Từ một vết thương nhỏ cũng có khả năng tử vong vì bệnh uốn ván

Những vết thương nhỏ tưởng chừng vô hại nhưng không sơ cứu, không tiêm phòng lại có thể "mở đường" cho trực khuẩn uốn ván xâm nhập và gây bệnh. Tâm lý chủ quan với vết thương nhỏ có thể để lại những hậu quả nặng nề cho sức khỏe và tính mạng của nhiều người dân.

Nguy kịch vì vết thương nhỏ

Nhiều người nghĩ rằng, nguyên nhân của bệnh uốn ván thường xuất phát từ các vết thương hở lớn, chảy nhiều máu, do các vật dụng kim loại rỉ sét gây ra. Trên thực tế, căn nguyên của bệnh uốn ván có thể bắt đầu từ những vết thương nhỏ, tưởng chừng như vô hại.

Vẫn còn yếu ớt trên giường bệnh do mới được cai máy thở, em N.H.N (18 tuổi, ngụ tại tỉnh Long An) cho biết, hơn 1 tháng trước trong quá trình làm phụ hồ cùng cha, em đã không may giẫm phải một chiếc đinh dài khoảng 3cm. Vết đâm chảy máu, em N. chỉ kịp rút đinh ra, băng bó lại rồi tiếp tục làm việc vì nghĩ đây là vết thương nhỏ, mau lành. Thế nhưng, một tuần sau đó, em bắt đầu có triệu chứng cứng hàm, đau cơ, được người nhà đưa đến bệnh viện thăm khám và được chẩn đoán mắc uốn ván.

Nhìn người cha 87 tuổi nằm bất động trên giường, dây rợ khắp người, tiếng của máy thở vang lên liên tục, ông L.Đ.H (47 tuổi, An Giang) vẫn không thể tin được cha mình đang trong cơn nguy kịch do uốn ván, chỉ vì vết xước nhỏ trên tay. Ông H kể lại, trong quá trình dọn dẹp nhà cửa, cha ông chẳng may bị bị một vết xước nhỏ trên cánh tay, chảy máu. Cha ông và gia đình nghĩ không sao, nên chỉ băng lại bằng băng cá nhân. Tám ngày sau, cha ông bắt đầu có biểu hiện đau cơ, khó nuốt, ăn uống bị sặc tự mua thuốc uống nhưng không khỏi. Khi đến bệnh viện chuyên khoa răng hàm mặt, mới phát hiện bị uốn ván.

Cụ bà 83 tuổi cứng hàm, há miệng khó co cứng cơ toàn thân do bị nhiễm khuẩn uốn ván bằng vết rạch mụn ở ngón chân. Những ca bệnh nguy kịch do uốn ván nặng kể trên đều có chung “điểm xuất phát” là chủ quan do VẾT THƯƠNG NHỎ. Đa phần những ca uốn ván nặng, điều trị tại bệnh viện là người trong độ tuổi lao động, những bệnh nhân lớn tuổi khi có vết thương nhỏ thường chủ quan, không tiêm ngừa uốn ván và chăm sóc vết thương kỹ, tạo cơ hội cho trực khuẩn uốn ván xâm nhập, gây bệnh.

Uốn ván đe dọa tính mạng, nhưng có thể phòng ngừa

Uốn ván là bệnh nguy hiểm, gây tử vong nhanh. Nha bào uốn ván có thể xâm nhập cơ thể thông qua mọi loại vết thương, không phân biệt kích thước, mức độ nặng nhẹ. Vết thương cửa ngõ gây bệnh uốn ván thường bắt nguồn từ những vết xước, vết trầy, vết thương do tai nạn lao động, tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, đạp đinh, gai, sâu răng, tiêm chích không vô khuẩn… Khoảng 20% bệnh nhân không rõ vết thương ngõ vào.

Một số đối tượng có nguy cơ nhiễm uốn ván cao, bao gồm: công nhân xây dựng, làm việc tại nhà máy; nhân viên vệ sinh; nhân viên y tế, người chăm sóc động vật; phụ nữ mang thai. Trong đó, phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc uốn ván do vết thương hở như vết mổ, vết rạch tầng sinh môn. Đặc biệt là những phụ nữ tại vùng sâu, vùng xa sinh con ngay tại phòng ở, nhờ người không có kiến thức chuyên môn đỡ đẻ, cắt rốn bằng kéo không được vệ sinh, cột bằng chỉ khâu, không băng bó rốn đúng cách.

Triệu chứng đầu tiên là mỏi hàm, diễn tiến cứng hàm, nhai nuốt khó, ăn uống sặc, đau cơ. Nặng hơn bệnh nhân biểu hiện cứng cơ vùng cổ, lưng, cơ bụng, cơ tứ chi, có cơn gồng cơ toàn thân, co thắt thanh quản, khí quản dẫn đến suy hô hấp.

Các chuyên gia khuyến cáo, người dân cần rà soát lịch sử tiêm vắc xin phòng uốn ván để tiêm chủng dự phòng.

Ở trẻ em: vắc xin có thành phần uốn ván được tiêm trong các mũi đầu đời, sau đó nhắc lại ở các mốc 4-6 tuổi, 9-15 tuổi và mỗi 5-10 năm sau tùy từng loại vắc xin.

Ở người lớn: nếu không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng, cần tiêm 3 liều vắc xin trong vòng 7 tháng, sau đó nhắc lại mỗi 5-10 năm. Phụ nữ mang thai tiêm 1 mũi vắc xin uốn ván trong mỗi thai kỳ. Các trường hợp khác được bác sĩ khám sàng lọc chỉ định tiêm chủng dựa trên lịch sử tiêm phòng trước đó.

Khi tiêm đầy đủ vắc xin uốn ván, còn trong thời gian bảo vệ, nếu không may có vết thương lớn, người dân chỉ cần tiêm thêm 1 mũi vắc xin, không cần dùng Globulin miễn dịch uốn ván (TIG) hoặc huyết thanh kháng uốn ván (SAT).

Bên cạnh việc tiêm ngừa, xử lý vết thương cũng vô cùng quan trọng. Khi có vết thương như giẫm đinh, bệnh nhân cần rút đinh và vệ sinh ngay bằng oxy già để sát trùng. Nếu vết thương sâu, dơ, thì nên đến cơ sở y tế để được hướng dẫn chăm sóc. Không nên chủ quan vì vết thương nhỏ, nếu xử lý không đúng cách và không tiêm phòng đầy đủ vẫn có nguy cơ dẫn đến bệnh uốn ván.