Chích ngừa cho bé trễ có sao không? Giải đáp và cách xử lý cho bố mẹ

Tiêm ngừa vắc xin không chỉ giúp kích hoạt hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ lây nhiễm và mắc bệnh, mà còn đẩy lùi các gánh nặng y tế liên quan. Việc tiêm ngừa muộn có thể làm suy giảm hiệu quả bảo vệ của vắc xin. Trong bài viết này, chuyên gia VNVC sẽ giải đáp thắc mắc “chích ngừa cho bé trễ có sao không” và đề cập đến các hậu quả nghiêm trọng khi tiêm trễ cùng những cách xử lý trong trường hợp chẳng may cho bé chích ngừa trễ.

Chích ngừa cho bé trễ có sao không?

Chích ngừa cho bé trễ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm dẫn đến nhiều hệ quả khó lường đối với sức khỏe của trẻ. Ở mỗi giai đoạn phát triển của trẻ từ khi vừa chào đời, cho đến giai đoạn sơ sinh, giai đoạn tiền học đường, đến lúc trẻ đến trường, tiến đến giai đoạn vị thành niên và thanh thiếu niên, trẻ đều cần phải tiêm ngừa đầy đủ và đúng lịch các loại vắc xin quan trọng được khuyến cáo trong lứa tuổi tương ứng để hình thành kháng thể chủ động bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Nếu tiêm ngừa trễ các loại vắc xin cần tiêm mới, tiêm nhắc lại trong độ tuổi, trẻ sẽ không có sẵn kháng thể bảo vệ trong các trường hợp chẳng may tiếp xúc với mầm bệnh trong tương lai. Đối với những trẻ đã tiêm vắc xin nhưng chích ngừa trễ các liều tiếp theo, nguy cơ trẻ mắc bệnh cũng sẽ tăng cao do hiệu quả bảo vệ của vắc xin sẽ giảm dần theo thời gian, vào một thời điểm nhất định nào đó trong tương lai, hiệu quả bảo vệ của vắc xin sẽ giảm xuống dưới ngưỡng cần thiết để bảo vệ cơ thể.

Điều này khiến khả năng chống lại mầm bệnh của cơ thể không còn đạt mức tối ưu, tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh nếu chẳng may tiếp xúc với mầm bệnh trong khoảng thời gian trì hoãn tiêm giữa các liều vắc xin trong phác đồ.

Hệ miễn dịch đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật bằng cách chống lại vi khuẩn, virus, nấm và các ký sinh trùng. Vắc xin giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ nhỏ, đảm bảo cơ thể trẻ tạo ra các kháng thể cần thiết để chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Chính vì thế, câu trả lời cho thắc mắc “chích ngừa cho bé trễ có sao không” chính là: Bất kỳ lý do nào khiến trẻ bị trễ lịch chích ngừa, cũng sẽ khiến hệ miễn dịch phát triển không hoàn chỉnh, khả năng bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm không đầy đủ, khiến trẻ dễ mắc bệnh và đối diện với nhiều mối đe dọa bệnh tật có liên quan.

Đáng chú ý, hiện nay tình trạng trẻ em và người lớn bị trễ lịch tiêm ngừa càng ngày càng phổ biến với nhiều lý do khác nhau, bao gồm: thiếu nhận thức về tầm quan trọng của tiêm chủng đủ mũi, đúng lịch, lo ngại về tác dụng phụ của vắc xin, quên lịch tiêm, tình trạng sức khỏe không đủ điều kiện để tiếp nhận tiêm chủng và phải trì hoãn, tình trạng khan hiếm vắc xin diễn ra tại nhiều nơi…

Các ảnh hưởng khi tiêm ngừa trễ cho bé

Như trên đã đề cập, “Chích ngừa cho bé trễ có sao không”, câu trả lời là có. Việc chích ngừa trễ cho bé hoặc bỏ lỡ các mũi tiêm quan trọng có thể vô tình “đẩy” trẻ và “vùng nguy hiểm”, gây ra những tác động xấu đến sức khỏe, sự phát triển, thậm chí là tính mạng của trẻ. Và không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, tiêm ngừa trễ cho bé có thể kéo theo nhiều nguy cơ nghiêm trọng khác, ảnh hưởng đến tài chính, chất lượng cuộc sống của gia đình và xã hội.

• Tăng nguy cơ mắc bệnh: Hệ miễn dịch của trẻ em rất yếu, sức đề kháng chống lại bệnh tật vô cùng mỏng manh nhưng hàng ngày trẻ phải đối mặt với nhiều tác nhân gây bệnh từ môi trường. Vắc xin có tác dụng kích thích hệ miễn dịch hoạt động chủ động và có hiệu quả trước sự tấn công của các mầm bệnh, giúp trẻ chống lại bệnh tật. Tiêm chủng đúng lịch giúp kích thích hệ miễn dịch của trẻ hoạt động với hiệu quả tối ưu. Ngược lại, tiêm trễ khiến trẻ không nhận nồng độ kháng thể cần thiết, giảm khả năng phòng bệnh, trẻ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, các bệnh do vi khuẩn Hib, thủy đậu, viêm màng não do não mô cầu, sởi, viêm phổi do phế cầu, cúm... Những căn bệnh này có thể gây ra nhiều gánh nặng bệnh tật nghiêm trọng cho trẻ.
• Tăng tỷ lệ nhập viện và nguy cơ tử vong: Khi mắc bệnh, đặc biệt ở nhóm trẻ có sức đề kháng yếu, bệnh có thể diễn tiến nhanh và gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong. Với những trường hợp may mắn sống sót, trẻ có thể gặp phải những di chứng nặng nề và kéo dài, thậm chí vĩnh viễn về thể chất và trí tuệ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả học tập và sinh hoạt hàng ngày, gây áp lực lớn cho gia đình và xã hội.
• Tốn kém chi phí, suy giảm tiềm lực tài chính gia đình: Chi phí để điều trị các bệnh truyền nhiễm hiện nay cực kỳ “đắt đỏ”, nhiều ca bệnh nặng phải nhập viện điều trị kháng sinh liều cao với thời gian kéo dài, gây tốn kém chi phí điều trị lên đến hàng tỷ đồng. Chưa kể, trong quá trình điều trị còn phát sinh các chi phí liên quan đến chẩn đoán, xét nghiệm, thuốc men, sau khi khỏi bệnh sẽ phát sinh thêm các khoản chi phí chăm sóc y tế, hồi phục sau bệnh cực kỳ tốn kém. Điều này gây áp lực tài chính cho gia đình và xã hội. Ngoài ra, một số loại vắc xin yêu cầu được tiêm theo chu kỳ và khoảng cách nhất định để tạo ra miễn dịch với hiệu quả tối ưu.
• Ảnh hưởng tới cộng đồng: Chích ngừa cho bé trễ không chỉ tạo ra “khoảng trống miễn dịch” ở cá nhân mà có thể tạo ra “lỗ hổng miễn dịch” trong cộng đồng, giảm hiệu quả của miễn dịch cộng đồng và tăng nguy cơ bùng phát đủ điều kiện tiêm chủng.
• Tác động xã hội và tâm lý: Tiêm chủng trễ lịch khiến hiệu quả vắc xin không đảm bảo, ảnh hưởng đến sức khỏe và kéo theo các hệ lụy. Điều này có thể trở thành quan điểm, suy nghĩ sai lệch khiến nhiều người hoài nghi và lo ngại về hiệu quả cùng độ an toàn của vắc xin, tạo ra những sự lo lắng, sợ hãi không cần thiết và tiềm ẩn nguy cơ hình thành những “làn sóng” phản đối tiêm chủng trong cộng đồng. Điều này khiến tỷ lệ tiêm chủng vắc xin trong cộng đồng bị tụt giảm, tạo điều kiện cho dịch bệnh bùng phát, nguy cơ “đạp đổ” những thành tựu trước đây của hệ thống y tế dự phòng đã nỗ lực dựng lên.
• Mất cơ hội tiêm chủng: Một số vắc xin có giới hạn nghiêm ngặt về độ tuổi như Rotavirus, 6trong1, Lao… Nếu bỏ lỡ thời gian tiêm chủng được khuyến cáo, trẻ sẽ không có cơ hội được tiêm lại và không có loại vắc xin nào khác thay thế, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn và bệnh tiến triển nặng hơn.

Hướng dẫn xử lý việc chích ngừa cho bé trễ

Việc tiêm chủng đúng lịch là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả của vắc xin và bảo vệ trẻ khỏi các nguy cơ bệnh tật nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu chẳng may vì một lý do nào đó khiến trẻ tiêm ngừa muộn, cha mẹ có thể tham khảo những cách sau đây để ứng phó và khắc phục kịp thời:

• Liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế tại các trung tâm tiêm chủng để được tư vấn về kế hoạch tiêm bù. Bác sĩ sẽ dựa vào lịch sử tiêm chủng và các kết quả đánh giá tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ để chỉ định lịch trình tiêm chủng vắc xin thay thế, bao gồm các liều tiêm bổ sung nếu cần, nhằm đảm bảo trẻ đạt được mức bảo vệ tối ưu.
• Sau khi đã hoàn tất kế hoạch tiêm bù, tiêm đuổi theo chỉ định của bác sĩ, để tránh tình trạng chích ngừa trễ cho bé trong tương lai, cha mẹ cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc tiêm đúng lịch, ghi nhớ, đặt hẹn lịch tiêm chủng các mũi tiêm tiếp theo và chia sẻ thông tin khoa học, chính thống về tiêm chủng với những người xung quanh. Việc tạo dựng nhận thức chung sẽ góp phần thúc đẩy thói quen đúng đắn, khoa học về tiêm chủng trong cộng đồng.
• Phụ huynh có thể tận dụng các tính năng nhắc thông báo, đặt hẹn trên ứng dụng di động hoặc lịch nhắc tiêm vắc xin trực tuyến để ghi nhớ các mốc tiêm chủng quan trọng. Điều này sẽ giúp phụ huynh hạn chế tối đa tình trạng quên lịch tiêm của trẻ.

Phụ huynh cần nghiêm túc, chủ động và tuân thủ đầy đủ các chỉ định của bác sĩ nhằm đảm bảo trẻ chích ngừa trễ lịch được tiêm bù lại những mũi tiêm bị bỏ lỡ và tiếp tục tiêm các liều tiêm quan trọng khác trong độ tuổi.

Hướng dẫn cách để không bị trễ lịch tiêm chủng cho bé

Để đảm bảo việc tiêm chủng diễn ra đúng lịch trình, hạn chế tối đa các trường hợp trễ hẹn, phụ huynh và người tiêm chủng có thể tham khảo một số phương pháp quản lý hành trình tiêm chủng khoa học sau đây:

1. Sử dụng ứng dụng nhắc lịch tiêm

Hệ thống tiêm chủng VNVC đã tiên phong phát triển ứng dụng "Trợ lý tiêm chủng” - App VNVC, giúp người dùng theo dõi chi tiết các thông tin về vắc xin, tiêm chủng, tình hình dịch tễ, lịch tiêm, tra cứu lịch sử tiêm chủng trọn đời và các mũi tiêm kế tiếp. Ứng dụng có giao diện thân thiện và dễ sử dụng, cho phép người dùng tạo hồ sơ cá nhân cho bản thân và tất cả người thân trong gia đình, đặt lịch hẹn tiêm vắc xin và nhận thông báo nhắc nhớ lịch tiêm trước ít nhất 1 ngày, giúp người dùng đi tiêm đúng lịch.

Chức năng đề xuất vắc xin dựa trên dữ liệu thông tin từng hồ sơ cá nhân và tình hình dịch tễ cũng là một tính năng nổi bật, cung cấp cho người dùng các khuyến nghị tiêm chủng cụ thể và phù hợp.

Ứng dụng VNVC còn tích hợp tính năng tìm kiếm và hướng dẫn đường đi có hệ thống giao thông thuận tiện nhất để tới trung tâm VNVC gần nhất, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận dịch vụ dù đang ở bất kỳ địa điểm nào ngay cả khi đang công tác hay du lịch ở địa phương khác.

TẢI NGAY ỨNG DỤNG “TRỢ LÝ TIÊM CHỦNG” - APP VNVC!

• IOS (iPhone, iPad,…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony,…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

2. Đặt giữ trước vắc xin tại cơ sở tiêm chủng

Để hạn chế tình trạng tiêm trễ, VNVC cung cấp dịch vụ đặt giữ vắc xin miễn phí. Khi đã hoàn thành đặt giữ vắc xin, VNVC sẽ quản lý lịch tiêm chủng thay cho Khách hàng và có trách nhiệm thông báo nhắc lịch tiêm trước lịch hẹn ít nhất một ngày để Khách hàng chủ động sắp xếp thời gian phù hợp trong ngày để tham gia tiêm chủng, đảm bảo không bỏ lỡ bất kỳ mũi tiêm nào.

Để đặt giữ trước vắc xin, Khách hàng có thể thực hiện 1 trong 4 cách sau:

Cách 1: Đăng ký qua tổng đài

Khách hàng vui lòng gọi điện đến số hotline 028.7102.6595 để được đội ngũ nhân viên tư vấn hỗ trợ đặt giữ vắc xin và tư vấn những thông tin cần thiết.

Cách 2: Đăng ký tại Trung tâm tiêm chủng VNVC

Khách hàng có thể đăng ký mua Gói vắc xin trực tiếp tại quầy tiếp tân của các Trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

→ Tra cứu địa chỉ trung tâm VNVC gần nhất cùng thời gian làm việc chi tiết TẠI ĐÂY

Cách 3: Đăng ký qua ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng” - App VNVC

• Bước 1: Truy cập VNVC Mobile App. Nếu chưa có ứng dụng, quý Khách hàng vui lòng cài đặt thông qua đường dẫn sau:
  • Đối với các hệ điều hành IOS (iPhone, iPad,…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
  • Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony,…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY
• Bước 2: Bấm “ĐẶT MUA VẮC XIN”
• Bước 3: Chọn người được tiêm. Nếu chưa có thông tin người được tiêm, Khách hàng vui lòng bấm “THÊM HỒ SƠ DỊCH VỤ” và điền đầy đủ thông tin người được tiêm. Sau đó bấm “THÊM MỚI”
• Bước 4: Kiểm tra thông tin người tiêm và bấm “CHỌN NGƯỜI TIÊM”
• Bước 5: Điền đầy đủ thông tin về:
  • Trung tâm mong muốn tiêm
  • Ngày mong muốn tiêm
  • Chọn loại vắc xin (Có thể chọn nhiều loại vắc xin khác nhau) bằng cách “THÊM TỪ GIỎ” hoặc “THÊM MỚI VẮC XIN”

(*) Lưu ý: Ở bước này, Khách hàng có thể đăng ký tiêm cho nhiều người bằng cách bấm “THÊM NGƯỜI TIÊM MỚI”

• Bước 6: Kiểm tra lại thông tin đăng ký tiêm vắc xin và bấm “XÁC NHẬN”
• Bước 7: Bấm “THANH TOÁN”
• Bước 8: Đọc đầy đủ “QUY ĐỊNH KHI ĐẶT GIỮ VẮC XIN” sau đó bấm “TÔI XÁC NHẬN ĐÃ ĐỌC VÀ ĐỒNG Ý VỚI CHÍNH SÁCH, NỘI QUY KHI ĐẶT GIỮA VẮC XIN”
• Bước 9: Bấm “XÁC NHẬN ĐỂ TIẾP TỤC”
  • Thanh toán bằng thẻ thanh toán nội địa (ATM)
  • Thanh toán bằng thẻ VISA/MASTER/JCB
  • Thanh toán bằng thẻ thành viên
  • Thanh toán qua chuyển khoản
  • Thanh toán tại trung tâm
• Bước 10: Bấm “THANH TOÁN”
• Bước 11: Đợi xác nhận từ VNVC

Cách 4: Đăng ký qua trang đặt giữ vắc xin vax.vnvc.vn

• Bước 1: Truy cập trang đặt giữ vắc xin thông qua đường dẫn: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Bước 2: Bấm “CHỌN” các loại vắc xin cần tiêm (có thể chọn nhiều loại vắc xin cùng một lúc)
• Bước 3: Tại ô “DANH SÁCH VẮC XIN CHỌN MUA” bấm “ĐĂNG KÝ MŨI TIÊM”
• Bước 4: Điền đầy đủ thông tin người được tiêm
• Bước 5: Bấm “TIẾP TỤC”
• Bước 6:
  • Nếu Khách hàng chỉ đăng ký tiêm cho 01 người, bấm “XEM ĐIỀU KHOẢN VÀ THANH TOÁN”
  • Nếu Khách hàng đăng ký tiêm cho nhiều người (tối đa 05 người), bấm “THÊM NGƯỜI TIÊM” và thực hiện các thao tác từ bước 1 đến bước 6
• Bước 7: Đọc đầy đủ “CHÍNH SÁCH VÀ ĐIỀU KIỆN ĐĂNG KÝ & SẮP XẾP ƯU TIÊN” sau đó bấm “TÔI ĐÃ ĐỌC & ĐỒNG Ý”
• Bước 8: Chọn phương thức thanh toán mong muốn, bao gồm:
  • Thanh toán bằng thẻ thanh toán nội địa (ATM)
  • Thanh toán bằng thẻ VISA/MASTER/JCB
  • Thanh toán bằng thẻ thành viên
  • Thanh toán qua chuyển khoản
  • Thanh toán tại trung tâm
• Bước 9: Kiểm tra lại thông tin đăng ký tiêm vắc xin và bấm “THANH TOÁN”
• Bước 10: Đợi xác nhận từ VNVC

3. Chọn cơ sở tiêm chủng có đầy đủ vắc xin

Lựa chọn cơ sở tiêm chủng có đầy đủ vắc xin cần thiết sẽ giúp đảm bảo rằng khi đến lịch tiêm, trẻ sẽ luôn có sẵn vắc xin cần thiết để tiêm ngay vào đúng lịch hẹn mà không phải chờ đợi hay “ngậm ngùi” tiêm trễ.

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC tự hào là đối tác chiến lược toàn diện của các hãng vắc xin và tập đoàn dược phẩm uy tín hàng đầu trên toàn cầu như Glaxosmithkline – Bỉ (GSK), Sanofi Pasteur (Pháp), Pfizer (Mỹ), Merck Sharp and Dohme (Mỹ), Abbott (Hà Lan), AstraZeneca (Anh), Takeda (Nhật Bản)… nên toàn bộ vắc xin tại VNVC được đàm phán trực tiếp, nhập khẩu chính hãng và cam kết cung ứng bền vững, thậm chí VNVC luôn đặt mua số lượng lớn vắc xin trước nhiều năm.

Nhờ đó, VNVC luôn cam kết đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin cho hàng chục triệu trẻ em và người lớn Việt Nam với số lượng lớn dù nhiều nơi đang thiếu hụt vắc xin, đảm bảo tất cả trẻ em và người lớn có cơ hội tiêm chủng vắc xin phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch.

VNVC xây dựng kho bảo quản vắc xin GSP đạt tiêu chuẩn quốc tế tại mỗi trung tâm trên toàn quốc, nhờ đó sở hữu năng lực bảo quản cùng lúc hơn 400 triệu liều vắc xin trong điều kiện tối, đảm bảo nguồn cung vắc xin bền vững và liên tục.

4. Sắp xếp thời gian đi tiêm đúng lịch

Phụ huynh có thể lập kế hoạch và ghi chép các mũi tiêm vào lịch/sổ tay cá nhân hoặc ghi chú trên điện thoại/máy tính hoặc tận dụng các tính năng nhắc lịch hẹn trên các ứng dụng di động để nhắc lịch tiêm chủng của trẻ nhằm tránh bỏ sót các mốc tiêm chủng quan trọng của con.

Bất cứ lý do gì khiến lịch trẻ chích ngừa trễ đều có thể tác động tiêu cực đến hiệu quả bảo vệ của vắc xin. Trong thời gian bị trì hoãn tiêm chủng này, hệ miễn dịch không được kích hoạt đủ lượng kháng thể cần thiết, thậm chí có thể không có kháng thể để bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh. Hệ quả là nguy cơ lây nhiễm và mắc bệnh tăng cao, kéo theo những gánh nặng về y tế.

Chính vì thế, phụ huynh cần cố gắng đảm bảo trẻ được tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch bằng cách sử dụng ứng dụng nhắc lịch tiêm; đặt giữ trước vắc xin tại cơ sở tiêm chủng; chọn cơ sở tiêm chủng có đầy đủ vắc xin và sắp xếp thời gian đi tiêm đúng lịch.

⇒ Tìm hiểu thêm về: Tiêm ngừa trễ có sao không? Giải đáp và hướng dẫn xử lý

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về tiêm chủng vắc xin, đặt mua vắc xin, thông tin ưu đãi hay các vấn đề liên quan đến “chích ngừa cho bé trễ có sao không”, hãy liên hệ trực tiếp với Hệ thống tiêm chủng VNVC qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox fanpage trungtamtiemchungvnvc hoặc đến ngay các trung tâm VNVC gần nhất để được giải đáp tường tận và nhanh chóng.