Bị chó cắn 7 ngày thì tiêm phòng có hiệu quả không?

Hiện nay, số ca mắc bệnh dại vẫn gia tăng đáng báo động tại Việt Nam bởi hiểu biết của người dân về căn bệnh này còn hạn chế. Thậm chí có người sau khi bị cắn chủ quan không đi tiêm phòng ngay lập tức mà tự ý bôi thuốc, đắp lá khiến bệnh ngày càng trở nên nguy kịch. Vậy, bị chó cắn 7 ngày thì tiêm phòng có được không? Cần lưu ý những gì để đảm bảo an toàn cho người bệnh?

Cách xử lý vết thương sau khi bị chó cắn

Tổ chức Y tế thế giới WHO nhấn mạnh ngay sau khi bị chó, mèo hoặc vật nuôi cắn, điều quan trọng nhất cần thực hiện đúng và ngay lập tức là sơ cứu vết thương để tránh nhiễm trùng vết thương đồng thời giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc virus dại. Theo đó, để xử lý vết cắn của vật nuôi cần thực hiện theo trình tự các bước sau:

• Đưa người bị cắn ra khỏi khu vực nguy hiểm, trấn an để người bị cắn lấy lại bình tĩnh, tránh hoảng loạn.
• Vệ sinh kỹ lưỡng vết thương bằng xà phòng và rửa trực tiếp dưới vòi nước sạch, liên tục trong vòng 15 phút để rửa trôi virus gây bệnh cũng như rửa sạch các dị vật còn đọng lại trên da. Lưu ý, trong quá trình vệ sinh vết thương cần thao tác thật nhẹ nhàng, tránh rửa quá mạnh vì có thể làm dập vết thương và tạo điều kiện cho virus di chuyển nhanh hơn.
• Sau khi rửa sạch vết thương với nước sạch, tiếp tục sát trùng vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc cồn đỏ (nếu có). Những loại thuốc này đều có tác dụng sát khuẩn và giảm thiểu lượng virus dại ngay tại vết cắn. Cuối cùng, lau khô vết thương và dùng băng gạc y tế để băng lại vết thương. Nếu vết thương nặng và chảy nhiều máu (dưới dạng phun thành tia), có thể sử dụng dây thun y tế để quấn quanh vùng da gần đó và nhanh chóng di chuyển người bị cắn đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Khi bị chó cắn nên làm gì?

BS Hà Mạnh Cường, Quản lý Y khoa vùng 3 miền Trung - Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đặc biệt nhấn mạnh, để đảm bảo sơ cứu vết thương đúng cách, người bị chó cắn hoặc vật nuôi cắn tuyệt đối lưu ý:

• Không bóp, nặn máu tại vết thương.
• Không tự ý đắp bất cứ loại lá, thuốc nam nào lên vết thương.
• Không chữa trị bệnh dại bằng thuốc Đông, thuốc Nam do thầy lang kê đơn.
• Không kiêng cữ vệ sinh cơ thể hàng ngày.

Bị chó cắn tiêm phòng lúc nào là tốt nhất?

Cần thực hiện tiêm vắc xin phòng dại càng sớm càng tốt, ngay sau khi bị chó, mèo, vật nuôi hoặc thú cưng cắn, cào, thậm chí khi chưa xác định được chúng có bị dại hay không. Bởi vị trí cắn gần hệ thần kinh trung ương và có mức độ tổn thương nặng thì thời gian ủ bệnh càng ngắn, virus gây bệnh dại sẽ nhanh chóng di chuyển lên não và gây ra các triệu chứng khởi phát bệnh dại như lú lẫn, ảo giác, sợ nước, sợ ánh sáng, động kinh, hôn mê, ngưng tim và cuối cùng là tử vong thương tâm trong đau đớn, vật vã cho đến phút cuối cùng.

Theo BS Hà Mạnh Cường: không có khoảng thời gian bao lâu là tối thiểu cho việc tiêm phòng vắc xin dại, nhưng tiêm vắc xin càng trễ thì khả năng bảo vệ cơ thể của vắc xin sẽ không cao nếu chẳng may virus dại đã di chuyển lên não và bắt đầu tàn phá các tế bào thần kinh khiến người bệnh có triệu chứng khởi phát dại.

Tiêm phòng vắc xin ngừa bệnh dại ngay sau khi bị chó, mèo hoặc thú cưng tấn công giúp kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể sản sinh ra lượng kháng thể cần thiết để chống chọi lại tác nhân gây bệnh. Vắc xin phòng ngừa bệnh dại có thể chống lại virus gây bệnh nếu được tiêm càng sớm càng tốt, thời điểm lý tưởng nhất là trong khoảng 24 giờ sau khi tiếp xúc với mầm bệnh, tuyệt đối không chần chừ, trì hoãn.

Bị chó cắn 7 ngày thì tiêm phòng có hiệu quả không?

Bị chó cắn 7 ngày thì tiêm phòng được không? Tiêm vắc xin thời điểm này có mang lại hiệu quả không là thắc mắc của nhiều người sau khi bị chó cắn nhưng chưa kịp thời tiêm vắc xin ngay lập tức. Giải đáp thắc mắc này, các chuyên gia cho biết sau khi bị chó, mèo, thú cưng cắn thời gian ủ bệnh trung bình thường từ 1 đến 3 tháng, thậm chí là lâu hơn lên đến vài năm nhưng cũng có thể rất nhanh từ 7 đến 10 ngày nếu vết cắn sâu và nhiều, tổn thương nặng, vị trí vết cắn gần hệ thần kinh trung ương như đầu, mặt, cổ hay bộ phận sinh dục,... (1)

Người bị chó cắn sau 7 cần xem xét nhiều trường hợp cụ thể như sau:

Xem thêm:

• Bị chó cắn sau 3 ngày chích ngừa được không?
• Bị chó cắn sau 10 ngày

Phác đồ tiêm phòng sau 7 ngày bị chó cắn

Nhờ bước tiến vượt bậc của Y học hiện đại mà các loại vắc xin dại thế hệ mới đều được khuyến cáo là chích ngừa được cho tất cả các đối tượng, bao gồm cả trẻ em và phụ nữ đang mang thai với hiệu quả bảo vệ cao và tính an toàn tuyệt đối. Tùy thuộc vào từng đối tượng tiêm và loại vắc xin được chỉ định tiêm mà số lượng mũi tiêm ở mỗi phác đồ tiêm phòng vắc xin dại dành cho người bị chó cắn sau 7 ngày sẽ khác nhau. Cụ thể:

Phác đồ tiêm dại đối cho người bị chó cắn sau 7 ngày nhưng trước đó chưa từng tiêm dự phòng

1.  Tiêm bắp

• Tiêm 3 liều(*): vào các ngày N0 - N3 - N7 
• Tiêm 5 liều (**) vào các ngày N0 - N3 - N7 - N14 - N28

Lịch tiêm đặt biệt: 4 liều theo lịch: 2 mũi N0 (ở 2 bên chi) - N7 - N21

Lịch tiêm đặc biệt áp dụng trong trường hợp: Không có sẵn huyết thanh kháng dại tại điểm tiêm vắc xin và xa nơi tiêm huyết thanh kháng dại mà người bị thương chưa thể tiếp cận ngay.

- Liều lượng: 0,5 ml/1 mũi

1.2. Tiêm trong da

• Tiêm 2 mũi/1 lần x 3 lần (*): vào các ngày N0 - N3 - N7 
• Tiêm 2 mũi/1 lần x 4 lần (**): vào các ngày N0 - N3 - N7 - N28

-  Liều lượng: 0,1 ml/1 mũi

Lưu ý:

(*) Con vật sống khỏe mạnh sau 10 ngày theo dõi

(**) Con vật chết, bệnh, không theo dõi được trong vòng 10 ngày

Đi tiêm vắc xin dại ngay sau khi bị động vật cắn hoặc càng tiêm càng sớm càng tốt.

Có thể phải kết hợp tiêm vắc xin dại với huyết thanh kháng dại (tùy thuộc vào vết thương, tình trạng sức khỏe của người bị cắn, tình trạng con vật tại thời điểm cắn và trong vòng 10 ngày theo dõi…)

Nếu đã tiêm dự phòng trước phơi nhiễm hoặc sau phơi nhiễm ít nhất 3 mũi vắc xin phòng ngừa Dại thế hệ mới thì người bị chó cắn sau 7 ngày cần hoàn thành thêm:

• Tiêm 2 mũi vào các ngày N0 - N3. Có thể tiêm đường bắp (0,5 ml/1 mũi) hoặc tiêm trong da (0,1 ml/1 mũi).

Bị chó cắn 7 ngày thì tiêm phòng vẫn đạt hiệu quả bảo vệ nếu hoàn thành phác đồ tiêm 4 mũi (trong trường hợp chó, mèo, vật nuôi tấn công khỏe mạnh) và hoàn thành phác đồ tiêm 5 mũi (trong trường hợp chó, mèo, vật nuôi chết hoặc mất dấu không theo dõi được). Tuy nhiên, 7 ngày sau khi bị chó cắn mới tiêm phòng dại được đánh giá là muộn để đi chích ngừa bởi nếu vết cắn sâu, tổn thương nặng, vị trí vết cắn gần hệ thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh sẽ càng ngắn, virus di chuyển lên não nhanh và nguy cơ tử vong cao. Do đó, các chuyên gia đặc biệt nhấn mạnh, ngay sau khi bị chó, mèo, vật nuôi tấn công cần tiêm vắc xin phòng dại ngay lập tức, thời điểm lý tưởng nhất là trong khoảng 24 giờ sau khi tiếp xúc với mầm bệnh, tuyệt đối không chần chừ, trì hoãn.