Mẹo điều trị quai bị ở trẻ em an toàn, mau khỏi mẹ cần biết

Bệnh quai bị ở trẻ thường phục hồi hoàn toàn trong vòng 1 tới 2 tuần. Hiện tại, chưa có cách điều trị quai bị ở trẻ em, các phương pháp điều trị chủ yếu nhằm giảm nhẹ triệu chứng cho đến khi hệ miễn dịch đủ sức chống lại tác nhân gây bệnh. Vậy làm cách nào để các triệu chứng quai bị ở trẻ em thuyên giảm nhanh chóng, an toàn và hiệu quả?

Quai bị ở trẻ em là bệnh gì?

Quai bị ở trẻ em là bệnh do Mumps virus gây ra, có tính chất lây lan nhanh qua đường hô hấp, thường xảy ra ở trẻ em < 15 tuổi, nhất là nhóm trẻ từ 6 đến 10 tuổi, trẻ em dưới 2 tuổi ít mắc bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới và tần suất mắc bệnh tăng dần theo độ tuổi, đạt đỉnh cao nhất là từ 10 đến 19 tuổi.

Trẻ em khi mắc bệnh sẽ gặp các triệu chứng đặc trưng bao gồm: sốt, mệt mỏi, uể oải, đau nhức cơ thể, sưng, biếng ăn do sưng đau tuyến nước bọt (tuyến mang tai) ở một hoặc hai bên mang tai. Triệu chứng sưng đau có thể lan xuống giữa tai và hàm, sưng có thể lan rộng đến vùng ngực gây phù trước xương ức.

Hầu hết các trường hợp mắc bệnh quai bị đều lành tính và có thể tự khỏi trong khoảng 1 tới 2 tuần (1), ở trẻ em thời gian lành bệnh và phục hồi sức khỏe khoảng 10 đến 12 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh trở nên nghiêm trọng nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách, trẻ có khả năng đối mặt với các biến chứng liên quan đến cơ quan sinh dục, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống sau này.

Bệnh quai bị ở trẻ em có chữa khỏi được không?

CÓ! Các chuyên gia cho biết việc điều trị quai bị ở trẻ em đúng cách có thể giúp lành bệnh và phục hồi sức khỏe trong khoảng một đến hai tuần. Hiện nay, bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, đa số các cách điều trị quai bị ở trẻ em đều hướng đến mục đích cải thiện các triệu chứng, ức chế sự hình thành và lây lan của virus, đồng thời chăm sóc sức khỏe cho trẻ để tránh các biến chứng không đáng có.

Trẻ mắc quai bị bao lâu thì khỏi?

Nhiều phụ huynh có thắc mắc trẻ mắc quai bị bao lâu thì khỏi? Lý giải cho vấn đề này, chuyên gia cho biết trung bình thời gian phục hồi của bệnh quai bị thường khoảng 1 đến 2 tuần. Tuy nhiên, thực tế thời gian phục hồi của bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi của trẻ, tình trạng sức khỏe, mức độ nghiêm trọng của bệnh, thời điểm phát hiện bệnh, tiền sử bệnh (nếu có) và phương pháp điều trị được áp dụng.

Thời gian phục hồi bệnh có thể kéo dài nếu trẻ có sức đề kháng kém và có dấu hiệu của các biến chứng nguy hiểm. Việc phát hiện bệnh sớm, chẩn đoán chính xác và điều trị đúng phương pháp là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian phục hồi bệnh cũng như giảm nguy cơ gặp các biến chứng quai bị ở trẻ em.

Cách điều trị quai bị ở trẻ em

Bệnh quai bị ở trẻ em chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bởi quai bị là bệnh gây ra bởi virus nên nếu người bệnh tự mua thuốc kháng sinh sẽ không mang lại hiệu quả. Các phương pháp chữa trị quai bị ở trẻ em hiện nay đều hướng đến mục đích cải thiện các triệu chứng, ức chế sự hình thành và lây lan của virus, đồng thời chăm sóc sức khỏe cho trẻ để tránh các biến chứng không đáng có. Bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe, mức độ nghiêm trọng của bệnh, thời điểm phát hiện bệnh, tiền sử bệnh (nếu có) để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Bên cạnh việc tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc điều trị của bác sĩ, bố mẹ có thể chăm sóc trẻ bằng các cách sau:

• Trẻ cần được nghỉ ngơi đủ và tránh tiếp xúc gần với những người trong gia đình để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
• Để điều trị các triệu chứng đau nhức và sốt, bố mẹ cần hỏi ý kiến bác sĩ về các liều thuốc được phép sử dụng với liều dùng như thế nào là phù hợp cho trẻ.
• Tại những vị trí sưng đau, bố mẹ có thể chườm lạnh trong một vài phút để giảm đau cho trẻ.
• Đối với trẻ nam khi mắc bệnh sẽ có nguy cơ sưng viêm tinh hoàn, do đó bố mẹ có thể cho trẻ sử dụng loại quần lót nâng tinh hoàn để cải thiện các cơn đau. Tư thế ngủ nên nằm thẳng để tránh tạo áp lực nên tinh hoàn và nâng tinh hoàn ở vị trí thoải mái nhất.
• Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày để tránh mất nước do sốt và giúp cơ thể đủ năng lượng chiến đấu với tác nhân gây bệnh.
• Xây dựng và duy trì chế độ ăn hàng ngày đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Trong quá trình điều trị bệnh, bố mẹ nên chế biến những món ăn dạng lỏng, mềm, dễ nuốt, dễ tiêu hóa như cháo, súp hay canh. Tăng cường các thực phẩm giàu chất đạm, vitamin, khoáng chất,... và hạn chế thực phẩm chế biến từ gạo nếp, thịt gà, các loại trái cây có nhiều axit citric.
• Tắm gội mỗi ngày đồng thời vệ sinh mũi và súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng được bác sĩ khuyến cáo.
• Hạn chế các hoạt động mạnh khiến trẻ chạy, nhảy, vận động tay chân nhiều để giảm các triệu chứng đau.
• Nếu phát hiện trẻ có các biểu hiện bất thường và ngày càng nghiêm trọng hơn như chóng mặt, nôn liên tục hay sưng, đau vùng bìu ở bé trai,... bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

6 mẹo chữa quai bị ở trẻ em tại nhà

Điều trị bệnh quai bị ở trẻ ngoài việc tuân thủ quy tắc điều trị của bác sĩ, chăm sóc chu đáo người bệnh tại nhà, có một số mẹo chữa quai bị ở trẻ em tại nhà đơn giản, an toàn và dễ áp dụng mà bố mẹ có thể tham khảo để đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe cho con. Cụ thể:

1. Mật ong

Mật ong là hỗn hợp của đường, chất chống oxy hóa, sắt, kẽm, các acid amin, vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Sở hữu đặc tính kháng khuẩn, chống viêm rất nổi bật nên thường được sử dụng để ức chế sự phát triển và lây lan của virus gây bệnh quai bị (2). Không những thế, mật ong còn mang lại hiệu quả trong việc thúc đẩy quá trình tái tạo da và phục hồi sức khỏe cho trẻ mắc bệnh quai bị. Lưu ý: mật ong có thể gây dị ứng hoặc không phù hợp cho một số người, đặc biệt là trẻ em dưới 1 tuổi. Do đó, bố mẹ cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ điều trị trước khi áp dụng cách này để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.

2. Hạt gấc

Hạt gấc (còn được gọi là mộc miết tử), trong Đông Y là vị thuốc phổ biến có đặc tính giảm sưng, tiêu viêm và hoạt huyết, được ứng dụng nhiều trong việc điều trị các loại bệnh. Đối với Y học hiện đại có hiệu quả vượt trội trong việc kháng khuẩn và ngăn chặn quá trình oxy hóa. Do đó, hạt gấc được sử dụng nhiều để điều trị quai bị ở trẻ, giúp cải thiện các triệu chứng đau nhức, sưng viêm và ngăn chặn tình trạng nhiễm khuẩn do virus.

3. Gừng

Gừng là một loại thảo dược có hợp chất sinh học giúp ngăn chặn sự hình thành của leukotrienes gây ra đau nhức, chứa nhiều gingerol giúp chống viêm, giảm đau và ngăn chặn quá trình oxy hóa. Do đó, gừng được sử dụng như một bài thuốc tự nhiên trong việc điều trị quai bị ở trẻ, giúp cải thiện triệu chứng sưng đau hiệu quả và nhanh chóng. Lưu ý: vì gừng có tính nóng nên trong quá trình sử dụng chỉ nên dùng liều lượng vừa phải, không đắp gừng quá lâu trên da vì có thể gây bỏng rát tại chỗ.

4. Tỏi

Tỏi có công dụng giúp cơ thể chống viêm, giảm đau, chống lại sự tấn công của vi khuẩn, tăng cường hệ miễn dịch rất hiệu quả. Do đó, tỏi thường được sử dụng để giảm nhẹ các triệu chứng đau nhức, sưng viêm ở quai bị trẻ em, đồng thời đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe cho người bệnh.

5. Lá trầu không

Lá trầu không được xem là cây thuốc nam được ưa chuộng bởi thành phần có chứa chất betal – phenol, chavicol và hợp chất phenolic khác có đặc tính chống nấm, tiêu viêm, kháng khuẩn vô cùng hiệu quả. Do đó, bệnh nhân nam có thể dùng lá trầu không để điều trị sưng viêm tinh hoàn tại nhà.

Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo lá trầu không chỉ nên sử dụng như một phương pháp hỗ trợ điều trị bởi nó không hiệu quả ở các trường hợp sưng viêm lâu năm. Việc điều trị viêm tinh hoàn ở trẻ mắc bệnh quai bị chủ yếu vẫn cần dùng thuốc và sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ điều trị nhằm phòng ngừa các biến chứng đáng tiếc xảy ra.

6. Nha đam

Nha đam (còn được gọi là lô hội) là nguyên liệu thiên nhiên an toàn với bảng thành phần vô cùng lành tính như enzyme, vitamin, khoáng chất, các acid salicylic có khả năng chống viêm, kháng khuẩn, hormone auxin và gibberellin giúp chữa lành vết thương và chống viêm rất tốt. Chính vì vậy, nha đam thường được sử dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến sức khỏe con người, trong đó có điều trị quai bị ở trẻ em.

Một số lưu ý khi điều trị quai bị ở trẻ nhỏ

Trong quá trình chăm sóc và điều trị quai bị ở trẻ em tại nhà, bố mẹ cần chú ý theo dõi các biểu hiện bệnh của trẻ và cần đưa con đến các cơ sở y tế ngay khi có các biểu hiện bất thường như sau:

• Chóng mặt, nôn ói liên tục;
• Sốt cao kéo dài nhiều ngày;
• Đau đầu dữ dội;
• Cứng cổ;
• Ngủ li bì, hôn mê;
• Xuất hiện cơn co giật;
• Sưng, đau vùng bìu;
• Các triệu chứng mắc bệnh quai bị không thuyên giảm và ngày càng trở nên tồi tệ hơn.

Bên cạnh những cách điều trị quai bị ở trẻ em đơn giản, hiệu quả, dễ áp dụng, việc chủ động phòng ngừa bệnh luôn được ưu tiên hàng đầu. Cách phòng ngừa quai bị trẻ em hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất hiện nay là tiêm đầy đủ vắc xin phòng bệnh. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ nếu tiêm đủ 2 mũi vắc xin MMR-II phòng ngừa bệnh Sởi - Quai bị - Rubella sẽ đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu lên đến 95%. Theo đó, mũi tiêm đầu tiên sẽ được tiêm khi trẻ được 12-15 tháng tuổi. Mũi thứ hai có thể tiêm sau mũi một ít nhất 4 tuần hoặc khi trẻ được 4-6 tuổi.