“Chúa sơn lâm” cũng chết vì cúm, con người đối diện như thế nào trước căn bệnh này?

Vừa qua, vườn thú ở Long An và Đồng Nai ghi nhận có 47 con hổ, 3 con sư tử và 1 con báo tử vong do mắc cúm A. Đây là bệnh rất phổ biến do Influenza virus gây ra, thường gặp là các chủng A/H1N1, A/H3N1, A/H5N1, A/H7N9. Không chỉ lây giữa người với người, loại này còn có khả năng lây nhiễm cho động vật. Cúm khi tấn công cả động vật và người đều có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, rất dễ tử vong nếu chủ quan phòng ngừa.

Vừa qua, virus cúm gia cầm H5N1 đã gây ra cái chết của 47 con hổ, 3 con sư tử và 1 con báo tại các vườn thú ở miền Nam Việt Nam vào tháng 8 và 9/2024 tại công viên safari Mỹ Quỳnh ở Long An và vườn thú Vườn Xoài ở Đồng Nai. Phân tích ban đầu từ Trung tâm Chẩn đoán thú y trung ương (Cục Thú y) cho thấy bạch cầu trong máu tăng cao, mức creatinine trong máu cũng cao gấp 10 lần mức bình thường, dẫn đến suy thận và các vấn đề về tim, sung huyết do nhiễm khuẩn cấp tính.

Theo Tổ chức Giáo dục Thiên nhiên Việt Nam, nước ta có 385 con hổ nuôi nhốt vào cuối năm 2023. Từ năm 2022, các đợt bùng phát cúm gia cầm, bao gồm H5N1 ngày càng gia tăng gây nguy cơ cho cả động vật và con người. Từ đầu năm 2024 đến nay, Việt Nam cũng đã ghi nhận một ca tử vong do virus cúm A/H5N1 ở người. Trên toàn cầu, cúm gia cầm đã ảnh hưởng đến nhiều vùng, với các ca nhiễm được phát hiện rộng rãi cả ở Mỹ.

Dù nổi tiếng với sức mạnh vượt trội, những loài như hổ và các động vật săn mồi trên thảo nguyên cũng không thoát khỏi sự đe dọa từ bệnh cúm. Virus cúm gây tử vong ở các loài động vật săn mồi là minh chứng cho mức độ nghiêm trọng mà căn bệnh này có thể gây ra. Ở người, đặc biệt là với những nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ em hoặc người có bệnh nền, các biến thể cúm mới có thể dẫn đến tình trạng sức khỏe nghiêm trọng và thậm chí tử vong nếu lơ là.

Theo đánh giá của các chuyên gia, nguy cơ virus cúm lây lan từ động vật sang người là một vấn đề ngày càng được quan tâm trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu hiện nay. Virus cúm có khả năng biến đổi gen một cách nhanh chóng, tạo ra các biến chủng mới mà hệ thống miễn dịch của con người chưa từng tiếp xúc. Điều này là do quá trình tái tổ hợp và đột biến xảy ra khi 2 virus khác nhau xâm nhập vào cùng một tế bào vật chủ. Khi một biến chủng virus mới xuất hiện, nguy cơ bùng phát thành đại dịch là rất cao.

Yếu tố môi trường và tương tác giữa con người với động vật là những nguyên nhân chính thúc đẩy sự lây lan của virus cúm. Mô hình chăn nuôi gia cầm, gia súc tập trung ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Châu Á, tạo ra môi trường thuận lợi cho virus cúm lan truyền. Động vật hoang dã, như các loài chim di cư, cũng góp phần quan trọng trong việc mang virus cúm qua các khoảng cách địa lý lớn. Hơn nữa, việc buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã cũng tạo điều kiện cho sự tiếp xúc gần giữa con người và động vật mang mầm bệnh.

Biến đổi khí hậu làm gia tăng nguy cơ lây lan virus cúm qua động vật. Thay đổi thời tiết có thể ảnh hưởng đến mô hình di cư của chim dẫn đến thay đổi trong các tương tác sinh thái giữa động vật mà mầm bệnh lưu hành. Ngoài ra, nhiệt độ ấm lên toàn cầu còn ảnh hưởng đến thời gian và địa điểm bùng phát dịch cúm mùa, khiến công tác phòng chống dịch trở nên khó khăn hơn.

Cúm là virus gây ra các tình trạng nhiễm trùng hô hấp cấp tính, có khả năng lây nhiễm từ động vật sang người và gây dịch. Ngoài các triệu chứng thông thường như ho, sốt, mệt mỏi, đau cơ…, virus cúm có thể gây biến chứng nặng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm thanh khí phế quản, viêm cơ tim, viêm xoang, viêm não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn thứ phát, đặc biệt ở những người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Với phụ nữ mang thai, nếu mắc cúm có thể biến chứng viêm phổi, sảy thai, gây dị tật thai nhi nếu mắc vào các tháng đầu thai kỳ. Một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh không được điều trị sớm và đúng phương pháp có thể tiến triển nặng và có nguy cơ tử vong cao.

Ở Việt Nam, dịch cúm gây ra những ảnh hưởng mạnh mẽ đến sức khỏe của người dân với khoảng 800.000 ca mắc mỗi năm, thường gia tăng vào mùa đông - xuân. Tuy nhiên, từ tháng 6/2022, dịch cúm A bùng phát mạnh mẽ, kéo theo sự gia tăng đột biến các ca nhập viện vì biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, cúm B cũng diễn biến phức tạp ở các tỉnh miền núi phía Bắc cuối năm 2022.

Cá nhân có yếu tố nguy cơ cao như trẻ em, người già, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền, hệ miễn dịch suy yếu… sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nếu nhiễm chủng cúm chiếm ưu thế mùa này. Tình trạng kháng thuốc của virus đang là thách thức lớn, với sự gia tăng các chủng kháng thuốc như oseltamivir và baloxavir marbocyl, đòi hỏi y tế cân nhắc chặt chẽ trong lựa chọn phương pháp điều trị.

Theo các chuyên gia, virus cúm A (H9) chia thành 9 phân nhóm. Con người có thể nhiễm các chủng cúm H5, H6, H7, H9 và H10 với dấu hiệu sốt từ 38 độ C trở lên, ho, đau nhức cơ thể và cơ bắp, đau họng, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, ngạt mũi hoặc chảy nước mũi, đau mắt đỏ (viêm kết mạc)... nguy hiểm hơn sẽ biến chứng thành viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim…

Hiện nay, virus cúm A có thể phòng ngừa được bằng vắc xin là A/H1N1, A/H3N2 và 2 dòng cúm B là B/Victoria và cúm B/Yamagata, đây là 2 chủng virus cúm thường gặp nhất trong hầu hết mùa dịch, hiện đều có trong 2 loại vắc xin cúm tứ giá đang lưu hành tại Việt Nam.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, tiêm vắc xin cúm là biện pháp quan trọng để ngừa biến chứng nghiêm trọng của cúm. Tiêm vắc xin cúm hàng năm giúp:

• Giảm 70 – 90% tỷ lệ tử vong do cúm gây ra;
• Giảm 79% nguy cơ nhập viện do cúm ở người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là những người lớn tuổi;
• Giảm 63% trường hợp nhiễm cúm ở trẻ sơ sinh;
• Giảm 40 – 60% nguy cơ phải nhập viện do cúm mỗi năm tại Hoa Kỳ;
• Giảm 41% nguy cơ xảy ra cơn hen kịch phát ở trẻ mắc bệnh hen suyễn mãn tính;
• Giảm 40% nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer ở người lớn tuổi trong 4 năm tiếp sau khi tiêm vắc xin cúm;
• Giảm 36% nguy cơ mắc bệnh viêm tai giữa ở trẻ;
• Giảm 36% trường hợp hô hấp nặng ở mẹ và trẻ sơ sinh;
• Giảm 34% nguy cơ cơn đau tim, đột quỵ ở người lớn tuổi;
• Giảm 33% nguy cơ viêm đường hô hấp trên và 22% viêm đường hô hấp dưới ở trẻ từ 2 – 5 tuổi.

Tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc đang cung ứng đầy đủ các loại vắc xin cúm cho cả trẻ em và người lớn, cung cấp khả năng phòng ngừa đầy đủ các chủng virus cúm nguy hiểm và phổ biến hàng đầu ở người (A/H1N1, A/H3N2 và 2 dòng cúm B là B/Victoria và cúm B/Yamagata), bao gồm:

• Vắc xin cúm Vaxigrip Tetra (Pháp), tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn;
• Vắc xin Influvac Tetra (Hà Lan), tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn;

Với hàng trăm trung tâm cao cấp, an toàn, hiện đại trên cả nước, VNVC sẵn sàng cung cấp số lượng lớn các loại vắc xin phòng cúm cũng như các loại vắc xin quan trọng khác cho trẻ em và người lớn. Tất cả vắc xin được bảo quản nghiêm ngặt trong kho lạnh đạt chuẩn GSP chất lượng quốc tế, giúp lưu trữ vắc xin trong nhiệt độ từ 2 - 8 độ C theo đúng yêu cầu của nhà sản xuất, đảm bảo vắc xin đạt chất lượng tốt nhất trước khi tiêm cho Khách hàng.

Đặc biệt, VNVC luôn bình ổn giá vắc xin và giữ giá ở mức hợp lý, thậm chí có nhiều chương trình ưu đãi và quà tặng hấp dẫn dành riêng cho Khách hàng. Đồng thời, nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho khách hàng, VNVC còn mang đến giải pháp tài chính đột phá “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau” không lãi suất hoặc chia nhỏ thanh toán Gói vắc xin trong nhiều lần.

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ