Bảo vệ sức khỏe cho trẻ đến trường bằng vắc xin

Ho gà xuất hiện ở khu vực miền Bắc, sởi quay trở lại tại nhiều địa phương, các bệnh như bạch hầu, viêm màng não, viêm não Nhật Bản… có diễn biến phức tạp trên cả nước. Trong khi đó, hàng triệu trẻ em đang chuẩn bị quay trở lại trường học nhưng chưa được tiêm vắc xin đầy đủ, đây là nguyên nhân khiến trẻ đối diện với các loại virus, vi khuẩn dễ mắc nhiều bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khoẻ và khả năng học tập.

Đây là những thông tin đã được các chuyên gia đề cập trong chương trình Tư vấn trực tuyến “Vắc xin cần tiêm cho trẻ em trước khi đi học trở lại" diễn ra vào tối thứ Sáu, ngày 9/8/2024 vừa qua. Chương trình có sự góp mặt của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Tiêm chủng vắc xin, Y học dự phòng, Nhi khoa đến từ Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC và Hệ thống BVĐK Tâm Anh:

• BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC
• BS.CKI Nguyễn Đông Bảo Châu, BS khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
• Và khách mời Diễn viên Ngọc Lan

Quý Khách có thể theo dõi lại toàn bộ chương trình tư vấn diễn ra vào tối ngày 9/8 ngay tại đây

Mở đầu chương trình, BS Nguyễn Đông Bảo Châu cho biết, trong thời gian gần đây Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM tiếp nhận nhiều trẻ nhập viện do các bệnh nhiễm trùng như sởi, ho gà, cúm, viêm phổi... Các bệnh tập trung chủ yếu ở nhóm tuổi trẻ mầm non, học đường.

Theo BS Nguyễn Đông Bảo Châu giải thích, nguyên nhân khiến trẻ mắc bệnh truyền nhiễm có xu hướng tăng cao hơn vào thời điểm cận kề mùa tựu trường là do thời tiết nóng lạnh thất thường, độ ẩm cao khiến loạt bệnh có tính chất theo mùa diễn biến phức tạp và dễ lây nhiễm. Trong khi đó, trẻ trong độ tuổi đi nhà trẻ, mầm non, tiểu học là nhóm rất nhạy cảm với các bệnh truyền nhiễm bởi hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện. Ở giai đoạn từ 4 tuổi trở đi, trẻ phải đối diện với "khoảng trống miễn dịch" khi kháng thể phòng bệnh từ các mũi tiêm chủng lúc nhỏ đã suy giảm. Khi hoạt động trong môi trường đông đúc, giao lưu tiếp xúc nhiều như trường học, trẻ có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn và mầm bệnh sẽ lây lan nhanh hơn.

Mặt khác, tâm lý lơ là tiêm chủng tạo nên “lỗ hổng miễn dịch” cho cộng đồng, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ. Định nghĩa “lỗ hổng miễn dịch” được hiểu như thế nào? Ví dụ, mỗi năm có khoảng 1 triệu trẻ được sinh ra tại Việt Nam. Nếu tỷ lệ tiêm sởi chung trong cộng đồng đạt 95%,  thì vẫn còn 5% (khoảng 50.000) trẻ chưa được tiêm chủng. Vậy, sau 4 năm sẽ có khoảng  200.000 trẻ chưa được tiêm ngừa, thổi bùng nguy cơ bùng phát thành dịch. Lỗ hổng miễn dịch thường gặp phải trong các đợt giãn cách xã hội, khiến số lượng trẻ không được tiêm chủng tích lũy cao.

Theo các chuyên gia, trong các bệnh nhiễm trùng thường gặp ở môi trường học đường, sởi có tốc độ lây lan nhanh và cao nhất. Một người mắc sởi có khả năng lây nhiễm cho 12-18 người, cứ 10 người chưa tiêm vắc xin hoặc chưa từng mắc sởi, sẽ có 9 người mắc bệnh. Các triệu chứng ban đầu của sởi thường dễ nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp thông thường như sốt, chảy nước mắt, mũi, viêm đường hô hấp, phát ban. Sởi có thể gây suy giảm miễn dịch hay còn gọi là "xóa trí nhớ miễn dịch", khiến trẻ dễ bội nhiễm các vi khuẩn khác và gặp nhiều biến chứng như: viêm tai giữa cấp, viêm phổi nặng, viêm não, suy dinh dưỡng.

Bên cạnh sởi, ho gà cũng là bệnh truyền nhiễm có tính lây truyền rất cao, sau khi bị phơi nhiễm với giọt bắn, dịch tiết của bệnh nhân. Bệnh lây lan mạnh mẽ trong môi trường sinh hoạt khép kín, lâu dài như trường học, gia đình... Theo Cục Y tế dự phòng, tỷ lệ lây nhiễm của người trực tiếp tiếp xúc với bệnh nhân trong cùng gia đình từ 90-100% và lây lan mạnh nhất khoảng 2 tuần từ khi bắt đầu ho.

Theo WHO, các đợt dịch ho gà thường xảy ra theo chu kỳ 2 đến 5 năm. Đợt dịch ho gà năm 2014, trên toàn cầu ước tính có 24,1 triệu ca, trong đó 160.700 ca tử vong ở trẻ dưới 6 tuổi. Bệnh ho gà không phải bệnh hô hấp đơn thuần khi có thể dẫn đến các biến chứng nhiễm trùng bội nhiễm như viêm phổi, viêm tai giữa, suy hô hấp, suy tuần hoàn, tăng áp lực động mạch phổi và tử vong.

Ngoài ra, chuyên gia cũng cảnh báo các bệnh truyền nhiễm khác có tốc độ lây lan nhanh trong môi trường học đường như: thủy đậu, cúm, viêm não, viêm màng não,... Theo BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, hiện các bệnh truyền nhiễm học đường đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả. Trước thời điểm tựu trường, ba mẹ cần cho trẻ tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là các mũi vắc xin nhắc lại để tăng cường hiệu quả bảo vệ.

"Độ bền vững của kháng thể phụ thuộc vào bản chất của vắc xin, công nghệ sản xuất, khả năng đáp ứng của cơ thể. Kháng thể bảo vệ có được sau khi tiêm đủ liều một số loại vắc xin có thể giảm dần theo thời gian. Nếu không được tiêm các mũi nhắc, vẫn sẽ có nguy cơ mắc bệnh khi phơi nhiễm mầm bệnh. Khi được tiêm mũi nhắc, hiệu giá kháng thể bảo vệ, tức sức chống đỡ của cơ thể sẽ tăng lên rất cao", BS Bùi Thanh Phong chia sẻ.

Trong vai trò là một phụ huynh hiện đại, diễn viên Ngọc Lan đã có những chia sẻ gần gũi về các phòng bệnh cho con trai trước khi tựu trường để các phụ huynh có thể tham khảo. "Trước đây, vào giai đoạn 1985 vắc xin có rất ít. Tôi cũng từng chứng kiến nhiều trường hợp không được tiêm chủng đầy đủ, chẳng may mắc bệnh thì diễn biến nặng, nguy cơ tử vong cao. Ý thức được tầm quan trọng của tiêm chủng, tôi hay xin lời khuyên từ các bác sĩ về việc tiêm phòng cho con. Con cần tiêm những mũi vắc xin nào, những mũi nào còn thiếu, mũi nào cần tiêm nhắc. Về cơ bản, trước mùa tựu trường, tôi đã tiêm cho con đầy đủ các loại vắc xin cần thiết, để con có được sự bảo vệ tốt nhất, tránh gián đoạn quá trình học, phòng nguy cơ biến chứng, bệnh nặng ảnh hưởng đến thể chất và trí tuệ", diễn viên Ngọc Lan chia sẻ.

Kết thúc chương trình, các chuyên gia nhấn mạnh những điểm chính. Để bảo vệ sức khỏe cho trẻ quay lại trường, phụ huynh cần lưu ý vấn đề tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch và không quên những mũi nhắc được khuyến cáo của từng loại vắc xin. Mặt khác, cần rèn luyện cho trẻ thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân. Bàn tay là nơi chứa rất nhiều loại vi khuẩn, trẻ cần rửa tay sạch sẽ, đúng cách trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và chơi đùa. Điều này sẽ giúp trẻ loại bỏ hiệu quả những tác nhân gây bệnh nguy hiểm từ chính đôi bàn tay của mình.

Các chuyên gia khuyến cáo, danh mục vắc xin cần tiêm cho trẻ trước khi đến trường như sau.

DANH MỤC VẮC XIN CẦN TIÊM CHO TRẺ EM & HỌC SINH CÁC CẤP

PHÒNG BỆNH	TÊN VẮC XIN		Trẻ tiền học đường, mầm non (dưới 6 tuổi)	Học sinh tiểu học (từ 6-12 tuổi)	Học sinh THCS và THPT (từ 12-18 tuổi)
Cúm	Vaxigrip Tetra (Pháp)	Influvac Tetra (Hà Lan)	x	x	x
	GCFLU Quadrivalent (Hàn Quốc)		x	x	x
Phế cầu	Synflorix (Bỉ)		x
	Prevenar 13 (Bỉ)		x	x	x
	Pneumovax 23 (...)		x từ 2 tuổi	x	x
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm B	Bexsero (Ý)		x	x	x
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm B,C	Mengoc-BC (Cuba)		x	x	x
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do nhóm ACYW-135	Menactra (Mỹ)		x	x	x
Thủy đậu	Varivax (Mỹ)	Varilrix (Bỉ)	x	x	x
	Varicella (Hàn Quốc)		x	x	x
Viêm não Nhật Bản	Imojev (Thái Lan)	Jeev (Ấn Độ)	x	x	x
	Jevax (Việt Nam)		x	x	x
Ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng, mụn cóc sinh dục do HPV	Gardasil (Mỹ)			x (từ 9 tuổi)	x
	Gardasil 9 (Mỹ)			x (từ 9 tuổi)	x
Viêm gan A	Havax (Việt Nam)		x	x	x Dưới 18 tuổi
	Avaxim 80U (Pháp)		x	x	x Dưới 16 tuổi
Viêm gan B	Gene HBvax (Việt Nam)	Engerix B (Bỉ)	x	x	x
	Heberbiovac (Cuba)	Euvax B (Hàn Quốc)
Viêm gan A và Viêm gan B	Twinrix (Bỉ)		x	x	x
Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván	Adacel (Canada)	Boostrix (Bỉ)	x (từ 4 tuổi)	x	x
Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt	Tetraxim (Pháp)		x	x
Bạch hầu - Uốn ván	Td (Việt Nam)			x (từ 7 tuổi)	x
Sốt xuất huyết	Qdenga (Nhật Bản)		x (từ 4 tuổi)	x	x
Sởi - Quai bị - Rubella	MMR II (Mỹ)	Priorix (Ý)	x	x	x
	MMR (Ấn Độ)		x	x (đến dưới 10 tuổi)
Sởi - Quai bị - Rubella - Thủy đậu	ProQuad (Mỹ)		x	x	x

Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng cho trẻ em và người lớn VNVC hiện có gần 50 loại vắc xin phòng gần 50 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Với hàng trăm trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, VNVC có đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ em và người lớn, kể cả các loại thường xuyên khan hiếm như 5 trong 1, 6 trong 1, dại... với chi phí bình ổn. Hỗ trợ tài chính cho các gia đình khó khăn, đông con, VNVC còn triển khai chương trình “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau” với toàn bộ lãi suất được VNVC chi trả thay cho Khách hàng, kỳ hạn thanh toán linh hoạt, kéo dài đến 12 tháng để người dân yên tâm phòng bệnh.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ