Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì, nên ăn gì để nhanh hồi phục?

19:35 25/12/2024

Quản lý Y khoa miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Khi trẻ bị viêm tiểu phế quản, thường sẽ có xu hướng ăn nhiều thức ăn béo, mặn hoặc ngọt để làm xoa dịu đi cơn ho, khò khè, nghẹt mũi. Tuy nhiên, chế độ ăn uống không lành mạnh, mất cân bằng này sẽ khiến triệu chứng bệnh ngày càng trầm trọng và khó hồi phục. Vậy trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì? Trẻ nên ăn gì để cải thiện sức khỏe hệ hô hấp tổng thể? Cùng chuyên gia VNVC tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
BS Lê Thị Gấm - Quản lý Y khoa vùng 6 miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Viêm tiểu phế quản gây ra tình trạng viêm, sưng đường thở, gây tích tụ dịch nhầy, khiến trẻ gặp khó khăn trong việc thở, dẫn đến tính trạng mệt mỏi, sốt, đau nhức cơ thể. Lúc này, bố mẹ nên thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh để giúp trẻ hồi phục nhanh hơn về cả thể chất lẫn tinh thần.
Cần lưu ý kiêng các loại thực phẩm chứa nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn cay nóng và chứa quá nhiều dầu mỡ. Trẻ bị viêm tiểu phế quản nên bổ sung nhiều trái cây, rau xanh và uống nhiều nước để nhanh hồi phục thể trạng.” |
Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì?
Viêm tiểu phế quản là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới, chủ yếu do virus gây ra, dẫn đến hiện tượng tích tụ dịch nhầy, làm tắc nghẽn đường thở, khiến người bệnh cảm thấy khó thở, thở khò khè, khó chịu... Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, đặc biệt là trẻ từ 2 - 6 tháng tuổi là đối tượng dễ bị viêm tiểu phế quản nhất do hệ hô hấp vẫn chưa phát triển toàn diện. Vậy bố mẹ cần lưu ý gì khi cho trẻ bị viêm tiểu phế quản ăn uống? Cùng tìm hiểu ngay sau đây.
1. Thực phẩm chứa nhiều đường
Béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch là những bệnh lý điển hình liên quan đến việc tiêu thụ đường mà hầu hết mọi người thường nghĩ đến. Thực tế, đường còn tác động tiêu cực lên phổi và làm trầm trọng thêm các vấn đề về hệ hô hấp ở cơ thể người.
Theo nghiên cứu, tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm mãn tính ở các bệnh đường hô hấp, do cơ thể phải vận động xử lý lượng đường lớn, làm kích hoạt phản ứng viêm, gây trầm trọng các bệnh lý như hen suyễn, bệnh phổi nghẽn mãn tính (COPD) và viêm phế quản, viêm tiểu phế quản.
Ngoài ra, chế độ ăn nhiều đường còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Đường có khả năng ức chế hệ thống miễn dịch, làm giảm khả năng chống lại virus và vi khuẩn của cơ thể, gây tổn thương mô phổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều đường cũng có thể kéo dài thời gian phục hồi sau nhiễm trùng đường hô hấp, cơ thể khó lành lại và quá trình hồi phục sẽ phức tạp hơn. (1)
Vì vậy, bố mẹ cần lưu ý không nên cho trẻ bị viêm tiểu phế quản ăn các thực phẩm chứa quá nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, socola,...

2. Thực phẩm chứa nhiều muối
Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì? Theo các chuyên gia y tế, việc tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều muối có thể gây ra tình trạng giữ nước trong cơ thể, dẫn đến khó thở cho những bệnh nhân mắc bệnh về hệ hô hấp. Theo Mindy Rivera, bác sĩ lĩnh vực y học phổi tại Cleveland Clinic (Anh) chia sẻ: “Nếu bạn bị tăng huyết áp phổi, tim của bạn sẽ phải làm việc quá sức để bơm máu đến phổi qua các động mạch bị hẹp. Trong khi đó, muối khiến cơ thể giữ lại nhiều chất lỏng, làm tim phải căng thẳng hơn khi phải bơm chất lỏng qua cơ thể.”
Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Sabrina Geisberger, Viện Sinh học Hệ thống Y tế Berlin (BIMSB), MDC (Đức) chỉ ra: “Muối có thể làm phá vỡ chuỗi hô hấp, khiến các tế bào sản xuất ít phân tử vận chuyển năng lượng (ATP) hơn và tiêu thụ ít oxy hơn.” (2) Vì vậy, nếu cơ thể người đang có bệnh về đường hô hấp, nếu tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều muối sẽ khiến tình trạng bệnh ngày càng nặng, thời gian phục hồi sẽ lâu hơn rất nhiều.
Do đó, trẻ bị viêm tiểu phế quản cần kiêng các loại thực phẩm chế biến mặn như thức ăn phơi khô, đồ ăn nhanh, đồ ăn đông lạnh, đồ chế biến sẵn,...
3. Thức ăn chua, cay nóng
Thực phẩm chua và cay nóng thường có tính axit cao gây ra hiện tượng kết tụ đờm, khiến cho việc tống đờm ra ngoài trở nên khó khăn, làm cho tình trạng nhiễm trùng thêm nặng hơn. Do đó, bố mẹ cần lưu ý không nên cho trẻ bị viêm tiểu phế quản ăn thức ăn chua, cay nóng, nhiều gia vị như ớt, tiêu,... vì sẽ dễ gây kích ứng niêm mạc phế quản và làm nặng thêm các triệu chứng bệnh.
4. Trẻ bị viêm tiểu phế quản nên kiêng thức ăn chứa nhiều dầu mỡ
Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì? Thức ăn chứa quá nhiều dầu mỡ, đặc biệt là đồ ăn chiên rán, thường chứa nhiều chất béo không lành mạnh, làm gia tăng cholesterol xấu, gây tăng tiết dịch nhầy gây khó thở, đồng thời kích ứng niêm mạc đường hô hấp làm tăng phản ứng viêm. Ngoài ra, thức ăn chứa nhiều dầu mỡ thường gây khó tiêu hóa, giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, hạn chế quá trình hồi phục.

Trẻ bị viêm tiểu phế quản nên ăn gì?
Chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất chính là cách giúp cho trẻ nhanh lấy lại thể trạng, rút ngắn thời gian hồi phục và ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Một số loại thực phẩm trẻ bị viêm tiểu phế quản nên ăn như sau:
1. Thực phẩm giàu protein
Theo các chuyên gia y tế, protein là một phần quan trọng của các quá trình cung cấp năng lượng và vận chuyển oxy trong máu đi khắp cơ thể. Đặc biệt, protein hỗ trợ tạo ra kháng thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật, duy trì tế bào khỏe mạnh, đồng thời tạo ra tế bào mới, giúp cho quá trình hồi phục của trẻ bị viêm tiểu phế quản nhanh hơn. (3)
Các loại thực phẩm có nguồn protein chất lượng bao gồm: Cá, thịt gà, đậu phụ, thịt lợn, bơ, phô mai, trứng và các loại đậu... Đây là những loại thực phẩm có khả năng cung cấp nguồn năng lượng dồi dào, giúp trẻ mau chóng hồi phục.
2. Trẻ bị viêm tiểu phế quản nên ăn rau củ và trái cây tươi
Bên cạnh trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì thì mẹ cũng nên tìm hiểu về các thực phẩm mà trẻ nên ăn. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, trẻ bị viêm tiểu phế quản nên bổ sung nhiều rau củ và trái cây tươi trong khẩu phần ăn để dung nạp nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất oxy hóa, phục vụ cho quá trình hồi phục được diễn ra nhanh chóng.
Trái cây và rau củ có hàm lượng chất béo, muối và đường khá thấp, vì vậy trẻ bị viêm tiểu phế quản nên ăn các loại trái cây nhiều màu sắc hoặc có múi như cam, quýt, bưởi,... để bổ sung vitamin dồi dào, củng cố hệ miễn dịch khỏe mạnh. Bên cạnh đó, việc chế biến các món ăn từ rau củ như bông cải xanh, củ cải trắng, cà rốt, bí ngô... cũng là những món ăn hỗ trợ đẩy nhanh quá trình hồi phục sức khỏe cho trẻ hiệu quả.

3. Bé bị viêm tiểu phế quản nên uống đủ nước
Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì, nên ăn gì? Trẻ bị viêm tiểu phế quản thường xuất hiện triệu chứng mất nước, bố mẹ có thể nhận biết thông qua tình trạng trẻ bị khô môi, khóc không có nước mắt, đi tiểu ít hơn hay từ chối uống nước. Do đó, việc cần làm nhất khi trẻ bị viêm tiểu phế quản là đảm bảo bổ sung đầy đủ nước cho trẻ, ngoài sữa mẹ, sữa công thức và nước ấm, bố mẹ có thể cân nhắc các loại đồ uống bổ dưỡng như:
- Nước chanh/ mật ong: Giảm tắc đờm gây ho và khó thở, đồng thời làm dịu và giảm cơn ho hiệu quả;
- Trà thảo mộc: Giữ ấm và làm dịu cổ họng;
- Nước ép trái cây: Vừa cung cấp nước, vừa bổ sung nhiều vitamin, khoáng chất cho cơ thể.
4. Sữa và các chế phẩm từ sữa
Trẻ bị viêm tiểu phế quản nên ăn gì? Theo các chuyên gia, cho bé uống sữa mẹ chính là cách giảm thiểu biến chứng nghiêm trọng của các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nói chung và bệnh viêm tiểu phế quản nói riêng ở trẻ nhỏ. Do đó, mẹ nên cho bé bú sữa càng lâu thì khả năng bảo vệ trẻ càng lớn (4). Trong trường hợp trẻ cảm thấy chán bú sữa mẹ, có thể cân nhắc pha sữa công thức hoặc hút sữa mẹ chia thành nhiều bữa nhỏ cho trẻ.

Cách chăm sóc và cho bé ăn
Bên cạnh trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì thì nhiều mẹ cũng tìm hiểu về cách chăm sóc trẻ bị viêm tiểu phế quản. Trẻ bị viêm tiểu phế quản thường sẽ xuất hiện những cơn sốt nhẹ, gây mất nước và mệt mỏi ở trẻ. Bố mẹ cần lưu ý bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, có thể chia nhỏ thành nhiều bữa nếu trẻ cảm thấy chán ăn. Đặc biệt, mẹ không nên cho trẻ bỏ bú mẹ vì sữa mẹ là “thần dược” cung cấp lượng kháng thể mạnh mẽ, hỗ trợ quá trình hồi phục trở nên nhanh chóng hơn.
Bên cạnh chọn lựa những thực phẩm lành mạnh, cách chế biến món ăn cũng đóng vai trò quyết định đến khả năng hồi phục của trẻ. Bố mẹ cần lưu ý chế biến thức ăn lỏng, dễ tiêu như súp, cháo, các món nước,... sẽ tốt hơn cho quá trình điều trị trẻ bị viêm tiểu phế quản. Tuyệt đối không cho trẻ các loại thức ăn quá đặc vì dễ làm tắc nghẽn dịch nhầy, gây khó thở, khiến tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trở nên nặng nề hơn.
Xem thêm: Trẻ bị viêm tiểu phế quản bao lâu thì khỏi hoàn toàn?
Cách phòng tái phát bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ
1. Tiêm phòng
Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì? Tiêm phòng gì để ngừa bệnh cũng nhiều mẹ quan tâm. Tiêm phòng là một trong những cách phòng tránh hoặc hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh liên quan đến các bệnh hô hấp nói chung và các tác nhân gây tiểu phế quản nói riêng hiệu quả và tiết kiệm nhất. Các chuyên gia y tế khuyến nghị, trẻ em cần chích ngừa đầy đủ các loại vắc xin hô hấp như cúm, phế cầu khuẩn, Hib và nhiều vắc xin quan trọng khác để hỗ trợ hạn chế các bệnh liên quan đến tiểu phế quản hiệu quả.
Tham khảo danh sách vắc xin phòng các bệnh lý liên quan đến viêm tiểu phế quản hoặc làm gia tăng nặng bệnh viêm tiểu phế quản tại đây
Tên vắc xin | Phòng bệnh | Lịch tiêm |
BCG (Việt Nam) | Phòng các hình thái lao nguy hiểm, trong đó có lao viêm màng não. | Trẻ sinh từ đủ 34 tuần thai kỳ trở lên, cân nặng từ 2.000 gram trở lên:
Tiêm 1 mũi duy nhất, không tiêm nhắc lại. |
Infanrix Hexa (Bỉ) | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Viêm gan B - các bệnh do Hib. | Bao gồm 4 mũi:( tiêm cho trẻ từ 2th trở lên đến tròn 24th tuổi)
|
Hexaxim (Pháp) | Bao gồm 4 mũi:( tiêm cho trẻ từ 2th trở lên đến tròn 24th tuổi)
|
|
Pentaxim (Pháp) | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - các bệnh do Hib. | Bao gồm 4 mũi: tiêm cho trẻ từ 2 tháng trở lên đến tròn 24th tuổi
|
Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) | Viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa do Phế cầu. | Từ 6 tuần tuổi đến dưới 7 tháng tuổi
Lịch tiêm gồm 4 mũi:
(Mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ 11-15 tháng tuổi). Từ 7 tháng đến dưới 12 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó): Lịch tiêm gồm 3 mũi:
(Mũi 3 cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ trên 1 tuổi) Từ 12 tháng đến dưới 24 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó) Lịch tiêm gồm 2 mũi:
Từ 24 tháng trở lên (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó hoặc chưa từng tiêm vắc xin, Prevenar 13, Pneumo 23): Lịch tiêm 01 mũi. |
Vắc xin Synflorix (Bỉ) | Từ 6 tuần tuổi đến dưới 7 tháng tuổi
Lịch tiêm gồm 4 mũi:
(Mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ 11-15 tháng tuổi). Từ 7 tháng đến dưới 12 tháng tuổi (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó): Lịch tiêm gồm 3 mũi:
(Mũi 3 cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ trên 1 tuổi) Từ 12 tháng đến 5 tuổi( trước sinh nhật 6 tuổi -chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó) Lịch tiêm gồm 2 mũi:
|
|
Vắc xin Mengoc BC (Cu ba) | Vi khuẩn não mô cầu gây viêm màng não, nhiễm trùng huyết | Chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi
Lịch tiêm 2 mũi cách nhau 45 ngày. |
Vắc xin Bexsero (Ý) |
Trẻ từ 2 tháng tuổi đến < 6 tháng tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Mũi nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng. Trẻ từ tròn 6 tháng đến dưới 12 tháng tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Mũi nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng. Trẻ từ tròn 1 tuổi đến dưới 2 tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Mũi nhắc được khuyến cáo cách mũi 2 tối thiểu 12 tháng. Trẻ từ tròn 2 tuổi đến 50 tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
II.Người có nguy cơ cao mắc Não mô cầu (có bệnh lý nền, dùng thuốc ức chế miễn dịch...): Trẻ từ 2 tháng tuổi đến < 6 tháng tuổi có lịch tiêm 3 mũi cơ bản:
Mũi 4 nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng. Trẻ từ tròn 6 tháng đến dưới 12 tháng tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Mũi 3 nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng. Trẻ từ tròn 1 tuổi đến dưới 2 tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Mũi 3 nhắc được khuyến cáo cách mũi 2 tối thiểu 12 tháng. Trẻ từ tròn 2 tuổi đến 50 tuổi có lịch tiêm 2 mũi cơ bản:
Sau khi hoàn tất lịch trên những người thuộc đối tượng nguy cơ cao nhiễm não mô cầu sẻ có mũi nhắc theo lứa tuổi cụ thể như sau: Trẻ dưới 7 tuổi:
Người tròn 7 tuổi trở lên và người lớn:
|
|
Vắc xin Menactra (Mỹ) | Người khỏe mạnh:
Trẻ từ 9 tháng đến dưới 24 tháng: 2 liều cách nhau ít nhất 3 tháng
Trẻ em từ 2 tuổi đến 55 tuổi (trước sinh nhật lần thứ 56):
Người có nguy cơ cao mắc Não mô cầu (có bệnh lý nền, dùng thuốc ức chế miễn dịch...)*: Trẻ dưới 7 tuổi:
Người tròn 7 tuổi trở lên và người lớn:
* Theo khuyến cáo của CDC (Hoa Kỳ). |
|
Vắc xin MenQuadfi (Mỹ) | Lịch tiêm vắc xin MenQuadfi được khuyến nghị dựa trên độ tuổi và tình trạng sức khoẻ như sau:
Đối với người có sức khoẻ bình thường (trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn):
|
|
Vắc xin Nimenrix (Bỉ) |
Trẻ từ tròn 6 tuần tuổi đến dưới 6 tháng tuổi, chỉ định:
Trẻ từ tròn 6 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi, chỉ định:
Trẻ từ tròn 1 tuổi trở lên, chỉ định:
Tiêm nhắc lại từ lúc trẻ đạt 15 tuổi (nếu tiếp tục có nguy cơ), cách mũi trước ít nhất 4 năm. |
|
Tetraxim (Pháp) | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt | :Vắc xin được sử dụng cho trẻ từ 2th tuổi đến 13 tuổi ( trước sinh nhật 14 tuổi)
|
Vaxigrip Tetra (Pháp) | Phòng 4 chủng cúm gồm: 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria). | Vắc xin cúm tứ giá dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm có lịch tiêm 2 mũi:
Trẻ từ 9 tuổi trở lên: Lịch tiêm 01 mũi và nhắc lại hằng năm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo cần tiêm nhắc lại vắc xin cúm hàng năm để duy trì kháng thể bảo vệ, vì vắc xin cúm chỉ có hiệu quả khoảng 1 năm. |
GC Flu Quadrivalent | ||
Influvac Tetra (Pháp) |
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về tiêm chủng vắc xin tại VNVC, Quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết.
Có thể bạn quan tâm: Trẻ bị viêm tiểu phế quản có tiêm phòng được không?
2. Vệ sinh cá nhân, môi trường sống
Để hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh liên quan đến tiểu phế quản, bạn cần vệ sinh cá nhân thường xuyên và đúng cách bằng cách:
- Rửa tay thường xuyên;
- Sử dụng máy phun sương giúp trẻ giảm nghẹt mũi;
- Súc miệng bằng nước muối và vệ sinh răng miệng thường xuyên;
- Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát;
- Giặt chăn gối theo định kỳ;
- Vệ sinh đồ dùng cá nhân thường xuyên;
- Tránh tiếp xúc với người có biểu hiện bệnh về hô hấp hay các địa điểm đang nổi dịch bệnh hô hấp;
- Tránh tiếp xúc khói bụi, thuốc lá,...
Trên đây là lời giải đáp cho câu hỏi: “Trẻ bị viêm tiểu phế quản kiêng ăn gì?” cho các phụ huynh lo lắng vì con đang bị viêm nhiễm ở hệ hô hấp. Bố mẹ cần ghi nhớ không cho trẻ tiêu thụ các loại thực phẩm chứa nhiều đường, muối hay các thức ăn chua, cay, nóng hoặc có quá nhiều dầu mỡ. Đặc biệt, cần tăng cường sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau củ, thực phẩm giàu protein sẽ giúp trẻ bị viêm tiểu phế quản hồi phục nhanh chóng hơn.



- Kumar, S. (2024, June 19). Impact of too much sugar on lung health Read on. Onlymyhealth. https://www.onlymyhealth.com/impact-of-too-much-sugar-on-lung-health-1716568441
- Clinic, C. (2024, July 19). Pulmonary Hypertension: How (and Why) to embark on a Lower-Salt lifestyle. Cleveland Clinic. https://health.clevelandclinic.org/pulmonary-hypertension-how-and-why-to-embark-on-a-lower-salt-lifestyle
- Cooper, J. (2024, September 11). Benefits of protein. WebMD. https://www.webmd.com/diet/benefits-protein
- Feeding your baby/infant when they have Bronchiolitis : Children and Family Health Surrey. (n.d.). https://childrenshealthsurrey.nhs.uk/feeding-your-babyinfant-when-they-have-bronchiolitis