Gia tăng ca cúm nặng, biến chứng nguy hiểm

Số ca mắc cúm trên cả nước đang gia tăng nhanh chóng, nhiều trường hợp dương tính diễn tiến nặng, phải nhập viện cấp cứu. Ghi nhận tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, số ca viêm đường hô hấp cấp, cúm và viêm phổi đã tăng gấp đôi so với trước đây, lượng bệnh nhân nhập viện vì suy hô hấp cũng gia tăng tương tự. Đặc biệt, chiếm tỷ trọng lớn là người trên 60 tuổi, có bệnh nền như hen suyễn, viêm phế quản, tăng huyết áp, tiểu đường.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân cần chủ động phòng ngừa bệnh cúm bằng cách tiêm vắc xin cúm hàng năm, bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Cúm tăng nhanh, nhiều ca bệnh nặng

Lý giải cho thực trạng gia tăng của bệnh cúm mùa với nhiều ca biến chứng bệnh nặng hiện nay, BS Trương Hữu Khanh – Phó Chủ tịch Liên chi hội Nhiễm TP.HCM cho biết đỉnh dịch cúm tại Việt Nam thường rơi vào khoảng tháng 3 - 4 và tháng 9 - 10 hằng năm, tức hiện tại mùa cúm Việt Nam đang bước vào giai đoạn đầu cao điểm, thời gian sắp tới dự báo diễn biến của bệnh cúm tại nước ta sẽ khó lường hơn nữa.

Thời tiết cũng đóng vai trò quyết định đến mức độ bùng phát của dịch bệnh. Năm nay, đợt lạnh sâu và kéo dài tạo môi trường thuận lợi cho virus cúm tồn tại lâu hơn ngoài không khí và trên các bề mặt, làm gia tăng nguy cơ tiếp xúc và lây nhiễm. Đồng thời, trong điều kiện lạnh, sức đề kháng của cơ thể dễ suy giảm nếu không được bảo vệ cẩn thận, đặc biệt trong bối cảnh hệ miễn dịch của nhiều người đã suy yếu sau đại dịch COVID-19, khiến người dân dễ mắc cúm hơn.

Ngoài ra, các yếu tố đặc trưng của mùa Đông như thiếu ánh nắng mặt trời càng làm trầm trọng thêm tình hình bệnh cúm tại nước ta. Sự suy giảm vitamin D trong mùa này có thể khiến hệ miễn dịch yếu hơn, làm cơ thể dễ nhiễm bệnh. Chưa kể, vắc xin cúm từ năm trước có thể đã giảm tác dụng và tỷ lệ tiêm chủng giảm trong thời gian qua, khiến nhiều người mất đi sự bảo vệ cần thiết trước virus cúm của mùa cúm năm nay.

Đa số ca mắc cúm bệnh nặng đều là nhóm người cao tuổi, có bệnh nền

Cúm là bệnh lây truyền qua đường hô hấp thông qua giọt bắn chứa virus, bất kỳ ai cũng có thể mắc phải. Ở người khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt, cúm thường chỉ gây triệu chứng nhẹ và tự khỏi sau khoảng một tuần. Tuy nhiên, người cao tuổi trên 65 tuổi, trẻ dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai và những người có bệnh lý nền như tim mạch, phổi mạn tính, tiểu đường, suy thận, suy gan hoặc suy giảm miễn dịch có nguy cơ gặp biến chứng nặng khi mắc cúm.

Nguyên nhân xuất phát từ hệ miễn dịch suy giảm ở nhóm đối tượng trên, khiến cơ thể khó chống lại tác nhân gây bệnh. Theo TS.BSNT Phạm Thị Lệ Quyên – Bác sĩ khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, hệ hô hấp – cửa ngõ tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài dễ bị virus, vi khuẩn xâm nhập. Ở người khỏe mạnh, các tế bào miễn dịch tại đường hô hấp, như tế bào biểu mô lông chuyển hoạt động tốt, giúp ngăn ngừa vi khuẩn và virus.

Trong khi đó, ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền, khả năng này suy giảm, khiến virus cúm dễ dàng tấn công, dẫn đến nguy cơ tiến triển nặng như viêm phổi, suy hô hấp, biến chứng tim mạch và thậm chí tử vong.

Đặc biệt, cúm có thể làm bùng phát các đợt cấp của bệnh lý nền sẵn có, như đợt cấp hen phế quản, đợt cấp COPD, suy tim hoặc suy thận, khiến tình trạng bệnh nhân càng nghiêm trọng hơn, nâng cao nguy cơ biến chứng và tử vong.

Sự nguy hiểm của cúm mùa ở người cao tuổi, người có bệnh nền

Theo Hiệp hội Hô hấp châu Âu, cúm làm tăng gấp 8 lần nguy cơ đột quỵ, viêm phổi và gấp 10 lần nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi (1). Viện Y tế Quốc gia Mỹ cho biết cúm tăng 74% nguy cơ rối loạn đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường, dẫn đến 30% nguy cơ biến cố bất thường đường huyết (2). Bên cạnh đó, các vấn đề về tim mạch cũng được ghi nhận ở các bệnh nhân lớn tuổi nhiễm cúm nhập viện, có kết quả điện tâm đồ bất thường.

Không chỉ thúc đẩy nguy cơ khởi phát các bệnh lý nghiêm trọng ở người cao tuổi, cúm còn làm nặng thêm các bệnh lý mạn tính sẵn có như tim mạch, tiểu đường, hen phế quản… Điển hình là trường hợp cụ bà (88 tuổi) nhập viện do nhiễm cúm trong tình trạng ho khan, sốt cao 38 - 39 độ C kéo dài, có tiền sử cắt cụt ⅓ cẳng chân trái do bệnh động mạch ngoại biên. Bà được chẩn đoán mắc cúm A có dấu hiệu suy hô hấp, viêm phổi, suy thận mạn, đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, suy tim và bệnh thận mạn giai đoạn 3. Sau 4 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân tỉnh táo, cai được oxy và cải thiện chức năng tim, thận.

Một trường hợp khác là cụ ông (83 tuổi), tiền sử tăng huyết áp và đái tháo đường type 2, nhập viện trong tình trạng sốt cao liên tục 39 - 39,5 độ C, ho, đau ngực và khó thở. Dù được điều trị bằng thuốc kháng virus và kiểm soát bệnh nền, tình trạng viêm phổi và suy hô hấp của ông vẫn tiến triển nặng, buộc phải thở máy.

Chủ động phòng cúm trước diễn biến phức tạp của bệnh

Trước những diễn biến phức tạp của bệnh cúm mùa, người dân cần chủ động tiêm vắc xin phòng cúm tại các trung tâm tiêm chủng uy tín. Tiêm vắc xin không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn tạo lá chắn miễn dịch cho cộng đồng, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương như trẻ sơ sinh, thai phụ, người mắc bệnh lý cấp tính hoặc chưa thể tiêm chủng.

Tại Hệ thống tiêm chủng VNVC, hàng trăm trung tâm VNVC hiện đại trên toàn quốc ghi nhận tỷ lệ người dân đến tiêm ngừa cúm tăng gấp 10 lần, đảm bảo cung ứng đầy đủ các loại vắc xin cúm phòng ngừa các chủng virus cúm đang lưu hành hiện nay cho người dân.

Đồng thời, VNVC cam kết tiêm chủng vắc xin cúm an toàn, hiệu quả và đảm đảm chất lượng vắc xin dù lượng người đến tiêm tăng đột biến. Mọi quy trình như khám sàng lọc, chỉ định, tiêm chủng và theo dõi sau tiêm đều được thực hiện chặt chẽ. VNVC cũng tăng cường đội ngũ y bác sĩ, nhân viên y tế và hệ thống tổng đài để hỗ trợ xử trí kịp thời phản ứng sau tiêm, đặc biệt với người lần đầu tiêm chủng.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiêm phòng vắc xin cúm giúp bảo vệ người tiêm khỏi nguy cơ mắc cúm đến 90%, đồng thời giảm tỷ lệ tử vong do cúm đến 80%. Đối với thai phụ, việc tiêm vắc xin phòng cúm giúp giảm 51% nguy cơ thai chết lưu, giảm 72% nguy cơ trẻ dưới 6 tháng tuổi nhập viện do cúm.

Danh mục vắc xin phòng bệnh cúm mùa tại VNVC và lịch tiêm cụ thể

Vắc xin Cúm	Vaxigrip Tetra (Pháp)	Influvac Tetra (Hà Lan)	GC FLU Quadrivalent (Hàn Quốc)	Ivacflu-S (Việt Nam)
Phòng bệnh	Phòng 4 chủng virus cúm phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria			Phòng 3 chủng cúm A/H1N1, A/H3N2 và B (Yamagata hoặc Victoria)
Lịch tiêm	Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm có lịch tiêm 2 mũi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm. Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi, đã được tiêm ngừa cúm, trẻ từ 9 tuổi và người lớn :  Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm. Phụ nữ mang thai (chưa tiêm vắc xin trong mùa cúm): Có thể tiêm 01 mũi vắc xin, tốt nhất là 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ.			Trẻ từ 6 tháng đến 35 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin cúm, tiêm 2 mũi (liều 0,25 ml):– Tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. – Sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm. Trẻ từ 36 tháng đến 8 tuổi chưa tiêm vắc xin cúm, tiêm 2 mũi (liều 0,5 ml): – Tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. – Sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm. Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn: Tiêm 01 mũi (liều 0,5 ml). Sau đó tiêm nhắc lại hàng năm.
Đăng ký tiêm vắc xin Cúm

→ Xem hướng dẫn các cách đăng ký tiêm vắc xin cúm trực tuyến TẠI ĐÂY

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin phòng bệnh cúm cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok: https://www.tiktok.com/@vnvc.vn

Bên cạnh việc tiêm vắc xin phòng bệnh, người dân cần thực hiện kết hợp các phương pháp phòng bệnh hiệu quả như giữ ấm cơ thể (đầu, cổ, mặt, ngực), hạn chế sinh hoạt trong thời tiết lạnh, đặc biệt trong các khung giờ sáng sớm và đêm khuya; đeo khẩu trang khi đi ra ngoài, nhất là chỗ đông người, ô nhiễm không khí, để bảo vệ đường hô hấp, hạn chế nhiễm cúm.