Bị dính nước bọt của chó có sao không nếu có vết thương hở?

Bị dính nước bọt của chó có sao không? Nhiều người cho rằng, chỉ khi bị chó, mèo cào, cắn mới có thể mắc bệnh dại và nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Tuy nhiên, những căn bệnh này còn có thể lây truyền qua nước bọt của vật nuôi chó, mèo. Vậy cụ thể, cơ chế lây bệnh dại qua nước bọt chó, mèo như thế nào. Mời bạn tìm hiểu trong bài viết sau.

Nước bọt của chó chứa các thành phần gì?

Chó là người bạn trung thành của con người, nên nhiều người nuôi chó sẵn sàng để thú cưng liếm lên mặt. Theo tờ The New York Times dẫn lời của Tiến sĩ Neilanjan Nandi, Phó giáo sư y khoa tại Đại học Drexel ở Philadelphia (Mỹ), để chó, mèo liếm lên mặt có thể gây nên những hệ lụy khôn lường. Bởi miệng của những vật nuôi này là môi trường sinh trưởng nhiều loại vi khuẩn, virus, nấm men.

Quan niệm nước bọt của chó, mèo có thể chữa lành vết thương của nhiều người là không chính xác. Thực tế, nước bọt chó, mèo có chứa protein giúp làm sạch và chữa vết thương cho chính chúng, nhưng lại không tốt cho sức khỏe con người. Theo tiến sĩ Leni K. Kaplan, giảng viên thuộc khoa thú y của Đại học Cornell, một số loại vi khuẩn có trong nước bọt vật nuôi như Clostridium, E. coli, salmonella, campylobacter có thể gây bệnh đường tiêu hóa cho con người.

Nếu người nuôi chó hôn miệng chúng, các vi khuẩn có hại có thể xâm nhập vào cơ thể con người và gây bệnh. Trường hợp nặng, bệnh nhân có thể nhiễm trùng toàn thân, sốc nhiễm khuẩn, hoại tử phải cắt cụt chi. Điển hình là Capnocytophaga canimorsus (CC) (1) một loại vi khuẩn có nhiều trong nước bọt chó mèo, có thể gây bệnh nhiễm trùng huyết và tử vong cho con người. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, đây là loại vi khuẩn xuất hiện ở 69% chó và 54% mèo.

Theo tờ Dailymail Anh quốc, vào tháng 6/2018, một người đàn ông Mỹ đã phải cắt cụt chi, trải qua 3 cuộc đại phẫu thuật chỉnh hình do nhiễm trùng huyết nặng. Được biết, ông Greg Manteufel, 48 tuổi nhiễm trùng huyết do chó liếm chân. Qua xét nghiệm, bệnh nhân nhiễm vi khuẩn Capnocytophaga canimorsus (CC), gây nhiễm trùng huyết khiến tứ chi bất hoạt phải cắt bỏ.

Theo các nhà khoa học, nếu chó liếm vào da không có vết thương hở, có thể không gây vấn đề gì cho sức khỏe vì khả năng hấp thụ qua da tương đối thấp. Tuy nhiên, nước bọt mang mầm bệnh có thể lây bệnh cho con người qua màng nhầy mắt, mũi, miệng. Theo thống kê của Hiệp hội Y khoa thú y Mỹ, một con chó có khoảng 20 - 30 triệu trứng giun trong đường ruột có thể lây sang con người.

Nguy hiểm nhất là những con chó mắc bệnh dại. Virus dại có trong nước bọt của chó nhiễm bệnh có thể lây truyền cho con người thông qua nhiều hình thức như cắn, cào, hay thậm chí tiếp xúc với nước bọt thông qua vết thương hở hoặc niêm mạc.

Bị dính nước bọt của chó có sao không?

Bị dính nước bọt của chó qua vết thương hở hay qua niêm mạc có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh dại, nguy cơ nhiễm khuẩn hay dị ứng/kích ứng da.

1. Nguy cơ mắc bệnh dại khi nước bọt chó dính vào vết thương hở

Virus dại có thể lây truyền qua nước bọt chó, mèo mắc bệnh bài tiết ra ngoài thông qua vết cắn, liếm, vết xước trên da hay qua màng niêm mạc còn nguyên vẹn vào cơ thể. Từ đó, virus đi dọc theo các dây thần kinh đến các hạch và thần kinh trung ương.

Khi đến thần kinh trung ương, virus sẽ sinh sản rất nhanh rồi lại theo dây thần kinh ra tuyến nước bọt. Lúc này, thần kinh chưa tổn thương đáng kể vì thế bề ngoài con vật vẫn bình thường, nhưng nước bọt đã chứa virus dại. Sau đó, virus tiếp tục hủy hoại dần các tế bào thần kinh làm xuất hiện các triệu chứng lâm sàng điển hình của bệnh dại.

Thông thường, thời gian ủ bệnh dại trung bình là dưới 1 tuần hay trên 1 năm, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lượng virus xâm nhập vào cơ thể, mức độ nghiêm trọng của vết thương, khoảng cách từ vết thương đến hệ thần kinh trung ương. Vết thương càng gần hệ thần kinh trung ương như mặt, cổ, đầu, ngón tay, cơ quan sinh dục ngoài... thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Ở giai đoạn tiền triệu chứng từ 1 - 4 ngày, người bệnh thường có cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi hay tê, đau vùng vết thương. Giai đoạn viêm não người bệnh mất ngủ, sợ sáng, sợ tiếng động. Ngoài ra, rối loạn thần kinh thực vật có thể khiến bệnh nhân giãn đồng tử, tiết nước bọt, hạ huyết áp.

Bệnh dại tiến triển theo 2 thể: thể liệt và thể cuồng. Gần như 100% người bệnh tử vong khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của bệnh. Tại nước ta, nguồn lây bệnh dại chủ yếu là chó (96 - 97%), mèo (3 - 4%). Trong giai đoạn 2017 - 2021, trung bình mỗi năm nước ta ghi nhận hơn 70 trường hợp tử vong. Đây là bệnh truyền nhiễm có số người tử vong cao nhất và hầu hết các địa phương cả nước đều ghi nhận các ca tử vong ở người. Năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 80 trường hợp tử vong tại 33 tỉnh, thành phố.

2. Nguy cơ nhiễm khuẩn

Nước bọt chó, mèo có thể mang mầm bệnh dại, giun, sán, tiêu chảy rất nguy hiểm cho con người.

2.1. Tiêu chảy do khuẩn Campylobacter và Salmonella

Hai loại vi khuẩn Campylobacter và Salmonella thường trú ngụ trong đường ruột của chó, mèo, thải ra ngoài qua phân. Chó chơi ngoài trời dễ dính mầm bệnh trên lông và móng vuốt. Từ đây, vi khuẩn có thể bám vào tay, quần áo, xâm nhập vào cơ thể con người qua đường miệng khiến bệnh nhân đau bụng, tiêu chảy, co thắt dạ dày, nôn. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), vi khuẩn Campylobacter là một trong bốn nguyên nhân chính gây bệnh tiêu chảy, lý do phổ biến gây viêm dạ dày ruột.

2.2. Nhiễm khuẩn Capnocytophaga canimorsus

Vi khuẩn Capnocytophaga canimorsus trong nước bọt của chó có thể khiến bệnh nhân nhiễm trùng huyết nghiêm trọng. Đặc biệt, người có miễn dịch yếu như bệnh nhân ung thư, mới phẫu thuật, người ốm mới khỏi dễ gặp các biến chứng nghiêm trọng của loại vi khuẩn này.

2.3. Nhiễm giun, sán

Giun đũa chó hay mèo có thể lây truyền cho con người. Trứng giun có thể phát tán khi con vật liếm hậu môn sau đó liếm lên thân thể, vật dụng sinh hoạt, mặt người. Khi trứng xâm nhập cơ thể người, chúng di chuyển đến ruột, thoát vỏ thành ấu trùng sau đó xuyên qua thành ruột và theo đường máu đến các cơ quan. Ký sinh trùng có thể gây tổn thương phổi, mắt, gan, não tạo thành các khối u trong phủ tạng, hay có thể dẫn đến xuất huyết, viêm não.

2.4. Dị ứng hoặc kích ứng da

Nước bọt của chó có thể chứa nhiều thành phần hữu cơ gây dị ứng và kích ứng cho người. Một trong những thành phần chính gây dị ứng là protein trong nước bọt, cụ thể là kháng nguyên từ tuyến nước bọt của chó, Người có cơ địa nhạy cảm khi tiếp xúc các protein này, hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể nhận diện chúng là mối đe dọa và kích thích phản ứng dị ứng dẫn đến các triệu chứng từ nhẹ đến nặng.

Khi tiếp xúc với nước bọt chó, các phản ứng dị ứng có thể bao gồm ngứa, phát ban, mẩn đỏ, sưng tấy đặc biệt tại vùng da tiếp xúc trực tiếp. Đối với người bị hen suyễn, hay viêm mũi dị ứng, tiếp xúc với nước bọt có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh dẫn đến các triệu chứng hô hấp khó khăn hay khó chịu hơn.

Ngoài ra, nước bọt chó còn có nhiều vi khuẩn mà khi tiếp xúc với da có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh tự nhiên trên da, dẫn đến viêm da hay các bệnh lý khác như nhiễm trùng da. Đặc biệt, người có làn da nhạy cảm hay đã có tổn thương sẵn trên da dễ bị ảnh hưởng hơn bởi các vi khuẩn có trong nước bọt.

Nên làm gì khi bị dính nước bọt của chó?

Khi bị dính nước bọt của chó việc đầu tiên và quan trọng nhất cần làm là rửa sạch vùng da dính nước bọt và xà phòng bằng nước sạch trong tối thiểu 15 phút. Việc rửa sạch nước bọt của chó trên da giúp loại bỏ mầm bệnh trên da và giảm nguy cơ nhiễm trùng. Nếu trên da có vết thương hở, cần phải sát khuẩn kỹ hơn bằng dung dịch sát khuẩn.

Nếu vết thương có dấu hiệu chảy máu, xước sâu cần băng lại và theo dõi sát sao. Trong trường hợp không có dấu hiệu nhiễm trùng nhưng lại sưng, đỏ, ngứa thì việc sử dụng kem bôi chứa corticoid có thể hữu ích trong việc giảm viêm và ngứa. Lưu ý không tự ý mua kem bôi mà cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Sau cùng, nếu nước bọt chó liếm lên vết thương hở có thể có nguy cơ bị dại hoặc nhiễm khuẩn. Lúc này, bạn nên đến các cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ chỉ định tiêm vắc xin phòng dại và huyết thanh kháng dại tùy vào tình trạng và mức độ nguy cơ.

Nên làm gì để phòng ngừa nhiễm bệnh từ nước bọt của chó?

Nguy cơ lây truyền bệnh dại từ vật nuôi sang người qua vết cào, cắn hay nước bọt vẫn còn rất lớn. Bộ Y tế nhận định, khả năng tiếp tục ghi nhận các trường hợp tử vong do bệnh dại ở người vẫn rất cao.

⇒ Tham khảo thêm: Bị móng chân chó cào có sao không?

Hiện bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, song có thể phòng ngừa hiệu quả. Để phòng ngừa bệnh dại, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động tiêm vắc xin phòng dại cho vật nuôi, người nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng bệnh dại đầy đủ và tiêm nhắc lại theo khuyến cáo. Không đùa nghịch, chọc phá chó mèo, đặc biệt là trẻ em. Tránh tiếp xúc với chó mèo có biểu hiện bất thường.

Khi bị chó, mèo cắn, cào, liếm lên vết thương hở cần vệ sinh khử trùng vết thương và đến các cơ sở tiêm chủng để được tiêm vắc xin phòng dại và huyết thanh kháng dại (tùy vào mức độ và vị trí của vết thương) ngay lập tức. Tuyệt đối ko tự ý mua thuốc hay chữa bệnh theo phương pháp dân gian.

Tóm lại, bị dính nước bọt của chó có sao không? Nước bọt của chó là môi trường sinh trưởng của nhiều mầm bệnh nguy hiểm có thể mang lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe người như: Bệnh dại, nguy cơ nhiễm khuẩn, tiêu chảy, kích ứng da... Do đó, nếu bị chó liếm lên da, đặc biệt là lên vết thương hở không nên chủ quan, khinh thường mà cần rửa sạch vết thương kỹ lưỡng và đến các cơ sở tiêm chủng để được tư vấn lịch tiêm phòng phù hợp.