Bệnh dại & các bệnh nguy hiểm mùa nắng nóng: Tiêm vắc xin gì để phòng ngừa hiệu quả?

Chỉ trong 3 tháng đầu năm, cả nước đã ghi nhận 20 ca tử vong do bệnh dại, nhiều ổ dịch bệnh dại ở chó liên tục xuất hiện tại các địa phương. Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây ra, lây truyền chủ yếu qua vết cắn, cào hoặc liếm của chó, mèo và một số loài động vật có vú, máu nóng khác. Đây là căn bệnh 100% gây tử vong nếu đã khởi phát triệu chứng lâm sàng. Người bệnh sẽ phải trải qua cái chết trong đau đớn tột cùng, hoàn toàn bất lực và tuyệt vọng.

Mặc dù bệnh dại đặc biệt nguy hiểm và luôn rình rập trong cộng đồng, nhiều người vẫn còn chủ quan. Thói quen thả rông chó mèo vẫn phổ biến ở nhiều nơi, trong khi nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ hiện nay về sự nguy hiểm của bệnh dại và tầm quan trọng của tiêm vắc xin phòng bệnh còn rất hạn chế. Bên cạnh đó, vẫn còn rất nhiều người chưa hiểu rõ về việc cần tiêm phòng vắc xin dại trước phơi nhiễm trong một số trường hợp nguy cơ cao, cũng như chưa nhận thức được tính khẩn cấp của việc tiêm vắc xin dại sau phơi nhiễm – tức là ngay sau khi bị chó, mèo hoặc động vật nghi dại cắn, cào hoặc liếm vào vùng da bị tổn thương.

Nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc nhận biết, phát hiện, điều trị và phòng ngừa hiệu quả bệnh dại cũng như các bệnh nguy hiểm mùa nắng nóng, Hệ thống tiêm chủng VNVC phối hợp phối hợp cùng các đơn vị y tế và báo chí uy tín hàng đầu Việt Nam, tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến: “Bệnh dại & các bệnh nguy hiểm mùa nắng nóng: Tiêm vắc xin gì để phòng ngừa hiệu quả?” với sự tham gia của các chuyên gia:

• BS Phạm Văn Phú, Quản lý Y khoa Vùng Đông Nam Bộ, Hệ thống tiêm chủng VNVC;
• BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa Vùng Hồ Chí Minh, Hệ thống tiêm chủng VNVC;
• BS Bùi Công Sự, Quản lý Y khoa Vùng 3 Miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC.

Chương trình được phát sóng trực tuyến trên:

• Ứng dụng THVLi của Đài Truyền hình Vĩnh Long
• Fanpage THVL - Đài Phát thanh Truyền hình Vĩnh Long
• Fanpage Trung tâm tin tức VTV24
• Fanpage VTV8 - Đài Truyền hình Việt Nam
• Fanpage Báo Thanh Niên
• Fanpage VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn
• Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
• Fanpage Nutrihome - Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng
• Kênh Youtube Truyền hình Vĩnh Long
• Kênh Youtube VNVC - Trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn
• Kênh Youtube Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Ngay bây giờ, Quý vị có thể gửi câu hỏi đến các chuyên gia NGAY TẠI ĐÂY để được giải đáp trong chương trình tư vấn.

THÔNG TIN TƯ VẤN QUAN TRỌNG TỪ CÁC CHUYÊN GIA, BÁC SĨ

Độc giả quan tâm, có thể xem lại chương trình ngay tại đây.

Mở đầu chương trình, Bác sĩ Bùi Thanh Phong – Quản lý Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, virus dại có thể lây truyền từ nhiều loài động vật có vú, máu nóng như chó, mèo, chồn, cáo, thậm chí cả trâu, bò hoặc lợn. Loại virus này chủ yếu lây qua nước bọt động vật nhiễm bệnh từ các vết cắn, cào hoặc liếm vào vùng da bị tổn thương, niêm mạc mắt, miệng, gây nguy cơ nhiễm bệnh nghiêm trọng cho con người. Virus dại tấn công trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây tử vong 100% khi phát bệnh.

Tiêm vắc xin phòng dại là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa tử vong do bệnh dại. Vắc xin thế hệ mới được sản xuất bằng công nghệ hiện đại như nuôi cấy trên tế bào vero tinh khiết hoặc trứng phôi gà, đảm bảo an toàn và hiệu quả vượt trội, ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Các dòng vắc xin như Verorab hay Abhayrab đang được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam, đáp ứng tốt cho hầu hết các nhóm đối tượng, bao gồm cả trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ mang thai.

Vắc xin phòng dại được chỉ định trong hai trường hợp: tiêm trước khi có nguy cơ (3 mũi vào các ngày N0 – N7 – N21/28) và tiêm sau phơi nhiễm. Đặc biệt, với những người làm nghề tiếp xúc nhiều với động vật hoặc sống trong vùng có nguy cơ cao, tiêm phòng chủ động là biện pháp tối ưu. Người đã tiêm phòng đầy đủ chỉ cần tiêm nhắc lại 2 mũi trong trường hợp bị động vật nghi dại cắn, không cần dùng đến huyết thanh kháng dại, vốn là chế phẩm sinh học thường xuyên khan hiếm, đắt đỏ và có thể gây dị ứng.

Trong trường hợp vết thương nguy cơ cao như trên đầu, cổ, ngón tay..., bác sĩ thường chỉ định kèm các biện pháp hỗ trợ như huyết thanh kháng dại và vắc xin phòng uốn ván. Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe tối ưu và tránh các biến chứng nguy hiểm, tiêm vắc xin phòng dại sớm là cách hiệu quả nhất để chủ động bảo vệ bản thân trước mối đe dọa từ bệnh dại.

Theo bác sĩ Phạm Văn Phú, Quản lý Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, bệnh dại có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào trong năm, nhưng số ca nhiễm thường tăng cao vào mùa nắng nóng. Nhiệt độ cao khiến chó mèo dễ kích động, thường rời khỏi nơi ở để tìm nước và thức ăn, làm tăng nguy cơ tiếp xúc với con người, đặc biệt là trẻ em, đây là nhóm đối tượng dễ tiếp xúc với động vật lạ trong các hoạt động ngoài trời.

Một khảo sát tại Hoa Kỳ ghi nhận số trường hợp chó tấn công người tăng 10% vào mùa hè. Tuy nhiên, nguy cơ nhiễm bệnh dại có thể xảy ra quanh năm và việc tránh tiếp xúc gần với chó mèo lạ hoặc chưa tiêm phòng là nguyên tắc cảnh giác cần duy trì. Bệnh dại, khi đã phát bệnh, gần như không thể chữa khỏi và tỷ lệ tử vong gần như 100%. Do đó, khi bị động vật cắn, không nên trì hoãn việc xử lý vết thương, theo dõi tình trạng con vật, đặc biệt với vết thương ở vùng đầu, cổ, mặt, hoặc tay, là những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.

Vắc xin dại không mang lại miễn dịch vĩnh viễn mà chỉ bảo vệ trong khoảng thời gian giới hạn. Sau tiêm phòng, miễn dịch thường kéo dài khoảng 12 tháng, cần tiêm nhắc lại sau 1 năm để duy trì hiệu quả thêm 5 năm. Với những người thuộc nhóm nguy cơ cao, như thường xuyên tiếp xúc với động vật, nên tiêm nhắc định kỳ mỗi 5 năm sau liều nhắc đầu tiên.

“Đừng chần chừ, vì với bệnh dại, mọi sự chủ quan đều có thể trả giá bằng mạng sống” Bác sĩ Phú cảnh báo.

Bác sĩ Bùi Công Sự, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cũng chia sẻ, khi bị động vật nghi dại cắn, việc đầu tiên cần làm là rửa kỹ vết thương dưới vòi nước chảy mạnh với xà phòng ít nhất 15 phút, tránh nặn máu hoặc chà xát mạnh vì có thể khiến virus lây lan rộng hơn. Sau đó, cầm máu, băng nhẹ vết thương và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ đánh giá và chỉ định tiêm phòng phù hợp. Tuyệt đối không sử dụng thuốc nam, lá cây hoặc các bài thuốc dân gian vì có thể gây nhiễm trùng nặng và mất thời gian xử trí quan trọng.

Việc tiêm phòng sau phơi nhiễm sẽ phụ thuộc vào tình trạng con vật. Nếu con vật vẫn khỏe mạnh sau 10 ngày theo dõi, người bị cắn có thể không cần tiêm đủ 5 mũi vắc xin. Tuy nhiên, nếu con vật chết hoặc có dấu hiệu bất thường, cần tuân thủ tiêm đủ 5 mũi và có thể tiêm thêm huyết thanh kháng dại nếu vết thương nghiêm trọng. Để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh, việc tiêm phòng càng sớm càng tốt và giám sát tình trạng động vật là điều kiện tiên quyết.

Bên cạnh bệnh dại, trong thời tiết nắng nóng kéo dài, người dân, đặc biệt những người có bệnh nền, nên chủ động tiêm phòng các loại vắc xin khác như cúm mùa, phế cầu, ho gà, zona, viêm màng não… để tránh mắc bệnh, giảm nguy cơ biến chứng nặng và tử vong khi chẳng may mắc phải. Trẻ nhỏ tại khu vực có ổ dịch cũng nên được tiêm vắc xin sởi từ 6 tháng tuổi để bảo vệ chủ động và tiếp tục lịch tiêm theo đúng khuyến cáo.