Cảnh báo viêm gan cấp ở trẻ: Bố mẹ cần làm gì để bảo vệ con?

Viêm gan cấp ở trẻ là tình trạng tổn thương gan tiến triển nhanh, có thể dẫn đến suy gan trong thời gian ngắn. Dù ít gặp hơn so với các bệnh lý nhi khoa khác, nhưng bệnh thường diễn biến đột ngột, khó lường và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như rối loạn đông máu, não gan hoặc tử vong.

Viêm gan cấp tính ở trẻ là tình trạng gì?

Viêm gan cấp tính ở trẻ là tình trạng gan bị tổn thương cấp diễn, tiến triển nhanh trong vài ngày đến vài tuần, thường do virus, rối loạn miễn dịch, thuốc hoặc độc chất gây ra. Bệnh đặc trưng bởi sự tăng men gan đột ngột, vàng da, mệt mỏi, chán ăn và có thể kèm theo rối loạn đông máu. Khác với viêm gan mạn tính, tình trạng cấp tính ở trẻ có diễn biến ngắn hạn nhưng tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến suy gan tối cấp nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. (2)

Nguyên nhân trẻ mắc bệnh viêm gan cấp

Nguyên nhân trẻ mắc bệnh viêm gan cấp rất đa dạng, bao gồm cả yếu tố nhiễm trùng và không nhiễm trùng. Virus là tác nhân hàng đầu, đặc biệt là các type A, B, C, D, E, cùng với một số loại virus khác như adenovirus, enterovirus hay virus Epstein-Barr. Ngoài ra, ngộ độc do thuốc, hóa chất, thực phẩm bị nhiễm độc hoặc tiếp xúc với độc tố môi trường cũng có thể gây tổn thương gan cấp tính.

Một số bệnh lý chuyển hóa bẩm sinh, rối loạn miễn dịch hoặc đáp ứng miễn dịch bất thường của cơ thể cũng được xem là nguyên nhân tiềm ẩn. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt ở trẻ em, nguyên nhân chính xác của viêm gan cấp vẫn chưa thể xác định, đòi hỏi phải thăm khám chuyên sâu, xét nghiệm và theo dõi tại cơ sở y tế để kịp thời phát hiện biến chứng nguy hiểm. (3)

Dấu hiệu viêm gan cấp ở trẻ em

Dấu hiệu viêm gan cấp ở trẻ em thường xuất hiện đột ngột, phản ánh tình trạng gan bị tổn thương cấp. Những triệu chứng thường gặp bao gồm: (4)

• Vàng da hoặc vàng mắt, mức độ từ nhẹ đến rõ rệt;
• Đau bụng, đặc biệt vùng hạ sườn phải;
• Buồn nôn, nôn mửa lặp lại nhiều lần;
• Nước tiểu sẫm màu bất thường;
• Phân bạc màu hoặc nhạt hơn so với bình thường;
• Chán ăn, ăn kém, bỏ bữa;
• Sốt nhẹ đến sốt cao tùy trường hợp;
• Mệt mỏi, uể oải, giảm hoạt động thường ngày.

Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu trên, đặc biệt là vàng da, vàng mắt kèm nước tiểu sẫm màu, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nặng.

Phương pháp điều trị viêm gan cấp tính ở trẻ em

Điều trị viêm gan cấp ở trẻ em cần được tiến hành sớm, toàn diện và theo dõi chặt chẽ tại cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm soát nguyên nhân, hỗ trợ chức năng gan và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

1. Điều trị nâng đỡ

Chăm sóc hỗ trợ là bước đầu tiên và quan trọng nhất:

• Dinh dưỡng cân bằng: Trẻ cần ăn đủ chất, tránh sụt cân, mất nước hoặc suy dinh dưỡng.
• Vận động phù hợp: Hoạt động thể chất nên được điều chỉnh theo sức khỏe của trẻ, tránh quá sức.
• Trở lại trường học: Trẻ có thể đi học khi lâm sàng ổn định và không còn nguy cơ lây cho người khác. Cụ thể, trẻ viêm gan B có thể đi học ngay khi sức khỏe ổn định, trong khi trẻ viêm gan A nên chờ ít nhất một tuần sau khi xuất hiện triệu chứng.

2. Điều trị nguyên nhân

Tùy loại viêm gan ở trẻ em và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Với tình trạng cấp tính, trẻ có hệ miễn dịch bình thường thường không cần thuốc kháng virus, trừ trường hợp viêm gan C cấp. Trẻ suy giảm miễn dịch bị CMV (Cytomegalovirus) hoặc EBV (Epstein-Barr Virus) có thể được dùng thuốc Ganciclovir hoặc Acyclovir.

3. Điều trị biến chứng

Viêm gan cấp tính ở trẻ em có thể dẫn đến các biến chứng nặng như suy gan cấp, xơ gan mất bù hoặc xuất huyết tiêu hóa... Lúc này, các Bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp điều trị tùy vào từng biến chứng được ghi nhận ở trẻ. Cụ thể:

• Suy gan cấp: Có thể cần đánh giá ghép gan nếu thất bại điều trị thuốc.
• Xơ gan mất bù hoặc xuất huyết tiêu hóa: Cần can thiệp y tế kịp thời.
• Các biến chứng khác: Báng bụng, rối loạn đông máu hoặc chậm lớn cần theo dõi và điều trị tích cực.

4. Theo dõi định kỳ

Việc theo dõi sức khỏe và chức năng gan định kỳ là cần thiết:

• Xét nghiệm chức năng gan: mỗi tuần trong 6 - 8 tuần đầu khi bắt đầu điều trị, sau đó 2 - 3 tháng/lần.
• Khám định kỳ để đánh giá hoạt tính bệnh, dấu hiệu xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch, giãn tĩnh mạch thực quản, chậm lớn và suy dinh dưỡng.

Lưu ý: Viêm gan do thuốc hoặc độc chất thường hồi phục khi ngưng thuốc. Cha mẹ cần theo dõi sát các triệu chứng của trẻ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Phòng ngừa viêm gan cấp tính cho trẻ

Phòng ngừa viêm gan cấp ở trẻ cần được triển khai đồng bộ, khoa học và lâu dài. Các biện pháp bao gồm:

• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Cho trẻ ăn chín, uống sôi, sử dụng nguồn nước sạch, tránh thực phẩm tái sống hoặc không rõ nguồn gốc để hạn chế nguy cơ virus viêm gan xâm nhập qua đường tiêu hóa.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất và thuốc gây hại cho gan: Hạn chế để trẻ tiếp xúc với dung môi, sơn, thuốc trừ sâu hoặc tự ý dùng thuốc không có chỉ định, vì nhiều hoạt chất có thể gây tổn thương tế bào gan.
• Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm dấu hiệu bất thường của gan, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời nhằm ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.
• Tiêm vắc xin: Chủ động tiêm các loại vắc xin phòng viêm gan A và B theo đúng khuyến cáo để tạo miễn dịch bảo vệ, giảm nguy cơ mắc viêm gan cấp ở trẻ.

Tóm lại, viêm gan cấp ở trẻ là tình trạng nguy cơ cao nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả. Việc tiêm vắc xin đầy đủ, duy trì vệ sinh thực phẩm, tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại và khám sức khỏe định kỳ là các biện pháp then chốt giúp giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng, bảo vệ chức năng gan và sức khỏe toàn diện cho trẻ.