẹ nên tránh cho trẻ đi bơi hoặc tiếp xúc với nước bẩn trong thời gian bị bệnh.

4. Dùng chung đồ cá nhân

Việc dùng chung đồ cá nhân như khăn mặt, bàn chải đánh răng, cốc uống nước, đồ chơi… có thể làm lây lan bệnh tay chân miệng. Virus có thể tồn tại trên các vật dụng này và lây sang người khác. Vì vậy, cha mẹ nên đảm bảo trẻ có đồ dùng cá nhân riêng và vệ sinh sạch sẽ sau khi sử dụng.

5. Tự ý dùng thuốc

Một số cha mẹ có thói quen tự ý mua thuốc về điều trị cho trẻ khi thấy con có dấu hiệu bệnh tay chân miệng. Tuy nhiên, việc tự ý dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh, có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ. Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng các loại thuốc kháng sinh hoặc thuốc bôi ngoài da mà không có chỉ định của bác sĩ.

Việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, làm chậm quá trình phục hồi và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Do đó, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách.

6. Sử dụng các biện pháp dân gian chưa được kiểm chứng

Nhiều người thường áp dụng các biện pháp dân gian như đắp lá, bôi thuốc không rõ nguồn gốc lên vết loét của trẻ. Tuy nhiên, những phương pháp này có thể gây kích ứng da, nhiễm trùng hoặc làm bệnh nặng hơn. Cha mẹ nên thận trọng và chỉ sử dụng các phương pháp điều trị đã được kiểm chứng khoa học.

⇒ Tham khảo thêm: Tay chân miệng có kiêng gió không? Chăm sóc đúng để nhanh khỏi bệnh

7. Để thiếu nước và dinh dưỡng

Một trong những nguy hiểm lớn nhất của bệnh tay chân miệng là nguy cơ mất nước và suy dinh dưỡng, đặc biệt khi trẻ không chịu ăn uống do đau miệng. Tuy nhiên, việc thiếu cung cấp nước và dưỡng chất sẽ làm sức đề kháng của trẻ yếu hơn, khiến bệnh kéo dài và tăng nguy cơ biến chứng.

Cần lưu ý, các loại nước uống có ga hoặc đá lạnh có thể gây kích ứng vùng họng và niêm mạc miệng, làm triệu chứng đau nặng hơn. Việc kiêng cữ thái quá hoặc không đảm bảo dinh dưỡng sẽ khiến trẻ không nhận đủ năng lượng cần thiết để hồi phục. Thay vào đó, phụ huynh nên bổ sung thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất (trái cây xay nhuyễn, cháo, súp lỏng) vào chế độ ăn.

8. Chủ quan với các dấu hiệu biến chứng

Nhiều phụ huynh có thể nhầm tưởng bệnh tay chân miệng chỉ là bệnh nhẹ và dễ khỏi với các triệu chứng nhiễm trùng da và niêm mạc thông thường. Tuy nhiên, nếu không theo dõi sát sao, bệnh có nguy cơ chuyển biến nặng với các triệu chứng như sốt cao, co giật, thở gấp hoặc liệt chi. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức, không nên chủ quan hay tự điều trị tại nhà.

⇒ Tham khảo thêm: Biến chứng tay chân miệng đầy tai hại, nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Bệnh chân tay miệng kiêng ăn gì?

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tay chân miệng. Dưới đây là những thực phẩm trẻ nên kiêng khi bị bệnh:

1. Thức ăn cay, nóng, chua

Những thức ăn cay, nóng hoặc chua có thể gây kích ứng các vết loét trong miệng, khiến trẻ đau đớn và khó khăn trong việc ăn uống. Điều này làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng và kéo dài thời gian hồi phục. Những món như ớt, chanh, dưa chua hay các món xào nhiều gia vị không chỉ làm cho trẻ khó chịu mà còn có thể làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nặng hơn. Đặc biệt, các vết loét trong miệng có thể trở nên nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với các loại gia vị này, gây ra cảm giác rát và khó chịu kéo dài.

2. Thức ăn cứng, giòn, nhiều vụn

Các thực phẩm cứng, giòn và nhiều vụn như bánh quy, hạt khô, hay trái cây cứng, khi nhai, các cạnh sắc của đồ ăn có thể chà xát vào vết loét, khiến trẻ đau nhiều hơn, thậm chí gây chảy máu và kéo dài quá trình hồi phục. Khi trẻ nhai những món ăn này, các mảnh vụn có thể bám vào vết loét, làm cho trẻ cảm thấy đau và khó chịu hoặc gây vỡ mụn nước trong miệng, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc kéo dài thời gian hồi phục. Thay vào đó, cha mẹ nên cho trẻ ăn các món ăn chế biến mềm, lỏng, dễ nuốt và dễ tiêu hóa.

3. Đồ ăn mặn, nhiều gia vị

Thực phẩm có chứa nhiều muối và gia vị không chỉ gây đau rát khi ăn mà còn ảnh hưởng đến niêm mạc miệng của trẻ, khiến vết loét lâu lành hơn. Những món như thịt kho mặn, đồ chiên xào với nhiều gia vị có thể làm cho trẻ cảm thấy khó chịu và không muốn ăn. Thay vào đó, các bậc phụ huynh nên chuẩn bị các món ăn nhạt hơn, dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng để hỗ trợ quá trình hồi phục của trẻ.

4. Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ

Món ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ có thể là thực phẩm yêu thích của trẻ, nhưng đây là nhóm thực phẩm cần kiêng khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng. Các lý do chính bao gồm:

• Kích thích họng và dạ dày: Đồ ăn nhiều dầu mỡ khó tiêu, không tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ vốn đang mệt mỏi vì bệnh.
• Tăng cảm giác khó chịu ở loét miệng: Các vết loét dễ bị kích ứng khi tiếp xúc với thực phẩm chứa nhiều chất béo và nhiệt lượng cao.

Thay vì các món chiên, phụ huynh nên thay thế bằng cách hấp, luộc để giữ nguyên dinh dưỡng, đồng thời dễ tiêu hóa hơn.

5. Đồ uống có gas, nước ngọt

Các loại đồ uống có ga và nước ngọt thường chứa lượng đường cao, dễ làm tăng vi khuẩn trong miệng. Việc tiêu thụ những đồ uống này có thể khiến bệnh lâu khỏi và làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn. Hơn nữa, các loại nước ngọt có gas có thể gây ra cảm giác đầy bụng, khó chịu cho trẻ, đặc biệt là khi trẻ đang ăn uống. Nước lọc, nước trái cây tươi hoặc nước dừa sẽ là những lựa chọn an toàn hơn cho trẻ.

6. Thực phẩm quá lạnh hoặc quá nóng

Thực phẩm hoặc đồ uống có nhiệt độ quá lạnh hoặc quá nóng có thể làm cho vết loét trong miệng thêm đau đớn hoặc kích thích viêm. Việc tiêu thụ thức ăn nóng có thể khiến trẻ không chỉ cảm thấy khó chịu mà còn có nguy cơ bỏng miệng. Trong khi đó, thực phẩm lạnh như kem có thể làm giảm cơn đau tạm thời nhưng cũng có thể gây kích thích lâu dài. Do đó, các bậc phụ huynh nên phục vụ trẻ các món ăn có nhiệt độ vừa phải, dễ ăn hơn, tạo cảm giác dễ chịu cho niêm mạc miệng.

7. Những đồ ăn dễ gây dị ứng hoặc không đảm bảo vệ sinh

Một số thực phẩm dễ gây dị ứng hoặc không rõ nguồn gốc nên được tránh xa khi trẻ đang bị tay chân miệng. Thực phẩm bẩn, không được chế biến kỹ lưỡng có thể làm tăng nguy cơ bội nhiễm hoặc rối loạn tiêu hóa ở trẻ.

8. Các loại thực phẩm giàu arginine

Arginine (1) là một loại axit amin có thể thúc đẩy sự sinh sản của virus, làm cho tình trạng bệnh trở nên nặng nề hơn. Arginine thường có mặt với hàm lượng cao trong các thực phẩm như hạt điều, hạt hướng dương, sô cô la và các loại thực phẩm giàu protein như thịt đỏ. Tiêu thụ những thực phẩm này trong thời gian trẻ mắc bệnh tay chân miệng có thể làm cho virus phát triển mạnh hơn, kéo dài thời gian hồi phục và gia tăng nguy cơ biến chứng. Thay vào đó, các thực phẩm giàu lysine, một axit amin có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của virus, nên được ưu tiên.

⇒ Tham khảo thêm: Bị tay chân miệng ăn tôm được không? Lưu ý ra sao?

Bị tay chân miệng nên ăn gì?

Bên cạnh câu hỏi "trẻ bị tay chân miệng kiêng gì?" thì việc ăn gì trong quá trình bệnh cũng được các bậc phụ huynh rất quan tâm. Cha mẹ cần chú ý đến chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng để giúp trẻ mau hồi phục. Dưới đây là những thực phẩm nên cho trẻ ăn khi bị tay chân miệng:

1. Thức ăn mềm dễ nuốt

Khi trẻ bị tay chân miệng, việc lựa chọn thức ăn mềm và dễ nuốt là rất quan trọng. Những món ăn như cháo, súp, bột ngũ cốc hoặc mì nấu mềm sẽ giúp trẻ dễ dàng ăn uống mà không gây đau đớn khi tiếp xúc với các vết loét trong miệng. Các món ăn này không chỉ dễ tiêu hóa mà còn cung cấp năng lượng cần thiết cho trẻ trong giai đoạn hồi phục. Để tăng cường hương vị và dinh dưỡng, phụ huynh có thể thêm một ít gia vị nhẹ hoặc nước dùng để món ăn hấp dẫn hơn mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.

2. Trái cây, rau củ giàu vitamin

Trái cây và rau củ là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ quá trình hồi phục. Nên ưu tiên các loại trái cây chín mềm như chuối, xoài, bơ hoặc dưa hấu, vì chúng không chỉ dễ ăn mà còn chứa nhiều vitamin A, C và chất xơ, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ sự phục hồi của niêm mạc miệng. Những loại rau củ như khoai lang, bí ngồi hay cà rốt cũng là lựa chọn tốt, có thể chế biến thành món súp hoặc nghiền nhuyễn.

3. Đạm dễ tiêu hóa

Đạm là dưỡng chất quan trọng giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Các loại thực phẩm giàu đạm dễ tiêu hóa như thịt gà nạc, cá hấp, trứng và đậu phụ là lựa chọn tốt. Thịt gà có chứa nhiều protein và ít chất béo, giúp trẻ dễ dàng tiêu hóa mà không gây nặng bụng. Đậu phụ và cá hấp cũng là những nguồn protein tốt, dễ chế biến thành các món ăn mềm, giúp trẻ không cảm thấy khó khăn khi ăn. Việc bổ sung protein trong chế độ ăn uống cũng rất quan trọng để hỗ trợ quá trình lành vết thương và xây dựng lại sức khỏe cho trẻ.

4. Các món ăn nguội và mát

Nhiệt độ của món ăn cũng ảnh hưởng lớn đến việc giảm đau và tăng khả năng ăn uống của trẻ mắc bệnh tay chân miệng. Các món ăn hoặc đồ uống để nguội ở nhiệt độ phòng sẽ tạo cảm giác dễ chịu vùng loét miệng. Những gợi ý dưới đây là sự lựa chọn phù hợp:

• Nước mát hoặc nước điện giải: Dung dịch Oresol, nước lọc, nước dừa là những cách bù nước và điện giải an toàn, tránh tình trạng mất nước do trẻ bị sốt cao hoặc ăn uống kém.
• Sữa lạnh hoặc thức ăn nhiệt độ ấm nhẹ: Thức ăn để ấm vừa phải, không quá nóng hay lạnh, sẽ giảm áp lực trên niêm mạc tổn thương.

4. Uống nhiều nước

Nước là yếu tố cực kỳ quan trọng trong quá trình hồi phục, đặc biệt là khi trẻ bị tay chân miệng. Việc uống đủ nước giúp giữ cho cơ thể trẻ luôn đủ nước, đồng thời hỗ trợ quá trình tiêu hóa và đào thải độc tố.

Nên cho trẻ uống nước lọc, nước dừa hoặc nước trái cây tươi, vì những loại nước này không chỉ giúp cung cấp nước mà còn bổ sung vitamin và khoáng chất. Tránh các loại nước ngọt có gas hoặc đồ uống chứa đường cao, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và gây khó chịu cho trẻ. Để khuyến khích trẻ uống nhiều nước hơn, phụ huynh có thể sử dụng các chai nước có hình dáng dễ thương hoặc cho trẻ uống từ ly có màu sắc bắt mắt.

Bằng cách chú trọng đến chế độ ăn uống với những thực phẩm phù hợp, trẻ sẽ có được sức khỏe tốt hơn và nhanh chóng hồi phục sau khi bị bệnh tay chân miệng. Các bậc phụ huynh nên theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng sao cho phù hợp, đồng thời luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần thiết.

⇒ Tham khảo thêm: Trẻ bị tay chân miệng nên ăn trái cây gì? Loại hoa quả nào tốt?

Khi trẻ bị tay chân miệng, việc kiêng khem trong ăn uống và sinh hoạt một cách khoa học đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Cha mẹ cần lưu ý những điều cần kiêng như tránh tiếp xúc gần, không gãi mụn nước, hạn chế ăn đồ cay nóng, cứng, mặn. Đồng thời, nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, giàu dinh dưỡng và uống nhiều nước. Việc tuân thủ đúng các nguyên tắc "tay chân miệng kiêng gì?" sẽ giúp trẻ mau khỏi bệnh và tránh được các biến chứng nguy hiểm