Bị zona thần kinh có uống rượu được không? Tác hại và giải pháp

Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh. Chế độ ăn uống khoa học, tiêu thụ các loại thực phẩm, thức uống lành mạnh và tránh xa các loại thực phẩm cần kiêng khem có thể hỗ trợ đẩy nhanh quá trình hồi phục. Vậy mắc zona thần kinh có uống rượu được không? Chuyên gia đến từ Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp ngay trong bài viết sau.

Bị zona thần kinh có uống rượu được không?

Bị zona thần kinh tuyệt đối không được sử dụng rượu bởi nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống miễn dịch, làm giảm hiệu quả thuốc điều trị zona thần kinh, tăng nguy cơ biến chứng bệnh hay ảnh hưởng đến quá trình phục hồi.

1. Rượu làm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch

Theo nhiều nghiên cứu, uống rượu thường xuyên có thể gây ảnh hưởng đến các thành phần của hệ thống miễn dịch thích ứng. Cụ thể, lạm dụng rượu có thể ảnh hưởng xấu đến tế bào miễn dịch lympho B và tế bào miễn dịch lympho T của cơ thể.

Tế bào lympho B và tế bào lympho T là 2 loại tế bào miễn dịch lympho chính trong hệ miễn dịch của cơ thể, có nguồn gốc từ tủy xương, giữ các chức năng khác nhau. Nếu như tế bào lympho B tạo ra kháng thể protein chống lại các chất lạ xâm nhập cơ thể, thì tế bào lympho T lại có thể kiểm soát các phản ứng miễn dịch với chất lạ và kích hoạt các tế bào khác hỗ trợ phá hủy các tế đã bị virus tấn công.

Nếu sử dụng nhiều rượu sẽ làm giảm số lượng tế bào lympho T ngoại vi, phá vỡ cân bằng giữa các loại tế bào lympho T khác nhau. Từ đó ảnh hưởng đến việc kích hoạt tế bào T, suy yếu chức năng tế bào đồng thời đẩy nhanh quá trình tự chết của tế bào T.

Mặt khác, lạm dụng rượu thường xuyên còn gây mất tế bào lympho B ngoại biên, làm tăng sản xuất globulin miễn dịch. Tác động của tế bào lympho T và B làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, khiến người uống rượu dễ mắc các bệnh như viêm phổi, bệnh lao... làm suy yếu phản ứng với việc tiêm chủng chống lại mầm bệnh đó, đặc biệt gây trầm trọng thêm các bệnh lý sẵn có.

2. Rượu làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị

Gabapentin là loại thuốc thường được dùng trong điều trị đau do nguyên nhân thần kinh như zona thần kinh, thần kinh ngoại biên bệnh tiểu đường hay các cơn đau thần kinh khác. Thuốc hoạt động dựa trên việc phong tỏa kênh canxi trong đau thần kinh. Tuy nhiên, việc lạm dụng và lệ thuộc vào thuốc có thể dẫn đến những tác dụng không mong muốn nghiêm trọng. Nguy cơ có thể tăng lên nếu sử dụng thuốc đồng thời với rượu/ đồ uống có cồn hoặc dùng với các loại thuốc an thần khác. (1)

Rượu có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc với hệ thần kinh, như chóng mặt, buồn ngủ, khó tập trung. Trong một số trường hợp, người sử dụng thuốc với rượu còn có thể bị giảm khả năng suy nghĩ, phán đoán. Do đó, tuyệt đối không sử dụng rượu trong quá trình điều trị zona thần kinh bằng các loại thuốc như Gabapentin.

Song song đó, người bệnh cần tham khảo chỉ định của bác sĩ cẩn thận, lưu ý không sử dụng nhiều hơn liều thuốc được khuyến cáo và tránh các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo tinh thần như lái xe hoặc vận hành máy móc nguy hiểm. Thuốc có tác dụng tốt nhất khi uống theo chỉ định bác sĩ và tuân thủ nghiêm ngặt liều dùng, cách dùng.

3. Rượu làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh

Bị zona thần kinh có uống rượu được không? Tuy hiện tại chưa có nhiều thông tin về việc uống rượu có thể làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh zona thần kinh. Tuy nhiên, đây là một số yếu tố liên quan giữa rượu và biến chứng của bệnh zona thần kinh.

Đầu tiên phải kể đến nguyên nhân rượu làm suy giảm hệ miễn dịch như đã mô tả ở trên. Việc suy giảm hệ miễn dịch có thể khiến cơ thể khó khăn hơn trong việc chống lại virus Varicella Zoster gây bệnh zona thần kinh. Hệ miễn dịch yếu sẽ tạo cơ hội cho virus phát triển mạnh mẽ hơn, có khả năng tăng biến chứng và kéo dài thời gian bệnh.

Ngoài ra, lạm dụng rượu còn có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm cho cơ thể, từ đó làm tăng cảm giác đau do zona thần kinh. Điều này khiến triệu chứng đau thần kinh do zona hay sưng tấy tại vùng da bị ảnh hưởng trở nên nghiêm trọng hơn.

Cuối cùng rượu có thể làm suy yếu hệ thần kinh. Lạm dụng rượu mạn tính có thể gây hại đến hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Bệnh thần kinh do rượu là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất thường gặp ở những bệnh nhân rối loạn sử dụng rượu mạn tính. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng và tác động độc hại trực tiếp của quá trình chuyển hóa rượu lên các tế bào thần kinh. Bởi khả năng suy yếu hệ thần kinh của rượu có thể tác động xấu đến bệnh zona thần kinh, gia tăng nguy cơ biến chứng. (2)

4. Rượu ảnh hưởng đến quá trình hồi phục

Rượu có thể cản trở quá trình chữa lành, phục hồi tự nhiên của cơ thể bằng cách làm suy yếu chức năng miễn dịch và làm giảm khả năng phục hồi các mô bị tổn thương. Điều này có thể làm chậm quá trình chữa lành vết thương và dẫn đến biến chứng của bệnh zona thần kinh.

Cụ thể, lạm dụng rượu có thể cản trở quá trình tái tạo mô và làm chậm sự phát triển của tế bào mới. Chính điều này đã làm chậm quá trình phục hồi vết thương do zona thần kinh, đặc biệt là các tổn thương trên da và mô mềm.

Mặt khác, rượu còn đi vào đường tiêu hóa và ngăn cản quá trình tiêu hóa thức ăn, giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng như vitamin C, vitamin D, kẽm... Đây là những dưỡng chất quan trọng cho hệ miễn dịch và cần thiết cho quá trình làm lành vết thương.

Thời gian kiêng uống rượu khi mắc zona thần kinh

Kiêng uống rượu bia trong quá trình mắc bệnh và sau khi hồi phục là yếu tố cốt lõi trong việc kiểm soát và phục hồi hiệu quả bệnh zona thần kinh.

1. Trong thời gian phát bệnh

Trong thời gian điều trị bệnh zona thần kinh, tuyệt đối không nên uống rượu,  lý tưởng nhất là người bệnh nên kiêng tuyệt đối việc sử dụng rượu bia để hạn chế các tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và tiến trình điều trị bởi những tác động tiêu cực với sức khỏe và bệnh zona thần kinh như đã liệt kê:

• Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch: Theo các chuyên gia y tế, việc sử dụng rượu bia trong thời gian phát bệnh có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, vốn dĩ đã suy giảm khi cơ thể đang phải đối mặt với sự bùng phát của virus. Rượu bia gây ức chế hoạt động của bạch cầu, làm giảm khả năng tiêu diệt virus của cơ thể và tạo điều kiện cho tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn, đồng thời tăng nguy cơ nhiễm trùng khiến người bệnh dễ mắc các bệnh khác và làm suy yếu phản ứng của vắc xin chống lại mầm bệnh đó.
• Giảm hiệu quả thuốc điều trị bệnh zona thần kinh và có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc.
• Có khả năng tăng nguy cơ biến chứng của bệnh theo cơ chế làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó khăn trong việc chống lại virus; tăng tình trạng viêm và làm suy yếu hệ thần kinh.
• Sự mất cân bằng trong hệ vi sinh đường ruột do rượu bia gây ra cũng có thể khiến virus tiếp tục phát triển và làm tăng nguy cơ biến chứng bệnh.
• Ảnh hưởng đến quá trình hồi phục các mô tổn thương, kéo dài thời gian mắc bệnh.
• Ngoài ra, việc uống rượu bia trong giai đoạn này cũng làm tăng phản ứng viêm trên da, làm trầm trọng hóa các tổn thương từ những nốt mụn nước đặc trưng của zona thần kinh, đồng thời kéo dài thời gian lành vết thương.

2. Sau khi hồi phục

Thậm chí sau khi bệnh zona thần kinh hồi phục, người bệnh cũng cần kiêng sử dụng rượu bia trong một thời gian nhất định, tùy thuộc vào mức độ phục hồi của hệ miễn dịch.

Mặc dù các triệu chứng bệnh đã giảm, nhưng hệ thần kinh vẫn cần thời gian để hồi phục hoàn toàn, đặc biệt là ở những bệnh nhân từng trải qua biến chứng đau dây thần kinh sau zona. Nếu sử dụng rượu bia sớm sau khi khỏi bệnh, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ tái phát hoặc kéo dài triệu chứng đau hậu zona, vốn có thể kéo dài tới vài tháng hoặc thậm chí lâu hơn trong các trường hợp nghiêm trọng.

Nước ta xếp thứ 5 trong số 10 nước Châu Á về lượng tiêu thụ rượu, bia bình quân. Theo thống kê, ít nhất 50% người tử vong do tai nạn giao thông, nhưng lại có đến 67% người tử vong do các nguyên nhân liên quan đến rượu, 80% người nghiện rượu có triệu chứng trầm cảm. Nhiều bằng chứng khoa học cũng cho thấy, rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh, chấn thương và nguyên nhân gián tiếp của ít nhất 200 bệnh như loạn thần, xơ gan, hội chứng rượu bào thai...

Rượu có thể gây ra các bệnh về gan, mất trí nhớ, bệnh gút, nhiều bệnh tim mạch, viêm loét dạ dày - tá tràng, bệnh về tụy... Ngoài ra, lạm dụng rượu còn gây ảnh hưởng đến đời sống, trật tự an toàn xã hội như tình trạng bạo hành gia đình, gây rối trật tự công cộng. Do đó, dù đã điều trị khỏi bệnh zona thần kinh, người dân cũng cần kiểm soát lượng rượu, bia đưa vào cơ thể tránh gây những hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe bản thân, gia đình, xã hội.

Các chuyên gia khuyến cáo, nên dành ít nhất từ 3 – 6 tháng sau khi khỏi hoàn toàn các triệu chứng trước khi cân nhắc việc sử dụng rượu bia trở lại. Trong khoảng thời gian này, người bệnh cần tiếp tục chú ý đến việc tăng cường hệ miễn dịch bằng cách bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, điều độ và duy trì lối sống lành mạnh nhằm đảm bảo rằng cơ thể thực sự đã hồi phục và sẵn sàng đối phó với các tác nhân tiềm tàng.

Các thức uống lành mạnh thay thế rượu cho người mắc bệnh zona

Đối với người bệnh zona thần kinh, việc giữ cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh là mục tiêu hàng đầu giúp cho quá trình phục hồi bệnh diễn ra thuận lợi và nhanh chóng. Các thức uống lành mạnh thay thế rượu không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn cung cấp dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ quá trình phục hồi cho bệnh nhân.

Rượu có thể làm suy yếu thêm hệ miễn dịch, gây mất nước và gia tăng mức độ viêm nhiễm, bởi vậy việc lựa chọn các loại đồ uống ít hoặc không cồn là một giải pháp lý tưởng. Người bệnh zona thần kinh cần bổ sung các loại nước uống/ thực phẩm giàu vitamin và các khoáng chất thiết yếu khác. Cụ thể như sau.

1. Sữa và các thực phẩm giàu lysine, ít arginine

Virus gây bệnh zona thần kinh có thể sử dụng acid amin arginine để sinh sản trong nhân tế bào. Trong khi đó, acid amin lysine có công dụng chống virus bằng cách ngăn hoạt động của arginine, ngăn khả năng nhân lên của virus. Do đó, người bệnh nên tiêu thụ các loại thực phẩm giàu lysine khi có dấu hiệu zona thần kinh bùng phát.

2. Nước trái cây và thực phẩm giàu vitamin

Các loại nước trái cây giàu vitamin C như nước cam, chanh có tác dụng góp phần tăng cường hệ thống miễn dịch, đẩy nhanh tốc độ phục hồi của cơ thể khi bị zona thần kinh. Cùng với vitamin C, các loại vitamin khác như A, E, B12, D có công dụng giúp não và hệ thần kinh hoạt động bình thường, thậm chí giúp người bệnh đỡ mệt mỏi hơn. Vitamin B, đặc biệt là B12 có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại tác động của đau thần kinh.

Nước ép trái cây tươi ít đường từ cam, bưởi hoặc dưa hấu đều giàu vitamin C, kali và nước, đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch và hỗ trợ tái tạo da sau tổn thương thần kinh do bệnh zona. Tránh các loại nước ép có bổ sung đường tinh luyện để giảm thiểu tác động tiêu cực đến quá trình viêm.

Do virus bệnh zona tấn công hệ thần kinh trung ương, nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin B như uống sữa, ăn thịt bò, trứng, gia cầm... Một số chất phytochemical và enzyme trong đu đủ có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch, chống lại bệnh zona thần kinh.

3. Trà Kombucha

Kombucha là một loại trà lên men chứa các vi sinh vật có lợi, giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể và tăng cường miễn dịch – đây là một điều đặc biệt quan trọng với người bị bệnh zona. Kombucha cũng chứa lượng cồn rất thấp (lượng vi lượng dưới 0,5%), không đủ để gây ra tác động bất lợi liên quan đến rượu, đồng thời mang lại vị chua nhẹ, dễ uống và sảng khoái.

4. Mocktail và nước ngâm vị tự nhiên (Infused Water)

Các loại mocktail sáng tạo từ nước trái cây nguyên chất, thảo mộc tươi như bạc hà, gừng hoặc quả chanh không chỉ lành mạnh mà còn tạo cảm giác thư giãn, mang lại hương vị phong phú như các loại cocktail truyền thống mà không chứa cồn. Mocktail có thể cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa, hỗ trợ cơ thể giảm viêm và cải thiện làn da, vốn dễ bị tổn thương trong bệnh zona.

5. Nước khoáng có ga

Sử dụng nước khoáng kết hợp với hương vị từ trái cây giàu vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa tốt như cam, dâu tây hoặc dưa leo. Những món nước này vừa cung cấp hydrat hóa, vừa mang đến sự sảng khoái, dễ chịu, giảm bớt các triệu chứng khó chịu của người bệnh. Các yếu tố kích thích nhẹ nhàng từ bọt khí (ga) cũng có thể làm giảm cảm giác khô họng hoặc mệt mỏi do bệnh.

6. Sữa nghệ (Golden Milk)

Với nghệ, một loại gia vị giàu curcumin có đặc tính kháng viêm mạnh, kết hợp cùng sữa không đường hoặc sữa hạt, thức uống này không chỉ làm dịu đau mà còn hỗ trợ khả năng phục hồi tế bào và giảm viêm tự nhiên.

7. Trà thảo mộc không caffeine

Những loại trà như trà cúc La Mã, trà bạc hà hoặc trà gừng được biết đến với khả năng giảm stress và giảm đau. Đặc biệt, gừng còn giúp tăng tuần hoàn máu và giảm viêm hiệu quả, rất phù hợp với người bệnh zona.

8. Rượu không cồn hoặc bia không cồn

Đây là các tùy chọn khác cho người vẫn mong muốn trải nghiệm cảm giác "rượu" mà không gặp phải tác động tiêu cực lên sức khỏe. Công nghệ sản xuất đã đạt đến mức độ giữ lại hương vị phức tạp của bia hoặc rượu vang mà cắt bỏ hoàn toàn hoặc phần lớn cồn. Tuy nhiên, cần chú ý lựa chọn sản phẩm có chất lượng cao và đảm bảo không chứa cồn trong ngưỡng có thể gây kích ứng.

Sữa và một số loại thịt gia cầm, cá, thịt bò giàu lysine và ít arginine. Người bệnh zona thần kinh nên uống sữa và các chế phẩm từ sữa, phổ biến như sữa chua, phô mai,... để có hàm lượng lysine phong phú.

Ngoài ra, carbohydrate phức tạp trong lúa mạch, gạo lứt, khoai lang... và acid béo omega-3 trong cá hồi, hạt lanh, quả hạnh... có công dụng giảm viêm. Các loại rau có màu xanh đậm hoặc đỏ có tác dụng chống virus và kiềm hóa cơ thể.

Thắc mắc bị zona thần kinh có uống rượu được không đã được giải đáp, chuyên gia từ Hệ thống tiêm chủng VNVC nhân mạnh, zona thần kinh có khả năng gây đau đớn nghiêm trọng, nhiều biến chứng nguy hiểm và di chứng lâu dài và bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Do đó, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến quá trình điều trị và chế độ dinh dưỡng hợp lý, kiêng rượu, bia để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, kéo dài thời gian bệnh.