Nguy cơ cúm mùa bùng phát trong trường học

Vừa qua, Việt Nam ghi nhận chùm ca mắc cúm A, gồm 43 em học sinh ở Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú (Bắc Kạn). Các học sinh đều có triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, hắt hơi, sổ mũi. Ngoài chùm ca bệnh này, những ngày qua, nước ta ghi cũng ghi nhận nhiều ca mắc cúm, nhiều trường hợp bệnh nặng, biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim, có trường hợp phải đặt nội khí quản hỗ trợ hô hấp. 

Rạng sáng 20/2/2025 vừa qua, một học sinh lớp 6, trường THCS Đông Mai (Quảng Yên, Quảng Ninh) tử vong nghi do mắc cúm A. Trước đó, em có dấu hiệu mệt mỏi, xin nghỉ học từ ngày 18/2 và xuất hiện triệu chứng tức ngực, khó thở tối 19/2. Dù được đưa đến Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh và điều trị tích cực, em không qua khỏi.

Theo Bộ Y tế, dịch cúm mùa năm nay đang diễn biến phức tạp và nghiêm trọng trên toàn cầu, được đánh giá là đợt dịch nguy hiểm nhất trong nhiều năm trở lại đây. Bộ Y tế ghi nhận, số ca mắc cúm từ năm 2024 đến nay tại nước ta chủ yếu do chủng virus cúm A. Trong đó, virus cúm A/H3N2 và cúm A/H1N1 là hai chủng virus cúm có tốc độ lây lan nhanh và mạnh, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành đại dịch.

Theo Bác sĩ Nguyễn Minh Luân, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, virus cúm A dễ lây qua đường hô hấp qua các giọt bắn li ti dính virus được thải ra khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc với các đồ vật, bề mặt nhiễm virus. Virus cúm có thể tồn tại hàng giờ ở ngoài môi trường, đặc biệt lâu hơn ở nhiệt độ lạnh, môi trường ẩm thấp. Từ 0 đến 4 độ C, virus có thể sống trong vòng vài tuần. Ở âm 20 độ C và môi trường đông khô, virus có thể sống đến vài năm. Hiện nước ta đang vào mùa Đông - Xuân, thời tiết lạnh, độ ẩm tăng cao là điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển sinh sôi.

Trẻ học đường thường sinh hoạt, vui chơi cùng nhau ở lớp học, câu lạc bộ, không gian nội trú… Đây là các môi trường khép kín, trẻ tiếp xúc gần, cùng ăn uống, ngủ nghỉ với nhau và thường xuyên dùng chung đồ vật và bề mặt nên virus cúm dễ lây lan. Bên cạnh đó, trẻ thường có thói quen đến các tụ điểm vui chơi, quán xá, lễ hội, quán điện tử…, khó áp dụng các biện pháp phòng bệnh như mang khẩu trang, thường xuyên rửa tay nên gia tăng khả năng tiếp xúc và lây nhiễm mầm bệnh.

Ở trẻ nhỏ hơn, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Trẻ hay có thói quen thói quen mút tay, đưa các đồ vật cầm nắm được lên mắt mũi miệng, thường xuyên chạm vào nhau khi chơi, chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh nên dễ lây cho nhau.

Về đặc điểm bệnh, virus cúm A thường lây lan từ 1 - 2 ngày trước khi có triệu chứng, vì vậy khó cách ly trẻ kịp thời, dễ hình thành chùm ca bệnh. Như chùm ca mắc cúm A với 43 em, tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú ở Bắc Kạn hay chùm với 20 trẻ mắc cúm A/H1N1 xảy ra tại một trường tiểu học tại TP.HCM năm 2023 là ví dụ.

Cúm ảnh hưởng đến trường học cũng là tình hình chung trên thế giới. Tính từ ngày 23/1 - 1/2/2025, cứ 100.000 người Mỹ có 14,4 người phải nhập viện do cúm. Nhiều trường học buộc đóng cửa, chuyển sang học trực tuyến vì số học sinh và giáo viên mắc cúm tăng mạnh.

Tại Thái Lan, số ca cúm tăng nhanh, tính đến ngày 15/2/2025, quốc gia này ghi nhận hơn 99.000 ca mắc cúm, 9 ca tử vong. Nguyên nhân là Thái Lan đang bước vào mùa cúm, cộng thêm việc các trường học mở cửa trở lại sau đợt nghỉ lễ. Hầu hết ca bệnh được phát hiện tại trường học, trẻ từ 5 - 9 tuổi là nhóm dễ nhiễm bệnh nhất.

Một nghiên cứu đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ (2024), với 1.142 đợt bùng phát dịch cúm, giai đoạn từ năm 2020 - 2023, ở các trường tiểu học và trung học tại tỉnh Giang Tô (Trung Quốc) cũng cho thấy cúm A chiếm tỷ lệ số ca mắc cao. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, các trường học là nơi dễ có nguy cơ bùng phát dịch cúm và cũng là nơi dễ làm virus cúm lây lan trong cộng đồng.

Bác sĩ Luân lưu ý, mùa xuân là mùa của các lễ hội. Như thống kê của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, năm 2025 thành phố có hơn 1.500 lễ hội, phần lớn diễn ra vào đầu năm. Đây cũng là dịp nước ta đón tiếp lượng lớn khách du lịch từ các nước đến thăm quan, du xuân, tham gia lễ hội. Trước diễn biến dịch cúm đang gia tăng nhiều ca mắc trên thế giới, việc giao thương, nhiều người đi lại giữa các nước với nhau cũng dễ làm nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Khi nhiễm virus cúm, trẻ thường có triệu chứng sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, đau đầu, đau nhức cơ thể, trẻ biếng ăn, ăn không ngon miệng, kèm nôn ói, tiêu chảy mất nước. Bệnh có thể khỏi trong 2 - 7 ngày, song với trẻ em cúm. Virus có thể gây viêm tai giữa, viêm xoang đồng thời xâm nhập các cơ quan khác gây viêm phổi, viêm não, viêm cơ tim, viêm tai giữa, viêm phổi… Trong đó, biến chứng viêm phổi, viêm màng não có tiến triển nhanh, nguy cơ tử vong cao, từng ghi nhận nhiều ở trẻ.

Bác sĩ Luân khuyến cáo trong bối cảnh bệnh cúm A đang gia tăng số ca mắc, cách phòng bệnh cho trẻ hiệu quả nhất là tiêm vắc xin. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm vắc xin cúm mùa và tiêm nhắc đều đặn hằng năm có thể làm giảm mắc các bệnh liên quan đến cúm và nhập viện đến 90%, giảm tử vong do cúm 70 - 80%, đặc biệt là các nhóm đối tượng miễn dịch kém, có bệnh lý nền như bệnh phổi mạn tính COPD, đái tháo đường, béo phì, tim mạch…

Hiện Việt Nam có đầy đủ các loại vắc xin phòng các chủng virus phổ biến gồm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria. Các mũi tiêm dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng chủng ngừa cúm. Người từ 9 tuổi trở lên, cần một liều cơ bản và nhắc lại hàng năm. Ngoài cúm, mọi người nên bổ sung các mũi phế cầu 13 và 23 phòng viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và ngăn ngừa nguy cơ bội nhiễm khi mắc cúm.

Phụ nữ nên tiêm phòng cúm trước và trong thai kỳ, tốt nhất từ ba tháng giữa thai kỳ trở đi để bảo vệ sức khỏe, truyền kháng thể thụ động cho con trong 6 tháng đầu khi chưa đến tuổi tiêm ngừa cúm.

Ngoài tiêm vắc xin, gia đình và nhà trường cần giúp trẻ có biện pháp phòng cúm tại trường học như dạy trẻ thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, hạn chế tối đa đưa tay lên mắt mũi miệng, không khạc nhổ bừa bãi. Học sinh cần che miệng và mũi bằng khăn vải hoặc khăn giấy khi khi ho, hắt hơi để giảm phát tán dịch theo đường hô hấp, sau đó giặt khăn bằng xà phòng hay vứt vào thùng rác có nắp đậy.

Nhà trường cũng cần đảm bảo vệ sinh trường lớp sạch sẽ, thông thoáng, nhiều ánh sáng và thường xuyên lau chùi nền nhà, tay nắm cửa cũng như bề mặt các đồ vật trong trường học. Trẻ cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên vận động, ngủ nghỉ hợp lý, súc họng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý để tăng sức đề kháng, nâng cao thể trạng. Khi trẻ có dấu hiệu sốt, ho, đau họng… cần nghỉ học và cần đi khám sớm, không nên tự dùng thuốc, hoặc trị bệnh theo mẹo dân gian dễ làm bệnh nặng hơn.

VNVC hiện cung cấp đầy đủ 4 loại vắc xin cúm đến từ Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc và Việt Nam, đáp ứng nhu cầu tiêm phòng tăng cao của người dân. Tất cả đều được cập nhật theo các chủng cúm A (H1N1, H3N2) và B (Victoria, Yamagata) được Tổ chức y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, đảm bảo hiệu quả trước các chủng cúm đang lưu hành. Vắc xin phù hợp cho mọi đối tượng từ 6 tháng tuổi trở lên, bao gồm cả người có bệnh lý nền.

Với hệ thống hàng trăm trung tâm tiêm chủng hiện đại tại hơn 55 tỉnh, thành trên toàn quốc và hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain), hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP chất lượng quốc tế với khả năng lưu trữ hơn 400 triệu liều vắc xin trong điều kiện tối ưu tại cùng một thời điểm, VNVC luôn bảo quản vắc xin an toàn và chất lượng, đặc biệt đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêm vắc xin của người dân ở thời điểm cao điểm.

Quy trình tiêm chủng tại VNVC được thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn toàn diện, bao gồm khám sàng lọc, tư vấn kỹ càng và theo dõi sau tiêm chặt chẽ. Đặc biệt, khách hàng có bệnh lý nền được khai thác kỹ tiền sử bệnh, dị ứng và thuốc đang sử dụng để đảm bảo an toàn.

Khách hàng khi đến VNVC cần mang theo sổ tiêm chủng và đầy đủ thông tin về bệnh lý để bác sĩ tư vấn tốt nhất. Sau tiêm, khách nên ở lại theo dõi 30 phút và chú ý các phản ứng phụ có thể xảy ra như sưng đau, mệt mỏi hoặc các triệu chứng nhẹ giống cúm, thường tự khỏi trong vài ngày. Nếu có triệu chứng nghiêm trọng, cần đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng vắc xin cúm không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng mà còn bảo vệ cả cộng đồng. Tiêm phòng định kỳ không chỉ là biện pháp bảo vệ hiện tại mà còn tạo nền tảng sức khỏe vững chắc cho tương lai.

Hiện nay, VNVC đang triển khai dịch vụ tiêm vắc xin cho trường học, cơ quan, tổ chức doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe học sinh, sinh viên, người lao động của các đơn vị tập thể. Khách hàng có nhu cầu đăng ký tiêm vắc xin lưu động tại cơ sở hoặc tiêm chủng tập trung tại các trung tâm VNVC hiện đại, quy mô lớn có thể đăng ký NGAY TẠI ĐÂY!

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin phòng bệnh cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• Đối với các hệ điều hành IOS (iPhone, iPad…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY
• Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ