17 tuổi bị ung thư cổ tử cung tuy hiếm gặp nhưng đừng chủ quan

Theo thống kê, chỉ trong vòng 6 năm từ năm 2013 đến năm 2019, tỷ lệ trẻ em quan hệ tình dục sớm trước 14 tuổi tại Việt Nam tăng từ 1,45% lên đến 3,51%, cao gấp 2 lần. Quan hệ tình dục sớm và không an toàn chính là nguyên nhân hàng đầu khiến tỷ lệ mắc các bệnh do HPV nói chung và ung thư cổ tử cung nói riêng ngày càng gia tăng và trẻ hóa “thần tốc”. Hy hữu nhất là trường hợp 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung khi chưa lập gia đình và chưa quan hệ tình dục.

Ung thư cổ tử cung đang dần trẻ hóa

Ung thư cổ tử cung được đánh giá là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ trên phạm vi toàn cầu, với khoảng 604.000 ca mắc mới khiến 342.000 ca tử vong. Thống kê vào năm 2023, ước tính có khoảng 13.960 phụ nữ ở Hoa Kỳ được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung xâm lấn, cướp đi sinh mạng của hơn 4000 người. Gần 90% số ca tử vong tập trung ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, những quốc gia phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc tiêm chủng, sàng lọc và điều trị. (1) (2)

Riêng tại Việt Nam, Tổ chức Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) báo cáo có 6,6/100.000 trường hợp mắc ung thư cổ tử cung vào năm 2020, chiếm 2,3% trường hợp mắc các bệnh lý ung thư chung. Tỷ lệ tử vong là 3,4/100.000 trường hợp.

Chuyên gia cho biết nguyên nhân hàng đầu khiến tỷ lệ mắc ung thư cổ tử và tử vong do căn bệnh này tăng cao và trẻ hóa là bởi nhận thức tầm soát ung thư cổ tử cung chưa được xem trọng, tâm lý chủ quan nghĩ rằng chưa quan hệ thì không mắc bệnh, lo lắng và e ngại khi đi khám phụ khoa định kỳ khiến khi phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Cụ thể có tới 40,0% phụ nữ trên thế giới không biết rằng HPV là nguyên nhân gây ra hơn 95% trường hợp ung thư cổ tử cung. Trong số những người không hiểu biết về mối liên hệ giữa ung thư cổ tử cung và HPV, đáng chú ý là 39,1% đã không thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung, vượt qua mức trung bình toàn cầu là 31,2%. (3)

Người nhiễm HPV thường không có bất cứ triệu chứng, virus trú ngụ trong cơ thể âm thầm và kéo dài 5-20 năm, đến khi phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, diễn tiến nặng, các tế bào ung thư đã di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể. Điều này không chỉ gây khó khăn cho quá trình điều trị, chi phí cao gây sức ép lớn đến nguồn lực kinh tế của người bệnh mà còn để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý và hạnh phúc của người bệnh.

Trường hợp 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung

Trước thực trạng ung thư cổ tử cung ngày càng trẻ hóa, nhiều người lo lắng và băn khoăn liệu 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung không? Thực tế tại Việt Nam đã ghi nhận nhiều trường hợp mắc ung thư cổ tử cung khi ở độ tuổi vị thành niên. Điển hình là trường hợp của bệnh nhân 17 tuổi (ngụ tại TPHCM) phải nhập viện trong tình trạng đau bụng, kinh nguyệt ra nhiều và đã âm thầm chịu đựng suốt một thời gian dài.

Sau khi được bác sĩ của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM thăm khám, xét nghiệm và hội chẩn đã kết luận bệnh nhân mắc ung thư cổ tử cung với khối bướu ác tính rất to kích thước khoảng 4-5cm, chảy máu nhiều và lan ra 2 bên gần sát vách chậu. Bệnh nhân được chỉ định bắt buộc phải điều trị bằng phẫu thuật, nếu bướu lành tính thì chỉ cắt bướu, ngược lại nếu ác tính sẽ phải cắt bỏ hết tử cung. Điều này có thể khiến bệnh nhi mất thiên chức làm mẹ sau này.

Bác sĩ cho biết bản thân gặp không ít trường hợp hy hữu 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung thậm chí độ tuổi nhỏ hơn đã mắc ung thư cổ tử cung khi chưa lập gia đình và chưa từng quan hệ tình dục. Nhiều bệnh nhi còn quá trẻ, tuy nhiên, HPV không chừa một ai.

Nguyên nhân khiến nhiều bạn trẻ mắc HPV phần lớn là do lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, yếu tố di truyền là rất hiếm. Thống kê từ Thư viện Y học Quốc gia Mỹ (National Library of Medicine) có gần 80% trường hợp mắc ung thư cổ tử cung được chẩn đoán ở phụ nữ từ 30–39 tuổi, 21% được chẩn đoán ở phụ nữ từ 20–29 tuổi và 1% được chẩn đoán ở phụ nữ dưới 20 tuổi. Mặc khác, yếu tố thuốc lá, thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES) cũng là tác nhân gây bệnh ung thư cổ tử cung do HPV ở phụ nữ trẻ chưa quan hệ tình dục. (4)

⇒ Xem thêm: 14 tuổi có bị ung thư cổ tử cung không?

99,7% ca ung thư cổ tử cung có sự xuất hiện của HPV

1. Các chủng HPV là nguyên nhân của ung thư cổ tử cung

Theo WHO, HPV được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư cổ tử cung (chiếm khoảng 99.7%). Các nhà khoa học đã tìm thấy có hơn 200 type HPV với hơn 40 type lây nhiễm qua đường tình dục nhưng chỉ có một số type có nguy cơ cao gây ung thư là HPV 16, HPV 18, HPV 31, HPV 33, HPV35 với tỷ lệ mắc lên đến 70%.

BS.CKI Nguyễn Tiến Đạo, Quản lý Y khoa vùng 4 TP.HCM, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, HPV chủ yếu lây nhiễm qua đường tình dục không an toàn, kể cả khi tiếp xúc tay với bộ phận sinh dục hoặc Oral sex. Theo thống kê của CDC Hoa Kỳ, ít nhất khoảng 50% dân số có hoạt động tình dục sẽ tiềm ẩn nguy cơ nhiễm HPV tại một thời điểm nào đó trong đời.

Tuy nhiên, vẫn còn một số ít trường hợp dù không quan hệ tình dục, chỉ tiếp xúc ngoài da nhưng vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV triệu chứng rất mơ hồ, người bệnh có thể tự đào thải virus ra khỏi cơ thể mà không cần điều trị. Nhưng ở trường hợp người bệnh nằm trong nhóm đối tượng nguy cơ cao, virus không thể tự đào thải, lúc này virus tiến triển thành các bệnh nguy hiểm như ung thư cổ tử cung.

Ngoài ra, có những yếu tố tạo thuận lợi cho tiến triển ung thư cổ tử cung khác như nhiễm HPV/AIDS, sinh nhiều con, quan hệ sớm, nhiều bạn tình, hút thuốc lá...

2. Nguy cơ lây nhiễm HPV ở người trẻ tuổi

Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam thống kê có khoảng 300.000 ca nạo hút thai/ năm, chủ yếu ở độ tuổi vị thành niên 15-19, Việt Nam được đánh giá là một trong số 20 quốc gia trên thế giới có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất.

Trong một khảo sát khác do Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kết hợp cùng Bộ Giáo dục và đào tạo thực hiện và công bố trong Chương trình sức khỏe vị thành niên tại Việt Nam cho thấy, chỉ trong vòng 6 năm từ 2013 - 2019, tỷ lệ học sinh quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng từ 1,48% lên 3,51%.

Trong số các em học sinh đã từng quan hệ tình dục vào năm 2013, chỉ có hơn 50% trường hợp có sử dụng bao cao su bảo vệ và hơn 60% trường hợp có sử dụng phương pháp tránh thai khác. Số liệu này ở năm 2019 lần lượt là hơn 40% và 44%.

WHO đánh giá việc quan hệ tình dục sớm trước 14 tuổi và không sử dụng biện pháp bảo vệ góp phần gây ra tình trạng mang thai và mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên, kéo theo tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao.

Nguyên nhân dẫn đến vấn nạn là do nhiều phụ huynh có quan niệm trẻ vị thành niên chưa đủ lớn, chưa quan hệ tình dục thì chưa cần giáo dục giới tính cũng như dạy con cách phòng các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

Tuy nhiên, thực tế đây là độ tuổi trẻ bắt đầu dậy thì và có những tò mò sinh lý nằm ngoài kiểm soát của gia đình, nhà trường. Trẻ xuất hiện nhu cầu tình dục nhưng chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn, thiếu sự quan tâm của bố mẹ cũng như chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục là rất cao.

Dấu hiệu nghi ngờ ung thư cổ tử cung ở độ tuổi 17

1. Vùng kín có những dấu hiệu thay đổi bất thường

Một trong những dấu hiệu nghi ngờ 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung là đi tiểu và đi ngoài ra máu, âm đạo tiết dịch bất thường, dịch tiết có mùi hôi khó chịu, âm đạo bị viêm, chảy máu sau khi quan hệ tình dục, phù chân, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân. Lúc này, bố mẹ cần khẩn trương đưa trẻ đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị sớm, hạn chế tối đa những biến chứng nguy hiểm.

2. Chu kỳ kinh nguyệt bất thường

Bên cạnh những thay đổi bất thường từ vùng kín, chu kỳ kinh nguyệt của người bệnh cũng có những thay đổi bất thường như kinh nguyệt ra nhiều và kéo dài chu kỳ kinh nguyệt, chu kỳ kinh thất thường, rong kinh,... cũng là những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.

3. Thường xuyên đau bụng dưới và kéo dài dai dẳng

Cùng với dấu hiệu chu kỳ kinh xuất huyết bất thường, chuyên gia cho biết nếu thường xuyên cảm thấy đau tức bụng dưới và kéo dài dai dẳng cũng là một trong những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, đặc biệt là những cơn đau tức không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

4. Các dấu hiệu khác: Dịch tiết âm đạo, đau khi quan hệ (nếu có)

Nếu 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung, người bệnh sẽ nhận thấy âm đạo luôn tiết dịch bất thường, chất dịch này có màu hồng, nâu hoặc lẫn với máu và có mùi hôi khó chịu. Trong một số trường hợp, dịch tiết này có thể bao gồm khối mô đã hoại tử do khối u bị nhiễm trùng, từ đó tạo ra dịch tiết bất thường và có mùi hôi.

17 tuổi bị ung thư cổ tử cung hiếm gặp nhưng hãy phòng ngừa

1. Từ 9 tuổi bé gái đã có thể tiêm ngừa HPV

Ung thư cổ tử cung đã và đang trở thành mối quan tâm “hàng đầu” không chỉ của các chị em phụ nữ mà còn là các trẻ vị thành niên. Bởi tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa một cách “thần tốc” trong khi bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Nhưng đáng mừng là nhờ vào sự phát triển của Y học hiện đại, ung thư cổ tử cung nói riêng và các bệnh do HPV nói chung có thể chủ động phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ vị thành niên nên tiêm vắc xin phòng HPV càng sớm càng tốt với hiệu quả bảo vệ cao trên 90%.

Hiện nay, vắc xin phòng HPV có 2 loại gồm vắc xin Gardasil (Mỹ) và Gardasil 9 (Mỹ), đây cũng là 2 loại vắc xin duy nhất được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phê duyệt sử dụng phòng ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV được khuyến cáo tiêm cho trẻ vị thành niên càng sớm càng tốt vì:

• Trẻ vị thành niên từ 9-14 tuổi được xem là “độ tuổi vàng” có đáp ứng miễn dịch bảo vệ cao khi tiêm vắc xin phòng ngừa HPV.
• Xu hướng tò mò quan hệ tình dục sớm khiến các trẻ vị thành niên có nguy cơ nhiễm HPV. Chính vì vậy, cần hoàn thành phác đồ tiêm vắc xin phòng HPV trước khi bắt đầu quan hệ tỉnh dục để có hiệu quả phòng bệnh cao nhất.
• Nếu không tiêm sớm trong “độ tuổi vàng” trẻ có nguy cơ cao đối mặt với khoảng trống miễn dịch cho đến khi bắt đầu được thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung (Theo CDC Hoa Kỳ, việc tầm soát ung thư cổ tử cung khuyến cáo thực hiện cho phụ nữ từ độ tuổi 21 trở lên)
• Virus HPV có hơn 200 type khác nhau nên khả năng tái nhiễm là rất cao. Nếu người bệnh đã từng nhiễm một tuýp HPV nào trước đây, chuyên gia khuyến cáo vẫn nên tiêm vắc xin phòng HPV để bảo vệ cơ thể trước những tuýp HPV còn lại. Miễn dịch chủ động của cơ thể sinh ra sau khi bị nhiễm HPV không đủ để phòng tránh nguy cơ tái nhiễm, nhưng vắc xin lại có thể làm được điều này.
• Với vắc xin thế hệ mới Gardasil 9 (Mỹ), trẻ trai và trẻ gái từ 9 tuổi đã có thể tiêm để các bệnh ung thư nguy hiểm do HPV và ung thư cổ tử cung với hiệu quả bảo vệ cao trên 90%.

2. Trang bị kiến thức về giới tính, sức khỏe sinh sản cho con bạn

Gia đình và nhà trường cần tổ chức những lớp học giáo dục giới tính để trang bị cho trẻ vị thành niên đầy đủ về kiến thức giới tính, sức khỏe sinh sản, hiểu đúng về các vấn đề giới tính, tình dục, từ đó, phòng tránh được các vấn nạn nhức nhối như 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung và làm ảnh hưởng đến tâm lý, cuộc sống sau này của trẻ.

3. Phát hiện sớm nguy cơ bằng kiểm tra sức khỏe định kỳ

Nên khám sức khỏe định kỳ từ 6 tháng - 1 năm/lần và tầm soát ung thư cổ tử cung đều đặn để phát hiện các dấu hiệu bất thường của cơ thể cảnh báo ung thư cổ tử cung. Việc phát hiện bệnh sớm, ngoài việc tăng khả năng điều trị hiệu quả còn giúp người bệnh bảo đảm được thiên chức mang thai và sinh con sau này.

4. Tạo nền tảng sức khỏe bằng lối sống lành mạnh

Xây dựng và duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh, thể dục thể thao thường xuyên là yếu tố then chốt giúp tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa bệnh tật hiệu quả.

Điều trị ung thư cổ tử cung ở người trẻ như thế nào?

1. Phẫu thuật

Một trong những cách để điều trị trường hợp 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung phổ biến là chỉ định phẫu thuật. Trong trường hợp xét nghiệm cho thấy khối u được phát hiện ở giai đoạn sớm, nằm trên bề mặt cổ tử cung, chưa xâm lấn đến các cơ quan khác trong cơ thể thì bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật để có thể loại bỏ khối u hoàn toàn. Các phương pháp phẫu thuật thường được sử dụng như:

Khoét chóp cổ tử cung

Phương pháp phẫu thuật này thường sử dụng công cụ phẫu thuật là dao lazer hoặc LEEP (cắt cổ tử cung bằng vòng điện) để cắt bỏ phần tử cung có khối u theo hình chóp nón. Sau phẫu thuật, nếu sinh thiết nón khối u đã được loại bỏ hoàn toàn và không còn tế bào ung thư thì người bệnh vẫn có thấy thể mang thai và sinh con bình thường.

Phẫu thuật lạnh

Phương pháp phẫu thuật lạnh, bác sĩ sẽ sử dụng một đầu do kim loại chứa khí nito lỏng và đưa trực tiếp lên cổ tử cung để phá hủy các tế bào ung thư. Khi tế bào ung thư bị phá hủy thì cơ thể sẽ sản sinh ra những tế bào mới khỏe mạnh để thay thế và nhờ đó ung thư cổ tử cung được ngăn ngừa.

Cắt cổ tử cung

Cắt cổ tử cung là một thủ tục phẫu thuật để loại bỏ một phần tử cung, tức cắt bỏ phần trên của âm đạo nhưng tử cung vẫn được giữ nguyên. Đây vốn là cơ quan quan trọng với người phụ nữ giúp thai nhi hình thành và phát triển toàn diện. Tuy nhiên, sau khi thực hiện phương pháp này, chị em phụ nữ sẽ không còn kinh nguyệt nên không thể mang thai được.

2. Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung bằng thuốc tiêm truyền qua tĩnh mạch, được sử dụng để điều trị những trường hợp ung thư đã xâm lấn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Phương pháp này thường được thực hiện theo từng đợt và phác đồ điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể, giai đoạn bệnh, kích thước khối u, loại hóa chất được dùng để hóa trị, mục đích của phương pháp và mức độ đáp ứng thuốc đối với từng cá nhân của từng người.

3. Xạ trị

Xạ trị là phương pháp được sử dụng bức xạ năng lượng (tia X) để tiêu diệt các tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển của chúng. Có 2 loại xạ trị thường được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung là xạ trị chiếu ngoài (xạ trị gia tốc) và xạ trị áp sát (xạ trị nội bộ).

Các tia bức xạ được nhắm chiếu vào cổ tử cung từ một máy chiếu bên ngoài cơ thể hoặc được chiếu thẳng vào âm đạo gần cổ tử cung để tiêu diệt các tế bào ung thư. Trong hầu hết các trường hợp, để tăng hiệu quả điều trị bệnh, bác sĩ thường kết hợp song song cả 2 loại xạ trị cho người bệnh.

4. Điều trị phối hợp

Đối với trường hợp ung thư cổ tử cung ở giai đoạn II-III, người bệnh sẽ cần áp dụng phương pháp điều trị phối hợp (kết hợp hóa xạ trị) để loại bỏ khối u một cách triệt để. Một số trường hợp, khối u đã phát triển và xâm lấn đến ⅔ phần trên của âm đạo nhưng kích thước vẫn nhỏ hơn 4cm, bác sĩ vẫn chỉ định phẫu thuật để cắt bỏ cổ tử cung sau đó hỗ trợ điều trị bằng phương pháp hóa xạ trị đồng thời nhằm giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh trong tương lai.

5. Hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho người bệnh

Bên cạnh các phương pháp điều trị thể chất nhằm loại bỏ khối u thì việc hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho người bệnh là hết sức quan trọng dù đang ở bất cứ giai đoạn nào. Gia đình, bạn bè, bác sĩ điều trị nên thường xuyên động viên người bệnh để giảm bớt sự lo lắng, căng thẳng, suy nghĩ tích cực, lạc quan, vui vẻ để cân bằng cảm xúc, bình tĩnh hơn sẽ có những tác động tích cực đến quá trình điều trị của người mắc ung thư cổ tử cung và nhanh chóng chiến thắng bệnh tật.

Những câu hỏi thường gặp

1. Có thể giữ lại khả năng sinh sản khi bị ung thư cổ tử cung không?

CÓ THỂ! Hiện nay, với sự tiến bộ vượt bậc của Y học, các phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung ngày càng hiện đại và không ảnh hưởng đến hứng thú tình dục cũng như khả năng sinh sản về sau.

Những trường hợp phát hiện mắc ung thư cổ tử cung ở giai đoạn sớm, sau điều trị, người bệnh có thể nhanh chóng phục hồi sức khỏe và bảo tồn tử cung trọn vẹn, hoàn toàn có khả năng mang thai và sinh con sau này. Ngược lại, những trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, sau điều trị, dù còn khả năng sinh sản nhưng người bệnh sẽ khó mang thai hơn so với người bình thường (chỉ còn khoảng 50-60%), thậm chí có thể sảy thai liên tục, không có phôi thai hoặc không còn khả năng sinh con được nữa.

2. Quan hệ tình dục ở tuổi 17 có dễ bị ung thư cổ tử cung hơn không?

CÓ! Chuyên gia nhấn mạnh DÙ Ở ĐỘ TUỔI NÀO, MỌI PHỤ NỮ ĐỀU CÓ KHẢ NĂNG MẮC UNG THƯ CỔ TỬ CUNG. Một số yếu tố như quan hệ tình dục sớm và sinh con trước 17 tuổi, đời sống tình dục có nhiều bạn tình, thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai > 5 năm, thói quen hút thuốc lá,... được coi là gia tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, cần khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc ung thư cổ tử cung càng sớm càng tốt.

Như vậy, có thể thấy 17 tuổi bị ung thư cổ tử cung tuy hiếm gặp nhưng tuyệt đối không thể chủ quan. Số ca mắc ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV ở cả nam và nữ đang gia tăng rất nhanh và trẻ hóa ở Việt Nam và trên toàn cầu.

Gánh nặng bệnh tật do HPV gây ra là rất lớn, không chỉ gây khó khăn cho quá trình điều trị, chi phí cao gây sức ép lớn đến nguồn lực kinh tế của người bệnh mà còn để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý và hạnh phúc của người bệnh. Chủ động tiêm vắc xin phòng HPV là biện pháp phòng bệnh đơn giản, tiết kiệm và hiệu quả nhất bảo vệ khỏi ung thư cổ tử cung và nhiều căn bệnh nguy hiểm khác.