Vì sao phải tiêm chủng cho trẻ? 7 lợi ích khi tiêm vắc xin

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường dễ mắc bệnh nguy hiểm nhưng khó phát hiện và rất khó khăn khi điều trị. Trong khi đó, trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi là giai đoạn miễn dịch có được từ mẹ gần như mất hoàn toàn trong khi hệ thống miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh để tự sản xuất kháng thể. Vậy vì sao phải tiêm chủng cho trẻ? Những lợi ích khi trẻ được tiêm chủng đầy đủ?

Vì sao phải tiêm chủng cho trẻ?

Mỗi người, ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời, đều cần được tiêm phòng các loại vắc xin phù hợp để phòng ngừa nguy cơ bệnh tật, bảo vệ sức khỏe cả trẻ em và người lớn. Đối với trẻ em, nhất là nhóm tuổi mầm non, tiểu học và đặc biệt là nhóm trẻ dưới 5 tuổi, việc tiêm chủng vắc xin, cụ thể là tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch lại càng trở nên vô cùng quan trọng vì những lý do sau:

• Miễn dịch trẻ nhận được từ mẹ chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, khi mắc bệnh thì khó phát hiện, khó điều trị và tỷ lệ tử vong cao. Từ 6 tháng đến 3 tuổi, miễn dịch mà trẻ nhận được từ mẹ trong thai kỳ qua nhau thai và ở giai đoạn sơ sinh qua sữa mẹ gần như mất hoàn toàn trong khi hệ thống miễn dịch của bé vẫn chưa đủ phát triển để tự tạo ra kháng thể, trí nhớ miễn dịch cũng chưa hoàn chỉnh, khi chẳng may mắc bệnh thì vẫn tồn tại nguy cơ tái phát bệnh rất cao trong tương lai. Việc tiêm chủng sẽ giúp trẻ hình thành hệ miễn dịch riêng để phòng tránh bệnh tật, giảm nguy cơ mắc bệnh nặng và thậm chí tử vong.
• Sức đề kháng yếu: Trẻ dưới 5 tuổi có sức đề kháng kém, khả năng miễn dịch từ những mũi tiêm vắc xin lúc sơ sinh và những năm đầu đời giảm dần theo thời gian và không còn đủ mạnh để bảo vệ trẻ. Vì vậy, cần tiêm chủng để duy trì, củng cố khả năng phòng bệnh.
• Giảm nguy cơ mắc bệnh, ngăn ngừa biến chứng và di chứng nguy hiểm: Trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Khi được tiêm vắc xin, trẻ ít mắc bệnh hơn; nếu có mắc bệnh, triệu chứng thường nhẹ hơn, giảm nguy cơ bệnh nặng và các di chứng lâu dài như như liệt, mù, điếc, mất chân tay, mất nhận thức, chậm phát triển trí tuệ, thể chất và giảm thiểu tối đa nguy cơ tử vong.
• Tạo “lá chắn miễn dịch” mạnh mẽ: Vắc xin hoạt động như một tấm lá chắn bảo vệ, giúp cơ thể phát triển khả năng phòng chống hiệu quả với nhiều loại virus, vi khuẩn… Khi đã tiêm ngừa vắc xin, hệ miễn dịch của trẻ có khả năng nhận diện và đánh bại tác nhân gây bệnh nhanh chóng nếu chẳng may trẻ có tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh trong tương lai.
• Phòng bệnh sớm, bảo vệ từ sớm: Từ lúc sinh ra, trẻ đã tiếp xúc với môi trường và nhiều người xung quanh dẫn đến nguy cơ cao lây nhiễm mầm bệnh và mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm từ những người thân qua các hành vi thân mật với trẻ như ôm, hôn môi, thơm má... Tiêm phòng sớm giúp cơ thể trẻ có được khả năng phòng vệ từ sớm, bảo vệ khỏi các bệnh nguy hiểm từ những ngày đầu đời.
• Tăng cường tiếp xúc xã hội: Trẻ lớn khi bắt đầu đi học, sẽ tiếp xúc với nhóm người quy mô lớn hơn, đông đúc hơn, di chuyển nhiều nơi hơn và tỷ lệ, tần suất tiếp xúc giữa người và người cũng cao hơn. Điều này làm gia tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm, lây lan mầm bệnh trong cộng đồng, khiến trẻ dễ nhiễm bệnh. Tiêm chủng vắc xin cho trẻ giúp giảm thiểu rủi ro lây nhiễm trong môi trường học đường, tạo điều kiện học tập an toàn và thuận lợi cho trẻ.
• Điều kiện đến trường: Tại nhiều quốc gia, tiêm chủng đầy đủ là yêu cầu bắt buộc để trẻ được nhập học. Xác nhận đã tiêm các loại vắc xin quan trọng giúp đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng, đồng thời mang lại sự an tâm cho phụ huynh khi con đến trường.

Khi trẻ bước vào độ tuổi trung học cơ sở và trung học phổ thông, hệ miễn dịch và sức đề kháng đã phát triển mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn trẻ trải qua những biến đổi đáng kể về trí tuệ, thể chất và tâm sinh lý. Trẻ bắt đầu khám phá bản thân, vượt qua các rào cản, mở rộng mối quan hệ và tiếp xúc nhiều hơn với môi trường xã hội.

Điều này tạo ra "khoảng trống miễn dịch" nếu trẻ không được tiêm nhắc lại các mũi vắc xin quan trọng. Dưới đây là lý do tiêm chủng ở giai đoạn tiền học đường và học đường là rất cần thiết:

• Nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh tăng cao: Ở lứa tuổi này, trẻ tiếp xúc rộng rãi hơn với nhiều người và nhiều môi trường khác nhau, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm bệnh cao hơn. Không tiêm nhắc lại một số vắc xin quan trọng đã tiêm ở giai đoạn trước khiến nồng độ kháng thể của trẻ bị tụt giảm nghiêm trọng, thậm chí “cạn kiệt” hoàn toàn, không còn đủ khả năng bảo vệ trẻ trước sự tấn công của hàng trăm loại virus, vi khuẩn ở môi trường bên ngoài, làm gia tăng nguy cơ đối mặt với các bệnh truyền nhiễm và các gánh nặng do bệnh gây ra.
• Tăng cường miễn dịch trong giai đoạn phát triển: Độ tuổi này là thời điểm "nhảy vọt" về cả trí tuệ, thể chất lẫn tâm sinh lý. Việc đảm bảo rằng hệ miễn dịch của trẻ luôn được củng cố giúp trẻ vượt qua giai đoạn phát triển này thuận lợi, mạnh mẽ và khỏe mạnh.
• Giữ vững thành tích học tập và thành công trong cuộc sống xã hội: Khi trẻ bị bệnh, thời gian nghỉ học kéo dài có thể ảnh hưởng đến thành tích học tập và các hoạt động xã hội. Việc tiêm phòng đảm bảo sức khỏe tốt để trẻ có thể duy trì sự liên tục trong học tập và tham gia các hoạt động ngoại khóa, giúp trẻ có cơ hội phát triển toàn diện trong tương lai.
• Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Việc trẻ được tiêm chủng đầy đủ không chỉ là bảo vệ cá nhân mà còn góp phần duy trì sức khỏe cộng đồng. Khi một người có miễn dịch với bệnh, nguy cơ lây nhiễm cho những người khác cũng được giảm thiểu đáng kể. Khi nhiều người có miễn dịch, có thể thúc đẩy nhanh chóng mục tiêu kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng, xa hơn là loại trừ và thanh toán hoàn toàn các bệnh dịch nguy hiểm.

Xem thêm: Trẻ bị sốt có tiêm phòng được không?

7 lợi ích khi tiêm chủng vắc xin cho trẻ

1. Bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm

Trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương hơn so với các đối tượng khác trước các bệnh truyền nhiễm, vì hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, khả năng đề kháng với sự xâm nhập, tấn công và gây bệnh của các loại virus, vi khuẩn của trẻ rất non nớt. Các bệnh truyền nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của trẻ, gây những hệ lụy như liệt, dị tật và khuyết tật cơ thể, mà còn có thể tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần, dẫn đến thiểu năng trí tuệ và giảm khả năng học tập. Do đó, việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ và đúng lịch mang lại cho trẻ nhiều lợi thế sức khỏe, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ của trẻ trong tương lai.

Nhờ có vắc xin và nỗ lực tiêm chủng vắc xin của hệ thống y học dự phòng toàn cầu, số ca tử vong do sởi giảm từ 2,6 triệu ca/năm xuống còn 122.000 ca/năm (2012), số ca tử vong do ho gà giảm từ 1,3 triệu ca/năm xuống còn 63.000 ca/năm (2013), số ca mắc mới bạch hầu giảm từ 80.000 ca năm 1975 xuống còn dưới 10.000 ca (2017), vắc xin phòng các bệnh do vi khuẩn Hib gây ra giảm 90% tỷ lệ mắc viêm màng não do vi khuẩn Hib ở Châu Âu trong 10 năm… Từ những thành quả và giá trị đó, có thể thấy vắc xin đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, giảm tỷ lệ mắc, biến chứng, di chứng và tử vong.

Hiện nay, theo “nhu cầu miễn dịch” của cộng đồng và sự phát triển vượt bậc của công nghệ học hiện đại, đã có rất nhiều loại vắc xin phòng nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cả trẻ em và người lớn, bao gồm: sởi, quai bị, rubella, thủy đậu, cúm mùa, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, thương hàn, viêm gan A, viêm gan B, các bệnh do HiB, viêm não Nhật Bản, các bệnh do não mô cầu nhóm A, B, C, Y, W-135, bệnh tiêu chảy do Rotavirus, zona thần kinh, các bệnh do phế cầu, các bệnh do HPV như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng, ung thư âm đạo, ung thư âm hộ, tiền ung thư/loạn sản, mụn cóc sinh dục…

2. Tăng cường hệ miễn dịch

Vắc xin hoạt động dựa trên cơ chế "bắt chước" quá trình nhiễm trùng tự nhiên của cơ thể. Khi một loại vắc xin được đưa vào cơ thể, các thành phần kháng nguyên trong vắc xin được cơ thể nhận diện như các "kẻ xâm nhập", kích thích cơ thể ngay lập tức huy động các thành phần của hệ thống miễn dịch, bao gồm các tế bào bạch cầu và các tế bào lympho hoạt động, nhằm sản sinh ra kháng thể trung hòa các thành phần kháng nguyên trong vắc xin.

Không chỉ sản sinh kháng thể tạm thời, hệ thống miễn dịch của cơ thể còn sản sinh ra các tế bào lympho B mang trí nhớ miễn dịch, các tế bào này ghi nhớ các đặc điểm của kháng nguyên, nếu sau này trẻ bị phơi nhiễm với vi khuẩn, virus có chứa các thành phần khác nguyên tương ứng, hệ miễn dịch sẽ phản ứng nhanh và mạnh mẽ hơn, giúp bảo vệ cơ thể chống lại nguy cơ mắc bệnh.

Một số loại vắc xin sau khi tiêm xong, nồng độ kháng thể hình thành sẽ suy giảm dần theo thời gian, cần tiêm nhắc lại vào một thời điểm nhất định trong tương lai để bổ sung, tăng cường hệ miễn dịch và duy trì lượng kháng thể cần thiết, giúp cơ thể được bảo vệ mạnh mẽ nhất. Một số vắc xin mang lại sự bảo vệ suốt đời, giúp trẻ em tránh khỏi nhiều bệnh nguy hiểm trong suốt cuộc đời.

3. Bảo vệ cộng đồng

Tiêm vắc xin không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ cá nhân mà còn mang lại lợi ích cho toàn cộng đồng thông qua khái niệm "miễn dịch cộng đồng" (herd immunity). Miễn dịch cộng đồng hình thành sau khi một tỷ lệ lớn dân số được tiêm vắc xin, khiến mầm bệnh không có "vật chủ" để ký sinh và phát triển, làm giảm khả năng lây lan của mầm bệnh từ người này sang người khác, giúp giảm thiểu, kiểm soát tốt hoặc loại trừ hoàn toàn các ổ dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Ngay cả những người chưa được tiêm phòng hoặc không thể tiêm vì lý do sức khỏe không đáp ứng điều kiện tiêm vắc xin cũng được bảo vệ nhờ vào “lá chắn miễn dịch” của cộng đồng. Trẻ em có hệ miễn dịch suy giảm hoặc các đối tượng có tình trạng sức khỏe đặc biệt như trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền, người đang bị suy giảm miễn dịch/ sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch… không thể tiêm vắc xin cũng chính là những đối tượng dễ bị tổn thương, dễ mắc bệnh, nguy cơ cao biến chứng và tử vong. Bằng việc tiêm chủng cho số đông trong cộng đồng, mức độ bao phủ của miễn dịch trong cộng đồng sẽ được nâng cao, giúp giảm nguy cơ những người yếu thế không có đủ điều kiện tiêm vắc xin bị lây nhiễm mầm bệnh, mắc bệnh và gánh chịu những mối đe dọa bệnh tật.

Ở khía cạnh thực tế hơn, miễn dịch cộng đồng là việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch giúp ngăn chặn nguy cơ trẻ mắc bệnh, trẻ trở thành nguồn lây bệnh trực tiếp cho những người xung quanh, bạn bè, gia đình, đặc biệt là trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai và người cao tuổi có bệnh lý nền (tim mạch, tiểu đường, huyết áp...).

Lịch sử y học cũng đã chứng minh tiêm vắc xin có thể bảo vệ cộng đồng, giúp kiểm soát, loại trừ và thậm chí thanh toán các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tiêu biểu như đậu mùa đã được thế giới thanh toán vào năm 1980 nhờ nỗ lực đẩy mạnh tỷ lệ bao phủ tiêm chủng vắc xin đậu mùa trên diện rộng.

Tại Việt Nam, cũng nhờ nỗ lực của Chương trình Tiêm chủng mở rộng, không ngừng thúc đẩy tỷ lệ tiêm ngừa các loại vắc xin quan trọng, bệnh bại liệt đã được thanh toán tại Việt Nam vào năm 2000, đến năm 2005, Việt Nam tiếp tục loại trừ uốn ván sơ sinh, tiếp tục theo đuổi mục tiêu kiểm soát tốt các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như viêm gan B, sởi, quai bị, rubella, bạch hầu, ho gà, uốn ván…

4. Tiết kiệm chi phí chăm sóc y tế

Tiêm chủng có chi phí thấp hơn rất nhiều so với khoản tiền chi trả cho việc điều trị các bệnh mà trẻ có thể mắc phải. Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), cứ 100 USD (khoảng 2,5 triệu đồng) bỏ ra cho việc tiêm phòng có thể tiết kiệm tới 1.600 USD (khoảng 40 triệu đồng) cho chi phí khám và điều trị khi trẻ mắc bệnh. Tại Việt Nam, sau 6 tuổi, trẻ không còn được hưởng Bảo hiểm y tế 100%, gây tốn kém cho việc điều trị khi chẳng may mắc bệnh. Nhiều bệnh truyền nhiễm có chi phí điều trị lên đến hàng trăm triệu đồng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ cũng như tài chính và thời gian của gia đình.

5. Đáp ứng nhu cầu của thời đại

Trong bối cảnh hiện tại, khi cơ hội học tập, du học, du lịch nước ngoài hay di cư ngoại quốc ngày càng mở rộng, nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm mà trẻ chưa từng gặp phải ở địa phương cũng tăng cao. Với những trẻ vị thành niên, thanh thiếu niên, việc tiêm chủng đầy đủ không chỉ là biện pháp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn là yêu cầu bắt buộc của hầu hết các quốc gia cho du học sinh và các khách du lịch hay dân nhập cư. Việc này đảm bảo rằng trẻ sẽ không mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập và sinh sống tại đất nước mới.

6. Củng cố miễn dịch cho trẻ lớn

Trẻ lớn trên 5 tuổi, đặc biệt là các trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên, việc tiêm vắc xin nhắc lại rất quan trọng để củng cố và duy trì khả năng miễn dịch đã hình thành từ việc tiêm vắc xin lúc nhỏ, giúp trẻ “gia hạn” thời gian được bảo vệ khỏi những bệnh truyền nhiễm mà trẻ đã được tiêm phòng từ trước.

Hơn nữa, giai đoạn này còn là lúc cần bổ sung các loại vắc xin tiêm mới, vắc xin mà trẻ chưa có cơ hội tiêm khi còn nhỏ. Ngoài ra, khi có loại vắc xin thế hệ mới với hiệu quả phòng bệnh vượt trội hơn so với vắc xin cùng loại đã tiêm lúc nhỏ, trẻ cũng có thể tiêm thêm các loại vắc xin thế hệ mới này theo chỉ định của bác sĩ nhằm tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ khỏi các bệnh nguy hiểm. Nhờ đó, hệ miễn dịch của trẻ sẽ được cập nhật và chuẩn bị tốt hơn.

7. Ngăn chặn các bệnh lây truyền qua đường tình dục

Trong giai đoạn dậy thì, sự tò mò về giới tính và sự phát triển về mặt tình dục có thể dẫn đến hành vi quan hệ tình dục ở trẻ, phổ biến nhất là trẻ vị thành niên, thanh thiếu niên. Đây là thời điểm quan trọng để tiêm các loại vắc xin phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HPV (gây ung thư cổ tử cung, âm đạo, hậu môn và mụn cóc sinh dục). Bằng cách tiêm chủng, trẻ có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh này, đồng thời giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng nếu chẳng may mắc phải.

Những hiểu lầm phổ biến về tiêm chủng

1. Vắc xin gây tự kỷ

Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất về tiêm chủng là vắc xin gây ra tự kỷ. Hiểu lầm này bắt nguồn từ một nghiên cứu năm 1998 của Andrew Wakefield đăng trên tạp chí Lancet, trong đó tuyên bố rằng có mối liên hệ giữa vắc xin MMR (sởi, quai bị, rubella) và tự kỷ. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã bị loại bỏ vì các sai sót nghiêm trọng về phương pháp và tính toàn vẹn dữ liệu. Các nghiên cứu quy mô lớn sau đó đã không tìm thấy bằng chứng cho mối liên hệ này. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các tổ chức y tế hàng đầu khác đều khẳng định rằng không có mối quan hệ nào giữa vắc xin và tự kỷ.

2. Trẻ khỏe mạnh không cần tiêm vắc xin

Một hiểu lầm khác là trẻ khỏe mạnh không cần tiêm vắc xin. Quan điểm này là vô cùng sai lầm, có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của trẻ, vì các bệnh truyền nhiễm có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi đối tượng, ngay cả ở những người lớn khỏe mạnh nhất cũng không loại trừ nguy cơ mắc bệnh, biến chứng và tử vong.

3. Tiêm chủng gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng

Mặc dù vắc xin rất an toàn nhưng vẫn có một tỷ lệ nhỏ bị phản ứng sau tiêm chủng gọi là sự cố bất lợi sau tiêm. Không phải ai cũng sẽ gặp tác dụng phụ. Trong thực tế, hầu hết các tác dụng phụ của vắc xin thường nhẹ và tạm thời, như sốt nhẹ, đau tại chỗ tiêm hoặc mệt mỏi, khó chịu có thể tự khỏi sau 2 - 3 ngày. Những triệu chứng này có thể được kiểm soát bằng việc dùng thuốc do bác sĩ kê, hoặc đắp khăn lạnh lên vị trí tiêm. Nếu cảm thấy lo lắng, cha mẹ nên hỏi bác sĩ hoặc nhân viên y tế.

Những tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc xin rất hiếm như phản ứng phản vệ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ khỏi hoàn toàn mà không để lại di chứng gì. Điều quan trọng là sau khi tiêm chủng, người dân cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ về việc theo dõi các phản ứng sau tiêm và các dấu hiệu cảnh báo.

Một số điều bố mẹ cần biết để trẻ tiêm chủng được an toàn

1. Tìm hiểu và nắm rõ thông tin về vắc xin

Trước khi cho trẻ đi tiêm chủng vắc xin, bố mẹ cần chủ động tìm hiểu kỹ càng về các loại vắc xin mà trẻ cần tiêm cùng các thông tin chi tiết về loại vắc xin như thành phần, tác dụng, liều lượng tiêm, lịch tiêm cũng như các phản ứng có thể xảy ra sau khi tiêm, cách xử trí thích hợp… để có đủ lượng kiến thức cần thiết để đối chiếu với thông tin cơ sở tiêm chủng cung cấp và chủ động xử trí trong các tình huống bất lợi xảy ra sau tiêm của con.

Bố mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ, tìm hiểu trên các trang web y khoa uy tín như Cổng thông tin Bộ Y tế (https://moh.gov.vn/), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Thành phố - HCDC (https://hcdc.vn/), Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC (https://vnvc.vn/)... hoặc tham gia các diễn đàn, hội nhóm tiêm chủng uy tín như Fanpage VNVC - Trung tâm tiêm chủng Trẻ em & Người lớn (trungtamtiemchungvnvc), Tiêm phòng cho Trẻ em và Người lớn (https://www.facebook.com/groups/592938301138130), Hội nuôi con và tiêm phòng cho bé (https://www.facebook.com/groups/3689612964383814)...

2. Lên lịch tiêm chủng đúng hạn

Việc tuân thủ nghiêm ngặt lịch tiêm chủng theo khuyến cáo của các chuyên gia, bác sĩ tiêm chủng là rất quan trọng. Bố mẹ cần ghi nhớ lịch tiêm và đưa trẻ đi tiêm đầy đủ các mũi theo đúng thời gian quy định nhằm nâng cao tối đa hiệu quả phòng bệnh của vắc xin, đảm bảo trẻ được tốt nhất khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tiêm vắc xin đúng lịch được hiểu là đúng thời gian và đủ mũi theo khuyến cáo của nhà sản xuất và lịch hẹn của bác sĩ tiêm chủng. Lịch tiêm có thể không chính xác đến từng ngày giờ, nhưng không được sớm hơn thời hạn tối thiểu quy định (khuyến cáo).

Nếu bỏ lỡ một mũi tiêm, bố mẹ cần liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và sắp xếp lịch tiêm bổ sung.

3. Theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm

Sau khi tiêm vắc xin, bố mẹ cần cho trẻ ở lại cơ sở tiêm chủng khoảng 30 phút để được nhân viên y tế tại cơ sở tiêm chủng theo dõi và xử trí phản ứng phụ sau tiêm trong các tình huống phát sinh không mong muốn.

Sau khi về nhà, bố mẹ cần tiếp tục theo dõi sát sao tình trạng của trẻ theo hướng dẫn của nhân viên y tế trong vòng ít nhất 48 giờ tiếp theo. Một số phản ứng nhẹ như sốt, đau, sưng tại chỗ tiêm sẽ có thể xảy ra trong thời gian này, tuy nhiên đây là những phản ứng bình thường và sẽ tự hết trong vài ngày. Tuy nhiên, nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như phát ban, khó thở, co giật, tím tái, thở rít, thở rút lõm lồng ngực, sốt cao không hạ…, bố mẹ cần liên hệ ngay với bác sĩ để được hướng dẫn xử lý kịp thời và đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế địa phương hoặc bệnh viện gần nhất để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và xử trí đúng cách.

Ngoài ra, việc chăm sóc trẻ chu đáo, đúng cách sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh chóng, an toàn và giảm thiểu các tác dụng phụ có thể xảy ra. Để giảm đau và sưng tại chỗ tiêm, có thể chườm lạnh nhẹ nhàng bằng khăn mềm sạch và nước đá sạch nhưng tránh chườm quá lâu. Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau khi tiêm, nên đo nhiệt độ thường xuyên, đảm bảo dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ, cho trẻ uống đủ nước, cho trẻ mặc trang phục thoáng mát để giúp hạ nhiệt cơ thể, nếu trẻ sốt cao trên 38,5°C, có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ và không vận động quá sức. Nếu trẻ cảm thấy khó chịu hoặc quấy khóc, bố mẹ cần kiên nhẫn vỗ về và an ủi trẻ bằng cách bế ẵm và nói chuyện nhẹ nhàng…

Bài viết trên đây, chuyên gia VNVC đã giải đáp chi tiết thắc mắc “Vì sao phải tiêm chủng cho trẻ”. Có thể thấy, tiêm chủng vắc xin mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe và sự phát triển bền vững của trẻ trong suốt hành trình khôn lớn, giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm, tiết kiệm chi phí chăm sóc y tế khi mắc bệnh và góp phần vào việc hình thành “miễn dịch cộng đồng”.

Đối với những trẻ lớn hơn, việc tiêm chủng vắc xin còn đáp ứng nhu cầu của thời đại, củng cố miễn dịch đang dần suy giảm và ngăn chặn các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Chính vì thế, phụ huynh cần ý thức rõ tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin và chủ động cho trẻ tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch tất cả các loại vắc xin quan trọng trong từng giai đoạn phát triển, giúp trẻ thuận lợi hơn trong quá trình khôn lớn và phát triển toàn diện trong tương lai.