Bị zona có để lại sẹo không? Cách làm mờ sẹo do bệnh gây ra

Zona thần kinh là bệnh lý nhiễm trùng ngoài da, các triệu chứng lâm sàng điển hình khá tương đồng với những nốt mụn viêm, mụn mủ do nội tiết. Những nốt mụn nội tiết này thường để lại sẹo, thâm và thậm chí là sẹo rỗ trên da sau khi khỏi, gây mất thẩm mỹ, khó điều trị và khó phục hồi kết cấu làn da như trước đây. Điều này khiến nhiều người không khỏi lo lắng, liệu bị zona có để lại sẹo không? Làm sao để phòng ngừa nguy cơ để lại sẹo và làm mờ sẹo do bệnh gây ra?

Bị zona có để lại sẹo không?

CÓ. Hầu hết các trường hợp bị zona thần kinh sau khi khỏi bệnh đều để lại sẹo. Zona thần kinh là bệnh lý truyền nhiễm do virus Varicella Zoster (VZV) cùng loại với virus thủy đậu gây ra. Bệnh có những biểu hiện lâm sàng là những vết nhiễm trùng ngoài da khiến da bị tổn thương, làm cấu trúc tế bào biểu bì và hệ thống thần kinh tại vùng da bị phá vỡ. Phụ thuộc vào quá trình chăm sóc và điều trị của người bệnh, sau khi quá trình vết thương lành có thể gây ra tình trạng sẹo xấu ở các mức độ khác nhau.

Trong nhiều trường hợp, tình trạng nhiễm trùng da do zona thần kinh không được can thiệp điều trị, xử lý kịp thời và đúng cách, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống thần kinh và cấu trúc da, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người bệnh, nguy cơ cao hình thành sẹo xấu sau zona. Đặc biệt, khi VZV tấn công đến hệ thống thần kinh tam thoa trên vùng mặt, các tổn thương có thể xuất hiện trên các vùng niêm mạc mắt, mũi, miệng, tai,... vừa gây tổn thương nghiêm trọng đến thị giác và thính giác của người bệnh, vừa có nguy cơ rất cao để lại thâm sẹo trên vùng niêm mạc, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và suy giảm chức năng các cơ quan bị tổn thương sau zona.

Đặc điểm sẹo trong zona thần kinh

Các vết sẹo để lại sau zona thần kinh thường có một số đặc điểm điển hình như:

Cách làm mờ sẹo do bệnh zona thần kinh

Sẹo là quá trình hình thành tất yếu sau quá trình làm lành thương tổn, các chất elastin (1) và collagen (2) trong tế bào biểu mô bị đứt gãy, gây rối loạn mô liên kết, khiến da không thể phục hồi như ban đầu. Đối với những trường hợp thương tổn không quá nghiêm trọng, sẹo hoàn toàn có thể mờ dần theo thời gian và tốc độ mờ sẹo cũng nhanh hơn khi người bệnh kết hợp thực hiện các phương pháp như:

1. Dùng các sản phẩm trị sẹo

Đây là một trong những phương pháp làm mờ sẹo được ưa chuộng nhất hiện nay vì tính đơn giản, dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí, phù hợp và hiệu quả với những trường hợp bị sẹo lành tính, tổn thương không nghiêm trọng. Các loại sản phẩm (thuốc/kem bôi/serum/…) trị sẹo có chứa các hoạt chất có khả năng hoạt động tại các vùng da bị sẹo, gây ra tác động trực tiếp làm phá vỡ cấu trúc sẹo, nhiều loại sản phẩm có tích hợp thêm các dưỡng chất phục hồi còn có khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo và tăng sinh tế bào biểu bì mới, hỗ trợ tích cực cho quá trình làm lành thương tổn và mờ sẹo sau zona.

Đối với cách làm này, người bệnh nên sử dụng kem bôi trực tiếp lên vùng da non đang tái tạo sau thương tổn đang được phục hồi vì các vùng da non thường mỏng, cấu trúc tế bào chưa dày đặc, các hoạt chất từ sản phẩm trị sẹo dễ dàng thẩm thấu và được hấp thu hơn, mang lại hiệu quả tối ưu.

2. Dùng các nguyên liệu trị sẹo tự nhiên

Một phương pháp khác cũng có thể điều trị sẹo sau zona vô cùng tiết kiệm, dễ thực hiện là tận dụng những nguyên liệu, thảo dược tự nhiên có chứa các thành phần hỗ trợ mờ sẹo, phục hồi, tái tạo da sau tổn thương. Một số nguyên liệu và thảo dược tự nhiên lành tính thường được sử dụng trong việc điều trị sẹo nói chung và sẹo sau zona nói riêng gồm có:

• Củ nghệ: Củ từ cây nghệ là một loại cây thuốc Nam quen thuộc trong Đông y và cũng là một loại gia vị có mặt trong gian bếp của hầu hết các gia đình châu Á. Nghệ có chứa hàm lượng chất curcumin (chất chống oxy hóa) cao, vừa có khả năng kiểm soát tốt tình trạng viêm nhiễm, loại bỏ độc tố, đào thải các gốc tự do trên vùng da bị tổn thương, vừa có khả năng vượt trội trong việc tăng sinh tế bào biểu bì mới, thúc đẩy hồi phục tổn thương nhanh chóng, hạn chế và làm mờ các vết sẹo thâm gây ra sau các tổn thương.
• Lá cây nha đam: Nha đam cũng là một loại cây thuốc Nam quen thuộc và xuất hiện nhiều tại hầu hết các địa phương trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Lá cây nha đam rất lành tính, vừa giúp cơ thể tăng cường khả năng phản ứng của hệ miễn dịch khi “đối đầu” với các tình trạng viêm nhiễm, đào thải độc tố, giúp ức chế quá trình hình thành sẹo; vừa giúp cơ thể tăng sinh hoạt chất elastin và collagen, giúp các vùng da bị tổn thương phục hồi nhanh chóng, làm dịu các triệu chứng khô ráp, ngứa ngáy, khó chịu ngoài da, làm mờ sẹo thâm sau zona.

• Củ khoai tây: Trong củ của cây khoai tây có chứa hàm lượng cao của các tinh bột tốt, photpho và các loại vitamin khác có lợi cho việc tăng cường khả năng ức chế và cản trở quá trình lão hóa da, giúp da phục hồi nhanh chóng, đồng thời hỗ trợ làm mờ sẹo thâm và loại bỏ các hắc sắc tố trên vùng da đang phục hồi sau thương tổn.
• Mật ong: Là nguyên liệu tự nhiên từ côn trùng, có chứa hàm lượng lớn các enzyme có lợi như enzyme glucose oxidase, có tác dụng kháng khuẩn và sát trùng các vết thương ngoài da tương tự như oxy già. Đồng thời, mật ong khi được cơ thể dung nạp còn có khả năng làm lành rất tốt, thúc đẩy mạnh quá trình phát triển các mô tế bào, tăng sinh biểu bì và làm mờ sẹo thâm sau zona. Bên cạnh đó, khi khả năng làm lành của mật ong kết hợp với khả năng làm sáng, dưỡng trắng của bột ngọc trai tinh khiết có thể tối ưu hóa khả năng làm lành thương tổn, thúc đẩy quá trình đào thải các sắc tố melanin đậm màu trên da, ngăn ngừa sẹo và làm đều màu da sau zona vô cùng hiệu quả.

Ngoài ra, còn có rất nhiều các loại thảo dược, nguyên liệu có nguồn gốc thiên nhiên lành tính khác có khả năng làm lành vết thương và mờ sẹo rất tốt, dễ tìm kiếm và thực hiện tại nhà như dầu dừa (chứa nhiều axit béo với khả năng chống oxy hóa, làm mờ sẹo, tăng cường tái tạo da), nước ép cà rốt (giàu vitamin A, E và các chất chống oxy hóa mạnh như antoxian, củng cố liên kết collagen, giúp mờ sẹo hiệu quả), muối biển (thải độc, kháng khuẩn, loại bỏ da chết, kích thích tái tạo da mới, làm lành và mờ sẹo sau tổn thương), tinh dầu hạt phỉ, tinh dầu trà xanh (chống nấm, kháng khuẩn, tăng cường hoạt động của các mao mạch máu, làm lành và mờ sẹo nhanh chóng),...

Lưu ý, việc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên chỉ nên được thực hiện khi có được sự đồng ý và giám sát của các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo không xuất hiện phản ứng phụ nghiêm trọng và tối ưu hóa hiệu quả áp dụng.

3. Trị sẹo zona bằng công nghệ cao

Đối với các trường hợp zona để lại sẹo sâu do nhiễm trùng da nghiêm trọng, bội nhiễm hoặc mong muốn đẩy nhanh quá trình phục hồi sau thương tổn, tối ưu hóa hiệu quả mờ sẹo, làm lành da, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện các phương pháp điều trị sẹo sau zona tiên tiến hơn, bằng cách áp dụng các công nghệ gây tác động sâu trực tiếp đến các tế bào biểu bì.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với nhiều cơ sở tại thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có đầy đủ các trang thiết bị, máy móc và kỹ thuật tiên tiến hàng đầu thế giới hiện nay trong việc hỗ trợ điều trị sẹo với hiệu quả và tính an toàn cao.

Chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ da tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh áp dụng những công nghệ cao phục vụ cho việc chụp chiếu và phân tích nền da sâu tận vị trí hạ bì và sử dụng tế bào gốc để điều trị sẹo từ sâu bên trong, giúp tăng cao hiệu quả phục hồi, tránh tái phát sẹo, gồm có:

• Kỹ thuật điện di trị thâm sẹo bằng máy công nghệ cao Apollo Duet+EL nhập khẩu trực tiếp chính hãng từ Hàn Quốc, giúp tinh chất trị sẹo được đưa vào tận các tế bào biểu bì sâu hơn và nhanh hơn, đồng thời giúp làm giảm sắc tố sẫm màu trên da một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nhờ khả năng vượt trội của máy Apollo Duet+EL (Hàn Quốc), phương pháp điều trị này không gây đau, không làm chảy máu và không cần nghỉ dưỡng hay kiêng khem sau quá trình điều trị.
• Hệ thống máy laser pico thế hệ mới nhất nhập khẩu từ Mỹ (Laser CO2 Fractional dạng thể khí), với bước sóng 10.600 nm có khả năng nhận diện và tác động chính xác lên lớp da sâu nhất, nhằm bóc tách lớp da cũ nhưng vẫn đảm bảo an toàn cho các mô xung quanh, giúp tăng sinh collagen, ức chế quá trình hình thành sẹo, cải thiện tình trạng sẹo lồi, sẹo rỗ và thâm nám hiệu quả, giúp trẻ hóa và săn chắc hóa làn da, thu nhỏ lỗ chân lông. (3)

Để được các chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da thăm khám, tư vấn, mời quý khách đăng ký tại đây.

Các biện pháp khác phòng ngừa sẹo do zona thần kinh

Quá trình điều trị sẹo sau zona thường rất khó khăn, trong nhiều trường hợp còn gây tốn kém tiền bạc, lãng phí thời gian và công sức, thậm chí tình trạng sẹo không được cải thiện do mức độ tổn thương da quá lớn trong khi khả năng đáp ứng của các phương pháp điều trị không đạt yêu cầu, khiến sẹo tồn tại vĩnh viễn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sức khỏe và tâm lý xã hội của người bệnh.

Do đó, việc phòng ngừa sẹo do zona thần kinh là rất quan trọng, cần được thực hiện nghiêm túc và đúng cách để tránh gây sẹo sau khi phục hồi. Đặc biệt chú ý, trong vòng 48 giờ đầu sau khi xuất hiện những tổn thương da khởi phát, bệnh nhân cần được thăm khám và tiếp nhận điều trị từ các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả điều trị và ngăn ngừa nguy nguy cơ hình thành sẹo xấu sau zona.

1. Vệ sinh vết thương

Khi bị zona, tiêu chí vệ sinh là một trong những tiêu chí hàng đầu cần được đảm bảo để tránh zona bội nhiễm, biến chứng và hình thành sẹo xấu. Không nên nghe theo những lời cổ súy dân gian truyền miệng không có cơ sở khoa học về việc “khi bị thủy đậu và zona không nên tắm và kiêng nước”. Thay vào đó, cần tắm gội và vệ sinh vết thương bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý 0,9% để loại bỏ da chết, bụi bẩn và các tác nhân gây hại bên ngoài môi trường khu trú lên vùng da bị tổn thương, gây ra tình trạng bội nhiễm và biến chứng sẹo sâu sau khi khỏi bệnh.

Cần lưu ý hạn chế sử dụng các loại hóa chất tẩy rửa mạnh, chỉ nên dùng nước sạch để vệ sinh da, có thể sử dụng xà phòng nhẹ nhàng lành tính nếu cần thiết. Đồng thời, trong quá trình tắm rửa, vệ sinh cơ thể cần thao tác nhẹ nhàng, cẩn thận, tránh làm vỡ các mụn nước, làm chảy dịch, lây lan và viêm nhiễm vùng da bị tổn thương.

2. Mặc quần áo rộng rãi

Ưu tiên lựa chọn và mặc những những trang phục mỏng nhẹ, rộng rãi, thoáng mát và dễ chịu để tránh ma sát, gây áp lực lên vùng da bị tổn thương, làm vỡ/trợt loét các mụn nước, phỏng rộp.

3. Không chà xát, gãi vào vết thương

Việc chà xát/cào/gãi lên vết thương là điều “cấm kỵ” hàng đầu trong việc phòng ngừa sẹo sau zona. Khi gãi/cào/chà xát lên vùng da bị tổn thương, dịch mủ từ vết thương chảy ra, cản trở quá trình làm lành, phá hủy các kết cấu tế bào da, nguy cơ cao viêm nhiễm, lở loét và để lại sẹo xấu.

4. Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Tuyệt đối tránh nắng trong quá trình điều trị zona và sẹo sau zona. Ánh nắng mặt trời tạo ra tia UV và nhiều tia bức xạ khác khiến da bị tổn thương nhiều hơn, tăng sinh sắc tố melanin, tăng cao nguy cơ để lại sẹo sau zona.

5. Cân bằng độ ẩm trên da

Việc cung cấp độ ẩm cân bằng cần thiết giúp da khỏe mạnh hơn, tăng cường khả năng “chống chọi” lại các tác nhân gây ra các tác động xấu cho quá trình làm lành vết thương và hình thành sẹo sau zona.

Khi vết thương khô, bong tróc và đóng mài, người bệnh có thể tham khảo ý kiến của các sĩ chuyên khoa về việc sử dụng thêm các loại kem dưỡng làm mềm da, cung cấp độ ẩm và dưỡng chất cho da. Các sản phẩm nên chứa các thành phần lành tính như vitamin E, vitamin C, lô hội hoặc các chiết xuất thảo dược tự nhiên lành tính khác.

6. Không tự ý điều trị

Tuyệt đối không tự ý điều trị zona thần kinh và sẹo xấu sau zona bằng các phương pháp chữa trị dân gian truyền miệng chưa được thông qua các kiểm nghiệm khoa học chính thống. Không đắp đậu xanh, gạo nếp hay các lá thuốc nam nên vùng da tổn thương, khiến da khó lành, tăng cao nguy cơ viêm nhiễm, lở loét, biến chứng, bội nhiễm, kích ứng da và để lại sẹo.

7. Giữ tâm lý thoải mái

Hệ miễn dịch suy giảm, tinh thần căng thẳng và cơ thể suy nhược là các tác nhân chính tái kích hoạt VZV gây ra zona thần kinh. Do đó, trong quá trình điều trị zona thần kinh, người bệnh cần xây dựng trạng thái cân bằng trong cảm xúc, giữ tâm lý thoải mái, không nên quá lo lắng và kiên trì điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất, giảm thiểu nguy cơ triệu chứng diễn biến phức tạp, trở nên nghiêm trọng hơn và để lại sẹo.

Bị zona thần kinh ăn gì, kiêng gì để không bị sẹo?

Có rất nhiều dưỡng chất có lợi cho việc làm lành vết thương và giảm thiểu nguy cơ để lại sẹo sau zona như vitamin A, E, C, Omega 3, protein, kẽm,... Do đó, trong quá trình mắc zona thần kinh, bên cạnh việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng chiến đấu chống lại sự tấn công của virus, người bệnh cũng cần tăng cường dung nạp các loại thực phẩm tốt cho da như nước, trái cây, rau xanh, các thực phẩm giàu protein, khoáng chất và omega-3 để kích thích cơ thể tổng hợp và vận chuyển dinh dưỡng, làm dịu các triệu chứng và chữa lành những tổn thương từ bên trong.

Bên cạnh đó, cũng có một số các loại thực phẩm nên kiêng ăn để tránh gây ra các tác động bất lợi cho quá trình làm lành vết thương, kìm hãm quá trình phục hồi và gây ra sẹo xấu sau khi khỏi bệnh. Người bệnh zona nên kiêng, thậm chí bỏ hẳn thói quen sử dụng các chất kích thích có hại cho sức đề kháng của cơ thể như thuốc lá, rượu, bia, cà phê, các nhóm thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, đồ muối chua và các loại thực phẩm đóng hộp khác. Những loại thực phẩm này thường cản trở quá trình chữa lành vết thương từ bên trong của cơ thể, tăng cường hoạt động của tuyến mồ hôi, gây ra tình trạng viêm nhiễm, lở loét, thậm chí biến chứng bội nhiễm, lan rộng và thúc đẩy nguy cơ hình thành các vết sẹo thâm rất mất thẩm mỹ.

Xem thêm: Zona thần kinh kiêng gì, ăn gì không để lại sẹo?

Vậy thắc mắc “zona có để lại sẹo không?” đã được giải đáp. Không chỉ zona thần kinh, tất cả các tổn thương trên bề mặt da làm phá vỡ/đứt gãy cấu trúc tế bào da đều gây ra sẹo, tăng sinh sắc tố sẫm màu, hình thành thâm. Nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời, đúng cách, nguy cơ rất cao để lại sẹo xấu sau khi khỏi bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe, thẩm mỹ và tâm lý xã hội của người bệnh. Do đó, cần nhanh chóng thăm khám các bác sĩ chuyên khoa ngay sau khi phát hiện các triệu chứng/nghi ngờ mắc zona thần kinh để được chỉ định các phương pháp chăm sóc và điều trị khoa học ngay từ giai đoạn khởi phát, giúp tối ưu hóa hiệu quả và thời gian điều trị, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng và để lại sẹo thâm sau khi khỏi bệnh.